İçeriğe atla

Dev kalamar

Dev kalamar
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Hayvanlar)
Şube: Mollusca (Yumuşakçalar)
Sınıf: Cephalopoda
(Kafadan bacaklılar)
Takım: Coleoidea
Familya: Architeuthidae
Cins: Architeuthis
Steenstrup in Harting, 1860
Alt türler

Metne bakınız.

Dev kalamar, Architeuthis cinsinden kalamarların ortak adı. Bir zamanlar efsanevi yaratıklar olduğu sanılan dev kalamarlar, derin okyanuslarda yaşayıp, çok büyük boyutlara ulaşabilen "Architeuthidae" familyasına ait deniz yumuşakçalarıdır. Erkek kalamarların boyu 10 metreye kadar ulaşabilirken, dişiler için bu oran 13 metreye kadar çıkmaktadır. 25 metre uzunluğa ulaşan örnekler olduğunu öne sürenler olsa dahi, bu tip bir varsayımı destekleyecek herhangi bir bilimsel kanıt bulunmamaktadır.

Özellikleri

Sahip oldukları uzunluklarının önemli bir kısmını kafalarına bağlı 2 adet kola borçlu olan kalamarlar, doğadaki en büyük rakipleri olan kaşalot balinaları ile karşılaştırıldığında ağırlık olarak oldukça zayıf kalmaktadır. Ölçülen en yüksek ağırlık dişilerde 275 kg., erkeklerde ise 150 kg. kadardır. Dünya üzerindeki en büyük gözlerden birine sahip olan dev kalamarın bir gözünün çapı 30 cm'yi bulmaktadır. Beslenirken avını yakalamak için kullandığı kollarının üzerinde yüzlerce vantuz bulunur. Avını hem bu vantuzların emici kuvveti hem de bu vantuzların etrafına dizili küçük dişler sayesinde yakalayarak ağzına doğru çeker. Doğal ortamdaki tek düşmanları kaşalot balinaları olan dev kalamarlar vücutlarındaki amonyak fazlalığı nedeni ile eti insanlar tarafından makbul görülmemektedir.

Türler

Dev kalamarların türlerini gösteren en geniş liste aşağıdaki maddelerden oluşmaktadır.

  • Architeuthis dux, "Atlantik dev kalamarı"
  • Architeuthis hartingii
  • Architeuthis japonica
  • Architeuthis kirkii
  • Architeuthis martensi, "Kuzey Pasifik dev kalamarı"
  • Architeuthis physeteris
  • Architeuthis sanctipauli, "Güney dev kalamarı"
  • Architeuthis stockii

Güncel

4 metrenin üzerinde büyüklüğe sahip bir dev kalamar

30 Eylül 2004 tarihinde Japonya Milli Bilim Müzesine ait bir grup bilim insanı tarihte ilk kez yaşayan yetişkin bir dev kalamar ait fotoğrafları Tokyo'nun 970 km güneyinde bir kaşalot balinası takibi sırasında elde etmişlerdir. 2 yıla aşkın bir süre devam eden proje, bir yeme asılı kamera'nın çektiği 500 fotoğraf ile başarıya ulaşmış, yakalanan 5.5 metrelik örneğin, DNA testi sonucunda Dev kalamar olduğu teyit edilmiştir.

4 Aralık 2006 tarihinde ise yine aynı bilim insanı grubu tarafından yetişkin canlı bir kalamar video kaydı ile görüntülenmiş, görüntülenen örneğin ise 3.5 metre boyunda bir dişi hayvan olduğu ve daha sonra tekneye alınma esnasında öldüğü kayıtlarda belirtilmiştir.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mavi balina</span> memeli bir hayvan

Mavi balina ya da gök balina, en büyükleri 33 metreyi bulan boyu ve 150 tonu geçebilen ağırlığıyla, yaşayan en büyük hayvan olduğuna inanılan bir deniz memelisidir. Cetacea (balinalar) takımının Mysticeti alt takımına dahil türlerden olan gök balina, Arktik Okyanus dışındaki tüm dünya denizlerinde yayılım gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Katil balina</span>

Katil balina, Orka olarak da bilinir, okyanus yunusları ailesinin en iri üyesidir. Yayılım genişliği olarak dünyada en yaygın ikinci memelidir ve tüm okyanuslarda bulunur. Çok yönlü bir yırtıcıdır ve balık, deniz kaplumbağası, kuş, fok, köpek balıkları ve hatta diğer genç ve küçük yunusları yer. Bu şekilde deniz besin zincirinin en üst noktasındadır. Katil balina ayrıca diğer balinalara özellikle gri balinalara da saldırır.

