İçeriğe atla

Demir dikeni

Demir dikeni

Demir dikeni (Latince: calcitrapa[1]), özellikle tahkimatlarda korumayı artırmaya yarayan anti personel silahı ve engelidir. İki veya daha çok çivi veya metalde malzemenin bir dört yüzlü oluşturacak şekilde birleştirilmesinden meydana gelir.

Etimoloji

Kelimenin aslı Latince calcitrapa kelimesinden gelir. Yine Latince tribulus kelimesi de üzerine yalınayak basıldığında yaralanmaya yol açan yabani kimyongiller veya denizkestanesini tanımlar.

Tarihçe

Demir dikenlerin en erken olarak MÖ 331 yılındaki Gaugamela Savaşı'nda kullanıldığı tarihçi Quintus Curtius tarafından yazılır. Roma İmparatorluğu zamanında demir dikenine murex ferreus[2] denilmiştir. Partlar tarafından Romalılara karşı Carrhae Muharebesinde başarıyla kullanılmıştır.[3]

Japonlar tarafından kullanılan demir dikenine makibişi denilir. Samuray tahkimatlarını korumak için geliştirilmiştir. Feodal Japonya'da yaygınlıkla kullanılan sandaletleri kolaylıkla delebilecek şekilde tasarlanmıştır.

Demir dikeni II. Dünya Savaşı sırasında ve günümüzde özel harekât birliklerince sıkça kullanılmaktadır.

Kullanımı

Demir dikeni hayvan, savaş fili, insan ve develerin ilerleyişini yavaşlatıp durdurabilir. Modern çağlarda lastik tekerlekli taşıtlara karşı da kullanılabilmektedir. Günümüzde özellikle toplumsal olaylarda, gösterilerde bulundurulması ve kullanılması yasaklanmıştır.[4]

Türleri

Demir dikeni benzeri bir mantığa sahip olan punji kazığı da yere dik olarak yerleştirilmiş ucu sivriltilmiş kazıklardan oluşur. Bu tür tahkimat üzerine basma şeklinde değil, kazıklarla dolu bir çukura düşme veya bubi tuzağı sonucu çarpma şeklinde çalışır.

II. Dünya Savaşı sırasında devasa demir dikenleri anti-tank engelleri olarak kullanılmıştır. Benzer şekilli ejderha dişi de bu amaçla kullanılmıştır. Bu tür tahkimat özellikle Normandiya Çıkartması sırasında yoğunlukla kullanılmıştır.

Arma olarak kullanımı

Demir dikeni simgesi arma biliminde sık kullanılır. Çok sayıda soylu aile ve askerî birliğin de simgesidir.[5]

Galeri

  • Lüksemburg'daki Boulaide eyalet armasında demir dikeni simgesi
    Lüksemburg'daki Boulaide eyalet armasında demir dikeni simgesi
  • 17. yüzyıl Rus demir dikenleri
    17. yüzyıl Rus demir dikenleri
  • Vietnam Savaşında kullaılan bir demir dikeni
    Vietnam Savaşında kullaılan bir demir dikeni
  • Japonya'da kullanılan makibişi
    Japonya'da kullanılan makibişi
  • Normandiya Çıkartması sırasında kullanılan demir dikeni benzeri tahkimat
    Normandiya Çıkartması sırasında kullanılan demir dikeni benzeri tahkimat
  • Demir dikeni felsefesiyle betondan dökülen sivil tahkimat limanlarda dalgakıran vazifesi görür, Tallinn Limanı.
    Demir dikeni felsefesiyle betondan dökülen sivil tahkimat limanlarda dalgakıran vazifesi görür, Tallinn Limanı.

