Azrail, İslam'da dört büyük melekten biri ve eceli dolmuş kişilerin canını almaya gelen 'ölüm meleği' olarak görülür. Yahudilikte bu melek bazen ölen kişinin ruhunu taşıyan bir melek olarak uyarlanmıştır.
Leylâ ile Mecnun, Arap efsanesine dayanan klasik bir aşk hikâyesidir.
Korkut Ata, Oğuz Türklerinin eski destanlarında yüceltip kutsallaştırılmış; bozkır hayatının geleneklerini ve törelerini çok iyi bilen, kabile teşkilatını koruyan yarı-efsanevi bir bilgedir ve Türkler'in en eski destanı olan Dede Korkut Kitabı’ndaki hikayelerin anlatıcısı ozandır.
Yaratılış destanı, Türklerin Altaylara ait kozmogenik destanıdır. Ayrıca ilk Türk destanlarından olma özelliğine de sahiptir. Asya kıtasının çeşitli bölgelerinde yaşayan Türk boyları ve Altay Türkleri arasında söylenmektedir. Türk destanları arasında en eskisidir. Radloff tarafından saptanıp yazıya geçirilmiştir. Kahramanlarının olağanüstü eylemlerini coşkulu, törensel bir üslupla anlatan ve genellikle birkaç bölümden oluşan manzum yapıtlardır. Bilinen en eski edebiyat türlerinden biridir. Altay Dağları'nda söylenen yaratılış ve türeyiş destanları, değil yalnız Türklerin; bütün Orta Asya ile Sibirya'nın bile, en gelişmiş ve üzerinde ilgi ile durulan Türk mitolojisi verileridir.
Türk mitolojisi, tarihi Türk halklarının inanmış oldukları mitolojik bütüne verilen isimdir. Eski efsaneler, Türk halklarının eski ortak inancı Tengricilikten ögeler taşımaktan çok sosyal ve kültürel temalarla doludur. Bunların bazıları sonradan İslâmî ögeler ile değiştirilmiştir. Dünyanın en eski edebi belgelerinden biri olarak geçen Dede Korkut destanlarının orijinal yapıtları, Vatikan ve Dresden kütüphanelerinde bulunmaktadır. Ege ve Anadolu Uygarlığı mitolojisi ile benzerlikler bulundurmaktadır.
Dirse Han Oğlu Boğaç Han, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü.
Duha Koca Oğlu Deli Dumrul veya kısaca Deli Dumrul, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü. Destansı bir varlık olan Dumrul, köprüsünden geçenlerden de geçmeyenlerden para aldığı hikâyesi ile ünlenmiştir.
Dede Korkut Kitabı, Oğuz Türklerinin bilinen en eski epik destansı hikâyeleridir. Hikâyeler, göçebe Türk halklarının sosyal yaşam tarzları ve İslam öncesi inançları için önemli olan ahlak ve değerleri taşır. Kitabın efsanevi anlatımı, başta Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan olmak üzere Oğuz kökenli halkların kültürel mirasının bir parçasıdır. Aslen sözlü bir edebî ürün olup, 14. veya 15. yüzyılda anonim bir yazar tarafından yazıya geçirilmiştir.
Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek ya da Bay Bora Beg Oġlı Bamsı Beyrek Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü. Dede Korkut Kitabı'nda yer alan 12 hikâyenin en uzunudur. Çocuğa ad verme geleneğinin görüldüğü hikâyelerden biridir.
Şehzade Korkut ya da şiirlerinde kullandığı mahlasıyla Harîmî, Sultan II. Bayezid ve Nigâr Hatun’un şehzadesi ve Yavuz Sultan Selim’in ağabeyi. Tahta çıkışında babasına önemli bir desteği olmuştur. II. Bayezid'in tahta çıkması için, onu temsilen görev almıştır. Şehzade Korkut, önceleri kardeşinin padişahlığını tanımış fakat sonradan isyan etmiştir. Adı, okuduğu Dede Korkut Hikâyeleri'nden çok etkilenen dedesi Fatih Sultan Mehmet tarafından Dede Korkut'a ithafen verilmiştir. Türkçe kökenli bir ada sahip olması yönüyle diğer Osmanlı hanedanı üyelerinin çoğundan ayrılır.
Güngör Dilmen Kalyoncu, Türk oyun yazarı, dramaturg.
Yunus veya Yonah, MÖ 8'inci yüzyılda Kuzey İsrail Krallığı'nda yaşamış, Tanah'ta ismi geçen bir Yahudi peygamber. Yunus, daha çok Ninova'ya seyahat edip yerel sakinlerini yaklaşan ilahî gazap konusunda uyardığı ve Yunus Kitabı'nın ana figürü olmasıyla bilinir. Yunus İslam ve Bahâîlik inançlarında da yer alır.
Üzüt – Türk ve Altay halk inanışında can. Özüt veya Öz (Ös) de denir.
Aylanu, Türk halklarının şaman inancında bir kişinin canının kurtarılması için başka bir insanın canının feda edilmesi veya bir hayvanın kurban edilmesi demektir. Bir örneği Deli Dumrul öyküsünde yer alır. "Aylanu" veya "Aynalu" kelimeleri Kırgızca ve Kazakçada kullanılır, "başına dolayım, azizim, canım" gibi anlamları olduğu söylenir. Kırgızcada "Köçöt" olarak da ifade edilir. Aldacı ile karşılaşan Deli Dumrul'un ana babası onun yerine ölmeyi kabul etmezler. Yalnız karısı kabul eder. Bunun üzerine Aldaçı, Dumrul ve karısını bağışlar, ana babasını ceza olarak öldürür.
Bayındır Han - Türk söylencelerinde adı geçen efsanevi kağan. Bayundur Han olarak da bilinir. Korkut Ata öykülerinde Han'lar Han'ı olarak tanımlanır. Bayındır Han hükmettiği halka her sene büyük şölen düzenler, yiyecek ve içecek yağma ettirir. İsminin anlamına bakıldığında Ülkeyi dirlik ve düzen içinde tutan, geliştiren, uygarlığı yayan bir kişi olduğu ve bu ismin belki de bir unvan olarak verildiği akla gelmektedir.
Ural Han, Ural Batur veya Ural Batır, Türk, Başkurt ve Altay mitolojisindeki bir destanın ve bu destanın kahramanı olan söylencesel hakanın adı.
Deli Dumrul, oyun yazarı Güngör Dilmen'in 1979'da Dede Korkut hikâyelerinden birisi olan Deli Dumrul'dan yola çıkarak yazdığı bir tiyatro oyunudur.
Mecbur Adam, Ragıp Yavuz'un yazdığı tek perdelik tiyatro oyunu.
Dede Korkut Hikayeleri, 2011–2013 yılları arasında yapılmış ve TRT Çocuk'ta yayınlanmış olan tarihî, fantastik, epik, macera ve aksiyon türündeki bir Türk çizgi dizisidir. Dizi, Mavi Rüya Animasyon Stüdyosu isimli yapım şirketi tarafından yapılmıştır. Türk tarihinin destansı ve efsanevi kişiliklerinden biri olan Dede Korkut'u ve onun dönemindeki Türklerin yaşamını anlatmaktadır.
Yaşar Karakulak, Tiyatro, sinema ve dizi film oyuncusu, seslendirme ve dublaj sanatçısı.
Dosya