Demokratik Eylem Partisi (Bosna-Hersek)
Demokratik Eylem Partisi Stranka demokratske akcije | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | SDA |
| Kurucu | Aliya İzzetbegoviç |
| Genel başkan | Bakir İzzetbegoviç[1] |
| Slogan(lar) | "Snaga naroda!" "Halkın gücü!" |
| Kuruluş tarihi | 26 Mayıs 1990 |
| Merkez | Saraybosna, Bosna-Hersek |
| Gençlik kolu | SDA Gençlik Derneği |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Merkez sağdan[21] Sağa[22] |
| Uluslararası üyelik | Uluslararası Demokrat Birliği |
| Avrupa üyeliği | Avrupa Halk Partisi (gözlemci)[23] |
| Resmî renkler | Yeşil |
| Marş | "Ja sin sam tvoj, zemljo" "Ben senin oğlunum, ülkem" |
| Temsilciler Meclisi | 9 / 42 |
| Halklar Meclisi | 2 / 15 |
| Federasyon Temsilciler Meclisi | 26 / 98 |
| Federasyon Halklar Meclisi | 13 / 80 |
| Ulusal Meclis | 1 / 83 |
| İnternet sitesi | |
| Parti bayrağı | |
 | |
 Bosna-Hersek | |
Demokratik Eylem Partisi (Boşnakça: Stranka demokratske akcije, SDA), Bosna-Hersek'te muhafazakâr[3][4][5][6][7][8][9] ve Boşnak bir siyasi partidir.[24]
Tarih
26 Mayıs 1990 tarihinde Saraybosna'da "Müslüman kültürel-tarihi çevrenin partisi" olarak kuruldu. Alija Izetbegović'in Bosna ve Hersek'te İslami ve ulusal parti fikrinin gerçekleşmesiydi. Partinin kuruluşunda imamlar da dahil olmak üzere Bosna Hersek İslam Cemaati'nin çok sayıda mensubu görev almıştır. Başkanlığına seçilen Aliya İzzetbegoviç, Ömer Behmen liderliğindeki Müslüman milliyetçi İslamcılar ile Adil Zülfikarpašić liderliğindeki sol görüşlü Müslümanlar arasındaki anlaşmazlıkları çözmeye çalıştı.[11] Partinin kökleri, Yugoslavya Krallığı'ndaki muhafazakar bir Müslüman parti olan eski Yugoslav Müslüman Örgütü'ne dayanmaktadır. Yugoslav Müslüman Örgütü, 1906'da Avusturya-Macaristan döneminde kurulan muhafazakar bir Müslüman parti olan Muslimanska Narodna Organizacija'nın (Müslüman Ulusal Örgütü) halefiydi.
1990'ların başında Yugoslavya'nın dağılmasının ardından seçimlerde hatırı sayılır bir başarı elde etti. Ljiljan gazetesini kurdu. Bosna-Hersek'teki Boşnak nüfusu arasındaki en güçlü siyasi parti olmaya devam etmektedir.
Slovenya, Kosova, Kuzey Makedonya, Hırvatistan ve Sırbistan'ın Sancak bölgesinde şubeleri bulunmaktadır. Bosna-Hersek dışındaki hedeflerinden biri, tüm Balkan bölgesindeki Boşnakların ve diğer Müslüman Güney Slavların çıkarlarını temsil etmek ve savunmaktır. Karadağ'da Boşnak Partisi'ni oluşturmak için daha küçük Boşnak ve Slav Müslüman partilerle birleşti.
Parti, Avrupa Halk Partisi'nin gözlemci üyesidir.
