İçeriğe atla

Demokrasinin ana hatları

Aşağıdaki taslak demokrasiye genel bir bakış ve güncel bir rehber olarak sunulmaktadır.

Demokrasi, halkın eşit bir şekilde katılımına olanak tanıyan bir yönetim biçimidir; bu katılım, yasaların önerilmesi, geliştirilmesi ve oluşturulması sürecinde doğrudan ya da seçilmiş temsilciler aracılığıyla gerçekleşir.[1]

Demokrasinin doğası

Ana madde: Demokrasi

Demokrasi ... olarak tanımlanabilir:

  • Kurum - belirli bir insan topluluğu içindeki bireylerin davranışını düzenleyen bir toplumsal düzen ve işbirliği mekanizması veya yapısıdır. Kurumlar, toplumsal bir amacı ve kalıcılığı olan, bireysel insan yaşamlarını ve niyetlerini aşan, işbirliğine dayalı insan davranışını düzenleyen kuralların oluşturulması ve uygulanması ile ilişkilendirilir.[2]

Demokrasi türleri

Demokrasi türleri temellerinin arasında şunlar yer alır:

Demokrasi tarihi

Demokrasi tarihi - demokrasi, günümüzden MÖ 6. yüzyılda klasik Atina'ya kadar izlenebilir.

  • Atina demokrasisi - Yunan şehir-devleti Atina'da demokrasi, MÖ beşinci yüzyılda gelişmiş, Atina'yı dünyanın bilinen ilk demokrasilerinden biri haline getirmiştir. Bu, doğrudan demokrasi sistemiydi ve bu sistemde vatandaşlar yasa ve yönetim tasarılarında doğrudan oy kullanıyordu.
    • Solon (yaklaşık 638 - 558 MÖ) - Atinalı devlet adamı, yasa koyucu ve şair. Eski Atina'da siyasi, ekonomik ve ahlaki çöküşe karşı yasal bir yasa. Reformları kısa vadede başarısız oldu, ancak genellikle Atinalı demokrasiye temel atması için övgüye değer.[5][6][7][8]
    • Cleisthenes (MÖ 570 civarında doğdu) - Atinalı demokrasinin babası. Eski Atina'nın anayasasını reform etti ve onu MÖ 508/7'de demokratik bir temel üzerine koydu.
    • Efialtes (m.Ö. 461'de öldü) - devletin en güçlü kurumu olan Areopagus aracılığıyla kontrolü uygulayan Atinalı aristokrasilere karşı demokratik devrimi başlattı.[9] Ephialtes Areopagus'ın yetkisini azaltmayı önerdi ve Ecclesia (Atina Meclisi) Ephialtus'un önerisini muhalefet olmadan kabul etti. Bu reform, Atina'nın ünleneceği "radikal demokrasi"nin yeni bir çağının başlangıcını işaret etti.
    • Perikles - muhtemelen en önemli ve en etkili Yunan devlet adamı. Ephialtes, Aeropagus'ın elit Konseyi'ni devirmekle öldürüldüğünde, onun yardımcısı Perikles müdahale etti. M.Ö. 445'te stratejist (böyle on görevden biri) seçildi ve 429'da ölümüne kadar sürekli olarak görev yaptı. Atina'yı yönettiği dönemde, yaklaşık olarak MÖ 461'den 429'a kadar, "Perikles'in Çağı" olarak bilinir.
    • Ostrakismos - Atina demokrasisine göre, herhangi bir vatandaşın 10 yıl boyunca Atinalı şehir devleti dışında sürülebileceği bir prosedür.
    • Areopagus - Atina'nın ihtiyarlar meclisinin, Roma Senatosu'na benzer bir toplantısı.[10] üyeliği yüksek kamu görevlerini üstlenenlere, bu durumda Arhon'a sınırlıydı. MÖ 594'te, Areopagus, reform için görevlerini Solon'a teslim etmeye razı oldu. Daha sonra, Ephialtes gücünü radikal olarak azalttı.
    • Ecclesia - Antik Atina'nın "Altın Çağı" (480-404 MÖ) sırasında demokrasiye başkanlık eden bir toplantı. Halkın toplanmasıydı. 2 yıllık askeri hizmetleri olan erkek vatandaşlar için açık. MÖ 594'te Solon, tüm Atinalı vatandaşların sınıfına bakmaksızın, hatta thetes (el işçileri) bile katılımına izin verdi.
  • Federalist Yazılar -
  • Potsdam Beyannamesi -
  • Üçüncü Dalga Demokrasi -

