Derbendiler, Şirvanşahlar Devletini idare eden 3 sülaleden sonuncusudur.
Kesrani Hanedanı'nın son hükümdarı Huşeng'in ölmesinden sonra amcasının oğlu İbrahim Şirvanşah tahtına çıkmış ve böylelikle Derbendiler dönemi başlamıştır. I. Tahmasb'ın düzenlediği sefer sonucunda Şahruh bin Ferruh Yaşar'ın Safevîler tarafından esir alınmasıyla Şirvanşahlar Devleti'de son buldu.
Şamahı Rayonu, Azerbaycan'da rayon. Merkezi Şamahı şehridir.
Şirvanşahlar Devleti ,(Arapça/Farsça: شروانشاه) — 861-1538 yılları arasında Güneydoğu Kafkasya'da, ağırlıklı olarak günümüz Azerbaycan Cumhuriyeti'de ve kısmen de günümüz Dağıstan topraklarında var olmuş ve sonradan Azerbaycanlılaşmış bir devlettir. Devletin sınırları doğuda Derbent'ten, Kür Nehri'nin Hazar Denizi'ne döküldüğü noktaya kadar uzanarak, Şirvan tarihi bölgesi ile bazen batıda Gence şehrine kadar ulaşmış, ayrıca farklı dönemlerde Şeki, Karabağ ve Beylegan'ı da kapsamıştır. Başkenti Şamahı ve Bakü olmuştur.
Şirvanşah, Şirvanşahlar Devleti hükümdarlarına verilen unvandır. Ayrıca, Mezyediler (799-1027), Kesraniler (1027-1382) ve Derdendiler (1382-1538) hanedanlarının hükümdarlarına şirvanşah unvanını vermişlerdir.
Şirvan Eyaleti, Azerbaycan'da tarihi bir eyalet, kaynaklarda ülke olarak da geçer. Eski zamanlarda Kura Nehri ve Şabran, Hazar denizi ve Kebele arasındaki toprakları kapsamaktaydı. Şirvanşahlar Devleti'nın güçlenmesi ile daha geniş araziler Şirvan olarak adlandırıldı..
I. İbrahim — Şirvanşahlar devleti'nin 34. şahı ve Derbendi Hanedanı'ndan çıkan ilk şahtır. Mezyedi ve Kesrani Hanedanları ile akraba olan Derbendiler arap asıllı bir aile olup, daha sonradan türkleşmiştir.
Bakü Kalesi, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bir kale. Kale duvarı ikikatlıdır. Birinci duvar Şirvanşah III Menuçehr, ikinci duvar ise Şirvanşah I Ahsitan'ın zamanında inşa edilmiştir. Fakat ikinci surlar Azerbaycan'da Rus Çarlığı iktidarı döneminde yıkıldı. Birinci duvar ise hâlen durmaktadır. Bakü kalesinin iki kapısı vardır. Onlardan biri Hazar Denizi'ne, diğeri ise karaya açılır.
I. Heysem ya da Heysem bin Halit – Abbasi Hilafeti'nin Azerbaycan ve Ermeniye valisi, Şirvanşahlar Devletinin kurucusu, Şirvanşah unvanını kullanan ilk hükümdar ve Şirvanşahlar Devleti'nin 2. şahı I. Muhammet'in babası.
I. Muhammet ya da Muhammet bin Heysem – Şirvanşahlar Devleti'nin 2. şahı ve Şirvanşah II. Heysem'ın babası.
II. Heysem ya da Heysem bin Muhammet – Şirvanşahlar Devleti'nin 3. şahı ve Şirvanşah I. Ali'nin babası.
I. Ali ya da Ali bin Heysem - Şirvanşahlar Devleti'nin 4. şahı ve Şirvanşah I. Yezid Mezyed'in babası.
III. Muhammet ya da Muhammet bin Ali - Şirvanşahlar Devleti'nin 7. şahı ve Şirvanşah I. Ahmet Mezyed'in babası.
I. Ahmet Mezyed ya da Ahmet bin Muhammet – Şirvanşahlar Devleti'nin 8. şahı ve Şirvanşah IV. Muhammet ve II. Yezid'in babası.
IV. Muhammet ya da Muhammet bin Ahmet – Şirvanşahlar Devleti'nin 9. şahı ve Şirvanşah II. Yezid Mezyed'in abisi.
II. Yezid Mezyed ya da Yezid bin Ahmet – Şirvanşahlar Devleti'nin 10. şahı ve Kesrani Hanedanı'nın kurucusu olan I. Manuçehr'in babası.
I. Manuçehr ya da Manuçehr bin Yezid - Şirvanşahlar Devleti'nin 11. şahı ve Kesrani Hanedanı'nın kurucusu.
II. Ali Kesrani ya da Ebu Mansur bin Yezid – Şirvanşahlar Devleti'nin 12. şahı.
III. Ali ya da Buhtnasar Ali bin Ahmet, Şirvanşahlar Devleti'nin 14. şahı ve Şirvanşah II. Yezid Mezyed'in torunu.
Mezyedî Hanedanı, Şirvanşahlar Devleti'ni yaklaşık olarak 166 yıl yöneten hanedandır. Mezyedîler ya da Yezîdîler olarak da bilinir. Hanedan, adını Abbasi Hilafeti'nin Azerbaycan valisi olan Yezid bin Mezyed'den alır. Mezyedi Hanedanı'nın 861 yılında başlayan yönetimi, 1027 yılında hanedanın kesin olarak farslaşmış kolu olan Kesranilerin tahtı ele geçirmesiyle son bulmuştur. Mezyedi Hanedanı'na mensup son kişi olan Şirvanşah II. Yezid bin Ahmet 1027 yılında ölmüştür.
Kesranî Hanedanı, Şirvanşahlar Devleti'ni yaklaşık olarak 355 yıl yöneten hanedandır. Hanedan, Şirvanşah II. Yezid bin Ahmet'in son yıllarında etkinleşen fars siyaseti yüzünden tarihçiler tarafından Mezyedi Hanedanı'ndan ayrılmıştır. Oysaki, ilk Kesrani Şirvanşahı I. Manuçehr, II. Yezid Mezyed'in büyük oğluydu. Tarihçilere göre, Kesraniler ilk kez 1027 yılında I. Manuçehr dönemiyle iktidara ulaştı ve 1382 tarihinde Şirvanşah Huşeng'in bir saray devrimiyle öldürülmesi üzerine son buldu.
Azerbaycan mimarisi Azerbaycan'daki mimari gelişmeyi ifade eder.