İçeriğe atla

Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen

Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen (Türkçesi: "Cehennemin intikamı kalbimde kaynıyor") Mozart'ın Sihirli Flüt (Die Zauberflöte) operasında Gecelerin Kraliçesi karakteri tarafından söylenen ikinci arya.

Arya

İlk koloratür geçişin başlangıcı

Kısaca "Der Hölle Rache" olarak kısaltılan, "Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen", opera eseri içinde Gecelerin Kraliçesi karakteri daha önce başka aryalar söylemiş olsa da çoğunlukla "Gecelerin Kraliçesi'nin aryası" olarak anılır. Hızlı akışlı, kolayca akılda kalan ve tehditkâr bir görkemliliğe sahip en tanınmış opera aryalarından biri olarak kabul edilir.

Arya operanın ikinci perdesinin bir parçasını oluşturur. Karanlıklar Kraliçesinin, kızı Pamina'nın eline bıçağı verdiği ve kızını rakibi olan Sarastro'yu öldürmeye teşvik ettiği ve kabul etmediğinde ise kızını lanetleyip, reddettiği intikamcı bir öfkeyi tasvir eder.

Ses kayıtları

Karanlıklar Kraliçesi'nin ikinci aryası, Der Hölle Rache, canlı kayıt (Ogg dosyası)
Karanlıklar Kraliçesi'nin ikinci aryası, Der Hölle Rache (Ogg dosyası)

Müzik

Arya Re-minör yazılmıştır ve flüt, obua, fagot, boru ve trompet çiftleri için timpani ve yaylılar bölümüyle birlikte partisyon yapılmıştır. Bu arya, "O zittre nicht" aryasından daha çok sayıda bir orkestra çalgısı içerir, sadece trombonları kapsamaz.

Arya en fazla nam salmış ve eserin en fazla istek alan parçası olmuştur. Arya iki oktav aralığında yayılmıştır, Fa4 seviyesinden başlar ve şaşırtıcı derecedeki üst Fa6 seviyelerine çıkar.


Sözler

Şarkı sözleri Almanca olarak Mozart'ın arkadaşı ve aynı zamanda ilk performanslarda Papgeno rolünü de oynayan Emanuel Schikaneder tarafından yazılmıştır

Orijinal Almanca sözler Türkçe çevirisi

Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen,
Tod und Verzweiflung flammet um mich her!
Fühlt nicht durch dich Sarastro Todesschmerzen,
So bist du meine Tochter nimmermehr.
Verstossen sei auf ewig,
Verlassen sei auf ewig,
Zertrümmert sei'n auf ewig
Alle Bande der Natur
Wenn nicht durch dich Sarastro wird erblassen!
Hört, Rachegötter, hört der Mutter Schwur!

Cehennemin intikamı kalbimde kaynıyor,
Ölüm ve umutsuzluk beni yakıyor!
Eğer Sarastro senin tarafından ölüm acısını çekmezse,
O zaman sen bir daha artık kızım olma
Sonsuza kadar tanınma,
Sonsuza kadar terk ol,
Sonsuza kadar mahvol
Tabiatın bütün avanesi
Eğer Sarastro'yu cansız bırakmazsan!
İntikam tanrıları, duyun annenin yeminin duyun!

Metrik olarak metin, bir kısa bir uzun 5 heceden oluşan (iambic) bir dörtlük ve onu takip eden bir kısa bir uzun 3 heceden oluşan bir dörtlük takip eder ve sonunda beş heceli çift mısra ile sonlanır. Mısraların kafiye şeması (ABAB) (CCCD) (ED) şeklindedir.

Aryayı söyleyen sopranolar

Sahnede aryayı söyleyen ilk şarkıcı 33 kere sahneye çıkmış olan Mozart'ın baldızı Josefa Hofer'dir. Bütün şahitlere göre Hofer sıra dışı bir ses seviyesine ve akıcılığa ulaşabilmişti ve besbelli ki Mozart Hofer'in ses kabiliyetini bilmekteydi ve bu yüzden onun sesine özgü onu virtine çıkaran iki gişe rekortmeni şarkı yazmıştı.

