İçeriğe atla

Demokrat Türkiye Partisi

Demokrat Türkiye Partisi
KısaltmaDTP
Genel başkanYaşar Okuyan
KurucuHüsamettin Cindoruk
Kuruluş tarihi7 Ocak 1997
Kapanış tarihi15 Mayıs 2005
ÖnceliDoğru Yol Partisi
ArdılıHürriyet ve Değişim Partisi
İdeolojiLiberal muhafazakârlık
Siyasi pozisyonMerkez sağ

Demokrat Türkiye Partisi (DTP), 1997 ile 2005 yılları arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş siyasi parti. Doğru Yol Partisi içindeki fikir ayrılıkları sonucunda bu partiden istifa eden Hüsamettin Cindoruk, İsmet Sezgin ve Gökberk Ergenekon gibi isimler tarafından 7 Ocak 1997'de kurulan DTP, 55. hükûmetin parçası oldu. 3 Kasım 2002 seçimlerine DYP listelerinden katıldı.

Arka plan

24 Aralık 1995'te yapılan genel seçimler parlamentoda çok parçalı bir yapı ortaya çıkarmıştı. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel hükûmeti kurma görevini önce en çok milletvekili çıkaran Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'a, diğer partilerin tamamının ortak tavrı nedeniyle Erbakan'ın hükûmet kurmakta başarısız olmasından sonra da ikinci sıradaki Anavatan Partisi Genel Başkanı Mesut Yılmaz'a verdi. Yılmaz, Doğru Yol Partisi ile uzlaşarak Demirel'in onayıyla hükûmet kurabilse de, 53. Türkiye Hükûmeti meclis çoğunluğunu sağlayamayan ve Demokratik Sol Parti'nin dışarıdan desteğiyle görev yapabilen bir azınlık hükûmeti olabildi.[1] Nitekim 12 Mart 1996 tarihli güvenoyu yoklamasında onaylanmış sayılsa da, Anayasa Mahkemesi 14 Mayıs'ta, oylamaya katılan 544 üyenin yarısının bir fazlası olan 273 kabul oyu elde edilmediği gerekçesiyle kararı iptal etti. Yılmaz, hakkında gensoru oylaması açılınca oylamayı beklemeden 6 Haziran 1996'da Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e istifasını sundu.[2] Bu hükûmet sadece 114 gün görev yapabildi.

Demirel'in tekrar görevlendirmesiyle koalisyon görüşmelerine başlayan Erbakan, Refahyol olarak da adlandırılan, Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi koalisyonunun oluşturduğu 54. Türkiye Hükûmeti ile 28 Haziran 1996 tarihinde göreve geldi.[3] İki parti arasında gerçekleştirilen protokole[4] göre, ilk olarak Necmettin Erbakan başbakan olacak, 2 yıl sonra ise görevini Doğru Yol Partisi genel Başkanı Tansu Çiller'e devredecekti. Bu şekilde ikişer yıl arayla başbakan değişecekti.[5]

Oluşturulan hükûmet ve hükûmet programı[4] hakkında başından itibaren rahatsızlıklar dile getiriliyor, bundan Tansu Çiller de yakınıyordu.[6][7] Hatta hükûmetin kurulmasının ardından yapılan güvenoyu yoklamasında 10 DYP milletvekili ret oyu verirken, Doğan Güreş, Hayri Kozakçıoğlu, Demir Berberoğlu ve Tekin Enerem gibi bazı önde gelen DYP milletvekilleri güvenoylamasına katılmadılar. RP'li hükûmete açıkça karşı çıkmış olan Cefi Kamhi ise "çekimser" kaldı.[8] Refahyol Hükûmeti ve sona ermesine neden olan 28 Şubat süreci, daha sonra çeşitli yönlerden tez çalışmalarına konu olmuştur.[9]

