İçeriğe atla

Dekken

Koordinatlar: 17°K 77°D / 17°K 77°D / 17; 77
Yaylayı gösterir harita.
Dekken'in ilerisinde Agasthiyamalai Sıradağları gözükmektedir.

Dekken (Marathi: डेक्कन), Hindistan'ın güneyinde üç sıradağ arasında kalan geniş yayladır. Bu yayla Hint Yarımadasının bilinen üçgeni içinde ayrı bir üçgen bölge oluşturur.[1] Orta ve Güney Hindistan'ın hemen hemen tamamına yayılmıştır.[2] Batısında Batı Gat Dağları doğusunda da Doğu Gat Dağları yer alır. Her iki sıradağ da kıyı düzlüklerinden yükselir ve Hindistan'ın güney ucunda birleşir. Yayla'nın kuzeyinde ise batı güneybatı istikametinden doğu kuzeydoğu istikametine doğru uzanan Satpura sıradağları ve Vindhya sıradağları bulunur. Bu sıradağlar Dekken Yaylasını Kuzey Hindistan'ın yoğun nüfuslu ovalarından ayırır.

Hindistan'ın Maharaştra, Karnataka eyaletlerinin büyük kısmı ve Andhra Pradeş'in Satpura Sıradağları güneyindeki bölümü Dekken Yaylası üzerindedir. Yayla'nın denizden yüksekliği kuzeyde 100 metreden güneyde 1.000 metreye kadar değişir.

Bu bölge dünya üzerindeki en kararlı toprak parçalarından biridir.[2] Binlerce yıl boyunca Dekken Yaylası aldığı yağışlarla güçlü nehirlerin havzasını oluşturmuştur.[1] Dekken ismi, Sanskritçe "güney" anlamına gelen dakṣiṇa- (Sanskritçe: दक्शिण) kelimesinden türeyen Prakrit dilindeki dakkhin kelimesinin Türkçeye girmiş hâlidir.[3]

Notlar

  1. ^ a b "The Deccan Peninsula". sanctuaryasia. 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2007. 
  2. ^ a b "The Deccan Plateau". rainwaterharvesting.org. 4 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2007. 
  3. ^ "Deccan Plateau". punjabilit.com. 9 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2007. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alpler</span> Orta Avrupada yer alan bir sıradağ

Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Bozdağlar</span> İzmir, Manisa ve Aydın illerinde yer alan dağ sırası

Bozdağlar, İzmir, Manisa ve Aydın illerinde yer alan dağ sırasıdır. Antik dönemlerdeki adı Tmolos'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kafkasya</span> Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asyanın sınırında bulunan bölge

Kafkasya, Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asya'nın sınırında bulunan bölgenin ismi. Kafkas sıradağlarında, Avrupa'nın en yüksek dağı olan ve Kafkas halklarının sözlü edebiyatını oluşturan Elbruz Dağı bu bölgede bulunmaktadır. Kafkasya bölgesi siyasi ve coğrafi olarak Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya olmak üzere ikiye ayrılır. Güney Kafkasya, bağımsız ve egemen devletlerden oluşmaktadır. Kuzey Kafkasya ise Rusya içinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tanrı Dağları</span> Orta Asyada yer alan sıradağlar

Tanrı Dağları ya da Tien-Şan, Orta Asya'da bulunan büyük dağ sistemlerinden birini oluşturan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">And Dağları</span>

And Dağları, dünyanın en uzun sıradağlar zinciridir.

<span class="mw-page-title-main">Koca Balkan Dağları</span> Bulgaristanda bulunan ve ülkeyi ikiye bölen sıradağ

Koca Balkan Dağları ya da İngilizcede yaygın olan kullanımıyla Balkan Dağları, Bulgaristan'ı kuzeybatıdan doğuya, ortasından bölen, 600 kilometre civarında bir dağ sırasıdır. En yüksek yeri Botev'dir. Ünlü Şipka Geçidi ve savaşları burada yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bolkar Dağları</span> Konya, Niğde ve Mersin illerine yayılmış tektonik dağ sırası

Bolkar Dağları eski adıyla Bulgar Dağları Konya, Niğde ve Mersin illerine yayılmış, en yüksek noktası 3.524 metre rakımlı, tektonik bir dağ sırasıdır. Montivipera bulgardaghica adındaki zehirli engerek türü dünyada sadece bu dağda yaşamaktadır. Karacaoğlan, şiirlerinde bu dağdan bahseder.