Mozart'ın zamanından kalan bir anı notu bestecinin kendisinin baldızının performansından etkilendiğini öne sürmektedir. 1840 yılında besteci Ignaz von Seyfried Mozart'ın yaşamıyla ilgili ve 4 Aralık 1791 tarihli (operanın çok başarı sağladığı ilk beşinci haftası) olayla ilgili yazdığı mektupta değinir. Seyfried'e göre Mozart, Hofer söylerken eşi Constanze'a beğenisini anlatır.

Modern zamanlarda arya, aralarında Edda Moser, Natalie Dessay, Mado Robin, Cristina Deutekom, Edita Gruberova, Sumi Jo, Diana Damrau, Roberta Peters, Lucia Popp, Luciana Serra, Beverly Sills, Rita Streich, Cheryl Studer, Dame Joan Sutherland ve Barbara Hendricks gibilerin bulunduğu birçok önde gelen soprano tarafından söylenmiş ve ses kaydına alınmıştır.

June Anderson, aryayı Amadeus filminde söyler.

Kaynakça

Kaynakça

  • Deutsch, Otto Erich (1965) Mozart: A Documentary Biography. Stanford University Press.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

İlhan Usmanbaş Türk besteci, eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Christoph Willibald Gluck</span>

Christoph Willibald Gluck; 2 Temmuz 1714 - 15 Kasım 1787), erken klasik dönemde İtalyan ve Fransız opera bestecisidir. Her ikisi de Kutsal Roma İmparatorluğu'nun parçası olan Yukarı Pfalz'da doğup Bohemya'da büyüdü, Viyana'daki Habsburg sarayında ön plana çıktı. Orada birçok entelektüelin kampanya yürüttüğü operanın dramaturjik uygulamalarında pratik reform yaptı. 1760'larda, aralarında Orfeo ed Euridice ve Alceste 'nin de bulunduğu birçok radikal yeni çalışmayla, Metastasian opera serisi 'nin yüzyılın büyük bölümünde sahip olduğu boğucu baskıyı kırdı. Gluck, orkestral anlatım kullanarak ve genellikle uzun olan da capo aria'yı keserek daha fazla drama kattı. Daha sonraki operaları tipik barok operanın yarısı kadar uzunluktadır. Mozart, Schubert, Berlioz ve Wagner gibi geleceğin bestecileri Gluck'a saygı duydu.

<span class="mw-page-title-main">Sihirli Flüt</span>

Sihirli Flüt 1791 yılında Wolfgang Amadeus Mozart tarafından bestelenen ve librettosunu Emanuel Schikaneder'in yazdığı opera eseri.

La donna è mobile, Verdi'nin Rigoletto operasının en çok sevilen ve hafızalara kazınan arya'sıdır. Öyle ki rivayete göre Verdi, prömiyerden önce halkın diline dolanmasını istememiş, sanatçılarına bu aryanın ezgilerini sır gibi gizletmiştir. İtalyanca olan liberettosu "La Donna é Mobile " sözleri ile başlar, devamında da kadının erkeklere çektirdiklerini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Figaro'nun Düğünü</span>

Figaro'nun Düğünü asıl İtalyanca ismiyle Le nozze di Figaro, ossia la folle giornata K. 492 katalog sayılı bir opera buffa 'dir. 1786'da Wolfgang Amadeus Mozart tarafından bestelenmiş; liberettosu Lorenzo Da Ponte tarafından hazırlanmıştır ve bir sahne piyesi olan 1784'te Pierre Beaumarchais tarafından Fransızca olarak yazılmış olan La folle journee ou le Mariage de Figaro eserden adapte edilmiştir.

