Dergi - Turkipedia

Dergi, belirli aralıklarla yayımlanan, genellikle kuşe veya mat kâğıda basılan ya da elektronik olarak dağıtılan süreli yayın. Dergiler genellikle belirli zaman aralıklarıyla piyasaya çıkan sayılar halinde yayımlanır ve her sayı birden fazla içerik barındırır. Reklam alma, satış ve abonelik yöntemleriyle gelir elde ederler.

Dergilerde çeşitli konulara ilişkin haber, makale, eleştiri, inceleme ve araştırmanın yanı sıra renkli fotoğraflar, resimler ve karikatürler de yer alabilir.

Türkiye'de yayımlanan dergiler genellikle A4 veya ona yakın sayfa ölçülerine sahiptir.

Tarihçe

Bilinen en eski dergi, 1663'te Hamburg'da yayımlanan edebiyat ve felsefe dergisi Erbauliche Monaths Unterredungen'dır.^[1] İlk bilimsel dergi ise Journal des Savants adlı yayındır.^[2] 1731'de Londra'da yayımlanan The Gentleman's Magazine ilk genel kültür dergisidir. Edward Cave, "Sylvanus Urban" takma ismi ile, bu derginin ilk editörü olup dergi (magazine) ismini ilk kullanandır. Arapça kaynaklı makhazin (ambar) isminden türemiş askerî kökenli materiel (askerî ambar) İngilizce isim kökenidir. Osmanlı basınının ilk Türk dergisi, 1849 yılında çıkan ve 26 sayı yayımlanan Vekayi-i Tıbbiye adlı mesleki dergidir.^[3]

Derginin gelişim sürecinde gazete ve dergi arasındaki fark belirgin değildir. Nitekim II. Mahmud döneminde Moniteur Ottoman adı altında 1831'de çıkarılan gazete, Osmanlı'daki ilk süreli yayındır. Bu gazete Osmanlı'daki ilk resmî gazete olup Bâb-ı Âli'de Alexandre Blacque tarafından basılmıştır. Gazetenin isminin Fransızca Le Moniteur Universel adlı gazeteden esinlenildiği düşünülmektedir. Moniteur Ottoman birkaç ay sonra Takvim-i Vekayi adıyla Osmanlı Türkçesi olarak yayımlanmaya başlamıştır. Gazetenin 1940'lı yıllarda yayınına son verilmiştir.^[4]

Batı'da Sömürge dönemlerinde yayıncılık çok pahalı bir sektördü. Özellikle ABD'de kâğıt ve matbaa mürekkebi ithal mal olarak vergilendirildi ve bunların kaliteleri tutarsızdı. Eyaletler arası tarifeler ve kötü kara yolu sistemi, bölgesel ölçekte bile dağıtımı engelliyordu. Buna rağmen bu dönemde pek çok dergi piyasaya sürüldü ancak çoğu birkaç baskıda başarısız oldu. Benjamin Franklin, 1741'de Amerikan kolonilerinin ilk dergilerinden biri olan General Magazine ve Historical Chronicle'ı tasarladı. Yine Thomas Paine'in editörlüğünü yaptığı Pennsylvania Magazine, kısa bir süre yayınlandı. Bu dergide Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi metnini içeren son sayı 1776'da yayınlandı.

Kaynakça

^ "Britannica: Erbauliche-Monaths-Unterredungen başlığı". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011.
^ Yapar, Aslı (22 Şubat 2012). "FRANSA'DA DERGİCİLİK OLGUSU". İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi | Istanbul University Faculty of Communication Journal (11): -. doi:10.17064/iüifhd.75950. ^[]
^ Yilmaz, Serap; Kafa, Sezer ERER (1 Aralık 2018). "Kuruluşundan Günümüze Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi". Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 44 (3): 185-190. doi:10.32708/uutfd.451961. ISSN 1300-414X. ^[]
^ Qiling, Ma'muriyatiga Murojaat (2019). "Usually a periodical publication: MAGAZINE". hozir.org. hozir.org. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar

Dergipark (Akademik Dergi Veri Tabanı) 16 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türkiye'deki Edebiyat Dergileri 19 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Wikimedia Commons'ta Dergi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Takvîm-i Vekâyi</i> 1831de yayımlanmaya başlanan ilk Osmanlı Türk resmî gazetesi

Takvim-i Vekayi, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde 11 Kasım 1831'de yayımlanmaya başlanan ilk Osmanlı Türk resmî gazetesidir.

Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa’daki ilk üniversite olarak 11 Nisan 1975 tarihinde "Bursa Üniversitesi" adıyla kurulan, 1982 yılında ise "Uludağ Üniversitesi" adını alan, 2018 tarihinde ise "Bursa Uludağ Üniversitesi" ismini alan ve bünyesinde 15 fakülte, 2 yüksekokul, 15 meslek yüksekokulu, 1 konservatuvar, 4 enstitü, 27 araştırma ve uygulama merkezi ve rektörlüğe bağlı 5 bölümü olan yükseköğretim kurumudur.

Gazete, haber, bilgi, bulmaca ve reklam içeren, genellikle düşük maliyetli kâğıt kullanılarak basılan ve dağıtımı yapılan bir yayım olup, halka güncel olaylara ilişkin bilgi verme amacı gütmektedir. Genel olarak yayınlandığı gibi, özel bir konu üzerine de yayınlanabilir ve genellikle günlük ya da haftalık olarak yayınlanır. Gazete anlamında Osmanlı döneminde Arapça kökenli ceride sözcüğünün yanında günlük gazete anlamında Farsça rûznâme sözcüğünün de kullanıldığı ve geçmişte günlük olayları kaydetmek üzere günnâme, aylık olayları kaydetmek üzere aynâme yazıldığı da belirtilir. Gazete sözcüğünün Türkçe eş anlamlısı ise yenün sözcüğüdür.

<i>Milliyet Sanat</i> Kültür ve sanat dergisi

Milliyet Sanat, Milliyet Yayın Grubu tarafından çıkartılan kültür ve sanat dergisi.

Süreli yayınlar birbirini izleyen ayrı bölümler halinde, genellikle numaralandırılmış olarak yayımlanan ve önceden belirlenmiş bitişi olmayan bir süreli kaynak. Süreli yayın örnekleri arasında dergiler, magazinler ve elektronik dergiler, sürekli olarak yayımlanan rehberler, yıllık faaliyet raporları, gazeteler ve monografik diziler vardır. Türkiye'de 1795'te Fransızlar tarafından basılan ilk dergi Bulletin de Nouvelles'dir. Ertesi yılda 15 günde bir yayımlanan Gazette Française de Constantinople Türkiye'de çıkarılan ilk gazete unvanını almaktadır ve o da Fransız menşelidir.

<i>Habertürk</i> (gazete) Türkiye merkezli günlük gazete (2009–2018)

Habertürk, 1 Mart 2009 tarihinde yayın hayatına başlayan günlük gazeteydi. Son sayısı 5 Temmuz 2018'de çıktı. Gazete internet ortamında haberturk.com adresinden yayın hayatına devam etmektedir. Genel yayın yönetmenliğini Yavuz Barlas yapmaktadır.

Hagop Baronyan, Osmanlı gazeteci, oyun ve mizah yazarı.

Çocuklara Mahsus Gazete, İbnü’l- Hakkı Mehmet Tahir tarafından 1896- 1908 yılları arasında İstanbul'da çıkarılan haftalık resimli çocuk dergisi.

Molla Nasreddin, 20. yüzyıl başında Celil Memmedguluzade editörlüğünde Azerbaycan Türkçesi ile yayımlanan haftalık siyasi mizah dergisi.

Ümid, Kıbrıs adasında Osmanlı aydını Aleksan Sarrafyan Efendi tarafından 12 Aralık 1879- 5 Mart 1880 tarihleri arasında yayımlanan Türkçe gazetedir.

Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji, Türkiye'de haftalık yayımlanmış bir bilim haberleri ve kültür dergisidir. 1987 yılında, Cumhuriyet gazetesinin köşe yazarı Orhan Bursalı’nın yayın yönetmenliğinde Cumhuriyet Bilim Teknik adı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Benim manevi mirasım ilim ve akıldır” sözünün ışığında gazetenin ücretsiz eki olarak Cumartesi günleri yayınlanmaya başlamış, 2006 yılında Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji adını almıştır. Yaklaşık 29 yıl kesintisiz hayatını sürdüren derginin, 1501. sayısının yayınlandığı gün gazete yönetimi tarafından yayını durdurulmuştur.

İbrahim Tenekeci, Türk şair.

Hanımlara Mahsus Gazete, İstanbul'da 1895-1906 yılları arasında yayımlanmış kadın dergisi.

Hikâye ve Roman Gazetesi, 8 Eylül 1928 tarihinde Mümtaz Faik tarafından yayımlanan gazetedir. Toplamda beş sayı yayımlanan gazete, Türk basın hayatında bir ilk teşkil etmesi bakımından önemlidir. Gazetede hikâye ve romanın yanı sırada ikinci sayıdan itibaren fıkra, mani, karikatür, vodvil de içermiştir. Gazetede eserleri yayımlanan yazarlardan bazıları müstear isim kullanmıştır, bazı hikâyeler ise imzasızdır.

Le Moniteur Ottoman, Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un isteğiyle İstanbul'da yayımlanan yarı resmî haftalık Fransızca gazete.

Muhbir, Osmanlı İmparatorluğu'nda Ali Suavi tarafından 1866 yılında çıkarılmaya başlanan gazete.

Osmanlı İmparatorluğu'nda yayınlanan çok sayıda dergi ve gazete bulunuyordu. Bu gazete ve dergi yayınları Osmanlı İmparatorluğu'nda basın kültürünün yaygınlaşmasına sebep oldu.

Servet-i Fünûn, Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'de 1891-1944 yılları arasında yayımlanan sanat ve edebiyat dergisidir. Edebiyât-ı Cedîde topluluğunun yayın organı olan dergi Türk basın tarihinin en uzun süreli ve en etkili dergileri arasındadır. Basım tekniği ve içeriğiyle ön plana çıkan dergi, Türk edebiyatına birçok yeni isim kazandırdı ve Edebiyât-ı Cedîde sonrasında Fecr-i Âtî ve Millî Edebiyat hareketi ile Yedi Meşaleciler topluluğunun yayın organı işlevini 25 Mayıs 1944 tarihine kadar sürdürdü.

Türkçe olarak ilk gazete II. Mahmut'un emriyle 1 Kasım 1831'de kurulan Takvîm-i Vekâyi'dir ve bu adım, Osmanlı'de baskı makinesinin kurulmasından uzun bir süre sonraya denk gelmektedir. Takvîm-i Vekâyi, yayın hayatı boyunca birkaç kez kapatılmış ve 1922 itibarıyla meclis tarafından Resmî Ceride ve daha sonra Resmî Gazete adıyla yayımlanmıştır. İngiliz diplomat ve gazeteci William Churchill tarafından 1840 yılında yayın hayatına başlayan ve 1866'da kapanan Cerîde-i Havâdis, ikinci Türkçe gazetedir. 1860 yılında Osmanlı devlet adamı ve gazeteci Agâh Efendi tarafından hazırlanan Tercümân-ı Ahvâl, basılan ilk özel gazetedir. Yazarları arasında İbrahim Şinâsî ve Ahmed Vefik Paşa da yer almıştır. Sonraki yıllarda ise kurucusu Şinasî olan Tasvîr-i Efkâr yayımlanmış fakat 1866'da kapanmıştır.

Şükûfezar, İstanbul'da 1884 veya 1886 yılında çıkarılan bir kadın dergisi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.