<span class="mw-page-title-main">Mürekkepbalığı</span> balık türü

Mürekkepbalığı, Kafadanbacaklılar (Cephalopoda) sınıfının, Onkollular (Decapodiformes) grubundan denizlerde yaşayan bir yumuşakça. Hepsi ayrı eşeylidir. Diğer adı Sübye'dir.Solungaç solunumu yaparlar. Ağız bölgesinden çıkan 10 adet kolları vardır. İki kolu diğerlerinden daha uzundur. Dinlenme halinde içe çekilmiş olan bu kollarını avlarını yakalamak veya korunmak amacıyla ileri doğru fırlatırlar. Kollarının iç yüzeylerinde çok sayıda vantuz (emeç) bulunur. Vantuzların içleri dişli boynuzsu yapılarla bezenmiştir. Ilıman ve sıcak denizlerin kıyı sularında bol rastlanırlar. Boyları 17 cm ile 17 metre arasında değişen türleri vardır. Çoğu 50–60 cm arasındadır. Türkiye'de Akdeniz kıyılarında avlanırlar. Yırtıcı hayvanlardır. Balık, karides, yengeç ve diğer yumuşakçalarla beslenirler. Bazen balık sürülerine dalar veya ufak mürekkepbalığı kolonilerini takip edip karınlarını doyururlar. Mürekkepbalığı, avına arkasından yaklaşıp omuriliğini ısırarak kopartır ve felç etmek suretiyle öldürür. Bazen her avdan sadece bir ısırık alıp dinlenmeye çekilir. Vantuzlu dokunaçlarıyla avlarını yakalar, kollarıyla da ağza götürürler.

<span class="mw-page-title-main">Karakulak</span> kedigiller familyasından vahşi hayvan türü

Karakulak, kedigiller (Felidae) familyasından vahşi bir hayvan türü.

<i>İspermeçet balinası</i> En büyük dişli balina türü

İspermeçet balinası, Physeteroidea familyasından tüm okyanuslarda yaygın olan balina türü. Kaşalot da denilir. Yetişkin erkekler yazın kutup sularına göç eder. Akdeniz'de görülen en yaygın balina türüdür. Türkiye'de görülmüş 4 balina türünden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Narval</span>

Narval veya diğer adıyla denizgergedanı (Monodon monoceros), balinalar (Cetacea) takımının Monodontidae familyası içindeki Monodon cinsinin tek türüdür. Yaşam alanı arktik denizler olan bu deniz memelisi, 70° K enleminin güneyinde nadiren görülür.

<span class="mw-page-title-main">Domuzgiller</span> Çift parmaklılar takımının, geviş getirmeyenler alt takımına giren bir familya

Domuzgiller (Suidae), geviş getirmeyen bir çift toynaklı familyası. Familyanın 5 cinse ayrılan 20 türünden Avrupa'da ve Türkiye'de bulunan tek temsilcisi, evcil domuzun atası olan yaban domuzudur.

<span class="mw-page-title-main">Devegiller</span> çift toynaklı familyası

Devegiller (Camelidae), çift toynaklılar takımı içerisinde topuktabanlılar (Tylopoda) alt takımındaki tek hayatta olan familya.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya kaplanı</span> Kuzeydoğu Asyaya özgü kaplan alt türü

Sibirya kaplanı ya da bilinen diğer ismiyle Amur kaplanı, kedigiller (Felidae) familyasından Sibirya'da yaşayan bir kaplan alt türü.

<span class="mw-page-title-main">İmparator penguen</span> En büyük penguen türü

İmparator penguen, penguengiller (Spheniscidae) familyasının en büyük türü. Kral penguen ile beraber büyük penguenler (Aptenodytes) cinsine dahil edilir.

<i>Crocodylus niloticus</i>

Crocodylus niloticus, timsahgiller (Crocodylidae) familyasından sürüngen türüdür. Afrika'daki 3 timsah türünün en büyüğüdür. Ayrıca tuzlu su timsahının ardından dünyanın ikinci en büyük timsahıdır. Uzunluğu ortalama 5 m'dir. Hatta 6,1 m uzunluğu erişebilen bir timsah kaydedilmiştir. Yetişkin bir erkeğin ağırlığı 500 kg civarındadır. Fakat 900 kg ağırlığa ulaşabilen devler de vardır. Dişiler erkeklerden yaklaşık % 30 oranında daha küçüktür. Bazı yerliler 7 metre uzunluğunda ve ağırlığı 1 tonu geçen timsahların olduğunu söylemektedir. Nil timsahlarının ağızlarını bir bantla bile kapalı tutabilirsiniz. Çünkü ağzını açmasına yarayan kaslar çok zayıftır. Fakat ağzını çok hızlı kapatır ve size çok güçlü bir ısırık verebilir. 5 cm'lik dişleri cm²'ye binlerce kg'lık basınç uygulayabilir. Nil timsahları soğukkanlı hayvanlardır. Gündüz güneş altında enerji depolarlar. Fakat eninde sonunda suya girmelidirler çünkü vücutları sürekli ısınarak onları ölüme sürükleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Humboldt kalamarı</span> Kafadan bacaklılar sınıfına bağlı bir tür

