İçeriğe atla

Delibaş Mehmet

Delibaş Mehmet
Doğum1883
Alibeyhüyüğü, Çumra, Konya
Ölüm1921 (37-38 yaşlarında)
Çumra, Konya
Tanınma nedeniKonya Ayaklanması'nı başlatması

Delibaş Mehmet (d. 1883, Alibeyhüyüğü - ö. 1921, Çumra)

1883'te Konya'nın Alibeyhüyüğü kasabasında doğmuştur.[1] Yunanlara karşı koymak üzere çete kurmuşsa da Milli Mücadele yanlısı değildir. 2 Mayıs 1920'de 500-600 adamıyla birlikte Konya Ayaklanması'nı başlatmak üzere Konya'nın Çumra kasabasına girdi ve Kuvâ-yi Milliye yanlısı birçok kişiyi öldürdü. Ertesi gün Konya'nın denetimini ele geçirdi. Ankara Hükûmeti bu ayaklanmayı bastırmak için Refet Bele'yi görevlendirdi. 22 Kasım 1920'de ayaklanma tamamen bastırıldı. Delibaş Mehmet kaçarak Fransızlara sığındı. Bir süre Yunan Ordusu'nda görev aldı. 1921 yılında yeniden bir ayaklanma başlatmak için Çumra'ya geldi ancak kendi adamları tarafından 1921 yılında Çumra'da öldürüldü.

Kaynakça

  1. ^ Ceran, Ahmet Şeref (1999). Tarihi ve sosyo kültürel yönden Konya-Çumra, Alibeyhüyüğü. Konya. ss. 63,73,77,135. 8 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şemsettin Günaltay</span> 8. Türkiye başbakanı

Mehmet Şemsettin Günaltay, Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. başbakanı, tarihçi ve eski Türk Tarih Kurumu başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Refet Bele</span> Türk asker ve siyasetçi

İbrahim Refet Bele, Türk asker ve siyasetçi. Kurtuluş Savaşı'na katılan ilk beş generalden birisidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında İçişleri Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı görevlerinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çumra</span> Konyanın bir ilçesi

Çumra, Konya iline bağlı Konya Ovası'nda yer alan bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Demirci Mehmet Efe</span> Kuvâ-yi Milliye önderi

Demirci Mehmet Efe, Türk Kurtuluş Savaşı'nda Kuvâ-yi Milliye önderi.

<span class="mw-page-title-main">İstiklâl mahkemesi</span> Türk Kurtuluş Savaşı ve cumhuriyetin ilk yıllarında faaliyet gösteren özel mahkemeler

İstiklâl mahkemesi, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında ayaklanma çıkaran ve yağmaya girişenleri, bozguncuları, orduya ait silah ve mühimmatı çalanları, casusları, asker kaçaklarını ve bağımsızlık hareketini engelleme amacıyla propaganda yapanları yargılamak için, çıkarılan özel bir kanunla ilk olarak 18 Eylül 1920 tarihinde kurulan mahkemelerdir. İlk dönem İstiklâl Mahkemeleri, Ankara'daki hariç olmak üzere 17 Şubat 1921 tarihinde kapatıldı. İkinci dönem İstiklâl Mahkemeleri, çalışmalarına 30 Temmuz 1921'de başladı ve 1923'ün Ekim ayına dek faaliyetlerini sürdürdü. Üçüncü ve son dönem İstiklâl Mahkemeleri ise 1923 ile 1927 yılları arasında etkin oldu.

Türk Kurtuluş Savaşı boyunca Anadolu’nun çeşitli yerlerinde birçok ayaklanmalar çıkmıştır. Bu ayaklanmaların bir bölümü, Anadolu topraklarının bir bölümü üzerinde yeni bir devlet kurmayı amaçlayan, diğer bölümü ise, saltanat ve hilâfete geleneksel ve dinsel bakımdan bağlı olanlarca çıkarılmış isyan hareketleridir. Hıyanet, kin ve taassubun yarattığı isyanların amacı; millî hareketi boğmaktır. Atatürk, öncelikle iç isyanların bastırılmasına, ülkede iç güvenliğin sağlanmasına son derece önem vermiştir. Bir yandan vatana ihanet yasası çıkarılırken, öbür yandan da iç isyanları bastırmada kullanılmak üzere Seyyar Jandarma Müfrezeleri kurulmuştur. Ayaklanmalar Millî Mücadele’nin neticelenmesini geciktirmiştir.

