İçeriğe atla

Destan Gibi

Destan Gibi
İlk baskının, Bedri Rahmi Eyüboğlu'na ait resmi içeren kapağı
YazarOrhan Veli Kanık
Kapak sanatçısı
Bedri Rahmi Eyüboğlu
ÜlkeTürkiye
DilTürkçe
TürŞiir
Yayım1946
YayımcıÖlmez Eserler Yayını

Destan Gibi, Türk şair Orhan Veli Kanık'ın 1946 yılında yayınlanan üçüncü şiir kitabı. Ölmez Eserler yayını olarak çıkan kitap, Bedri Rahmi Eyüboğlu tarafından resimlendirildi.[1][2] Kitapta Yol Türküleri isminde uzun bir şiir vardır.

Şairin Destan Gibi'deki şiirleri bir önceki kitabı Vazgeçemediğim'de yer alan Garip Akımı'ndan uzaklaştığı şiirlerin devamı gibidir.[3] Özellikle, Keşan, Yolculuk ve İstanbul Türküsü'nde bu özellikler fark edilebilir. Orhan Veli'nin Garip'le başladığı gelenekleri yok sayma ve onları yıkma arzusunun yerini bu kitapta gelenekleri çağdaşlaştırma, halk şiirinin dilini, deyişlerini ve bazı kalıplarını güne uyarlama yöntemi aldı.

Analiz

Destan Gibi'deki ana tema İstanbul özlemidir. Kitapta Türkiye'nin değişik yerlerine yapılan yolculuklarda yapılan gözlemlerden oluşturulmuş şiirler yer alsa da bu şiirlerin her birinde yolculuğu yapanın (muhtemelen şairin kendisi) İstanbul'u özlediği anlaşılabilir.

Orhan Veli, kitabında, bu hasreti dile getirmenin yanı sıra bazı toplumsal olaylara ve toplumun problemlerine de parmak bastı. Fakat, bu yaklaşımı yüzeysel kaldı ve küçük burjuvazinin görüş alanından ileriye gidemedi.[4] Her ne kadar, artık, sanattaki halk sorununa bireysel olarak toplumsal olarak bakabilmeye başlasa da biçimci bakış açısı devam etmekteydi. Bu kitabında da Orhan Veli için "halkın zevkini bulup sanata hakim kılma" arzusu vardı. Şairin kendisi de iki yıl sonra yazdığı hikâyede bu durumu kabul ettiğini şöyle açıkladı: "Ama ne yazık ki biz o insanları tanımıyoruz. Girmişiz küçük burjuvanın içine yuvarlanıp gidiyoruz. Başka cemiyetlerin, başka sınıfların adamları olduğumuzu bile bile. Biz tanımadığımız sınıfın o fakir sınıfın adamıyız. Ama tanımadığımız için de onlardan, onların hayatından bahsedemeyiz."[5]

Garip Akımı'nın büyük bir destekçisi olan Nurullah Ataç, düşünce yerine duyguya önem verildiği ve şairi reddettiği geleneğe yöneldiği için Destan Gibi'yi eleştirdi ve konuyla ilgili olarak "Orhan Veli'nin yenildiği de oluyor. O zaman kendini bırakıyor kolaylığa, Yol Türküleri'ni yazıyor, İstanbul Türküsü'nü yazıyor, şu Delikli Şiir'e kadar iniyor. Bunlar gerçek Orhan Veli'nin değil, kendini unutmuş, düşüncesinden çok duygusuna uymuş, daha da kötüsü geleneğe, yıkmak istediği, yıktığı geleneğe boyun eğmiş bir Orhan Veli'nin, yenilmiş bir Orhan Veli'nin şiirleri. Ne var ki böyle yanılmalar çok azdır Orhan Veli'de, o asıl öteki güzel şiirlerin duygusuyla değil, düşüncesiyle yazdığı şiirlerin adamıdır." dedi.[6]

Asım Bezirci ise Orhan Veli'nin geleneğe dönmediği sadece gelenekten yararlandığını söyledi. Öte yandan Ataç'a Orhan Veli'nin halk şiirinden yararlanırken o şiirin güzel örneklerini aşamadığını ve zenginleştiremediğini iddia ederek hak verdi.[7]

Destan Gibi'de yeni bir tarz deneyen Orhan Veli sonraki eserlerinde bu tarzı devam ettirmedi.