Başkanlar
| Portre | İsim (Doğum-Ölüm) | Görev Dönemi | Notlar | Kay. | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Gün | |||||
| 1 |  | Alija Izetbegović (1925-2003) | 26 Mayıs 1990 | 13 Ekim 2001 | 11 yıl, 140 gün | [25] | |
| 2 |  | Sulejman Tihić (1951-2014) | 13 Ekim 2001 | 25 Eylül 2014 | 12 yıl, 347 gün | Görevdeyken öldü. | [26] |
| 3 |  | Bakir Izetbegović (d. 1956) | 25 Eylül 2014 | Görevde | 10 yıl, 8 gün | 26 Mayıs 2015 tarihine kadar kadar Geçici Başkan. | [27] |
Seçimler
Parlamento seçimleri
| Yıl | # | Oy | Sandalye | Hükûmet |
|---|---|---|---|---|
| 1990 | 1. | 711,075 | 86 / 240 | Hükümet |
| Yıl | # | Oy | % | TM | ± | HM | ± | Hükûmet |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996 | 1. | 909,970 | 37.92 | 19 / 42 | Yeni | 5 / 15 | Yeni | Hükümet |
| 1998[a] | 1. | 583,895 | 33.83 | 13 / 42 |  6 | 3 / 15 | 2 | Hükümet |
| 2000 | 1. | 279,548 | 18.76 | 8 / 42 | 5 | 2 / 15 | 1 | Muhalefet |
| 2002 | 1. | 269,427 | 21.92 | 10 / 42 |  2 | 4 / 15 | 2 | Hükümet |
| 2006 | 2. | 238,475 | 16.89 | 9 / 42 | 1 | 3 / 15 | 1 | Hükümet |
| 2010 | 3. | 214,300 | 13.05 | 7 / 42 | 2 | 3 / 15 |  | Hükümet (2010-2012) |
| Muhalefet (2012-2014) | ||||||||
| 2014 | 1. | 305,715 | 18.73 | 10 / 42 | 3 | 3 / 15 | | Hükümet |
| 2018 | 1. | 281,754 | 17.01 | 9 / 42 | 1 | 3 / 15 | | Hükümet |
| 2022 | 1. | 273,545 | 17.23 | 9 / 42 | 0 | 2 / 15 | 1 | Muhalefet |
Cumhurbaşkanlığı seçimleri
| Seçim | # | Aday | Oy | % | Temsilci | Sonuç |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996 | 1. | Alija Izetbegović | 730,592 | 80.0% | Boşnaklar | Evet |
| 1998 | 1. | Alija Izetbegović | 511,541 | 86.8% | Boşnaklar | Evet |
| 2002 | 1. | Sulejman Tihić | 192,661 | 37.2% | Boşnaklar | Evet |
| 2006 | 2. | Sulejman Tihić | 153,683 | 27.5% | Boşnaklar | Hayır |
| 2010 | 1. | Bakir Izetbegović | 162,831 | 34.8% | Boşnaklar | Evet |
| 2014 | 1. | Bakir Izetbegović | 247,235 | 32.8% | Boşnaklar | Evet |
| 2018 | 1. | Šefik Džaferović | 212,581 | 36.6% | Boşnaklar | Evet |
| 2022 | 2. | Bakir Izetbegović | 214,412 | 37.3% | Boşnaklar | Hayır |
Kanton seçimleri
| Kanton seçimi | Kanton Meclisi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Una-Sana | Posavina | Tuzla | Zenica-Doboj | Bosna-Podrinje | Merkez Bosna | Hersek-Neretva | Batı Hersek | Saraybosna | Kanton 10 | Toplam Sandalye | ||||
| 1996 | 39 / 50 | 3 / 20 | 33 / 50 | 40 / 59 | 26 / 31 | 29 / 55 | 19 / 50 | 0 / 31 | 28 / 45 | 2 / 15 | 219 / 406 | |||
| 1998 | 33 / 50 | 5 / 30 | 26 / 50 | 29 / 50 | 21 / 31 | 22 / 50 | 18 / 50 | 0 / 31 | 25 / 45 | 4 / 30 | 181 / 417 | |||
| 2000 | 13 / 30 | 2 / 21 | 12 / 35 | 13 / 35 | 8 / 25 | 8 / 30 | 5 / 30 | 0 / 23 | 8 / 35 | 2 / 25 | 71 / 289 | |||
| 2002 | 14 / 30 | 2 / 21 | 16 / 35 | 20 / 35 | 12 / 25 | 10 / 30 | 7 / 30 | 0 / 23 | 15 / 35 | 2 / 25 | 98 / 289 | |||
| 2006 | 12 / 30 | 2 / 21 | 12 / 35 | 13 / 35 | 9 / 25 | 8 / 30 | 6 / 30 | 0 / 23 | 10 / 35 | 2 / 25 | 74 / 289 | |||