<span class="mw-page-title-main">Andhra Pradeş</span>

Andhra Pradeş, Hindistan'ın güneydoğu kesiminde eyalet.

<span class="mw-page-title-main">Keşmir</span>

Keşmir, Hindistan, Pakistan ve Çin'in sınırlarının kesiştiği noktada yer alan bir dağlık bölgedir. Himalayalar'ın batı ucunun güneyindeki vadi bu adla anılmıştır. Bölgede üretilen Kaşmir adlı kumaşın ismi de buradan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Çalukya İmparatorluğu</span> 10.-12. yüzyıllar yarasında Güney Batı Hindistanda hüküm sürmüş imparatortorluk

Batı Çalukya İmparatorluğu, 10. ve 12. yüzyıllar arasında Güney Hindistan'da Deccan yaylası'nın batısında hüküm sürmüş olan bir imparatorluktur. Bu hanedana günümüz Karnataka eyaletinin Basavakalyan şehrindeki başkentleri Kalyani nedeniyle Kalyani Chalukya da denir. 6. yüzyılda Badami şehrinden çıkan Çalukya hanedanı ile olan teorik ilişkileri nedeniyle de Geç Çalukya adı da verilir. Aynı dönemde Vengi şehrinde kurulmuş olan Doğu Çalukyalar hanedanından ayırmak için de Batı Çalukyalar adı verilir. Çalukyaların ortaya çıkmasından önce, iki yüzyıl boyunca Manyakheta, 2da kurulmuş olan Raştrakuta İmparatorluğu orta Hindistan ve Deccan yaylasının tamamına yakın bir bölüme hükmediyordu. 973 yılında Malvalı Paramara klanı tarafından Raştrakuta İmparatorluğu'nun başkentinin istilasından sonra ortaya çıkan karışıklıklardan istifade eden Bijapurlu derebeyi II. Tailapa efendilerine karşı başkaldırmış, onları yenmiş ve Manyakheta'yı başkenti yapmıştır. Kısa sürede güçlenen hanedan kontrolü eline almış ve başkenti Kalyani'ye taşıyan I. Someşvara zamanında imparatorluk olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İran platosu</span>

İran platosu, Güneybatı, Güney Asya ve Kafkaslar'da bulunan coğrafik bir oluşumdur. Bu plato, Arabistan ve Hindistan plakası arasında kalan Avrasya plakasının batıda Zagros dağları, kuzeyde Hazar Denizi ve Kopet Dağları, güneyde Hürmüz Boğazı, Umman Denizi ve doğuda Hindukuş Dağları arasında kalan bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Köroğlu Dağları</span>

Köroğlu Dağları, Türkiye'nin Batı Karadeniz Bölgesi'nin iç kısmında yer alan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">El Nusayriye Dağları</span>

El Nusayriye Dağları ya da Al-Nusayriye Dağları, Al-Alavi veya El Alevi Dağları adıyla da bilinir ve her iki isimde bölgede geleneksel olarak yaşayan Alevilere ithafen verilmiştir. Suriye'deki resmi adıylaysa Sahil Sıradağları,, Suriye'nin batı kesiminde, kuzeyden, güneye doğru uzanan, Akdeniz'in Suriye kıyısına paralel olan sıradağlardır. Eskiden Barglyus, Haşhaşinlerin kontrolündeyken Jabal Bahra ismiyle de bilinirdi.

Balkanlar'daki dağlar, bölgenin adı olan Balkanlar'ın adının anlamından anlaşıldığı şekilde bölgenin genelinde yer alır. Balkanlar sözü Türk Dil Kurumu tarafından “öz. a. Hırvatistan, Sırbistan, Karadağ, Kosova, Slovenya, Arnavutluk, Makedonya, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan ve Trakya'yı içine alan bölge” şeklinde belirtilir. Kelimenin yapısında yer alan Balkan sözünün, “sarp ve ormanlık sıradağ; sık ormanla kaplı dağ; yığın, küme; sazlık, bataklık” gibi anlamları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Akdağlar</span>