Kaynakça

  1. ^ Ayak tuzağı olarak çevrilebilir
  2. ^ Sivri uçlu demir anlamındadır
  3. ^ Tarihçi Vegetius'a göre Romalıların savaş arabalarına karşı ilk başlarda başarısız olan Partlar, atlardan herhangi birisinin devre dışı bırakılmasıyla bu silahın atıl duruma düştüğünü keşfedip, atların önüne demir dikenleri atmaya başlamıştır.
  4. ^ ABD Illinois eyaletindeki ilgili kanun metni 2 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 18 Nisan 2013 tarihinde erişilmiştir
  5. ^ ABD III. Kolordusunun simgesidir 9 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 18 Nisan 2013 tarihinde erişilmiştir
Wikimedia Commons'ta Demir dikeni ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Manş Denizi</span> Britanya adasını kuzey Fransadan ayıran kanal

Manş Denizi, Büyük Britanya'yı Fransa'dan ayırıp Atlas Okyanusu ile Kuzey Denizi'ni birleştiren denizdir. Uzunluğu 563 km, en geniş yeri ise 240 km'dir. Deniz çok sığdır. Ortalama derinlik 63 metre kadardır.

Askeri amaçlar için geliştirilen, zırhla korunan ve silahlı araçlara zırhlı savaş aracı (ZSA) denir.

<span class="mw-page-title-main">Jagdpanther</span> Nazi Almanyası tarafından üretilen tank avcısı

Jagdpanther, Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan ve Panther tank şasesi taşıyan tank imha edici araçtı.

<span class="mw-page-title-main">Antifaşizm</span>

Anti-faşizm; her türlü faşist ideoloji, politik hareket ve organizasyona karşı olan görüş. Aşırı sol hareketler -anarşizm, sosyalizm ve komünizm gibi- bu hareketin içinde yoğunlukta olur.

<span class="mw-page-title-main">Anti personel mayını</span>

Anti-personel mayını kara mayını sınıfı içerisinde tanksavar mayınları gibi taşıtlara karşı kullanılan türün dışındaki insan hedeflerine karşı geliştirilmiş bir mayın türüdür.

POMZ, POMZ-2 ve POMZ-2M modelleri Rusya yapımı birer kazıklı anti personel mayınıdır. POMZ mayını II. Dünya Savaşı sırasında kullanılmıştır. Daha sonra yerine POMZ-2 modeline, o da yerini POMZ-2M modeline bırakmıştır. Bu mayınlar daha sonra Kore Savaşı ve Vietnam Savaşı sırasında çok miktarda kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">V işareti</span> zafer işareti

V işareti ya da Zafer işareti elin diğer parmakları kapalıyken işaret ve orta parmağının açık ve birbirinden ayrık durumuna verilen isimdir. İçe bakan avuç ile yapıldığında İngiltere’de argo anlama gelmektedir. II. Dünya Savaşı sırasında Zafer işareti olarak dönemin İngiltere başbakanı Winston Churchill tarafından yaygınlaştırılmıştır. ABD’de ve daha sonra 1960’lı yıllardan itibaren bütün dünyada barış anlamına gelmek üzere kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zırhlı tren</span>

Zırhlı tren, zırh ile korunmuş trendir. Çoğunlukla top, uçaksavar ve makineli tüfekle silahlandırılmıştır. Özellikle 19. yüzyılın sonuyla 20. yüzyılın başında yoğunlukla kullanılmıştır. Bu dönemde hızlı ilerleme kabiliyetine sahip büyük ateş gücü sağladığı için tercih edilmiştir. Karayollarının gelişmesi ve her türlü zeminde ilerleyebilen büyük ateş kabiliyetli silahların geliştirlimesiyle kullanımı neredeyse durmuştur. Zırhlı trenler günümüzde havadan saldırılara çok açık, demiryollarının kolayca sabote edilebileceği için güvenliği sorunlu ve tek bir demiryolu hattına bağlı olduğu için verimsizdir.