Demokratik süreç

Seçimler

  • Seçim kuralları
    • Seçim hakları - seçme hakkı (öğrenç bir seçim hakkı) ve oy hakkı (demokratik süreçle elde edilen vatandaş oy hakkı) dahil.
    • Oylama - bir toplantı veya bir seçmen gibi bir grubun bir karar vermek veya bir görüşü ifade etmek için bir yöntem - genellikle tartışmalardan, tartışmalardan veya seçim kampanyalarından sonra.
      • Çelişki oylama - bir partinin ilk seçiminde normalde katılan seçmenlerin başka bir partinin birinci seçiminde oy kullanma davranışları.
      • Tek oy, tek değer - her seçmenin belirli bir oranla aynı nüfuslu olduğu demokrasi yasası ilkesidir.
      • Yabancıların oy hakkı - oy hakkı vatandaş olmayanlara da genişletilir.
      • Oy hakkı - demokratik süreçle elde edilen oy hakkı.
      • Oylama sistemi -
  • Seçim sahtekarlığı - seçim sürecine yasadışı müdahale. Sahte eylemler, seçime bir sonuç getirmek için oy sayımlarını etkiliyor, isterse tercih edilen adayın oy oranını arttırarak, rakip adayların oy oranını düşürerek, isterse her ikisinden de. Seçmen sahtekarlığı olarak da adlandırılan bu mekanizmalar arasında yasa dışı seçmen kayıtları, seçimlerde korkunçluk ve yanlış oy sayımı bulunmaktadır. Seçim sahtekarlığı yasalar altında ülkeye göre değişir.
    • Göstermelik seçim - siyasi amaç olmadan sadece gösteriş için yapılan seçimler. Göstermelik seçimler, hala kamu meşruyetinin bir öğesini oluşturma ihtiyacı hisseden diktatöral rejimlerde yaygın bir durumdur. "Sahte seçim" olarak da bilinir.
  • Bölgeye dönüştürülme -
    • Stratejik taksimat - seçim bölgeleri coğrafi sınırlarını parti veya görevli koruma alanları şeklinde belirli bir parti veya grup için siyasi bir avantaj oluşturmak için manipüle etmek.
  • Sortisyon - seçim yapanların seçimi. Karar vericiler daha büyük bir aday havuzundan rastgele bir örnek olarak seçilir. Ayrıca tahsis veya çekim olarak da bilinir.
  • Seçim türleri
  • Ülkeye göre seçimler -
  • Seçim tarihleri -

Yasa yapıcılık

  • Parlamenter prosedürü - bir yasa koyucu kuruluşun Yasalama sürecini yöneten prosedür.
  • Yasalama prosedürü - bir yasa koyucu tarafından mevzuat etme yetkisi verilen icra kuruluşlarının yasalar nasıl oluşturduğunu yöneten bir prosedür.
  • Referandum - tüm bir seçmenin bir yasa sayısını kabul etmesi veya reddetmesi istenen doğrudan oylama.

Demokratik kavramlar

Medyada demokrasi

Demokrasi hakkında yazılan kitaplar

  • Amerika Kalbiyle -
  • Demokrasi için kötü .
  • Demokrasi'nin Gelecek Zaferini -
  • Temsilci Hükümeti Hakkında Düşünceler -
  • Demokrasi ve Eleştirmenleri
  • Amerika'da Demokrasi...
  • Demokrasiyi Engelleme -
  • Amerikan Demokrasi'nin Bozulması
  • Başarısız Devletler: Güç İstifadesi ve Demokrasiye Saldırı
  • Özgürlük ve Kültür -
  • Hermenevtik Komünizm -
  • Amerikan Anayasası Ne Kadar Demokratik? -
  • Seçmenlerin Ne Duyguları -
  • Demokrasi Mümkün mü? Seçim politikasına alternatif olan şey.. -
  • Demokrasi'nin Hayatı ve Ölümü -
  • Demokrasiyi Çalıştıracak -
  • Çoklu: Savaş ve Demokrasi İmparatorluk Çağı'nda
  • Rasyonel Seçicinin Efsanesi
  • Grunge ve Hükümet -
  • Sessizleşen Ayrıcalık -
  • Kamu alanının yapısal dönüşümü -
  • Üçüncü Dalga: 20. yüzyılın sonlarında demokratikleşme
  • Seçmen Karar Verir -
  • Kim Yönetir? -
  • Başkan olamazsın -

