İçeriğe atla

Denizanası galaksisi

Denizanası Bulutsusu ile karıştırmayınız.
ESO 137-001 gökadasındaki gazın sürtünme basıncı ile sıyrılması.

Denizanası gökadası, gökada kümelerinde bulunan bir gökada türüdür. Küme içi ortam tarafından etkilenen gökadadaki gazın, çarpma basıncıyla sıyrılması ile karakterize edilirler ve bir gaz kuyruğu boyunca yıldız patlamalarını tetiklerler.[1] Disklerinden onbinlerce ışık yılı öteye uzanan dikkat çekici uzun dokunaçlar nedeniyle bu adı almışlardır.[2]

Denizanası gökadaları, bir dizi gökada kümesinde görüldü:

Kaynakça

  1. ^ a b c d Harald Ebeling; Lauren N. Stephenson; Alastair C. Edge (1 Kasım 2013). "Jellyfish: Evidence of Extreme Ram-pressure Stripping in Massive Galaxy Clusters". The Astrophysical Journal Letters (15 Ocak 2014 tarihinde yayınlandı). 781 (2): L40. arXiv:1312.6135 $2. Bibcode:2014ApJ...781L..40E. doi:10.1088/2041-8205/781/2/L40. L40. 
  2. ^ "Supermassive Black Holes Feed on Cosmic Jellyfish - ESO's MUSE instrument on the VLT discovers new way to fuel black holes". www.eso.org. 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2017. 
  3. ^ a b c Bob Yirka (30 Ocak 2014). "Hubble images spawn theory of how spiral galaxies turn into jellyfish before becoming elliptical". phys.org. 20 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
  4. ^ a b c d Owers, Matt S.; Couch, Warrick J.; Nulsen, Paul E. J.; Randall, Scott W. (13 Aralık 2011). "Shocking Tails in the Major Merger Abell 2744". The Astrophysical Journal Letters (16 Nisan 2012 tarihinde yayınlandı). 750 (1): L23. arXiv:1204.1052 $2. Bibcode:2012ApJ...750L..23O. doi:10.1088/2041-8205/750/1/L23. L23. 
  5. ^ a b c d e Rawle, T. D.; Altieri, B.; Egami, E.; Pérez-González, P. G.; Richard, J.; Santos, J. S.; Valtchanov, I.; Walth, G.; Bouy, H.; Haines, C. P.; Okabe, N. (4 Mart 2014). "Star formation in the massive cluster merger Abell 2744". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (4 Haziran 2014 tarihinde yayınlandı). 442 (1): 196-206. arXiv:1405.1046 $2. Bibcode:2014MNRAS.442..196R. doi:10.1093/mnras/stu868. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NGC 221</span> cüce galaksi

Messier 32 veya NGC 221, Andromeda takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 2,5 MIy uzaklıkta bulunan bir cüce eliptik gökadadır. Guillaume Le Gentil tarafından 23 Ocak 1874 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 168 olarak "Dağınık karşı kuyruklara sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Meşhur Andromeda Gökadası'nın bir uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Galaksiler listesi</span> Vikimedya Liste Maddesi

Aşağıda dikkate değer gökadaların bir listesi bulunmaktadır.

Bu liste, Güneş Sistemi'ne 3,8 megaparsek uzaklıktaki bilinen gökadaları, güneş merkezli veya Güneş'e olan mesafeye göre artan sırada göstermektedir. Bu liste, yaklaşık 50 büyük Yerel Grup gökadasını ve komşu gökada gruplarının üyeleri olan bazı gökadaları ve şu anda tanımlanmış herhangi bir gökada grubunda olmayan bazı gökadaları içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Süperküme</span>

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Cüce galaksi</span> İçinde birkaç milyar yıldıza ev sahipliği yapan galaksilere verilen addır

Bir cüce galaksi, yaklaşık 1000 ila birkaç milyar yıldızdan oluşan galaksilere verilen isimdir; Samanyolu'nun 200-400 milyar yıldızına kıyasla bu sayı oldukça sınırlıdır. Samanyolu'nun yakın çevresinde yer alan ve 30 milyardan fazla yıldız içeren Büyük Macellan Bulutu kimi zaman bir cüce galaksi olarak sınıflandırılırken, kimileri de onu tam anlamıyla bir galaksi olarak kabul etmektedir. Cüce galaksilerin oluşum ve faaliyetlerinin daha büyük galaksilerle olan etkileşimlerden büyük ölçüde etkilendiği düşünülmektedir. Gök bilimciler şekillerine ve bileşimlerine göre çok sayıda cüce galaksi türü tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abell S740</span>