Notlar

  1. ^ Kanık 1953, s. 12
  2. ^ Uyguner 1967, s. 20
  3. ^ Bezirci 1991, s. 91.
  4. ^ Bezirci 1991, s. 95.
  5. ^ Kanık, Orhan Veli. Baharın Ettikleri. Seçilmiş Hikâyeler Dergisi. 1948.
  6. ^ Ataç, Nurullah. Ulus Gazetesi. 30 Kasım 1953.
  7. ^ Bezirci 1991, s. 97

Kaynakça

  • Bezirci, Asım (1991), Orhan Veli: Yaşamı, Kişiliği, Sanatı, Eserleri, Altın Kitaplar Yayınevi, 975 405 239 5 
  • Kanık, Adnan Veli (1953), Orhan Veli İçin, Yeditepe Yayınları 
  • Uyguner, Muzaffer (1967), Orhan Veli Kanık : hayatı, sanatı, eserleri, Varlık Yayınları 

İlgili Araştırma Makaleleri

Türklerin Anadolu'ya geldikten sonra edebiyatları iki gruba ayrılmıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen aydınların oluşturduğu "Yüksek Zümre Edebiyatı" ve İslam öncesinden gelen sözlü bir "Halk Edebiyatı". Anadolu'ya göç eden Türkler arasında aynı ayrım devam etti. Medrese eğitimi gören aydın kesim Arap ve Fars edebiyatlarının tesirini devam ettirirken, halk yine saz şairleri aracılığıyla halk edebiyatını devam ettirdi. Dolayısı ile Anadolu Türk Edebiyatı iki grupta incelenmektedir. Bu gruplardan biri halk edebiyatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Veli Kanık</span> Türk şair (1914–1950)

Orhan Veli Kanık, daha çok Orhan Veli olarak tanınan Türk şairdir. Melih Cevdet ve Oktay Rifat ile birlikte yenilikçi Garip akımının kurucusu olan Kanık, Türk şiirindeki eski yapıyı temelinden değiştirmeyi amaçlayarak sokaktaki adamın söyleyişini şiir diline taşıdı. Şair otuz altı yıllık yaşamına şiirlerinin yanı sıra hikâye, deneme, makale ve çeviri alanında birçok eser sığdırdı.

<span class="mw-page-title-main">Oktay Rifat</span> Türk şair, romancı ve oyun yazarı

Ali Oktay Rifat, Türk şair, oyun yazarı ve roman yazarı. Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli ve Melih Cevdet'le birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır. 1955 yılından itibaren İkinci Yeni adlı şiir akımına yönlenmiştir. Şiir dışında roman ve oyun türlerinde de eserler vermiştir. Şair Nazım Hikmet'in kuzenidir.

<span class="mw-page-title-main">Melih Cevdet Anday</span> Türk şair, oyun yazarı, denemeci ve eleştirmen

Melih Cevdet Anday, Türk şair, tiyatro oyunu, roman, deneme, makale yazarıdır. Lise arkadaşları Orhan Veli ve Oktay Rifat'la birlikte ortaya çıkardıkları Garip Akımı ile Türk şiirindeki yenilenmeyi başlatmıştır. Kolları Bağlı Odysseus ile kendine özgü felsefi şiir akımını başlatmış, Garip Akımı'ndan ayrılmıştır. UNESCO'nun Courrier dergisi, 1971 yılında onu Cervantes, Dante, Tolstoy, Unamuno, Seferis ve Kawabata düzeyinde bir edebiyat adamı olarak gördüğünü açıklamıştır.

