İçeriğe atla

Delphinus (takımyıldız)

Delphinus
Takımyıldız
Delphinus
Delphinus takımyıldızının haritası
KısaltmaDel
TamlayanDelphini
SembolizmYunus
Bahar açısı20.7
Yükselim+13.8
Alan189 derece kare (69.)
Parlak yıldızlar (3,00m'den)0
En parlak yıldızRotanev (β Del) (3.63m)
Göktaşı yağmurlarıYok
Çevreleyen
takımyıldızlar
En iyi Kasım ayı saat 21:00'de
+90° ve −70° enlemleri arasında görülebilir.

Delphinus ya da Yunus takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Boyut olarak 69. sırada bulunan bir takımyıldızıdır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunus (hayvan)</span> memeli deniz hayvanı

Yunus, balinalar (Cetacea) takımının dişli balinalar (Odontoceti) alt takımı içindeki yunusgiller (Delphinidae) familyasında sınıflanan türlerin büyük çoğunluğu ile nehir yunusları (Platanistoidea) üst familyasında sınıflananların tümü için kullanılan ortak addır.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Leo (takımyıldız)</span>

Leo ya da Aslan takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan ve zodyak kuşağı takımyıldızlarından biridir. Leo adı Latincede aslan anlamına gelir. Batısında Yengeç ve doğusunda Başak takımyıldızları bulunur. Aynı zamanda aslan burcunu temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">Virgo (takımyıldız)</span> Başak takımyıldızı

Virgo ya da Başak takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Tutulum üzerinde yer alır. Virgo adı Latince'de bakire anlamına gelir. Batısında Aslan, doğusunda Terazi takımyıldızları vardır. En parlak yıldızı Spica sayesinde gökyüzünde kolaylıkla bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Pisces (takımyıldız)</span>

Balıklar takımyıldızı zodyak takımyıldızlarından biridir. Geniş gövdesi ve ana asterizmi, Yunan-Roma antik çağındaki çoğu Avrupa kültüründe birbirine bağlanan iki balık olarak gösterilir. Her balık, birer ip ile birbirine bağlıdır ve bu ipler bir tepe noktasında birleşir. Takımyıldız, Kuzey Göksel Yarımküre'de yer almaktadır. Eski astronomik sembolü (♓︎) şeklindedir. Adı, Latince'de "balıklar" anlamına gelir. Güneybatısında benzer büyüklükteki Kova ve doğusunda daha küçük olan Koç yer alır. Ekliptik ve gök ekvatoru bu takımyıldız içinde ve Başak'ta kesişir.

<span class="mw-page-title-main">Centaurus (takımyıldız)</span>

Centaurus ya da Erboğa takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Güney yarımküreden gözlemlenebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cetus (takımyıldız)</span>

Cetus ya da Balina takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Kuzey gökkürededir. Cetus adı, her ne kadar günümüzde sıklıkla balina dense de, Yunan mitolojisi'ndeki bir deniz canavarı olan Cetus´tan gelmektedir. Balina, Kova, Balık ve Irmak takımyıldızları gibi diğer suyla ilgili tasvir edilen takımyıldızlarla birlikte, Su olarak bilinen gökyüzü bölgesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Coma Berenices (takımyıldız)</span>

Coma Berenices ya da Berenis'in Saçı takımyıldızı, kuzey gökyüzünde 88 modern takımyıldızdan biri olarak tanımlanan eski bir asterizmdir. Aslan ve Çoban takımyıldızlarının ortasında durur. Dördüncü galaktik kuadrant'ta yer alması sebebiyle her iki yarımküreden de görülebilir. Adı Latince "Berenis'in Saçı" anlamına gelir ve Mısır Kraliçesi II. Berenike'nin uzun saçlarına kocasının savaştan sağ salim gelmesi için Afrodit'e adak olarak sunmasına atıfta bulunur. Batı astronomisine MÖ üçüncü yüzyılda Samoslu Conon tarafından tanıtılmış ve Gerardus Mercator ile Tycho Brahe tarafından bir takımyıldız olarak daha da doğrulanmıştır. Tarihi bir kişinin adını taşıyan tek modern takımyıldızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Crux (takımyıldız)</span> Güney Yarım küreden görülebilen takımyıldız

Crux ya da Güneyhaçı takımyıldızı, 88 modern takımyıldızın en küçüğü fakat aynı zamanda en ünlü ve göze çarpanlarından biridir. Üç tarafı Erboğa ile çevrilidir, güneyinde ise küçük takımyıldız Sinek yer alır. Samanyolu'nun görünür bandının güney ucunda yer alır. Latince adı olan Crux, Türkçede "haç" anlamına gelir. Dört ana yıldızının her biri +2,8'den daha parlak bir görünür görsel büyüklüğe sahip olduğundan en kolay ayırt edilen takımyıldızlar arasındadır. Güney Yarımküre'nin birçok halkları arasında yüksek bir kültürel öneme sahiptir. Parlaklığı ve belirgin şekli nedeniyle, Avustralya, Brezilya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerin bayraklarında sıkça tasvir edilir. Bu ülkeler, takımyıldızı coğrafi güney konumlarının bir sembolü olarak kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Dorado (takımyıldız)</span>