Abell S740, Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 450 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Abell Kataloğu'nun ikinci bölümünde yer alan ve güney yarımkürede görünen kümeleri tanımlayan Güney Araştırması dolayısıyla "S" olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">UDFj-39546284</span>

UDFj-39546284, 2009 yılında Hubble Uzay Teleskobu tarafından kızılötesi Hubble ultra derin alan (HUDF) gözlemleri sırasında keşfedilen yüksek kırmızıya kayma gösteren bir Lyman kesiği gökadasıdır. Ocak takımyıldızında bulunan nesne, 2009 ve 2010 yılları arasında G. Illingworth, R. Bouwens ve HUDF09 Ekibi tarafından tanımlanmıştır. Hubble ve Spitzer Uzay Teleskobu fotometrik verileri kullanılarak z~ 10'luk bir kırmızıya kayma değeriyle rapor edilmiş, fakat 2012'de yapılan daha sonraki çalışmalar bu değerin z = 11,9 kadar yüksek olabileceğini öne sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dragonfly 44</span>

Dragonfly 44, Berenis'in Saçı takımyıldızı'nda yaklaşık olarak 326,15 MIy (100 Mpc) uzaklıkta bulunan bir aşırı dağınık gökadadır. Gökada, Saç Kümesi'nin üyesidir. İyi bilinen bu gökadanın 2016 yılında yapılan hız dağılımı gözlemleri, Samanyolu ile yaklaşık olarak aynı olan bir trilyon güneş kütlesi kadar bir kütleye sahip olduğunu göstermişti. Bu kütle, iki farklı çalışmada Dragonfly 44 etrafında gözlemlenen yaklaşık 70 ve 90 küresel kümenin sayısıyla uyumludur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kütleli yıldızlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Güneş kütlesine (M) göre keşfedilen en büyük yıldızların listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yetim gezegen</span> Doğrudan bir yıldızın yörüngesinde bulunmayan gezegen kütleli bir cisim

Yetim gezegen doğrudan bir yıldızın yörüngesinde bulunmayan gezegen kütleli bir cisimdir. Bu tür cisimler, kendi başına oluşmuş veya herhangi bir yıldıza veya kahverengi cüceye yerçekimsel olarak bağlı olmadıkları bir gezegen sisteminden fırlatılmıştır. Samanyolu tek başına milyarlarca yetim gezegene sahip olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Aktif asteroit</span>

Aktif asteroitler, asteroit benzeri yörüngelere sahiptir ancak kuyruklu yıldız benzeri görsel özellikler gösteren küçük Güneş Sistemi cisimleridir. Yani, koma, kuyruk veya kütle kaybının diğer görsel kanıtlarını gösterirler, ancak yörüngeleri Jüpiter'in yörüngesi içinde kalır. Bu cisimler ilk olarak 2006 yılında astronomlar David Jewitt ve Henry Hsieh tarafından ana kuşak kuyruklu yıldızları (MBC'ler) olarak adlandırılmıştı, ancak bu isim onların bir kuyruklu yıldız gibi zorunlu olarak buzlu olduklarını ve yalnızca ana kuşakta var olduklarını, oysa artan nüfus Aktif asteroitlerin sayısı bunun her zaman böyle olmadığını gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Solgun galaksi</span> sarmal kolları ve diski arasındaki düşük kontrast ile karakterize edilen bir tür sarmal gökada

Solgun (anemik) gökada, sarmal kolları ve diski arasındaki düşük kontrast ile karakterize edilen bir tür sarmal gökadadır. Bu terim 1976 yılında Kanadalı gökbilimci Sidney van den Bergh tarafından gaz bakımından zengin, yıldız oluşturan sarmal gökadalar ile gaz bakımından fakir, etkin olmayan merceksi gökadalar arasında bir ara form olan gökadaları sınıflandırmak için icat edildi.

<span class="mw-page-title-main">Abell 665</span> Gökada kümesi

Abell 665, Büyük Ayı takımyıldızı'nda yaklaşık olarak 2,3 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Abell Kataloğu'ndaki en yüksek zenginlik sınıfı olan 5'e sahip tek kümedir. Bu, m3 ila m3+2 büyüklük aralığında en az 300 gökada içerdiği anlamına gelir. Diğer tüm kümeler 5'ten daha düşük bir zenginlik sınıfına sahiptir. Bautz-Morgan sınıflandırmasına göre tip III'tür.

