İçeriğe atla

Demokratik devrimi

Demokratik Halk Devrimi (Demokratik Devrim, Yeni Demokratik Devrim, Halkın Demokratik Devrimi), İkinci Emperyalist Paylaşım Savaşı sonrasında pre-kapitalist ilişkilerin henüz ortadan kalkmadığı, yoğunlukla Avrupa ve Asya ülkelerinde yoğunlaşan devrim biçimidir.[1]

Bu kavram yerine zaman zaman kullanılan Milli Demokratik Devrim kavramından farklı olarak, burjuva sınıf ve tabakaların değil, işçi sınıfı ve köylülerin öncülük ettiği devrim biçimi olarak fark yaratmaktadır.[2]

Çekoslovakya, Macaristan, Polonya, Romanya, Arnavutluk, Çin, Kuzey Kore, Vietnam, Küba ve Gine Bissau Demokratik Halk Devrimi örneklerini yaşayan ülkelerdir. Bu ülkelerde sadece işçi sınıfı parti ya da grupları değil, değişik tabakaları temsil eden partiler iktidar ortağı olmuştur.[1]

Demokratik Halk Devrimi programının en temel ilkeleri ise anti-emperyalizm ve anti-feodalizm olmakta. Ülke ekonomisinde teknik gelişimin önünü tıkayan tekelci kapitalizmin bürokrasisi ve pre-kapitalist unsurların ortadan kaldırılması ve işçi sınıfı dışındaki tabakaların devrimci saflara iknası, devrim sürecinin temeli olarak değerlendirilebilir.[1]

Türkiye'de Demokratik Halk Devrimi programı

Türkiye'nin Demokratik Halk Devrimi programı aşamasına geçişi, Türkiye Komünist Partisi'ne göre, Mustafa Kemal'in önderlik ettiği Kurtuluş Savaşı'nın başarıya ulaşması sonrasında gerçekleşmiştir[2] Türkiye Komünist Partisi'nin legal çıkışı olan Vatan Partisi'nin 1957'de kapatılmasından sonra, "İkinci Kuvayimilliyecilik" olarak da adlandırılan Demokratik Halk Devrimi programına sadık kalan gruplar, 27 Mayıs Politik Devrimi sonrasında kurulan Türkiye İşçi Partisi'nin içinde çıkan Milli Demokratik Devrim - Sosyalist Devrim tartışmalarına direkt olarak katılmadı. En sonunda 1970 yılında, Demokratik Halk Devrimi programının savunulması gerektiğini tekrar dile getiren Vatan Partisi eski Genel Başkanı Hikmet Kıvılcımlı oldu.[3]

Hikmet Kıvılcımlı, 1926 TKP programına atıfta bulunarak; "40 yıl önce Türkiye Stratejisi "Demokratik İnkılâp" olarak konuldu.Bu İnkılâp (şimdiki Devrim) alanında İşveren sınıfı değil, İşçi Sınıfı öncü sayıldı."[3] diyerek burjuvazinin ya da küçük burjuva tabakalarının öncü olarak gösterilmesini savunan Milli Demokratik Devrim programını savunan grupları eleştirdi.

Sosyalist Devrim programını savunan gruplara eleştirisi ise Türkiye koşullarına uygun programı savunmaktan vazgeçmek şeklindeydi; "TİP ABA'cıları (Aybar - Boran - Aren'cileri); TİP Minima Programı (Demokratik Devrim) dururken, Sosyalizm (Maksima Program) taslamakla, Halk Cephesi gibi günün görevlerinden kaçtılar. İşçi Sınıfının (Bilinç - Örgüt - Eğitim) gereklerini atlattılar."[3]

Böylece TİP içindeki iki grubun dışında, Demokratik Halk Devrimi programını savunan grup, zaten var olan ayrılığını açığa çıkarmış oldu. 1971 yılının fırtınalı ortamında, teorik netleşmelere fırsat kalmasa da, işçi sınıfının önderliğinde pre-kapitalist ilişkilerin temizlenmesi gerektiğini belirten "Proleter Devrimci" gruplar, Milli Demokratik Devrim programını inkârına başladılar. Mahir Çayan, Hikmet Kıvılcımlı'nın eleştirileri sonrasında Milli Demokratik Devrimi savunmadığını beyan etti.[4]

Demokratik Halk Devrimini savunan gruplar, bir araya gelemediler ve THKP/C, THKO, Sosyalist Dergi Çevresi ve TKP/ML içinden, 12 Mart Darbesi sonrasında daha fazla grup çıktı. Tüm bu örgütlerin Demokratik Halk Devrimi programları ve yaklaşımları, birbiri ile benzemeyen şekiller aldı. Bu örgütlerden bazıları, Demokratik Halk Devrimi programını savunduğu halde, Milli Demokratik Devrim kavramını kullanmaya devam ettiler (THKP/C'den sonra kurulan, bu grubu sahiplenen gruplar). Çin Komünist Partisi ve Arnavutluk Emek Partisi'ne öykünen gruplar, farklı isimlerde anılmak ile birlikte Demokratik Halk Devrimini savundular. Sosyalist Dergi çevresi sonrasında kurulan Devrimci Derleniş Dergisi, Vatan Partisi (2. kuruluş), Sosyalist Vatan Partisi grupları ve THKP/C'den sonra kurulan bazı gruplar da bu adı kullanarak Demokratik Halk Devrimi programını savunmaya devam ettiler.