Partinin kurulması

Kendisini "Yeni Oluşumcular" olarak adlandıran bir grup DYP'li milletvekili 7 Ocak 1997'de Refahyol Hükûmeti'ne tepki olarak istifa etti ve Demokrat Türkiye Partisi'ni kurdu. Partinin ilk genel başkanı, DYP'nin eski genel başkanlarından olan Hüsamettin Cindoruk oldu. İsmet Sezgin, Mehmet Ali Yılmaz, Ersin Faralyalı, Necdet Menzir, Yıldırım Avcı ve Baki Tuğ gibi önde gelen milletvekilleri de yeni kurulan partide yer aldılar.[10]

18 Haziran'da Necmettin Erbakan başbakanlıktan istifa etti. İstifasının nedeninin başbakanlığı Tansu Çiller'e devretmek olduğunu belirtti. Bu ön açıklamaya rağmen, ertesi gün 19 Haziran'da Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hükûmet kurma görevini o sırada TBMM çoğunluğu olan DYP lideri Tansu Çiller'e vermeyip, ANAP genel başkanı Mesut Yılmaz'a verdi. Yeni kurulan ve istifalarla büyüyen Demokrat Türkiye Partisi'nin katılımıyla 30 Haziran'da Mesut Yılmaz, Bülent Ecevit ve Hüsamettin Cindoruk'la birlikte 55. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'ni kurdu. Bu koalisyon ANASOL-D olarak da adlandırıldı.[11] Cumhuriyet Halk Partisi de hükûmeti dışarıdan destekledi.

28 Şubat süreci sonrasındaki siyasi faaliyetleri

18 Nisan 1999'da yapılan genel seçimlerde % 0,58'lik oy oranıyla parlamentoya giremedi. Bunun üzerine Cindoruk genel başkanlıktan istifa etti, yerine İsmet Sezgin getirildi.

2002 Nisan'ında yapılan kongrede İsmet Sezgin koltuğunu Mehmet Ali Bayar'a bıraktı. Ancak 2002 Genel Seçimleri'nde DYP ile ittifak yapan DTP, bu partinin seçim barajını aşamaması üzerine gene TBMM'ye giremedi. Seçim mağlubiyetinden sonra Bayar da istifa etti. Yerine ise Sema Küçüksöz seçildi.

DTP, Bayar'dan sonra 3 kez genel başkan değiştirmesine rağmen güç kaybetmeye devam etti. Kasım 2004'te yapılan 4. olağanüstü kongrede genel başkanlığa eski bakanlardan Yaşar Okuyan getirildi. 15 Mayıs 2005'te yapılan 3. olağan kongrede DTP'nin adı Hürriyet ve Değişim Partisi olarak değiştirildi. Hürriyet ve Değişim Partisi 2008'de Halkın Yükselişi Partisi'ne katıldı.

Demokrat Türkiye Partisi ve seçimler

Genel seçimler

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Seçim Genel Başkan Oy Oran Sandalye
1999Hüsamettin Cindoruk179,871%0.58
0 / 550

Yerel seçimler

Seçim Genel Başkan İl Genel Meclisi Belediye
Oy %
1999Hüsamettin Cindoruk292,224% 0.9314

Kaynakça

  1. ^ "Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 17 Mart 2003. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  2. ^ "II. Yılmaz Hükümeti (6.03.1996 - 28.06.1996)". TBMM. 27 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2011. 
  3. ^ "54. Erbakan Hükümeti (28.06.1996 - 30.06.1997)". Türkiye Büyük Millet Meclisi. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2011. 
  4. ^ a b Neziroğlu, Dr. İrfan; Yılmaz (Aralık 2013). "Hükûmetler - Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri" (PDF). TBMM. s. 7398. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2020. 
  5. ^ "Cumhuriyetin seyir defterinden". Hürriyet. 29 Ekim 1998. 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2011. 
  6. ^ "Refahyol: İlk İslamcı hükümet, Susurluk ve 28 şubat". Sendika.org. 26 Mart 2010. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2020. 
  7. ^ Hasan, Aydın (22 Nisan 2020). "Anayol bozulmadan Refahyol arayışı!". Milliyet gazetesi. 1 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2020. 
  8. ^ Hasan, Aydın (24 Ocak 1997). "Ankara". Milliyet gazetesi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2020. 
  9. ^ Özyanık, Seçil (2005). "Refahyol Hükûmetinin Dış Politikası". Ankara: Ankara Üniversitesi Kamu Yönetimi Ve Siyaset Bilimi - Siyaset Bilimi Anabilim Dalı. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2020. 
  10. ^ "Resmen Demokrat Türkiye Partisi". Milliyet gazetesi. 8 Ocak 1997. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009. 
  11. ^ "Cumhuriyetin seyir defterinden". Hürriyet gazetesi. 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tansu Çiller</span> 22. Türkiye başbakanı