Dorado ya da Kılıçbalığı takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Equuleus (takımyıldız)</span>

Equuleus ya da Tay takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hercules (takımyıldız)</span>

Hercules ya da Herkül takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hydra (takımyıldız)</span>

Hydra veya Suyılanı takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. 1303 derece kare büyüklüğüyle 88 modern takımyıldızın alan bakımından en büyüğüdür. Ayrıca 100 derecenin üzerindeki en uzun takımyıldızdır. Güney ucu Terazi ve Erboğa ile, kuzey ucu ise Yengeç ile sınır komşusudur. 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldız arasında yer almıştır. Genellikle bir su yılanı olarak temsil edilir ve göksel ekvatorun iki yanına uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Vela (takımyıldız)</span>

Vela ya da Yelken takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Güney gökkürededir. Vela adı Latincede yelken anlamına gelir. Bu isim, daha önceki takımyıldız adlandırmalarında bir gemi olarak tasavvur edilen Argo Navis takımyıldızının yelkenini oluşturan parçası olmasından ötürü verilmiştir. Argo Navis takımyıldızındaki yıldızlar günümüzde Karina, Pupa ve Yelken takımyıldızlarına dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tırtak</span> Memeli türü

Tırtak, Bayağı yunus olarak da bilinir, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Türkiye'nin bütün denizlerinde bulunan ve bütün dünyada büyük okyanusların farklı kısımlarında yaygın olan bir yunus türü. Tırtak Yunusgiller familyasının asıl örnek türüdür. Afalina türünün "Flipper" dizisi ile dünyaca ünlü olup insanların aklına örnek yunus türü olarak yerleşmesinden önce dünyaca en çok tanınan yunus türüydü.

<span class="mw-page-title-main">Yunusgiller</span> balina familyası

Yunusgiller (Delphinidae), balinalar (Cetacea) takımına dahil olan dişli balinalar (Odontoceti) alt takımının bütün okyanus yunusları üyelerini içeren bir familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı yunus</span>

Bayağı yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasının tipik cinsi Delphinus'u oluşturan iki yunus türünün ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dişli balinalar</span> balina parvo takımı

Dişli balinalar (Odontoceti), mevcut balinaların iki ana grubundan biridir. Dişsiz balinalar ile son ortak ataları muhtemelen – 34 milyon yıl önce – geç Eosen'de yaşamıştır.

Değişen yıldız belirtmesi, astronomi'de değişen yıldız'lara verilen özel bir tanımlayıcıdır. 17. yüzyılda Bayer tüm parlak yıldızları kataloglarken, takımyıldız adlarının kısaltmaları önüne eski yunan alfabesinin harflerini koyarak bir adlandırma yoluna gitmiştir. Yunan alfabesinin harfleri yeterli olmayınca bu adlandırmaya Latin alfabesinin küçük harfleri ve daha sonra da büyük harfleri ile devam etmiştir. Fotoğraf filminin astronomide kullanılmaya başlaması ile gözlenen yıldız sayısındaki hızlı artış sonucu, Hevelius ve Flamsteed, harflerle yapılan adlandırmanın yeterli olmayacağını düşünerek, bir takımyıldızdaki üyeleri sağ açıklık sırasına dizmişler ve takımyıldız adının önüne sayıları koyarak yıldızları adlandırmayı tercih etmişlerdir. Argelander, 19. yüzyıl ortasında "Bonner Durchmunsterung (1855)" kataloğu ve haritalarını oluştururken, çok sayıda ışık değişimi gösteren yıldızın var olduğunu görmüş ve bunların düzenli bir şekilde adlandırılması gerektiğini düşünmüştür. Argelander değişen yıldızların adlandırılması için arayış içinde iken Latin alfabesinin küçük harfleri tükenmiş, büyük harflerin ise bir kısmı kullanılmış durumdaydı. Alfabenin sonuna yakın harfler hiçbir takımyıldız üyesi için kullanılmamıştı. Argelander öncelikle, bir takımyıldızda 9 dan fazla değişen keşfedilemeyeceği düşüncesi ile Latin alfabesinin R, S, T, U, V, W, X, Y, Z harflerini takımyıldız isminin "in" halinin önüne koyarak adlandırmaya başlamıştır. Ancak yeterli olmadığını görünce, aynı harflerin ikili kombinasyonlarını kullanmıştır:

<span class="mw-page-title-main">PNV J20233073+2046041</span>

PNV J20233073+2046041 veya Nova Delphini 2013, Yunus takımyıldızı bölgesinde bulunan parlak bir nova yıldızıdır. 14 Ağustos 2013 tarihinde Japonya'da amatör gök bilimci Koichi Itagaki tarafından keşfedilmiş ve La Palma'da Liverpool Teleskopu ile doğrulanmıştır. Keşfedildiğinde görünen parlaklığı 6,8 kadir olan novanın parlaklığı, 16 Ağustos 2013'te 4,2 kadire ulaşmıştır.