İçeriğe atla

Denizaltı navigasyonu

Bir denizaltı görseli

Denizaltı navigasyonu denizaltıların su altında veya su üstünde konum ve yön bulmak için kullandığı sistemleri kapsar. Denizaltılar su altı gemileri olduklarından konum ve yön bulma sistemleri yüzey gemilerinden farklı olarak daha özel teknolojiler gerektirmektedir. Denizaltılar daha uzun süre su altında kalmak, daha yüksek hızlarda ilerlemek ve daha uzun mesafeler katetmek için gelişmiş bir navigasyona ihtiyaç duymaktadır. Askeri denizaltılar pencereleri ve dış ışıklandırmaları olmadığından su altında karanlık bir ortamda seyretmektedir. Askeri denizaltılar gizli olabilmek için olabildiğince sessiz seyretmeleri gerektiğinden deniz altı dağlarını, sondaj kulelerini veya diğer denizaltıları tespit için "aktif sonar pingi" kullanamamaktadır. Anti-denizaltı savaş sistemleri, uydular ve radarlar tarafından tespit edilmemek için sürekli olarak yüzeye çıkıp seyir düzeltmeleri yapamamaktadırlar. Anten direkleri ve periskop anteni de gelişmiş radarlar tarafından tespit edilebilmektedir.[1] Ayrıca denizaltılar periskop derinliği ve üstünde iken havadan su içinde gölge biçiminde görülebilmektedir.

Denizaltı navigasyon sistemleri yüzeyde iken diğer gemilerle benzerdir. Ancak su altında iken daha özel sistemlere ihtiyaç duymaktadır.

Denizaltı Navigasyon Sistemleri

Yüzey ve Yüzeye Yakın Navigasyon

Denizaltılar yüzeyde veya periskop derinliğinde iken şu navigasyon sistemlerini kullanırlar:

  • Uydu Navigasyonu :
    • GPS (Küresel Konumlandırma Sistemi) : Bu sistem yüksek bir seyir kolaylığı sağlamaktadır.
    • NAVSAT (Transit Satellite) : İlk uydu navigasyon sistemidir. 1964'te kullanıma girmiştir. Bu sistemler Polaris füzeleri taşıyan denizaltılar için üretilmekle birlikte yüzey gemileri tarafından da kullanılmaktadır. Düşük kutup yörüngelerine yerleştirilen iki uyduya dayanmaktadır.
  • Yer Merkezli Radyo Sinyali Tabanlı Navigasyon Sistemleri;yerini büyük ölçüde uydu sistemlerine bırakmıştır.
    • LORAN : LOng RAnge Navigation sistemi 1940-43 yılları arasında ABD'de geliştirilmiş bir hiperbolik navigasyon sistemidir.Sistemin çalışabilmesi için ana ve yardımcı istasyonlar vardır. Bu istasyonların gönderdikleri sinyaller gemideki alette buluşur, alette sinyalin çıktığı istasyondaki zamanı ve gemiye ulaştığı zamanı alır ve istasyondan uzaklığını ve dolayısı ile de pozisyonunu hesaplar.
    • CHAYKA : LORAN sisteminin Rus karşılığıdır.
    • OMEGA : LORAN sisteminden sonra geliştirilmiş 8 istasyonlu bir navigasyon sistemidir.
    • Alpha : OMEGA'nın Rus karşılığıdır.
    • Astronavigasyon : Periskop aracılığıyla gökyüzünün ve yıldızların izlenmesiyle konum belirlenmesine dayanır. Çok eski bir tekniktir. Nadiren kullanılmaktadır. Dezavantajı bulutlu havalarda kullanılamıyor olmasıdır.
    • Radar Navigasyonu : Radar sinyalleri kolay tespit edildiğinden bu teknik sadece dost sularda ve üsse giriş ve çıkışlarda kullanılır.
    • Aktif Sonar : Aktif sonar da radar gibi kolay tespit edilmeye sebep olduğundan sadece üsse giriş, çıkışlarda kullanılır.
    • Kılavuzluk : Kıyılarda ve iç sularda alıcılar, seyir işaretleri, fenerler kullanılarak yapılan yön bulmadır.

Derin Su Altında Navigasyon

Denizaltıların periskop derinliğinin altında iken kullandığı navigasyon sistemleridir.