<span class="mw-page-title-main">Franco İspanyası</span> İspanyanın 1939 yılında sona eren İspanya İç Savaşından 1975 yılında Francisco Franconun ölümüne kadar geçen dönemi

Franco İspanyası, İspanya'da kullanılan adıyla Franco Diktatörlüğü, resmî adıyla ise İspanyol Devleti 1939 yılında sona eren İspanya İç Savaşı'ndan 1975 yılında Francisco Franco'nun ölümüne kadar geçen dönemde İspanya'nın yönetildiği diktatörlük rejimidir.

<span class="mw-page-title-main">Rollo</span> Normandiyanın ilk hükümdarı olan Viking

Rollo Norveç veya Danimarka asıllı Viking soyundan gelen Norman asilzade. Normandiya olarak bilinen Norman yerleşiminin ilk yöneticisidir, onun soyundan gelenler Normandiya Dükü olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tahkimat</span> savunma savaşı ve üsler için tasarlanan savunma yapıları

Tahkimat veya istihkâm, savaşlarda kullanılmak üzere savunma amaçlı inşa edilmiş askerî yapılar ve binaları tanımlar. İnsanoğlu binlerce yıllık uygarlık tarihinde çok çeşitli şekillerde savunma amaçlı yapı inşa etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anti-tank engelleri</span>

Anti-tank engelleri, modern savaşlarda tanklara karşı savunma amaçlı yapılmış olan özel engeldir. Tahkimat yapılan bölgelerin etrafına açılan hendek şeklindeki anti-tank engeli sayesinde tankın ilerleyişinin durdurulması amaçlanır. İlk olarak I. Dünya Savaşı'nda İngiliz tanklarına karşı Almanlar tarafından kullanılmıştır.

Abatis, savaşlarda savunma amaçlı yapılmış çoğunlukla sivriltilmiş ağaç dallarının düşmana karşı doğrultularak bir sıra boyunca dizilmesiyle oluşturulan tahkimat engelidir. Ağaçlar birbirlerine tellerle bağlanır. Abatis, çoğunlukla tel üstüvaneyle birlikte kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Ejderha dişi</span>

Ejderha dişi, ilk olarak II. Dünya Savaşı sırasında kullanılmış olan anti-tank engeli tahkimattır. Tank ve mekanize piyade hareketini engelleyip ölüm bölgelerine sevk etmek için kullanılır. Siegfried Hattında yoğun olarak kullanılmıştır. Bu engeller özel istihkam birlikleri ve araçları tarafından temizlenebilmektedir.

Cheval de frise, Orta Çağ'da yaygın olarak süvari saldırılarına karşı kullanılan ahşaptan sabit ve hareketli tahkimattır.

Korugan, modern savaşlarda yaygın olarak kullanılan betondan yapılmış mevzilerden oluşan tahkimat çeşididir.

Araba kalesi, yük arabalarının bir arada kullanılmasıyla oluşturulan geçici tahkimattır.

Punji kazığı, bubi tuzağı olarak kullanılan bir kazıklı tahkimat şeklidir. Tahtadan veya bambudan yapılan kazıklar keskin ucu yukarı gelecek şekilde toprağa saplanır. Genellikle çok sayıda bir arada kullanılan punji kazıklarının bulundukları yerin gizlenmesiyle tahkimat özelliği artmaktadır.

Tuzak hendek, dibinde punji kazığı olan bubi tuzağı olarak kullanılan bir kazıklı tahkimat şeklidir. Genellikle hendeğin üzeri hafif doğal bitki örtüsüyle örtülerek kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi</span> Yıkım türü

Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi özellikle askerî, toplumsal ve siyasi öneme sahip tahkimatın tamamen yok edilmeksizin kullanılmaz hale getirilmesini anlatır. Çok karmaşık süreçlerin iç içe girdiği işlem özellikle Orta Çağ'dan çıkış döneminde iktidar kavgaları sırasında çeşitli taraflar tarafından kullanılmıştır. Özellikle İngiliz İç Savaşı sırasında ve sonrasında tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi kapsamında çok sayıda kale bu işlemden geçirilmiş, askeri anlamda tasfiye edilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.