Günümüzde Demokratik Halk Devrimi kavramını kullanan komünist grupların başında Halkın Kurtuluş Partisi gelmektedir.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  2. ^ a b TKP 1926 programı 28 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. aktarım; Sahte TKP'nin revizyonist programının eleştirisi : ek: gerçek TKP'nin 1926 programı
  3. ^ a b c "Devrim Zorlaması, Demokratik Zortlama". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  4. ^ "Kesintisiz Devrim I". 5 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  5. ^ "HKP Kuruluş Gerekçesi". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marksizm</span> Alman filozof Marxın düşüncelerine dayanan devrimci sosyalist akım

Marksizm, özgün bir siyasal felsefe akımı, tarihin diyalektik materyalist bir yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşü, kapitalizmin Marksist açıdan çözümlenmesi, bir toplumsal değişim teorisi, Karl Marx'ın ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, insanın özgürleşmesiyle ilgili bir düşünce sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Komünist parti</span> işçi sınıfının önderliğinde üretim araçlarının mülkiyetinin kolektifleştirilmesini hedefleyen siyasi parti

Komünist parti, işçi sınıfının önderliğinde üretim araçlarının mülkiyetinin kolektifleştirilmesini hedefleyen ve tüm dünyada herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacı kadar ilkesi doğrultusunda sınıfsız, sınırsız ve sömürüsüz bir dünya kurmayı amaçlayan yasal veya yasa dışı olarak örgütlenen, silahlı kanadı da bulunabilen siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu</span> 1960ların ikinci yarısında kurulmuş silahlı sosyalist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu ya da THKO, Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Sinan Cemgil, Alparslan Özdoğan, Kadir Manga, Taylan Özgür, Cihan Alptekin ve Mustafa Yalçıner tarafından kurulan silahlı Marksist-Leninist örgüt. Örgüt, kuruluşunu, gerçekleştirdiği bir dizi eylemden sonra 4 Mart 1971 tarihinde yayımladığı bir bildiri ile kamuoyuna duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1992–2015)

İşçi Partisi, 10 Temmuz 1992 tarihinde kapatılan Sosyalist Parti'nin yerine Doğu Perinçek tarafından 11 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuş olan Türk siyasî parti. Rus milliyetçisi Aleksandr Dugin'in Neo-Avrasyacılık düşüncesini desteklemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Kıvılcımlı</span> Türk siyasetçi, yayıncı ve yazar

Hikmet Ali Kıvılcımlı, Türk Marksist-Leninist siyasetçi ve kuramcı, yazar, yayıncı ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (2001)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Partisi, 11 Kasım 2001 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TKP" şeklindedir. Simgesi çarkla çevrelenmiş çekiç ve üstünde bulunan yıldızdır. Genel Sekreteri Kemal Okuyan'dır. Ancak kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komite'dir.

<span class="mw-page-title-main">Vatan Partisi (1954)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1954–1975, 1957–1981)

Vatan Partisi, 1920 yılında kurulup 1952 yılında dağılışa uğrayan Türkiye Komünist Partisi'nin üyeleri tarafından Hikmet Kıvılcımlı önderliğinde 22 Ekim 1954 tarihinde kurulmuş, Türkiye Komünist Partisi'nin teorik misyonunu sahiplenmiş komünist parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

Millî Demokratik Devrim, Türkiye'de 1970'li yıllarda askerî bir müdahale ile Marksist-Leninist tipte bir sosyalist devrimin olması gerektiğini savunan düşüncedir. Doğan Avcıoğlu'nun başı çektiği Yön ve Devrim dergileri, Millî Demokratik Devrim'in savunucusuydu ve 12 Mart Sürecinde önemli bir yere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci İşçi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Devrimci İşçi Partisi, Haziran 2007'de İşçi Mücadelesi adlı Marksist gazetenin çağrısıyla kuruluşuna başlanan, Şubat 2011'de yapılan kongresiyle kuruluşunu tamamlayan, Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Sosyalist İşçi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP), Türkiye'de 12 Mart Dönemi sonrasında kurulan ilk sosyalist partidir. Başlıca kurucuları; Ahmet Kaçmaz, Yalçın Yusufoğlu, Oya Baydar, Osman Sercan, Aydoğan Gezer, Burhan Şahin, Ali Kar, Hamdi Gülen, Hikmet Karahan, İbrahim Şahin olan TSİP'in kuruluş tarihi 16 Haziran 1974 olarak kabul edildi.

