İçeriğe atla

Denali

Denali
McKinley Dağı
McKinley Dağı
Denali Dağı'nın kuzeyden görünümü.
Harita
En yüksek noktası
Yükseklik6.195 m (20.320 Ayak)
Çıkıntı6.144 m
Yalıtılma7.436,9 kilometre (4.621,1 mi)
Koordinatlar63° 05’ 51,34” N 151° 00’ 19,86” W 
Coğrafya
KonumAlaska, ABD
Tırmanma
İlk tırmanan1913 Hudson Stuck, Harry Karstens, Walter Harper, Robert Tatum
En kolay rotaWest Buttress Rotası, (Kar ve buzullu)

Denali, eski adıyla McKinley Dağı (RusçaБольшая Гора Bolšaja Gora «Büyük Dağ»), Alaska'da Denali Borough ilçesinde 6.195 m yüksekliğinde Kuzey Amerika'nın en yüksek dağı.

Denali Dağı, Alaska Sıradağları'nın (İngilizce Alaska Range) en yüksek zirvesini oluşturur ve Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi'nın içinde yer alır.

Dağa ilk olarak tırmanmayı başaran 7 Haziran 1913'te Amerikalı-İngiliz araştırmacı Hudson Stuck ve kendisine eşlik eden 3 kişidir.

Adlandırma

Denali Dağı, McKinley Dağı olarak da bilinmektedir.

Alaska Atabasklarından Ahtnaların coğrafyasında bulunan dağın Ahtnaca adı Dghelaayce’e olarak bilinir.[1]

Diğer adı olan McKinley ise, 25. ABD başkanı William McKinley'in adından alır.[2]

Tarih

Dağın yamaçlarındaki Yukon, Tanana ve Kuskokwim nehirlerinin havzalarında yaşayan ilk halk Koyukonlardır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ John E. Smelcer (2009, Ahtna Noun Dictionary[] (= Mt. McKinley/Denali Dghelaayce’e [Gall-eye-kek-eh] (ce’e means ―large or big) )
  2. ^ Geographic Names Information System : Mount McKinley

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anchorage, Alaska</span>

Anchorage, ABD'de Alaska eyaleti'nin merkezî güneyinde bulunan bir kent ve yerel idare bakımından bir "birleştirilmiş belediye"dir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'ndeki millî parklar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Amerika Birleşik Devletleri ulusal parklar listesi 59 resmi ulusal park ismi vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ahtnaca</span>

Ahtnaca ya da Ahtna dili, Alaska'da Copper River yöresinde Ahtnalar tarafından konuşulan Na-Dene dilleri ailesinden Atabask dilleri grubundan bir Kızılderili dili. Eskiden İngilizcede Copper River ya da Mednovskiy adlarıyla da bilinirdi. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 650 kişilik nüfustan 25 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası</span>

Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası, Alaska'da yerlilerin toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresi'nde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürürlüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa.

<span class="mw-page-title-main">Denali Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Denali ili veya Denali Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesinde Kızılderili Alaska Atabasklarınca meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Healy'dir.

<span class="mw-page-title-main">İç Alaska</span>

İç Alaska, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin topraklarının çoğunu kapsayan coğrafi bölge. Büyük ölçüde yaban olan bölgenin ana yerli halkı Alaska Atabaskları grubundan Kızılderililerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ahtnalar</span>

Ahtnalar, Ahtna Atabaskları ya da Ahtna Kızılderilileri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin güneydoğusunda Copper Nehri civarında yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Ortodoks Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska'daki en büyük dördüncü Atabask halkı olup, Yukarı, Batı, Merkezî ve Aşağı Ahtnalar olmak üzere dört ana lehçe grubuna ayrılırlar. En yakın akrabaları dilce birlikte üstgrup oluşturan Denağinalardır. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 650 kişilik etnik (‘Atnahwt’aene) nüfustan 25 kadarı anadillerini (‘Atnakenaege’) konuşabiliyor. Ahtnalarla Avrupalıların ilk karşılaşması Rus İmparatorluğuna bağlı Rus Alaskası döneminde 1783 yılında Copper Nehrine gelen Ruslarla olmuştur. Batılılarca ilk Ahtnaca kelime 1787 yılında kaydedilmiştir. Geçmişte Rus-Amerikan ve Hudson's Bay Company şirketindeki Avrupalı kürk tüccarlarıyla yoğun olarak ticaret yaparken, günümüzde daha çok avcılık, balıkçılık ve mevsimlik istihdamdan oluşan karma ekonomi görülür.