<span class="mw-page-title-main">Abell 576</span>

Abell 576, Vaşak takımyıldızında yaklaşık olarak 512,06 MIy (157 Mpc) uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Yörüngedeki Chandra ve XMM-Newton teleskopları kullanılarak yapılan gözlemler, Abell 576'nın tek bir kümede birleşme sürecindeki iki gökada kümesinden oluştuğunu belgelemiştir. MCG+09-12-061, Abell 576'daki en parlak gökadadır.

<span class="mw-page-title-main">Aşırı dağınık galaksi</span> son derece düşük parlaklığa sahip gökada

Aşırı dağınık gökada, ilk örneği 1984 yılında Allan Sandage ve Bruno Binggeli tarafından yakınlardaki Başak Kümesi'nde keşfedilen, son derece düşük aydınlatma gücüne sahip bir gökadadır. Bu gökadalar, 2015'te yeniden adlandırılmadan önce uzun yıllar boyunca incelenmiştir. Düşük aydınlatma gücü, yıldız oluşumuna neden olan gaz eksikliğinden kaynaklanmakta ve bu da bu gökadaların çok eski yıldız popülasyonlarının rezervuarı olmasına sebep olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bezelye gökadaları</span> muhtemelen çok yüksek oranda yıldız oluşumuna maruz kalan bir tür parlak mavi kompakt gökada

Bezelye gökadaları adı verilen gökadalar, son derece yüksek oranlarda yıldız oluşumu gösteren parlak mavi kompakt türü gökadalar olabilir. Bu ismi, küçük boyutları ve Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması (SDSS) tarafından elde edilen görüntülerdeki yeşilimsi görünümlerinden dolayı almışlardır.

<span class="mw-page-title-main">ESO 444-46</span> süperdev eliptik gökada

ESO 444-46, Erboğa takımyıldızında Abell 3558 gökada kümesinin baskın ve en parlak üyesi olan ve yaklaşık olarak 636 MIy (195 Mpc) uzaklıkta bulunan süperdev bir eliptik gökadadır. En yakın komşu süperkümelerden biri olan devasa Shapley Süperkümesi'nin çekirdeğinde yer alır. Yerel evrendeki en büyük gökadalardan biridir ve muhtemelen bilinen en büyük kara deliklerden birini içermektedir. Kara deliğin kütlesi çok belirsizdir ve tahminler 501 milyon M gibi düşük bir değer ile 77,6 milyar M gibi yüksek bir değer aralığında değişir.

<span class="mw-page-title-main">En büyük kütleli kara delikler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, şimdiye kadar keşfedilen en büyük kara deliklerin (ve olası adayların) güneş kütlesi birimleri (M☉, M = yaklaşık 2×1030 kg) cinsinden ölçülen, sıralı bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Lyman kesiği gökadası</span> Yüksek kırmızıya kayma değerine sahip yıldız oluşturan gökadalar

Lyman kesiği gökadaları, Lyman sınırının konumuna bağlı olarak çeşitli görüntüleme filtrelerinde farklı görünümler sergileyen, yüksek kırmızıya kaymalı ve yıldız oluşumu aktif olan gökadalardır. Bu teknik, esas olarak z = 3–4 kırmızıya kayma aralığındaki gökadaları seçmek için ultraviyole ve optik filtrelerle kullanılmıştır. Bununla birlikte, ultraviyole astronomisi ve kızılötesi astronomisindeki ilerlemeler, bu tekniğin daha düşük ve daha yüksek kırmızıya kayma aralıklarında, ultraviyole ve yakın kızılötesi filtreler kullanılarak uygulanmasına olanak sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Abell 2744</span> Gökada kümesi

Abell 2744, Dünya'dan yaklaşık 4 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alan ve en az dört ayrı küçük gökada kümesinin 350 milyon yıllık bir süre zarfında eşzamanlı olarak birleşmesi sonucunda oluşmuş devasa bir gökada kümesidir. Kümedeki gökadalar, kütlesinin yüzde beşinden daha azını oluşturur. Gaz o kadar sıcaktır ki yalnızca X-ışınlarında parlar. Karanlık madde, kümenin kütlesinin yaklaşık yüzde 75'ini oluşturur.