| 2010 | 7 / 30 | 2 / 21 | 10 / 35 | 10 / 35 | 6 / 25 | 6 / 30 | 5 / 30 | 0 / 23 | 7 / 35 | 2 / 25 | 55 / 289 | |||
| 2014 | 10 / 30 | 3 / 21 | 13 / 35 | 11 / 35 | 6 / 25 | 8 / 30 | 7 / 30 | 0 / 23 | 10 / 35 | 2 / 25 | 70 / 289 | |||
| 2018 | 9 / 30 | 2 / 21 | 9 / 35 | 11 / 35 | 5 / 25 | 10 / 30 | 8 / 30 | 0 / 23 | 10 / 35 | 2 / 25 | 66 / 289 | |||
| 2022 | 8 / 30 | 3 / 21 | 13 / 35 | 11 / 35 | 5 / 25 | 11 / 30 | 7 / 30 | 0 / 23 | 7 / 35 | 2 / 25 | 67 / 289 | |||
Notlar
- 1998 seçimlerinde SDA, Birlik ve Demokrasi Koalisyonu'nda Bosna-Hersek Partisi, Liberal Demokrat Parti ve Sivil Demokrat Parti ile birlikte ana partiydi.
Kaynakça
- ^ "Bakir Izetbegović is the new president of the Party of Democratic Action". klix.ba. 22 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018.
- ^ Šedo 2013, s. 31.
- ^ a b c Nordsieck, Wolfram (2018). "Bosnia-Herzegovina". Parties and Elections in Europe. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2018.
- ^ a b Eralp 2012, s. 28.
- ^ a b Babić 2014, s. 128.
- ^ a b Farmer 2010, s. 126.
- ^ a b Krieger 2012, s. 102.
- ^ a b Tottoli 2014, s. 81.
- ^ a b Filipović & 28 July 2000.
- ^ [3][4][5][6][7][8][9]
- ^ a b Perica 2004, s. 87.
- ^ Babić 2014, p. 128.
- ^ Farmer 2010, p. 126.
- ^ Krieger 2012, p. 102.
- ^ Tottoli 2014, p. 81.
- ^ Filipović 28 July 2000
- ^ [11][12][13][14][15][16]
- ^ "Stav SDA o novoj metodologiji proširenja Evropske unije". ba.n1info.com (Boşnakça). N1. 7 Şubat 2020. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Gallagher, Tom (2 Eylül 2003). The Balkans After the Cold War: From Tyranny to Tragedy. Routledge. ISBN 9781134472406.
- ^ Dyker, David; Vejvoda, Ivan (19 Eylül 2014). Yugoslavia and After: A Study in Fragmentation, Despair and Rebirth. ISBN 9781317891352.
- ^ Nardelli, Alberto; Dzidic, Denis; Jukic, Elvira (8 Ekim 2014). "Bosnia and Herzegovina: the world's most complicated system of government?". The Guardian. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ Arnautović, Suad (2018). "The Presidentialisation of Political Parties in Bosnia and Herzegovina: A Mitigated Presidentialism". Passarelli, Gianluca (Ed.). The Presidentialisation of Political Parties in the Western Balkans. Palgrave Macmillan. s. 87. ISBN 978-3-319-97352-4.
- ^ Šedo 2013, s. 92.
- ^ James, Ron (2003). Frontiers and ghettos: State Violence in Serbia and Israel. University of California Press. s. 218. ISBN 9780520236578. 11 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018.
- ^ "Alija Izetbegović biografija". sda.ba (Boşnakça). 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.
- ^ E.G. (25 Eylül 2014). "Preminuo Sulejman Tihić, predsjednik SDA" (Boşnakça). Klix.ba. 26 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2014.
- ^ N.N. (26 Mayıs 2015). "Bakir Izetbegović izabran za novog predsjednika SDA" (Boşnakça). Klix.ba. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015.