  • Dead reckoning (DR-Parakete Hesabı Rota Bilgisi) : Son tayin edilen mevkiden (Hakiki veya alelade mevki) geminin seyrettiği rota ve parakete veya makine devir sayısıyla tayin edilen mesafe vasıtasıyla geminin mevkinin bulunması usulü. Okyanus akıntıları da dikkate alınarak tahmini bir konum belirlenebilir.
  • INS (Atalet Seyrüsefer Sistemi) : INS (İnertial Navigation System) sistemi, bütün sefer boyunca rota, hız, ivme gibi bilgilerin değerlendirilmesi neticesinde yer, pozisyon bulmaya dayanır. Diğer sistemler yerdeki radyo istasyonlarına ihtiyaç duyduğu halde, INS sisteminde herhangi bir dış yardımcıya ihtiyaç yoktur. Bu sistem, atalet esaslarına dayanan jiroskopik bir sistemdir. Jiroskop platformuna yerleştirilen ivme ölçeklerle, hız ve yön değişiklikleri belirlenip, bir bilgisayarda değerlendirilerek bulunulan yer, kabindeki ekranda görünür. Pahalı ve komplike bir sistemdir.
  • Hidro-Akustik Navigasyon : Dip-şekil navigasyonu (bottom-contour) olarak da adlandırılır. Bu sistem ayrıntılı su altı alanlarında kullanılır. Sistemde geminin konumunu belirlemek için çok ayrıntılı, spesifik dip haritaları ve sonar alıcıları kullanılır.[2]

Kaynakça

  1. ^ Bivens, Arthur Clarke (July 2004). From Sailboats to Submarines. Infinity Publishing. p. 184. ISBN 978-0-7414-2152-4.
  2. ^ S. E., Hamn (August 1995). "Coastal piloting: bottom contour navigation.(Seamanship)". Trailer Boats. Retrieved 2007-11-14.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">GPS</span> Küresel Konum Belirleme Sistemi

Global Positioning System, ABD hükümetine ait ve ABD Uzay Kuvvetleri tarafından yönetilen uydu tabanlı radyonavigasyon sistemidir. Dünya'daki ve Dünya yakınındaki GPS alıcılarına, en az dört GPS uydusunu görebilmeleri şartıyla coğrafi konum ve saat bilgisi sağlayan küresel uydu navigasyon sistemlerinden biridir. Uydular bir tür radyo sinyali yayarlar ve yeryüzündeki GPS alıcıları bu sinyalleri alıp yorumlayarak konum belirlenmesini gerçekleştirir.

<span class="mw-page-title-main">Periskop</span>

Periskop, deniz ve kara savaşlarında, harekâtı kolaylaştırmak maksadıyla kullanılan, emniyetli mesafelerden hedefe görünmeden incelemeye yarayan optik bir alettir. Teknisyenler, nükleer araştırmaları da tehlikeli bölgeye yaklaşmadan periskopla gözler. Periskopun en çok kullanıldığı saha denizaltılardır.

<span class="mw-page-title-main">Füze</span> çeşitli güdüm sistemleri ile hedefe yönelen karmaşık silah sistemi

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

Denizaltılar, hem su altında aletli seyir gerçekleştirdiğinden, hem de gizliliği önemli olduğundan seyrüsefer sistemleri gelişmiş araçlar olmak zorundadırlar. Denizaltının seyrüseferini ve dost/düşman diğer araçları görmesini ve tanımasını sağlayan araçlara denizaltı alıcıları denir.

Sonar, ses dalgalarını kullanarak cismin boyut, uzaklık ve diğer verileri görmemize yarayan alet. Sesin su altında yayılmasını kullanarak su altında/ üstünde gezmeyi, haberleşmeyi ve diğer cisimleri tespit etmeyi sağlayan bir tekniktir.

<span class="mw-page-title-main">Denizaltı</span> Su altında bağımsız çalışabilen deniz taşıtları

Denizaltı, su altında ve su yüzeyinde hareket edebilen bir deniz aracıdır. Deniz Kuvvetlerinde görev yapan diğer tüm gemiler gibi denizaltılar da ön ada sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Gemi</span> Ulaşım aracı

Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Kruvazör</span> ağır savaş gemisi

Kruvazör büyük savaş gemilerinin sınıfıdır. Muhrip sınıfı gibi dışarıda destek ihtiyacı olan bir sınıftı fakat modern zamanda bu fark ortadan kalkmıştır. Geçmişte bağımsız operasyonlar için en küçük gemi olarak düşünülürdü. Modern savaşta kruvazörün eski işlevi ortadan kalkmış, yerlerini muhriplere terk etmiştir. Askeri işlev nedeniyle kruvazör adı en büyük gemiler için kullanılmaktadır.