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Larry Jay Diamond, Marc F. Plattner (2006). Electoral systems and democracy 3 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. p. 168. Johns Hopkins University Press, 2006.
  2. ^ "Stanford Encyclopaedia: Social Institutions". 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2023. 
  3. ^ Bealey, Frank, (Ed.) (1999). "government". The Blackwell dictionary of political science: a user's guide to its terms. Wiley-Blackwell. s. 147. ISBN 9780631206958. 
  4. ^ "government". Oxford English Dictionary (Online bas.). Oxford University Press. November 2010. 
  5. ^ Stanton, G.R. Athenian Politics c800–500BC: A Sourcebook, Routledge, London (1990), p. 76.
  6. ^ Andrews, A. Greek Society (Penguin 1967) 197
  7. ^ E. Harris, A New Solution to the Riddle of the Seisachtheia, in 'The Development of the Polis in Archaic Greece', eds. L. Mitchell and P. Rhodes (Routledge 1997) 103
  8. ^ Aristotle Politics 1273b 35–1274a 21.
  9. ^ Fornara-Samons, Athens from Cleisthenes to Pericles, 24–25 25 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ Aristotle, Constitution of the Athenians §3

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demokrasi</span> tüm bireylerin eşit haklara sahip olduğu yönetim biçimi

Demokrasi veya el erki, halkın yasaları müzakere etme ve yasal düzenlemelere karar verme yetkisine veya bunu yapmak için yönetim görevlilerini seçme yetkisine sahip olduğu bir yönetim biçimidir. Kimin "halk" kabul edildiği ve yetkinin insanlar arasında nasıl paylaşıldığı veya hangi yetkilerin verildiği konuları zaman içinde ve farklı ülkelerde farklı oranlarda değişiklik göstermiştir. Demokrasinin özellikleri arasında genellikle toplanma özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, mülkiyet hakları, din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, vatandaşlık, yönetilenlerin rızası, genel oy hakkı, özgürlük hakkından ve yaşam hakkından haksız yere mahrum bırakılmamak ve azınlık hakları yer alır. Türkçeye kelimesinden geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Perikles</span>

Perikles, Atina'nın Altın Çağı sırasında yaşamış Yunan politikacı ve generaldir. Antik Atina siyasetinde, özellikle Grek-Pers Savaşları ve Peloponez Savaşı arasında, öne çıkmış ve etkili olmuştur. Dönemin tarihçisi Thukydides tarafından "Atina'nın ilk vatandaşı" olarak nitelendirilmiştir. Perikles, Delos Birliği'ni bir Atina imparatorluğuna dönüştürmüş ve Peloponez Savaşı'nın ilk iki yılında vatandaşlarına liderlik etmiştir. Yaklaşık olarak MÖ 461'den 429'a kadar Atina'ya Arkhon (yönetici) olarak liderlik ettiği dönem, bazen "Perikles Çağı" olarak adlandırılmaktadır; ancak bu terim, Pers Savaşları kadar erken veya sonraki yüzyıla kadar uzanan zamanları da kapsayabilir.

Seçim, bir nüfusun kamu görevini yerine getirmesi için birey veya birden fazla birey seçtiği resmi bir grup karar alma sürecidir. Toplu bir iradenin birden fazla aday arasında tercihte bulunması. Tayin etme, atama işleminin zıddı. Milletvekili, herhangi bir meclis veya encümen üyelerinin, dernek yöneticilerinin vs. seçimi. Demokratik ülkelerde çeşitli seçim sistemleri, değişik usullerle uygulanmaktadır. Seçim, yasama, yürütme ve yargı organlarının üyelerinin seçiminde de kullanılır.

Temsili demokrasi, sınırları belirli bir alan içinde bulunan bireylerin, kendi iradeleriyle seçtikleri bir temsilci veya temsil grubunun aracılığıyla siyasi fikirlerini ve görüşlerini belirtmesi durumu.

<span class="mw-page-title-main">Hükûmet</span> organize bir topluluğu yöneten sistem, kişi veya bir grup insan, genellikle bir devlet

Hükûmet, genellikle bir devlet olan düzenli bir topluluğu yöneten sistem veya insan grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Atina demokrasisi</span> Antik Yunan şehir devletlerinde uygulanmış olan demokrasi çeşidi

Atina demokrasisi veya Klasik demokrasi, Antik Yunan şehir devletlerinde uygulanmış olan demokrasi çeşididir. Atina devlet yönetimi, antik çağın bilinen ilk demokrasisi ve belki de en önemlisidir. Diğer Yunan şehirleri de demokrasi yönetimi kurmalarına rağmen ya Atina modelini seçmemişler ya da istikrarı sağlayamamışlardır. Bilinen ilk doğrudan demokrasi denemesidir. Doğrudan demokrasi, Atina'da yaşayan herkesin devlet yönetimine katılma hakkı olduğu anlamına gelmez. Fakat, karar alıcı sistemin içinde yer alanlar için ekonomik düzey gibi herhangi bir ölçüt de yoktur. Atinalı vatandaşlar temsilci seçmezler, onun yerine yasaları ve vergi icralarını oylayarak karar verirlerdi.