Ak Dağlar, Türkiye'de Akdeniz bölgesinde eski Likya bölgesi olarak gösterilen Antalya'da yükselmektedir. Bey Dağları'nın kolu olan Akdağlar Yüksek Tekellioğulları Dağları'nın, Kıyı Beydağları ve Merkezi Beydağları boyunca uzanan sıradağlardır. MÖ 1. yüzyılda yaşayan Amasyalı Strabon'unda bahsettiği Akdağlar'da çoklu zirveler ve ana zirvenin 5 sivriden oluştuğu ve Roma antik yollarının da bulunduğu bölgedir. Fethiye - Kaş arasında heybetle yükselen Akdağlar kütlesi uzaktan bakıldığında ulaşılmaz gibi görünür. Oysa Beydağları'nın bir kolu olan Akdağlar, 3 bin metrelere varan doruklarının hemen altındaki yeşil alanlarıyla yaylacıların yurdudur. Kuzey-güney doğrultusunda uzanan Teke Yarımadası’nın bu karlı dorukları, zirvelerindeki düzlükleriyle yaz ayları boyunca yerleşime elverişli. Akdağlar’ın en yüksek noktası olan 3 bin 14 metrelik Uyluk Tepe zirvesine çıktığınızda, altınızda uzanan vadilerdeki Yörük çadırlarını görebilir.

<span class="mw-page-title-main">Graben</span>

Graben, Jeoloji graben kavramını paralel faylar ile çevrili depresif bloklar olarak tanımlamaktadır. Graben kelimesinin Almancadaki karşılığı hendek veya siper anlamına gelir. İç kuvvetlerden orojenez kırılma sonucu oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Gat Dağları</span>

Batı Gat Dağları veya Sahyādri, Hindistan'ın batı tarafında bir dağ silsilesini oluşturmaktadır. UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan dağlar, dünyadaki biyolojik çeşitliliğin sekiz "sıcak noktasından" biridir. Deccan Platosu'nun batı kenarı boyunca kuzeyden güneye uzanır. Platoyu, Konkan diye adlandırılan Arap Denizi boyunca dar bir sahil şeridinden ayırır. Milli parklar, vahşi hayvan barınakları ve rezerv ormanları dahil olmak üzere toplam 39 yer dünya mirası olarak tayin edildi. Bunların 20'si Kerala'da, 10'u Karnataka'da, 5'i Tamil Nadu'da ve 4'ü Maharaştra'da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cascade Sıradağları</span>

Cascade Sıradağları veya kısaca "Cascades" batı Kuzey Amerika kıtasında önemli sıradağlardır. Kanada'da güney Britanya Kolumbiyası eyaletinden güney doğru ABD'de Washington, Oregon ve kuzey Kaliforniya eyaletlerine kadar uzanırlar. Bu sıralar ham önemli volkanik olmayan zirveleri hem de "Yüksek Cascadelar" adı verilen bir sıra volkan zirvelerini ihtiva ederler. Batı Kanada'da Britanya Kolumbiyası eyaletinde bulunan kısmını Kanadalılar "Kanada Cascadeları" veya basitçe yerel dağlar olarak "Cascades Dağları" olarak adlandırırlar. ABD'nin kuzey-batı bölgesinde bulunan kısmının Washington eyaleti içinde bulunan kısmı genel olarak yerel ismi ile "Cascadeler"'dir; fakat genel olarak "Kuzey Cascadeler " olarak da anılırlar. Tüm Cascade Sıradağları üstünde bulunan en yüksek zirve rakımı ABD Washington Eyaletinde bulunan 4,392 m olan Rainier Dağı'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hint-Ganj Ovası</span>

Hint-Ganj Ovası ya da Indo-Gangetic Ovası, Hindistan, Pakistan ve Bangladeş'in alanlarındaki ovadır. Kuzeyde Himalaya Dağları, güneyde Deccan Yaylası ile sınırlanmıştır. Ovanın uzunluğu tahminen 3 bin kilometredir. Eni ise 250 -300 kilometredir. Dünya uygurlağının en eski merkezlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Altun Shan Ulusal Doğa Koruma Alanı</span>

Altun Shan Ulusal Doğa Koruma Alanı, Sincan Özerk Bölgesi'nin güneydoğusunda, Tibet platosunun kuzey kenarında ve Çin'in kuzeybatısındaki Tarım Havzası'nın güney kenarında geniş ve kurak bir alandır. Altyn-Tagh dağlarının batı üçte birinde yer alan bir endorheik havzadır ve Kumkol Havzası'nı çevreler. Koruma alanı bazen "Arjin Dağları Tabiatı Koruma Alanı" veya "Aerjinshan" olarak da anılır. Koruma alanı Moğol Özerk Bölgesi'ndeki Çerçen İlçesi ve Çakılık İlçesi'nin güney kısımlarını kapsamaktadır.