Otomatik Tanımlama Sistemi-OTS (Automatic Identification System - AIS) Deniz Trafiğinde ve GMDSS içinde A1 Alanında-VHF eriminde- bulunan Gemilerin/İstasyonların kendilerine ait;

<span class="mw-page-title-main">Manyetik anomali algılayıcı</span>

Manyetik anomali algılayıcı Dünya'nın manyetik alanındaki küçük değişiklikleri saptamaya yarayan bir cihazdır. Bu terim, genellikle deniz kuvvetleri tarafından sualtında seyreden denizaltıların tespit edilmesinde kullanılan manyetometre cihazı için kullanılabildiği gibi jeolojik araştırmalarda toprak altındaki minerallerin yer ve miktarını tespit etmeye yarayan ekipmanlar için de kullanılmaktadır. Manyetik anomali algılayıcının çalışma prensibi, büyük miktarlardaki ferromanyetik kütlelerin gezegenimizin manyetik alanı'nda gözlemlenebilir değişiklikler yaratmasına dayanmaktadır.

Güdüm sistemi, bir füze, uydu, roket, uçak, helikopter, gemi veya benzeri aracın, iki veya üç boyutlu ortamdaki bir konumdan ayrılarak varmaya programlandığı bir başka konuma ulaşabilmesini sağlayan elektromekanik aygıt veya aygıtlara verilen genel isimdir. Özellikle askeri terminolojide bu söylem, herhangi bir insan kontrolü olmaksızın otonom seyir yeteneğine sahip araçlar için kullanılır. Operasyonunda yüksek oranda beşeri katkıya ihtiyaç duyan benzeri sistemlere ise navigasyon veya seyrüsefer sistemleri denir ve bunlar güdüm sistemlerinden farklı bir kategoride değerlendirilirler.

TCG <i>Atılay</i> (S-347)

TCG Atılay (S-347), Ay sınıfı bir denizaltıdır. TCG Atılay; Almanya, Kiel'deki Howaldtswerke-Deutsche Werft (HDW) Tersaneleri’nde inşa edilmiştir. Tip 209/1200 olarak üretilmiştir. İlk kaynağı 1 Aralık 1972'de, denize inişi 23 Ekim 1974'te gerçekleşmiştir. 23 Temmuz 1975'te Türk Donanması'na katılmıştır. 29 Temmuz 1975'te Türkiye'de sancak töreni yapılarak Türk Deniz Kuvvetleri'ndeki aktif görevine başlamıştır. 28 Şubat 1976 tarihinden itibaren “TCG Sakarya (S-332)” ve “TCG Gür (S-334)”, “TCG Atılay (S-347)” ve “TCG Saldıray (S-348)"in yatak gemisi olarak kullanılmıştır. İlk iki Ay sınıfı denizaltı modernizasyonu kapsamında 2001'de TCG Atılay (S-347) ve TCG Saldıray (S-348)’e Gölcük Tersanesi’nde Sea Lion EDT Sistemi ve Entegre Pasif Sonar (EPS) tadilatı uygulanmıştır. Her iki denizaltı, yapılan modernizasyon ile Sonar ve EDT sistemlerine sahip olmuşlardır. TCG Atılay (S-347), ilk MK. 23 harp torpidosu atışını 9 Haziran 2000'de Münfesih Berk'e yapmıştır. Personel 9 subay, 25 astsubay, 2 uzman erbaş, 3 erbaş/er görev yapabilmektedir. 55,9 m. uzunluğundadır. Aktif hizmetine devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Savaşı'ndaki denizaltı faaliyetleri</span>

Çanakkale Savaşı'ndaki denizaltı faaliyetleri, I. Dünya Savaşı'nın bir parçası olan Çanakkale Savaşı çerçevesinde, çeşitli devletlerin denizaltıları tarafından Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi'nde sürdürülen faaliyetlerdir. Esas savaştan önce, Aralık 1914'te başlamış ve Aralık 1915'te sonlanmıştı. İtilaf Devletleri'ne bağlı denizaltıların Çanakkale Boğazı'nı geçerek Marmara Denizi'nde denizaltı operasyonları yapmalarının amacı, Gelibolu'yu savunan Osmanlı kuvvetlerinin lojistik durumunu sarsmak olarak görülür. Bununla birlikte İttifak Devletleri'nin bir üyesi olan Alman İmparatorluğu da Osmanlı'yı desteklemek amacıyla savaş sırasında birtakım denizaltı faaliyetleri yürütmüştü.