Kurtuluş Hareketi, 1971'deki örgütsel yenilgiden sonra hapisten çıkan bir kısım Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kadrolarının, THKP-C'nin aynı isimli haftalık yayın organı Kurtuluş dergisinin ismini alarak 1976'da aylık olarak yayımlamaya başladıkları Kurtuluş Sosyalist Dergi çevresinde oluşturdukları Marksist-Leninist siyasi harekettir.

<span class="mw-page-title-main">Maoist Komünist Partisi</span> Yasa dışı komünist terör örgütü

Maoist Komünist Partisi ya da kısaca MKP veya MKP/HKO-PHG; Türkiye'de faaliyet gösteren Maoist ideolojiye sahip, yasa dışı, silahlı komünist parti. Örgütün amacı Türkiye'de Maoist ilkelere bağlı sosyalist bir devrim yapmaktır. Bu amaçla başta Tunceli (Dersim) olmak üzere çeşitli bölgelerde silahlı faaliyetler yürütmektedir. Partinin silahlı kanadı, Halk Kurtuluş Ordusudur (HKO). MKP, TKP(ML)-TİKKO'nun 2002 yılında yaptığı ilk kongresinde isim değiştirmesiyle ortaya çıkmıştır. Örgüt, silahlı faaliyetlerini Tunceli, Tokat, Kastamonu, Giresun, Ordu ve metropollerde yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Türkiye Komünist Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2014-2017)

Halkın Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Partisi'nde 2014 yılı Nisan ayında başlayan ayrışmanın ardından 12. Kongre etrafında toplanan Erkan Baş, Metin Çulhaoğlu, Kurtuluş Kılçer, Erkan Kılıç, Can Soyer ve Doğan Ergün'ün de dahil olduğu partililerin kurduğu Marksist-Leninist siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist Cumhuriyet Partisi</span> Türkiyede eski bir siyasi parti (2010-2023)

Sosyalist Cumhuriyet Partisi, Sosyalist Cumhuriyet Partisi olmadan önce İşçi Partisi'nden istifa eden bir grup tarafından 2010 yılında Türkiye İşçi Köylü Partisi adıyla kurulmuştur. Geçmişte İşçi Partisi'nde Merkez Komite üyeliği ve Köylü Bürosu Başkanlığı görevlerinde bulunan İsmail Durna ve emekçilerden oluşan grup, İşçi Partisi'nin 2006 yılındaki tüzük ve program değişikliğini revizyonizm olarak nitelendiriyordu. Parti, tüzüğünde "İşçi sınıfının, köy emekçilerinin ve sosyalist aydınların siyasal partisi" olarak tanımlanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Hareketi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Hareketi, 18 Ağustos 2015 tarihinde yayınladığı "Yolumuza Devam Ediyoruz" bildirisiyle kuruluşunu ilan eden siyasi parti. Resmi kısaltması ''TKH'' olmakla beraber resmi logosu kırmızı arka plan üzerine sarı renkte orak-çekiç ve yıldızdır. Parti Merkez Komite tarafından Kolektif Önderlik ile yönetilir ancak yasal gereklilik sebebi ile Genel Başkan Aysel Tekerek olarak seçilmiştir. TKH, 1 Temmuz 2021 itibarıyla seçimlere katılmak için gerekli şartları ve örgütlenme yeterliliğini tamamlamıştır. Türkiye Komünist Hareketi, 1920’de temelleri atılan Türkiye Komünist Partisi’nden bugüne kadar yürütülen mücadelenin ana hattı içerisinde kendini tanımlayan geleneksel sol bir parti kimliği taşıdığını iddia etmektedir.

Yeni Demokrasi ya da Yeni Demokratik Devrim, Mao Zedong'un "dört sınıf bloku" teorisi kapsamında, Çin Devrimi sonrasında kurulan Çin'deki demokrasi anlayışı ifade eden terim. Bu teoriye göre; devrim sonrası Çin'de gelişecek demokrasi farklı bir yol izleyecek, batılı devletlerde yer alan parlamenter sistem ve liberal ekonomiden farklı olarak, Sovyet türünde bir örgütlenme modeli ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ekonomisi türüne adapte olmuş bir demokrasi türü oluşacaktı. Bu kavramın literatüre girmesinin ardından geçen sürede, Yeni Demokrasi kavramı benzer gerekçeleri ile diğer ülke ve bölgelerde uyarlanmıştır.

Kemalizm ve Marksizm veya Atatürkçülük ve Marksizm, Marksizm ve Kemalizm akımlarının karşılıklı ilişkileri, koşutlukları ve karşıtlıkları ile ilgilenir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.