Doğrudan demokrasi, halkın egemenliğini bizzat ve doğrudan doğruya kullandığı demokrasi türüdür. Doğrudan demokrasi, halkın halk tarafından yönetilmesini öngörmektedir. Dolayısıyla doğrudan demokrasi dizgesi, demokrasinin ülküsel anlamına en yakın olan hâlidir. Siyasi kararların, çoğunluk esasına göre, yurttaşların oy çokluğu ile, doğrudan doğruya şehir halkı tarafından alındığı yönetim şekline, doğrudan doğruya demokrasi denir. Doğrudan demokraside, halk herhangi bir aracı veya temsilci olmadan politikalara karar verirken, temsili bir demokraside insanlar daha sonra politika girişimlerini yürürlüğe koyan temsilcilere oy verirler. Kullanılan belirli bir sisteme bağlı olarak, doğrudan demokrasi yürütme kararlarının geçirilmesini, sıralamanın kullanılmasını, yasaların yapılmasını, yetkililerin doğrudan seçilmesini veya görevden alınmasını ve yargılamaların yapılmasını gerektirebilir. Doğrudan demokrasinin önde gelen iki biçimi katılımcı demokrasi ve müzakereci demokrasidir.

Çoğunluk sistemi veya çoğunlukçu seçim sistemi, en çok oy alan adayın kazandığı ve bu şekilde çoğunluk temsilini sağlayan bir seçim sistemidir. Ancak, farklı tanımlamalara dayalı olarak çeşitli çoğunluk seçim sistemleri bulunmaktadır. Bu tanımlamalar arasında blok oylama veya parti blok oylaması gibi toplu temsil türlerini içeren genelde çoğunluk temsiline dayalı çoğunluk temsil sistemleri bulunmaktadır. Aynı zamanda, bölge temelli çoğunluk sistemler arasında Tek İsimli Tek Turlu Çoğunluk Sistemi bulunmaktadır. İki adayın yarıştığı durumda en çok oy alan aday çoğunluğa sahip olacaktır, ancak üç veya daha fazla adayın olduğu durumlarda genellikle hiçbir aday çoğunluğu alamaz.

<span class="mw-page-title-main">Liberal demokrasi</span> Siyasi ideoloji ve hükûmet biçimi

Liberal demokrasi veya Batı demokrasisi, temsilci demokratik bir hükûmet biçimi altında işleyen liberal siyasi bir ideolojinin birleşimidir. Birden fazla ayrı siyasi partinin katıldığı seçimler, hükûmetin farklı kollarına güçler ayrılığı, günlük yaşamda açık bir toplumun bir parçası olarak hukukun üstünlüğü, özel mülkiyetle piyasa ekonomisi, insan haklarının, medeni hakların, medeni özgürlüklerin ve siyasi özgürlüklerin eşit şekilde korunması gibi özelliklere sahiptir. Uygulamada sistemini tanımlamak için liberal demokrasiler genellikle hükûmetin yetkilerini belirleyen ve toplumsal sözleşmeyi güvence altına alan bir anayasaya başvururlar, bu anayasa ya kodifiye edilmiş ya da kodifiye edilmemiş olabilir. 20. yüzyılın ikinci yarısında genişleme döneminden sonra liberal demokrasi, dünyadaki yaygın bir siyasi sistem haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Oylama</span>

Oylama, seçimler zamanı seçim bölgesinde bir toplantı veya seçmen gibi bir grup için, genellikle tartışma veya siyasi kampanyalarının ardından toplu bir karar vermek veya görüş bildirmek için kullanılan bir yöntemdir. Oylama için ayrıca oy kullanma yeri yaratılır. Demokrasiler yüksek makam sahiplerini oy kullanarak seçerler. Seçilmiş bir memur tarafından temsil edilen bir yerde ikamet edenlere "elemen" denir ve seçtikleri aday için oy pusulası kullanan seçmenlere "seçmen" denir. Oy toplamak için farklı sistemler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Parlamentosu milletvekilliği</span>

Avrupa Parlamentosu milletvekilliği, Avrupa Birliği'nin yasama organı olan Avrupa Parlamentosu üyeliğidir. Avrupa Parlamentosu milletvekilleri, kendi ülkelerindeki ulusal mecliste bulunan milletvekillerine denktir. Fransa, İtalya, İspanya ve Portekiz'de bu görev için daha çok temsilci sıfatı kullanılmaktadır.