Gemi makineleri, bir geminin ilerlemesini sağlayan gücü ve ihtiyaç duyulan elektriği, suyu, buharı üreten; kullanılan, ihtiyaç duyulan ya da atık olan her türlü akışkanın dolaşımını, ısı değişimini, arıtılmasını ve bertarafını sağlayan; yüklerin transferini sağlayan; seyir halinde, limanda veya demirleme esnasında geminin güvenli bir biçimde kalmasını sağlayan sistemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">214 sınıfı denizaltı</span>

214 sınıfı denizaltılar, Alman Howaldtswerke-Deutsche Werft GmbH (HDW) tarafından geliştirilen bir dizel-elektrikli denizaltı. Siemens polimer elektrolit membran (PEM) hidrojen yakıt hücresi kullanarak bir havadan bağımsız itki sistemi (HBİS) sistemi ile dizel tahrik özelliğine sahiptir. 214 sınıfı denizaltısı 212 sınıfından türemiştir, ancak bir dışa aktarma varyantı olarak onun daha küçük öncülünün sınıflandırılmış teknolojilerinden yoksundur; bunların en önemlisi, Manyetik olmayan çelik gövde olup, Tip 212 denizaltısını bir manyetik anomali algılayıcı kullanarak tespit etmeyi zorlaştırmaktadır. Projeye Güney Kore, Portekiz, Türkiye ve Yunanistan Deniz Kuvvetleri katılmıştır. Türkiye'nin sipariş ettiği TCG Piri Reis denizaltısının 2022 yılından itibaren Türk Donanması'na katılması düşünülmektedir.

INS, ivmeölçer ve açıölçer sensörleri kullanarak, hareket halindeki bir aracın mutlak konumunu belirler. Tamamen bağımsız olma özelliğine sahip olup, herhangi bir elektromanyetik yayın oluşturmadan çalışır. Çalışma prensibi, referans olan bir başlangıç noktasından itibaren sürekli hız, ivme ve açı hareketlerini ölçerek ulaşılan noktadaki konumu belirler. Genelde konumlama (GPS) sistemini destekleme amaçlı kullanılır. Oldukça doğru sonuçlar verir.

Arazi Şekil Eşleştirme veya TERCOM öncelikle seyir füzeleri tarafından kullanılan bir navigasyon sistemidir. Uçuş sırasında yerleşik bir radar altimetresi tarafından yapılan ölçümlerle karşılaştırılan, arazinin önceden kaydedilmiş eşyükselti haritasını kullanır.

<i>Engin </i> sınıfı mayın avlama gemisi Türk Deniz Kuvvetlerine bağlı mayın avlama gemisi sınıfı

Engin sınıfı mayın avlama gemisi, Türk Deniz Kuvvetleri'ne ait mayın avlama gemisi sınıfıdır. Fransız üretimi mayın avlama gemi sınıfı Circé 1999 yılında satın alınıp Türk Deniz Kuvvetleri envanterine girmiş ve gemiler 2 yıllık modernizasyon sonrası donanmaya katılmıştır. Gemiler Balıkesir Erdek'te konuşludur.

<span class="mw-page-title-main">Denizaltı simülatörü</span>

Denizaltı simülatörü, genellikle oyuncunun bir denizaltıya komuta ettiği bir bilgisayar oyunudur. Oyunun olağan şekli, her biri amacın su üstü gemilerini batırmak ve muhriplerin karşı saldırılarından kurtulmak olduğu bir dizi karşılaşma içeren bir dizi göreve devam etmektir. Denizaltı simülatörleri özellikle farklı oyun temposu seçenekleriyle öne çıkmaktadır; iyi korunan bir konvoya saldırmak bazen saatler(simüle edilmiş saat) alabilmektedir. .Bu sebeple Denizaltı simülatörlerinde genelde zamanın kullanıcı tarafından hızlandırılıp yavaşlatılabildiği bir ayar seçeneği bulunur.

STM500, Türkiye merkezli STM tarafından keşif gözetleme, özel kuvvetler harekâtı, denizaltı harbi gibi taktik ihtiyaçlara cevap vermesi için özellikle sığ sular için tasarlanmış 500 ton sınıfında dizel-elektrik atak denizaltısıdır. 18 kişilik mürettebat kapasitesine ek olarak 6 kişilik Özel Kuvvetler ekibi ile birlikte 30 gün açık sularda kalış süresi ve 250 metreyi aşan dalış derinliğine sahiptir. Platform, 4 adet atışa hazır torpido kovanı ile toplamda 8 adet ağır torpido taşıma veya 4 adet ağır torpido ile 4 adet güdümlü füze atış gücüne sahiptir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.