Humboldt kalamarı veya Jumbo kalamar, Büyük Okyanus'un doğu kıyılarındaki Humboldt akıntısında yaşar. Ateş Toprakları'ndan Alaska kıyılarına kadar görülür. Genelde 50–80 cm uzunluğunda olmakla beraber boyu 4 m'ye, ağırlığı 45 kg'ya ulaşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Timsahlar</span>

Timsahlar, sıcak bölgelerde bataklıklar ve su kenarlarında yaşayan vücudu kemiksi pullarla örtülü sürüngenleri içeren bir grup. Bu takımın familyaları Alligatoridae (Aligatorgiller), Crocodylidae (Timsahgiller) ve Gavialidae'dir (Gavyaller).

<span class="mw-page-title-main">Kambur balina</span>

Kambur balina, oluklu balinagiller (Balaenopteridae) familyasından bir balina türü.

<span class="mw-page-title-main">Balina</span> çeşitli türlerden oluşan büyük plasentalı deniz memelileri

Balina yaşamını tamamen suda sürdüren ve yaygın olarak dünya okyanuslarında bulunan farklı çok sayıda türden oluşan plasentalı deniz memelileridir. Cetacea infra takımı içinde genellikle yunusları ve musurları hariç tutarak oluşturulmuş formel olmayan bir gruplamada yer alırlar. Balinalar, yunuslar ve musurlar çift toynaklılarla birlikte Cetartiodactyla takımında yer alırlar. En yakın akrabaları olan su aygırlarından 55 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Balinaların iki parvo takımı dişsiz balinalar (Mysticeti) ve dişli balinalar (Odontoceti) birbirlerinden yaklaşık 34 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Yaşayan ve balina olarak kabul edilen familyalar şunlardır: Balaenopteridae, Balaenidae, Cetotheriidae, Eschrichtiidae, Monodontidae, Physeteridae, Kogiidae ve Ziphiidae.

<span class="mw-page-title-main">Kısa yüzgeçli pilot balina</span> Memeli türü

Kısa yüzgeçli pilot balina, yunusgiller (Delphinidae) familyasının pilot balina (Globicephala) cinsindeki iki balina türünden biridir. Yunusgiller familyasına ait olmasına karşılık daha çok büyük balinalar gibi davranırlar.

<span class="mw-page-title-main">Sık dişli gagalı balina</span>

Sık dişli gagalı balina veya Blainville gagalı balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından iki dişli balina (Mesoplodon) cinsine ait bir balina türü. Adı, Fransız zoolog Henri de Blainville tarafından 1817 yılında tanımlanması nedeniyle verilmiştir.

<i>Tremoctopus violaceus</i>

Tremoctopus violaceus dünya genelin sıcak denizlerin pelajik bölgesinde yaşayan, Tremoctopodidae familyasından büyük bir ahtapot türüdür. İki tür arasındaki eşeysel dimorfizm derecesi çok yüksektir, dişiler iki metre uzunluğu ulaşabilirken, erkekler 2.4 santimetreye kadar büyüyebilir. Türün ilk erkek örneğine 2002 yılında Büyük Set Resifi'nde rastlanmıştır. Dişinin ağırlığı, erkeğin ağırlığının yaklaşık 10,000 katıdır.

13. yüzyıldan beri kafadan bacaklıların insanlara saldırdığı çeşitli vakalar rapor edilmektedir. Cephalopoda sınıfın üyeleri olarak kafadan bacaklılara tüm ahtapot, kalamar, mürekkep balığı ve notilus türleri örnek verilebilir. Grubun bazı üyeleri insanlarda yaralanmaya ve hatta ölüme neden olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kafadan bacaklı boyutları</span>

Kafadan bacaklıların boyutu büyük ölçüde değişkenlik göstermektedir. En küçük kafadan bacaklının erişkinkenki boyu 1 santimetre, ağırlığı ise 1 gramdan azdır. En büyük kalamar olduğu düşünülen dev kalamar veya Mesonychoteuthis hamiltoni'nin uzunluğu ise 10 metreye ve ağırlığı yarım tona ulaşabilmektedir. Bu istatikler kalamarı yaşayan en büyük omurgasız yapmaktadır. Yumurtadan yeni çıkmış bir kafadan bacaklının ağırlığı erişkin haline gelene kadar 3 milyar kat artar. Bazı kafadan bacaklı türlerinin, olağanüstü büyüklükteki vücut parçalarına sahip oldukları da not edilmiştir. Örnek vermek gerekirse dev kalamar ve Mesonychoteuthis hamiltoni yaşayan hayvanlar arasındaki en büyük gözlere sahiptir.