E-demokrasi, “demokrasi özgürlüktür” temeli üzerinden yükselen yeni bir düşünce akımı olarak “dijital demokrasi” düşüncesinin ifadesidir. Bir ülkenin vatandaşlarının o ülkedeki resmî olarak seçilebilir olan yasal siyasi partilere kendi istekleri ile açık oy vermesine izin ve olanak veren bir düşünce yapısıdır. Bu şekilde bir oylama sisteminin tamamen güvenilir olacağı öngörüsündedir. Cumhuriyetin cumhuriyet olması için içinde demokrasi olması gerekir, demokrasi içinde özgürlük olması gerekir. Günümüzde demokrasi, vekiller tarafından halkın temsiline dayanır. E-demokrasi, temsilci kullanmadan, her vatandaşın yasa yapma sürecine katkı vermesi gibi, teknolojiye dayanan yeni kazanımlar elde edilmesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Folketing</span>

Folketing, Danimarka Parlamentosu olarak da bilinen Folketing, Faroe Adaları ve Grönland ile birlikte, Danimarka Krallığı'nın tek meclisli ulusal yasama organıdır. 1849'da kurulan Folketing 1953'e kadar, iki meclisli bir parlamentonun alt meclisiydi. Üst yasama organı Landstinget'tı. Kopenhag'ın merkezindeki Slotsholmen adasındaki Christiansborg Sarayı'nda bulunuyordu.

Delege demokrasisi, oy verme yetkisinin temsilcilerden ziyade delegelerce kullanıldığı bir demokratik kontrol biçimidir. Bu terim halihazırda var olan ya da önerilen popüler kontrol aygıtlarının genel bir tanımıdır.

Demokrasi türleri; halkın doğrudan veya temsili olarak eşit şekilde katılımını sağlayan hükûmet biçimi ya da toplumsal yapılardır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da seçimler</span>

Kazakistan'da seçimler, Meclis ve Senato olmak üzere iki organa bölünmüş bir Başkan ve Parlamentoyu seçmek için ulusal düzeyde yapılır. Yerel seçimler ise her beş yılda bir yapılır. Seçimler, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Seçim Komisyonu tarafından yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet demokrasisi</span>

Sovyet demokrasisi veya konsey demokrasisi, doğrudan seçilmiş sovyetler tarafından tüm nüfusun otoritesini sağladığı bir doğrudan demokrasiye dayalı siyasi sistemdir. Konseyler seçmenlerden doğrudan sorumludur ve talimatlarına göre bağlanır. Böyle bir zorunlu görev, seçilen delegelerin yalnızca vicdanlarından sorumlu oldukları serbest görevlerine zıtlık teşkil eder. Delegeler, istedikleri zaman görevlerinden alınabilir.

<span class="mw-page-title-main">Demokrasi tarihi</span> insanlık tarihinin bir parçası

Demokrasi, bir kurum, örgüt veya devlet içinde eşit bir şekilde güce sahip olan tüm üyelerin katılımıyla karar alma sürecini ifade eden bir siyasi sistemdir. Modern demokrasiler, vatandaşların topluma müdahale edebilme ve egemenlik haklarını uluslararası hukuka uygun olarak kullanabilme yetenekleriyle öne çıkar. Demokratik yönetim, genellikle azınlık tarafından yönetilen oligarşik ve tek bir hükümdarın hakim olduğu monarşik sistemlerle karşılaştırılır.

<span class="mw-page-title-main">Seçim hakları</span> seçme ve seçilme hakları üzerindeki kısıtlamalar

Demokrasi için iki merkezi konu, seçme hakkı ve seçilme hakkıdır; yani, kimin oy kullanmaya hak kazandığına dair prosedürdür.

Nookrasi en bilge olarak kabul edilen kişilere karar verme yetkisinin verildiği bir ideal yönetim türüdür. Bu fikir, başta Platon, Farabi ve Konfüçyüs olmak üzere, çeşitli felsefeciler tarafından erken dönemlerde ileri sürülmüştür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.