Tansu Çiller, Türk ekonomist, akademisyen, siyasetçi ve 22. Türkiye Başbakanı. Başbakanlık görevini 1993-1996 yılları arasında sürdüren Çiller, Türkiye siyasi tarihindeki ilk ve tek kadın başbakandır. 1993-2002 yılları arasında Doğru Yol Partisi genel başkanlığı görevini yürütmüştür. 1996-1997 yılları arasında Başbakan yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Necmettin Erbakan</span> 23. Türkiye başbakanı

Necmettin Erbakan, Türk yüksek makine mühendisi, akademisyen, siyasetçi ve Millî Görüş ideolojisinin kurucusudur. Başbakan yardımcılığı ve başbakanlık görevlerinde bulunmuştur. 1974 yılında Bülent Ecevit liderliğindeki Cumhuriyet Halk Partisi ile kurulan koalisyon hükûmetinde başbakan yardımcısı ve devlet bakanı olmuştur. 1974 Genel Affı ve Kıbrıs Harekâtı'na destek vermiştir. 1996'da başbakan olmuş, başbakanlık görevini 28 Haziran 1996 ile 30 Haziran 1997 tarihleri arasında sürdürmüştür. 28 Şubat sürecinde istifa etmeye zorlanmış, partisi kapatılmış ve kendisine 5 yıl süreliğine siyaset yasağı getirilmiştir. Kayıp Trilyon Davası'nda 2 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsmet Sezgin</span> 18. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

İsmet Abdullah Sezgin, Türk siyasetçi. "İsmet Abi" diye anılmış, uzun yıllar Türk siyasetinde birçok görev üstlenmiş ve aynı zamanda Süleyman Demirel'in yakın çalışma arkadaşı olarak bir kariyer sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">28 Şubat Süreci</span> 54. Türk Hükûmetinin dağılmasına yol açan siyasal süreç

28 Şubat Süreci, Necmettin Erbakan'ın başbakan, Tansu Çiller'in başbakan yardımcısı ve dışişleri bakanı olduğu 28 Şubat 1997'de yapılan Millî Güvenlik Kurulu toplantısı sonucu açıklanan kararlarla "irtica"ya karşı başlayan ordu ve bürokrasi merkezli süreç. Süreç, Erbakan'ın istifasına ve REFAHYOL Hükûmetinin dağılmasına yol açmıştır. Türk siyasi tarihine geçen kararların uygulandığı dönemde Türkiye'de siyasi, idari, hukuki ve toplumsal alanlarda değişimler yaşanmıştır. Yaşananlar postmodern darbe olarak da adlandırılmıştır. Verilen kararların ve yaptırımların uygulanıp uygulanmadığını denetlemek için Çevik Bir öncülüğünde Batı Çalışma Grubu kurulmuştur. 28 Şubat Süreci'nde aktif rol alan bazı kişiler daha sonra Balyoz, Ergenekon gibi davalarda yargılanmıştır. 28 Şubat Davası ise 2012 yılında başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

Ahmet Hüsamettin Cindoruk, Türk hukukçu ve siyasetçidir. 17. dönem Samsun, 19. dönem Eskişehir milletvekilliği, 1991-1995 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı ve 1993'te vekâleten cumhurbaşkanlığı görevlerinde bulunmuştur. Aynı zamanda Doğru Yol Partisi ve Demokrat Türkiye Partisi genel başkanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1995 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 20. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1995 Türkiye genel seçimleri, 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan ve TBMM 20. dönem üyelerinin belirlendiği seçimdir. 79 ilde, 83 seçim çevresinde %10'luk ülke barajlı D'Hondt sistemi uygulanarak yapılan seçimlerde 29.189.146 seçmen toplam 138.608 sandıkta oy kullandı.

