İçeriğe atla

Deli Dumrul (oyun)

Deli Dumrul
Güngör Dilmen'in 1979'da yazdığı oyununun Devlet Tiyatrolarındaki temsiline ait bir afişi.
Güngör Dilmen'in 1979'da yazdığı oyununun Devlet Tiyatrolarındaki temsiline ait bir afişi.
YazarGüngör Dilmen
İlk gösterim1979-1980 tiyatro sezonu
ÜlkeTürkiye
Orijinal dilTürkçe
Zaman ve mekân"Bin yıl önce bugün”, Anadolu

Deli Dumrul, oyun yazarı Güngör Dilmen'in 1979'da Dede Korkut hikâyelerinden birisi olan Deli Dumrul'dan yola çıkarak yazdığı bir tiyatro oyunudur.

İki bölüm ve 9 sahneden oluşan eserde Dede Korkut'un Deli Dumrul hikâyesi Türkiye'nin politik ve toplumsal sorunlarına işaret ederek uyarlanmıştır.

Eser, ilk olarak 1979-1980 sezonunda İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda Can Gürzap yönetmenliğinde sahnelendi ve Muhsin Ertuğrul Oyun Ödülü'nü aldı. 1982'de yazarın “Akad'ın Yayı” adlı oyunu bile birlikte yayımlandı.

Konusu

Dumrul, 1000 yıl önce Anadolu’da kurumuş bir çay üstüne kurduğu tahta köprüden insanları zorla geçirerek kazanç sağlayan ve bu yüzden adı deliye çıkmış bir zorbadır. Amacı, hem gücünü kanıtlama, hem de “delilerin ayrıcalıklı ve halkın gözünde ermiş katında oldukları bir ülkeye tepki”’dir.[1] Yörede gücü elinde bulunduran Canguzoğulları’na kafa tutan Deli Dumrul; bilge kişi Dede Korkut’un Canguzoğlu’yla nişanlı torunu Elif ile köprü başında tanışır. Elif, insanları mutlak iyiler ve mutlak kötüler diye kategorize etmeyen, her türlü insani değere eleştirel yaklaşan ve Dumrul’un özündeki iyiliği de kavrayan biridir.[2] Dumrul, ona aşık olur. Aşkı için Dede Korkut'a bile karşı gelerek Elif'le evlenir. Dede Korkut, Deli Dumrul'u değiştirir, haksızlıklarla savaşan bir kişiye dönüşmesini sağlar.

Günün birinde Deli Dumrul ölmüş genç bir delikanlının başında ağıt yakan kadınları görünce, bunun haksızlık olduğunu düşünerek Azrail’den hesap sorar. Bu, Tanrı’yı kızdırır. Azrail tam onun canını alacakken; Dumrul, Tanrı’dan af diler. Tanrı, kendi canı yerine can bulursa onu affedeceğini söyler. Dumrul, sırayla yardımcısı Kırk Yiğit’ten, babasından ve annesinden can ister. Hiçbiri, ona canını vermez.

Deli Dumrul, bu süreçte önce kendi hayatını sonra da ölümünü kabullenip Azrail'in haksızlık yapmadığını anlar; bencilliğinden kurtulur. Eşi Elif'le vedalaşmaya gittiğinde Elif, ona canını vermek ister ve bundan sonra Tanrı, Dumrul’u karşılıksız bağışlar.

Ödüller

  • 1980- Muhsin Ertuğrul Oyun Ödülü

Kaynakça

  1. ^ "Esen Çamurdan, Oyun metni incelemesi: Deli Dumrul-Akad'ın Yayı, Esencamurdan.com web sitesi, Erişim tarihi:08.09.2012". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012. 
  2. ^ "Fatma Keçeli, Güngör Dilmen'in Oyunlarında "Mitolojik, Tarihsel ve Fantastik Olanın Kullanımı", Tiyatro Araştırmaları Dergisi Sayı 16, Yıl 2003" (PDF). 24 Aralık 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yıldız Kenter</span> Türk oyuncu ve tiyatrocu (1928–2019)

Yıldız Kenter, tam adıyla Ayşe Yıldız Kenter Güngör, Türk oyuncudur. Aynı zamanda Devlet Sanatçısı ve UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Cüneyt Gökçer</span> Türk oyuncu

Cüneyt Gökçer, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Selçuk Yöntem</span> Türk oyuncu

Akif Selçuk Yöntem, Türk oyuncu ve sunucudur.

Duha Koca Oğlu Deli Dumrul veya kısaca Deli Dumrul, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü. Destansı bir varlık olan Dumrul, köprüsünden geçenlerden de geçmeyenlerden para aldığı hikâyesi ile ünlenmiştir.

Dilek Türker, Türk tiyatro sanatçısı.

Ayşe Tunaboylu, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Kent Oyuncuları</span> İstanbulda özel tiyatro

Kent Oyuncuları (Kenterler), 1962-2014 arasında temsiller vermiş İstanbul'da yerleşik özel tiyatro topluluğu.

Macit Sonkan, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Nihat İleri</span> Türk oyuncu

Nihat İleri, Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Güngör Dilmen</span>

Güngör Dilmen Kalyoncu, Türk oyun yazarı, dramaturg.

<span class="mw-page-title-main">Bozkurt Kuruç</span> Türk oyuncu ve yönetmen (1935–2022)

Mehmet Bozkurt Kuruç, Türk tiyatro oyuncusu, yönetmen ve öğretim üyesidir.

Haluk Levent Öktem, Türk, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur.

Ayşenil Şamlıoğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu ve yönetmen.

Zeynep Rüçhan Çalışkur, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Adnan Biricik</span> Türk oyuncu

Adnan Biricik, Türk oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Deli Dumrul</span>

Deli Dumrul, Türk ve Altay mitolojisinde söylencesel metafizik varlıktır. Dunrul veya Tungrul da denir.

Biri Hiçbiri ya da Hepsi, Yonca İnal Eğilmezbaş'ın yazıp yönettiği engelli gençler ve profesyonel tiyatro oyuncuları tarafından sahnelenen tiyatro oyunu.

Türk tiyatro yönetmeni ve oyuncusu Müge Gürman, 1958 yılında dünyaya geldi. Ankara Devlet Konservatuvarı yüksek bölümünden mezun oldu. Mezun olduktan sonra kısa bir süre Ankara Devlet Tiyatrosunda çalıştı. 1979 yılında İstanbul Devlet Tiyatrosu'nun kurulması ile İstanbul'a tayin oldu. Önceleri, Devlet Tiyatroları bünyesinde oyuncu olarak görev alan sanatçı, daha sonra yönetmenlik çalışmaları yapmaya başladı. Kısa zamanda kendiözgün üslubunu yaratmayı başardı ve yönettiği oyunlar merak konusu oldu. Doksanlı yılların başlarında birsüre Almayada, Theater An Der Ruhr'da "reji asistanlığı", "konuk yönetmenlik" gibi çalışmalar yaptı. 2007 yılında Kadir Has Üniversitesi, yüksek lisans programında, ögretim üyesi olarak, tiyatro dersleri verdi.

<i>Mecbur Adam</i>

Mecbur Adam, Ragıp Yavuz'un yazdığı tek perdelik tiyatro oyunu.

Metin Deniz Uygulamalarında değişik malzemeler kullanan Türk sahne tasarımcısı, yönetmen.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.