<i>Fidelio</i>

Fidelio 1791 yılında Ludwig Van Beethoven tarafından bestelenen ve librettosunu Joseph Sonnleithner'in yazdığı 2 perdelik opera eseri. Operanın prömiyeri 20 Kasım 1805 tarihinde Viyana'nın Theater an der Wien sahnesinde gerçekleşmiştir. Librettosuna önce Stephan von Breuning ve ardından Georg Friedrich Treitschke tarafından sonradan yapılan düzenlemelerle opera son hâlini alarak 23 Mayıs 1814 tarihinde Viyana'daki Theater am Kärntnertor'da sahnelenmiştir, günümüzde genellikle bu son hâli sahnelenmektedir. Fidelio, Ludwig Van Beethoven'ın yazdığı tek operadır. Devlet Operasında ilk kez 1942 yılında Ankara'da sahnelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tristan ve İsolde (opera)</span>

Tristan ve İsolde Richard Wagner tarafından bestelenmiş ve liberettosu yazılmış üç perdelik bir Almanca operadır. Eser bir İngiliz efsanesi olan Tristan ve İsolde'nin Almanca Göttfried von Strassburg tarafından uyarlamasına dayandırılmıştır. 1857 ile 1859 arasında bestelenmiş ve prömiyeri Münih Opera Evi'nde Hans von Bulow'un orkestra şefliği altında 10 Haziran 1865'te yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fikret Emirov</span> Azeri besteci

Fikret Meşhedi Cemil oğlu Emirov, Azerbaycan'da Sovyet döneminin bestecisi.

<span class="mw-page-title-main">La sonnambula</span> İtalyan yapımı opera

La sonnambula Sicilyalı İtalyan besteci Vincenzo Bellini tarafından bestelenmiş opera semiseria janrında 2 perdelik bir operadır. Eserin librettosu, "Eugène Scribe" hazırladığı bale-pantomimden uyarlanarak, Felice Romani tarafından İtalyanca olarak yazılmıştır. Operanın prömiyer sahnelenmesi 6 Mart 1831'de Milanoda "Teatro Carcano" da yapılmıştır. Devlet Operası ve Balesi Ankara Opera Sahnesi'nde ilk defa temsil edilmesi 1957'dedir.

<span class="mw-page-title-main">Nürnberg'in Usta Şarkıcıları</span>

Nürnberg'in Usta Şarkıcıları 19. yüzyıl Alman bestecisi Richard Wagner tarafından 1868'de yazılmış ve bestelenmiş üç perdelik operadır. Bu opera dünya opera evleri repertuvarlarında popüler olarak günümüze kadar sahnelenmektedir. Popüler opera repertuvarı içinde, genellikle dört buçuk saatten daha fazla alarak, en uzun süren eserdir. Eserin mekânı 16. yüzyıl ortalarında o zaman bir bağımsız şehir olan ve Kuzey Avrupa Rönesansı'nın merkezlerinden biri olduğu kabul edilen Nürnberg şehirdir. Eserin hikâyesi çoğunluğu şehrin önemli loncalarına bağlı olan esnaf, usta, kalfa ve çırakların şarkıcılık ve güfteciliği bir zanaat prensiplerine göre geliştirip devam ettiren amatör müzisyen lonca mensuplarının hayatlarını ve bir şarkı ödülü için bir lonca mensupları arasındaki bir yarışmayı konu alır. Bu hikâye gerçekte tarihte geçmiş kişileri içerir; örneğin Hans Sachs (1494-1576) şehrin tarihinde çok ünlü bir Usta Şarkıcı idi.

<span class="mw-page-title-main">Orphe ve Eurydice</span>

Orphe ve Eurydice Christoph Willibald Gluck tarafından hazırlanmış bir operadır. Operanın konusu antik Yunan Orfe efsanesine dayanmaktadır ve operanın librettosu "Ranieri de' Calzabigi" tarafından yazılmıştır. İlk temsili 5 Ekim 1762'de Viyana'da Burgtheatre'da verilmiştir.