<span class="mw-page-title-main">55. Türkiye Hükûmeti</span> III. Yılmaz Hükûmeti (1997–1999)

55. Türkiye Hükûmeti, III. Yılmaz Hükûmeti veya ANASOL-D Hükûmeti, 30 Haziran 1997-11 Ocak 1999 tarihleri arasında görev yapan, Anavatan Partisi, Demokratik Sol Parti ve Demokrat Türkiye Partisi koalisyonunun oluşturduğu Türkiye hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">Köksal Toptan</span> 23. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Köksal Toptan, Türk avukat, siyasetçi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Hürriyet ve Değişim Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2005–2008)

Hürriyet ve Değişim Partisi (HÜRPARTİ), Türkiye Cumhuriyeti'nde bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">54. Türkiye Hükûmeti</span> Erbakan Hükûmeti (1996–1997)

54. Türkiye Hükûmeti, Erbakan Hükûmeti veya REFAHYOL Hükûmeti, 28 Haziran 1996-30 Haziran 1997 tarihleri arasında görev yapan, Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi koalisyonunun oluşturduğu Türkiye hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">Rifat Serdaroğlu</span> Türk siyasetçi

Rifat Serdaroğlu, Türk siyasetçi.

Hidayet Gökberk Ergenekon, diplomat ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">49. Türkiye Hükûmeti</span> VII. Demirel Hükûmeti (1991–1993)

49. Türkiye Hükûmeti veya VII. Demirel Hükûmeti, 1991 erken genel seçimlerinin ardından DYP ve SHP ortaklığıyla kurulmuştur. Hükûmet 20 Kasım 1991 tarihinde 164 red oyuna karşılık 280 kabul oyuyla kurulmuştur. Yedinci Demirel Hükûmeti olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">53. Türkiye Hükûmeti</span> II. Yılmaz Hükûmeti (1996)

53. Türkiye Hükûmeti, II. Yılmaz Hükûmeti veya ANAYOL Hükûmeti, 6 Mart 1996-28 Haziran 1996 tarihleri arasında görev yapan Türkiye Cumhuriyeti hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">52. Türkiye Hükûmeti</span> III. Çiller Hükûmeti (1995–1996)

52. Türkiye Hükûmeti veya III. Çiller Hükûmeti, Doğru Yol Partisi Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Tansu Çiller'in başkanlığında, 30 Ekim 1995 tarihinde kuruldu. Doğru Yol Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisi arasında kurulan koalisyon hükûmeti, 5 Kasım 1995 tarihinde TBMM'deki güvenoylamasında, 243 kabul, 174 ret oyuyla güvenoyu aldı. 52. Hükûmet 6 Mart 1996'da sonlandı.

<span class="mw-page-title-main">50. Türkiye Hükûmeti</span> I. Çiller Hükûmeti (1993–1995)

50. Türkiye Hükûmeti veya I. Çiller Hükûmeti, Doğru Yol Partisi Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Tansu Çiller'in başkanlığında, 25 Haziran 1993 tarihinde kuruldu. Doğru Yol Partisi ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti arasında kurulan koalisyon hükûmeti, 5 Ekim 1995 tarihine kadar görev yaptı.

Bu maddede 1996 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.

Bu sayfada, 1997 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.

Dönüşümlü hükûmet, parlamenter bir devlette hükûmetin oluşum şekillerinden biridir. Bu, görev süresi boyunca başbakanlık görevini yürüten kişinin değişeceği veya "dönüşeceği" bir hükûmettir. İsrail ve Türkiye bu tür bir yönetim düzenlemesi konusunda şimdiye kadar en fazla deneyime sahip olan ülkedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.