Garip hareketi, garipçiler ya da birinci yeni; Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday'ın kurduğu ve Türk şiirinde yer etmiş anlayışları reddeden ve söyleyiş güzelliğini esas alan edebiyat akımıdır.

Yaprak, 1 Ocak 1949 - 1 Haziran 1950 arasında, Orhan Veli Kanık'ın önderliğinde Ankara'da yayınlanmış Türkçe edebiyat dergisi.

<span class="mw-page-title-main">Nurullah Ataç</span> Türk yazar, şair

Nurullah Ataç, Türk eleştirmen, denemeci, yazar, şair.

<span class="mw-page-title-main">Asım Bezirci</span> Türk yazar ve eleştirmen

Asım Bezirci, Türk yazar, eleştirmen, şair ve çevirmen.

<i>Bütün Şiirleri</i> (Orhan Veli Kanık)

Bütün Şiirleri, Orhan Veli Kanık'ın ilk kez 1951 yılında yayınlanan şiir külliyatı.

<span class="mw-page-title-main">Varlık Yayınları</span> yayınevi

Varlık Yayınları, 1946 yılında Yaşar Nabi Nayır tarafından kurulmuş olan yayınevidir.

<i>Bir Garip Orhan Veli</i>

Bir Garip Orhan Veli, Murathan Mungan'ın şair Orhan Veli Kanık'ın şiirlerinden kurgulayarak yazdığı tek kişilik oyundur.

<i>Şimdi Sevişme Vakti</i>

Şimdi Sevişme Vakti, Türk yazar Sait Faik Abasıyanık'ın 1953 yılında yayınlanan şiir kitabı. Yazarın yayınlanan tek şiir kitabıdır.

<i>Yenisi</i>

Yenisi, Türk şair Orhan Veli Kanık'ın 1947 yılında yayınlanan dördüncü şiir kitabı. Eser, İnkılâp Kitabevi tarafından basıldı. Kapak yazısını Agop Arad'ın yazdığı kitabın, kapak ve iç resimlerini Bedri Rahmi Eyüboğlu yaptı. Kitapta Kanık'ın on altı şiiri yer almaktadır.

<i>Vazgeçemediğim</i>

Vazgeçemediğim, Türk şair Orhan Veli Kanık'ın ikinci şiir kitabı.

<i>Karşı</i> Orhan Veli Kanıkın şiir kitabı

Karşı, Türk şair Orhan Veli Kanık'ın 1949 yılında yayınlanan son şiir kitabı. Sanatçının ölümünden bir sene önce Ankara'da yayınlanan kitapta on yedi şiir bulunmaktadır.

<i>Nesir Yazıları</i>

Nesir Yazıları, Türk şair Orhan Veli Kanık'ın ilk kez 1953 yılında Varlık Yayınları tarafından toplanarak yayınlanan kitabının ismi.

Adnan Veli Kanık,, Türk yazar ve gazeteci.

<i>Garip</i> (kitap) Şiir kitabı

Garip, Türk şairler Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday'ın 1941 yılında İstanbul'da yayınlanan ilk şiir kitabı. 1945 yılında, yalnızca Orhan Veli'nin imzası ve şiirleriyle yeniden basılan eser Garip Akımı'nın ismine kaynak olmuştur.

<i>Hoşgör Köftecisi</i>

Hoşgör Köftecisi, Orhan Veli'nin öykülerinin, yazarın ölümünden sonra yayımlanan derlemesi. Kitapta yazarın altı öyküsünün yanı sıra, William Saroyan'ın bir öyküsünün serbest çevirisi ve Orhan Veli ile yapılan bir gazete röportajı yer alır. Kitap ilk defa Nisan 2012'de Yapı Kredi Yayınları tarafından İstanbul'da yayımlanmıştır.

Fuat Ömer Keskinoğlu, Türk hukukçu ve şair. Tam adı "Abdülfeyyaz Ahmet Fuat Ömer Keskinoğlu"dur.