<span class="mw-page-title-main">Chitina Nehri</span>

Chitina Nehri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin güney-ortasında Valdez–Cordova Census Area sayım ilçesinde Ahtnaların coğrafyasında bulunan ve Copper Nehrine dökülen bir nehir. Uzunluğu 193 km dir. Pasifik sombalıklarının en yoğun üreme bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mount Rainier Ulusal Parkı</span>

Mount Rainier Ulusal Parkı kuzey-batı Amerika Birleşik Devletleri'nde, Washington eyaletinde, Tacoma şehri yakınlarında bulunan, Mount Rainer Dağı ve etrafında 956,6 km² yüzölçümü kaplayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi</span>

Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaleti iç bölgesinde, Denali Borough, Matanuska-Susitna Borough'da bulunan, Kuzey Amerika kıtasının en yüksek zirvesi olan 6 194m irtifalı McKinley Dağı'nı ihtiva eden ABD Ulusal Park Hizmetleri tarafından idare edilen bir ulusal park ve ve Koruma Bölgesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Saguaro Millî Parkı</span>

Saguaro Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri Arizona eyaletinin güneyinde olup, Tucson şehri yakınlarında bulunan Sonora Çölü arazilerini içine alan ve "Tucson Dağları" adı verilen tepeleri ile "Rincon Dağları" arazilerini içine alan iki bölgeden oluşan, 370,04 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır. Bu ulusal park 14 Ekim 1994'te kurulmuş ve ismini kapsadığı çölün tipik bitkisi olan büyük "saguaro" türü kaktüsten almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gates of the Arctic Ulusal Parkı</span>

Gates of the Arctic Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaletinin kuzey kesiminde ve tümüyle Kuzey Kutup Dairesi içinde bulunan ve ABD ulusal parklarından en kuzeyde olanı; Brooks Sıradağları'nı kapsayan; 34.287 km²lik yüzölçümü ile ikinci büyük ABD ulusal parkı olan ve ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Glacier Bay Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi</span>

Glacier Bay Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaletinin "tava sapı" şeklindeki güneyinde Juneau şehrinin batı yakınlarında bulunan, 13.287 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi</span>

Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaletinde Anchorage şehrinin batı yakınlarında bulunan, 33.682,5 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Ulusal park ve koruma bölgesi birlikte 53.320.757 km² alanla, federal büro-daire olan Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen en geniş arazili kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Clark Gölü Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi</span>

Clark Gölü Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi, güneybatı Alaska'da bulunan bir ABD millî parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Katmai Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi</span>

Katmai Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi, Alaska'nın güneyinde yer alan, boz ayılarıyla ve Ten Thousand Smokes Vadisi 'yle ünlü bir ABD ulusal parkı.

<span class="mw-page-title-main">Saint Elias Dağı</span>

Saint Elias Dağı ABD ve Kanada'da bulunan ve bu ülkelerin en büyük ikinci dağıdır. Alaska ve Yukon sınırları içinde yer alır. Dağ Kanada'nın en büyük dağı olan Logan Dağı'na 40 km mesafededir. Kanada tarafı Kluane Ulusal Parkı'nda, Amerika Birleşik Devletleri tarafı Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi'de yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Colorado Platosu</span>

Kolorado Platosu, ABD'nin güney-doğusunda coğrafik ve jeolojik niteliklere göre belirlenmiş çok büyük bir bölgedir. Tüm yüzölçümü 337.000 km² olup Utah, Arizona, New Mexico ve Kolorado eyaletlerine yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri)</span>

Sierra Nevada Sıradağları ) batı ABD'de "Kaliforniya Merkez Vadisi " ile "Havza ve Sıradağlar Jeolojik Bölgesi " arasında bulunan bir sıradağlar sistemidir. Bu sıradağlar "Sierra" veya "Sierralar" ve "Yüksek Sierralar" olarak da adlandırılmaktadır. Sierralar'ın en önemli ve büyük kısmı Kaliforniya eyaletinde bulunmaktadır; ama birçok coğrafyacı bu sıradağlara eklenmiş olarak Nevada eyaletine uzanan Carson Sıradağları'nı da Sierralar'ın bir kısmı olarak kabul etmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Virunga Millî Parkı</span>

Virunga Millî Parkı, eski adıyla Albert Millî Parkı, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusunda, güneyde Virunga Dağlarından kuzeyde Rwenzori Dağlarına uzanan; Ruanda'daki Volkanlar Ulusal Parkı ve Rwenzori Dağları Millî Parkı ile Uganda'daki Kraliçe Elizabeth Millî Parkı'nın sınırları arasında yer alan 7,800 kilometrekarelik bir millî parktır.