'Zaide, KV. 344 unlu Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus Mozart tarafından 1780'de bestelenen ama öldüğü zaman daha bitiremediği iki perdelik bir Singspiel janrinda opera eseridir. Kaynaklar, bu eserin Mozart'ın âşık olduğu Zaide isimli Türk kızından ilham aldığını bildirirler. İlk basılımı 1838'dedir. Prömiyer sahnelenmesi 27 Ocak 1866'da Frankfurt'ta yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Otello</span> Verdinin bestelediği 4 perdelik bir opera eseri

Otello Giuseppe Verdi'nin bestelediği 4 perdelik bir opera eseridir. Libretto "Arrigo Boit" tarafından ünlü İngiliz oyun yazarı William Shakespeare'in Othello oyunundan uyarlanarak hazırlanmıştır. Verdi'nin en son eserinden bir öncekidir. Verdi 71 yaşında iken bestelenmiş olup birçok kişi tarafından Verdi'nin en güzel eseri olarak kabul edilmektedir. Prömiyer sahnelenmesi 5 Şubat, 1887de Milano'da La Scala Operaevi'nde yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alessandro Scarlatti</span> İtalyan besteci

Alessandro Scarlatti, özellikle opera eserleri ve oda kantataları ile ünlü olan İtalyan Barok dönem klasik batı müziği bestecisidir. Napoli ekolu opera janrının bulucusu olduğu kabul edilir. Oğulları Domenico Scarlatti ve Pietro Filippo Scarlatti de tanınmış klasik batı müziği bestecileridir.

<i>8Bit Heart</i>

8Bit Heart, Amerikalı şarkıcı Simon Curtis ilk stüdyo albümüdür. 23 Mayıs 2010 tarihinde sitesinden bedava indirime sunuldu. Prodüktörlüğünü Simon Curtis ve Jeff "Jadion" Wells üstlendi. Albüm ilk çıktığı hafta 80 bin defa indirildi.

<span class="mw-page-title-main">Rusalka (opera)</span>

Rusalka Çek besteci Antonín Dvořák tarafından hazırlanmış üç perdelik bir operadır. Operanın librettosu, Çek şair Jaroslav Kvapil (1868–1950) tarafından Çek yazarları Karel Jaromír Erben ve Božena Němcová tarafından yazılmış peri masallarından uyarılarak hazırlanmıştır.

Andrea Chénier, Umberto Giordano'nun Luigi Illica tarafından uyarlanmış bir İtalyan librettosu üzerine yazdığı ve ilk olarak 28 Mart 1896'da Milano, La Scala'da sahnelenmiş olan dört perdelik verismo stilinde bir operadır. Konu, Fransız Devrimi sırasında idam edilen Fransız şair André Chénier'in (1762-1794) hayatına dayanıyor. Carlo Gérard karakteri kısmen devrimin önde gelen isimlerinden Jean-Lambert Tallien'e dayanıyor.

<i>Ye Dua et Sev</i> (film)

Ye Dua et Sev 2010 yapımı ABD filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Faust (Gounod)</span>

Faust Fransız opera bestecisi Charles Gounod tarafından bestelenmiş 5 perdelik bir "Grand opera" türünde opera eseridir. Eserin librettosu Fransızca olarak "Jules Barbier" ve "Michel Carre" tarafından Care'nin "Faust et Marguerite" adlı tiyatro oyunundan ve bu oyun ise gayet serbest olarak tanınmış Alman yazar Johann Wolfgang von Goethe'nin Faust: I. Kısım'ından uyarlanmıştır. Bu opera eserinin prömiyeri Paris'te Boulevard du Temple üzerinde bulunan "Théâtre Lyrique " tiyatrosunda 19 Mart 1859'da sahnelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Burcu Uyar</span> Türk soprano

Burcu Uyar ya da doğum adıyla Serenad Uyar, Türk soprano.