Çerkez Ethem Ayaklanması, Kuvâ-yi Milliye komutanı Çerkez Ethem tarafından Ankara'da kurulan düzenli orduya karşı gerçekleştirilen ayaklanmadır. I. İnönü Muharebesi sırasında bastırılmıştır. Kuva-yi Seyyare döneminde oldukça başarılı hizmetler veren Çerkez Ethem bu yenilgi sonunda Yunan ordusuna teslim olmuş ve TBMM tarafından vatan haini ilan edilmiştir.

Konya Ayaklanması, Anadolu'da Millî Mücadele'ye karşı gelişen ayaklanmalardan biridir. Diğer ayaklanmalar gibi kısa sürede bastırılmıştır. Ayaklanmayı yöneten Delibaş Mehmet'in adından dolayı Delibaş Ayaklanması olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Arif Bey (1883 doğumlu siyasetçi)</span>

Mehmet Arif Bey, Türk asker ve siyasetçi. Cephedeki çadırında ayı beslediği için daha ziyade Ayıcı Arif lakabıyla tanınır.

Ahmet Öksüz, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Basmacı Hareketi</span> Orta Asyanın bağımsızlığı için Rus yönetimine karşı Enver Paşa önderliğinde çıkarılan ayaklanmalari

Basmacı Hareketi, Özbeklerin Sovyet yönetimine karşı Orta Asya'da 1917'de başlattığı ve aralıklı olarak 1934'e değin sürdürdükleri ayaklanma hareketi.

Ankara Fetvası Hürriyet ve İtilaf Fırkası ve Sadrazam Damat Ferit Paşa'nın etkisiyle yayımlanan, Mustafa Sabri Efendi'nin kaleme aldığı ve Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Beyefendi tarafından ilan edilen Kuvâ-yi Milliyecilerin öldürülmelerinin günah sayılmayıp dînen caiz ve vazife sayıldığını duyuran fetvasına karşı Ankara Müftüsü Mehmet Rifat Efendi tarafından yazılıp 153 müftü tarafından imzalanarak ilan edilen fetvadır.

<span class="mw-page-title-main">D 705</span> Konyanın İçeriçumra ile Hadim ilçeleri arasındaki toplam 86 kmlik devlet yolu

D.705, Türkiye'de Konya ilinde bulunan bir devlet yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Anzavur Paşa</span> Kuvâ-yi İnzibâtiye komutanı

Ançok Ahmed Anzavur Paşa, Kuvâ-yi Milliye hareketine karşı ayaklanma başlatmış eski bir Osmanlı jandarma subayı ve Kuvâ-yi İnzibâtiye kumandanı.

<span class="mw-page-title-main">Rasih Kaplan</span> Türk hukukçu ve siyasetçi

Mehmet Rasih Kaplan, Türk hukukçu ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Beylerce, Çumra</span>

Beylerce, Konya ilinin Çumra ilçesine bağlı bir mahalledir. 2014'ten önce idari açıdan köy statüsüne sahipti.

Sivaslı Ali Kemal, İtalyan işgaline karşı Konya’da halkı örgütleyen yurtsever halk kahramanı, müderris, din bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Alibeyhüyüğü, Çumra</span>

Alibeyhüyüğü, Konya ilinin Çumra ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">İçeriçumra</span> Konya ilinin Çumra ilçesine bağlı bir mahalle

İçeriçumra, Konya ilinin Çumra ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Çumra Tren İstasyonu</span> Konya, Türkiyede bir tren istasyonu

Çumra Tren İstasyonu, Konya'nın Çumra ilçesinde bulunan TCDD'ye ait tren istasyonudur. İstasyondan ilk tren 1913 yılında geçmiştir. İstasyon, Ankara - Karaman ve İstanbul - Karaman Yüksek Hızlı Trenleri'ne, Toros Ekspresi Anahat Trenleri'ne ve Konya - Karaman Bölgesel Trenleri'ne hizmet vermektedir.