Deniz üssü, donanma üssü veya askeri liman askerî üs türüdür. Üs denizaltı, eskadra, yardımcı gemi, uçak gemisi, askerî gemi, savaş gemisi'nden oluşur.[1] Ayrıca tersane de bulunur. Daha çok okyanuslarda yaygındır, ancak birkaçı nehir ve göllerde de bulunur.
Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), yurt dışından gelecek tehdit ve tehlikelere karşı Türk vatanını savunmakla görevli askerî kuvvettir. Görevi caydırıcılık sağlayacak şekilde askerî gücün muhafazasını ve güçlendirilmesini sağlamak, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla yurt dışında verilen görevleri yapmak ve uluslararası barışın sağlanmasına yardımcı olmaktır.
Uçak gemisi, tam uzunlukta bir uçuş güvertesi ve uçakları taşıma, silahlandırma, konuşlandırma ve kurtarma tesisleri gibi olanaklarla donatılmış, açık deniz hava üssü olarak hizmet veren bir savaş gemisidir.
Türk Deniz Kuvvetleri, Türkiye'yi denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2. kuvvettir. Kuruluş tarihi, ilk Türk denizcisi kabul edilen Çaka Bey'in İzmir'de oluşturduğu donanmanın kuruluş tarihi olan 1081'dir. 9 Kasım 2016 tarihinde değiştirilerek kabul edilen Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile bu tarihe dek Genelkurmay Başkanlığı kuruluş ve kadrolarında bulunan Komutanlık, Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşuna geçirilmiştir. Ayrıca aynı Kararname, cumhurbaşkanı ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına emir verebilmesini ve bu emirlerin hiçbir kurum, kuruluş veya kişinin onayı olmaksızın yerine getirilmesini de düzenlenmiştir.
Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.
İçinde ve civarında yerleşmiş kıta, kışla, karargâh, askerî kasaba, askerî birlik, askerî lise, harp akademisi veya askeri kurum bulunan meskûn yerlere garnizon denilir. Garnizon komutanlıklarının sorumluluk alanına göre ve genellikle sınırları kent ya da belediye sınırlarıyla saptanan bölgelerdir.
Garnizon sözcüğü Türkçeye Fransızcadan girmiştir, savunma amaçlı olarak bir kente veya kaleye yerleştirilen askerî birlik anlamındadır.
Garnizon genellikle bir şehir, kasaba, kale, gemi veya başka türlerde olabilir. "Garnizon kasabası", yakınında askerî üs olan herhangi bir kasaba için ortak bir ifadedir. Terim şimdi genellikle bir askerî üs veya müstahkem askeri karargâh oluşturan belirli tesisler için geçerlidir.
Savaş gemisi, öncelikli olarak deniz kuvvetleri ve donanma tarafından deniz savaşlarında kullanılmak üzere yapılan bir askerî gemi türüdür. Genellikle ticari gemi ve diğer gemi türlerinden tamamen farklıdırlar. Silahlandırılmış olabildiği gibi, ticari gemilerden farklı olarak hasara dayanıklı, manevra kabiliyeti yüksek ve hızlı tasarlanırlar. Ticari gemilerde olmadığı gibi, tipik bir savaş gemisi sadece silahlar, cephane ve mürettebatı için erzak taşır. Genellikle bir donanmaya bağlı olduğu gibi bazı durumlarda özel şirketlerin de savaş gemileri bulunabilir. Yapımı çok eskilere dayanan bu aracın yapılma nedeni, deniz ve okyanuslarda yolcu taşıyabilmesi ve deniz savaşı yapabilmesidir.
Toulon, Güney Fransa'da ve Akdeniz kıyısında bulunan bir liman kenti. Provence-Alpes-Côte d'Azur bölgesinde üçüncü büyük şehir olarak yer alır ve Var departmanı merkezidir.
TCG Kocatepe (D-354), 1974'te Türk Silahlı Kuvvetlerinin gerçekleştirdiği Kıbrıs Harekâtı sırasında Türk Hava Kuvvetleri tarafından dost ateşiyle batırılan Türk Deniz Kuvvetleri gemisi.
USS Pueblo (AGER-2), Amerika Birleşik Devletleri'ne ait istihbarat gemisi, 23 Ocak 1968 günü Pueblo Olayı olarak da bilinen operasyonla Kuzey Kore deniz kuvvetleri tarafından ele geçirilmiştir. Olay sırasında Kuzey Kore yetkililerinin açıklamalarına göre gemi ülke sularına girmiş, ABD yetkililerine göre gemi uluslararası sularda bulunmaktaydı. Pueblo gemisi hâlen Kuzey Kore’nin elindedir ve sergilenmektedir.
Yunanistan Kara Kuvvetleri, Yunanistan Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı kara kuvvetleri.
Hastane gemisi genellikle askeriye tarafından dünyadaki çeşitli ülkelerce savaş sırasında cepheye yakın noktalarda işletilen ve ana amacı hasta tedavi etmek olan mobil yüzer hastanelerdir. Bir hastane gemisine ateş açmak savaş suçu olarak işlem görür.
