Deniz Feneri (roman)

Deniz Feneri, İngiliz yazar Virginia Woolf'un (1882-1941) kimilerine göre en ilgi çekici romanı olarak kabul edilen 1927 tarihli eseridir. İngilizce orijinal adı To the Lighthousedur. 1998 yılında, Modern Kütüphane tarafından seçilen 20. yüzyılın en iyi 100 İngilizce romanı listesinde 15. sıra Deniz Feneri romanına verilmiştir.^[1] 2005 yılında, roman Time dergisi tarafından 1923'ten beri en iyi yüz İngilizce romandan biri olarak seçilmiştir.^[2]

Roman Hakkında

Deniz Feneri romanında olaylar az, kişiler göze batmayacak denli siliktir.

Bay, Bayan Ramsey ve Lilly aslında Virginia Woolf'un aile üyeleridir.^[3]

Romandaki karakterler arasında bir iletişimsizlik vardır. Yer yer suskunluk o boyutlara varır ki ne derse desin, karşısındaki kişinin sesi duyulmak istenir. Aslında karşıdakinin sesini duymak, sağlıklı bir iletişimin göstergesi değildir. Zaten kişinin karşısındakine kendini tam olarak ifade etmesinin olanaksızlığı vurgulanır. Romana göre zaten kendimizi karşımızdakine tam olarak anlatmamız imkânsızdır ve kendimizi karşısındakinin yerine tam olarak koyabilmemiz, yani empati mümkün değildir: "Ne olduğumuzu, neler duyduğumuzu kim bilebilir? Kim, en içli dışlı olduğumuz anda bile, işte tanımak, beraberlik budur diyebilir?" (s. 205)

Woolf roman boyunca düşüncenin dilden önce geldiğini örnekler. Ayrıca düşüncenin tam olarak ifade edilebilmesinin mümkün olmadığını ileri sürer: "Düşünceyi dağıtan, parçalayan sözcükler hiçbir şey anlatamazlardı. (...) İnsan, bedenin bu heyecanlarını, sözcüklerle nasıl anlatabilirdi? Aradaki boşluğu nasıl anlatabilirdi?" (s. 212)

Woolf, bu romanında ilerideki intiharına bir göndermede de bulunur. "Kendini, üzerinde durduğu daracık tahtanın ucundan insanı yutuveren o sulara bırakıverdiğini gören olmamıştı." (s. 216) Woolf, 28 Mart 1941'de 59 yaşında iken, evinin civarındaki bir nehre kendini bırakarak ölmüştür.^[4]

Roman, aynı zamanda Virginia Woolf'un tek otobiyografik eseri olarak görülmektedir. Yazarın çocukluk anılarına dayanarak yazılmıştır.^[5]

Woolf dile dökülmeyen, insanların iç dünyasına hapsettiği düşüncleri başarılı bir biçimde kaleme alarak, okurun merak ettiği insanların görünüşleri, birbirleriyle olan ilişkileri ve tipleri hakkında bilgi sahibi olmasını önemsizleştirir.^[3]

Romanın Olay Örgüsü

Romanın ilk bölümü hemen hemen bir günü anlatır. İkinci bölüm ise on yıllık bir dönemde yaşananları bize özetler ve kısa bir bölümdür. Son bölümde ise on yıl sonra Ramsey'lerin evlerine dönmeleri ve Deniz Fenerine gitmeleri anlatılır.

Romanda işlenilen başlıca konular

Deneyimlerin karmaşıklığı

Yazar günlüklerinde, düşünceyi anlayabilmek için kendi düşüncelerini dinleyerek, gördüklerine yanıt olarak zihninde nasıl ve hangi kelimelerin ve duyguların ortaya çıktığını gözlemleyerek çok zaman harcayacağını yazmıştır.^[6]

İnsan ilişkilerinin karmaşıklığı

Romanın iki bölümü, insan ilişkilerindeki beceriksiz girişimlerin çeşitli örnekleri göze çarpmaktadır: Bay ve Bayan Ramsay'ın, ilk bölümün sonunda birlikte yalnız kaldıklarında geçirdikleri sessiz değişim ve romanın sonunda Lily Briscoe'un Bay Ramsay'ın sempatisini kazanma ve dikkatini çekme mücadelesi görülür.^[7]

Günümüz kültürüne etkisi

Roman, bilinen 3 uyarlaması vardır. İçlerinde en bilineni To the Lighthouse isimli 1983 İngiliz yapımı televizyon filmidir ve oyuncuları arasında Rosemary Harris, Michael Gough, Suzanne Bertish ve Kenneth Branagh bulunmaktadır.^[8]

Kaynakça

^ "100 Best Novels" (İngilizce). Random House. 1999. 7 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2019. This ranking was by the Modern Library Editorial Board 2 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. of authors.
^ "All Time 100 Novels". Time (İngilizce). 16 Ekim 2005. 25 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2010.
^ ^a ^b Yarar, Emre Can (18 Ekim 2010). "Virginia Woolf - Deniz Feneri : Söylenmemiş Düşüncelerin Pişmanlığı". 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2019.
^ Ertangil, Tamer (24 Mayıs 2013). "Virginia Woolf ve Deniz Feneri Üzerine". 29 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2019.
^ Thalassapolis (18 Ekim 2010). "Virginia Woolf - Deniz Feneri". 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2019.
^ Davies, Stevie (1989). Virginia Woolf To the Lighthouse (İngilizce). Büyük Britanya: Penguin Books. ISBN 0-14-077177-8.
^ Welty, Eudora (1981). Forward to To the Lighthouse by Virginia Woolf (İngilizce). New York: Harvest. ss. vii-xii.
^ O'Connor, John J. (12 Ekim 1984). "TV Weekend; Virginia Woolf's 'To the Lighthouse'". The New York Times. New York. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2019.