Çiğli Hava Üssü, İzmir'in Çiğli ilçesinde bulunan bir hava üssüdür. Türk Hava Kuvvetleri'nin Hava Eğitim Komutanlığı'na bağlı 2. Ana Jet Üs Uçuş Eğitim Merkez Komutanlığı'na ev sahipliği yapmaktadır. Adnan Menderes Havalimanı'nın 1987'de hizmete girmesinden önce İzmir'deki sivil uçuşlar buradan gerçekleştirilmekteydi.
Gölcük Deniz Ana Üssü, Marmara Denizi'nin doğu kıyılarında, Kocaeli'nin Gölcük ilçesinde bulunan deniz üssüdür. Türk Deniz Kuvvetleri'nin ana üssüdür. 1800 dönüm arazi üzerine kurulu olan üs, Deniz Kuvvetleri'nin lojistik desteğinin karşılanmasındaki ana üstür.
Askerî üs, herhangi bir askerî birliğin personelinin ve ekipmanlarının barındığı, personelinin eğitim aldığı ve tatbikatların gerçekleştirdiği tesistir. Doğrudan ordu tarafından sahip olunur ve işletilir. Askerî üslere girişler, yasalar ile sınırlandırılmıştır. Askeri üs, bir veya daha fazla birim için barınma sağlar, ancak aynı zamanda komuta merkezi, askerî öğretim ve eğitim sahası veya deneme sahası olarak da kullanılabilir. Çoğu durumda, askeri üsler operasyon için dışarıdan yardım alır. Bununla birlikte, bazı karmaşık üsler, kuşatma altındayken sakinleri için yiyecek, su ve diğer ihtiyaçları karşılayabildikleri için uzun süre tek başlarına dayanabilirler. Askerî havacılık üslerine askeri hava üssü, askerî gemilerin üslerine deniz üssü denir. Askeri üsler, küçük karakollardan 100.000'e kadar insan içerebilen askerî kasaba'lara kadar değişebilir. Bir askeri üs, askerî lojistiki desteklemek için büyük miktarda askerî malzeme yani mühimmat da içerebilir. Askeri üsler, çevresindeki bölgeden farklı bir ulus veya devlete ait olabilir. Örneğin, Türkiye'deki Amerika Birleşik Devletleri askeri üsleri.
Askerî gemi, Deniz kuvvetleri ve donanma tarafından kullanılan gemi veya botlara verilen genel isimdir. Deniz savaşı için yaratılmıştır. Yapıları ve amaçlarıyla sivil gemilerden farklıdırlar. Askerî gemiler genellikle hasar kontrol sistemi ve silahlarla donatılmış şekilde seyir ederler. Bazı personel taşıma gemilerinde bu donanımlar hafiftir veya bulunmayabilir. Askerî gemiler, inşaat veya amaca göre sivil gemilerden farklıdır. Günümüzde dünya donanmalarında birçok farklı gemi var. Bu gemilerde uçak, helikopter, askerî araç ve askerî teknoloji'ler taşınabilir. Hepsinin farklı uygulamaları vardır ve bazı sınıflandırmalar belirli ülkelere özeldir. Farklı ülkeler çabalarını farklı gemi türlerine harcadılar ve bazıları neredeyse hepsine yatırım yaptı.
Edwards Hava Üssü, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletine bağlı Kern County'de bulunan Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne ait bir askerî üstür. Üs, Lancaster kentinin 35 km kuzeydoğusunda yer almaktadır.
TURKSOM Askerî Eğitim Üssü, Somali'nin başkenti Mogadişu'da bulunan bir askerî eğitim üssüdür. Üs, Eylül 2017 tarihinde açılmış olup Türkiye'nin Somali Silahlı Kuvvetleri subay ve astsubaylarını Somali Silahlı Kuvvetleri'nin kendini sürdürebilecek bir orduya dönüştürmek için eğitmeye ve hazırlamaya çalıştığı "Afrika Kartalı" olarak adlandırılan hükûmetler arası görev gücünün ana merkezi olarak hizmet vermektedir. Bu üs, Türkiye'nin en büyük denizaşırı askeri tesisi olarak hizmet vermektedir.
Kışla gemisi veya kışla mavnası veya sivil kullanımda konaklama gemisi, denizciler veya diğer askerî personel için geçici kışla olarak kullanılmaya uygun tipte bir üst yapı içeren bir gemi veya kendinden tahrikli bir mavnadır. Bir gemi kışla gemisi, görev yerlerine atanmadan önce geçici ikamete ihtiyaç duyan denizciler için bir geçici konaklama yeri olarak da kullanılabilir.
Eskişehir Hava Üssü, Eskişehir ilinde bulunan askerî bir havalimanıdır.
Mavi su donanması, deniz savaşları'nda iştirak eden donanmadır. Esasen açık okyanusların derin sularında küresel olarak faaliyet gösterebilen denizaltı, uçak gemisi, askerî gemi, savaş gemisi ve deniz kuvvetleridir. Geniş mesafelerde deniz kontrolü yapabilme becerisine ihtiyaç vardır.
