Dedesli Ovası - Turkipedia

Dedesli Ovası, ismini 1730 yılında bölgeye yerleştirilen Alevi Türkmen boyundan alır. Gerçekte Dedesli değil Dedeşli'dir. Ova; Kızılırmak'ın her iki yanında olmak üzere sulanabilir arazi 250 km²'yi, yakın ama sulanamaz alanları ile birlikte 400 – 450 km² kadar alanı kapsar.^[1] Deniz seviyesinden yüksekliği 500 – 550 m düzeyindedir.^[1] İskilip ve Çorum arasında yer alır.^[1] Doğu ucu Harami geçidine kadar uzanır. Osmanlı Devleti zamanında ovada pamuk ekimi bile yapılmıştır. Ova da tropik ve subtropik bitkiler dışında Anadolu coğrayasının her yerinde yetişen tarım bitkileri narenciye, zeytin ve muz hariç olmak üzere yetişebilmektedir.

Ovanın sulanamaz alanlarında üretilen çok çeşitli üzüm türlerinden çok kaliteli; sirke, şıra, pevrede, pekmez ve kaçak olarak adına İbik Rakısı da denilen bir tür boğma rakı da yapılır.

Dedeşli oymağı, 16. ve 17. yüzyıl kayıtlarında Bozok yaylasında gözükür. Kayıtlara göre Bozok'ta o dönemde çok etkin güç durumunda olan Çapanoğullları ile Dedeşliler arasında 17. yüzyıl sonlarında otlak ve yer konusunda çıkan sorundan sonra Çapanoğulları'nın ısrarı ile Osmanlı Devleti tarafından Bozoktan çıkarılırlar ve Ardahan tarafına tehcir edilirler. Sonraki yüzyılda İskilip'lilerin isteği ve Dedeşli oymağının da arzulaması ile bu bölgeye gelir (1730 yılı) ve günümüze birer köy olarak gelen çok sayıda yerleşim birimini kurar ve kurulu olanlarını genişletirler. 1945 yılına kadar tüm Alevi Türkmen Dedeşli köyleri Haremi geçidine kadar İskilip merkezine bağlıyken dönemin Çorum Valisinin isteği ile çoğunluğu Kızılırmak sınır olmak üzere İskilip'ten ayrılıp Çorum merkeze bağlanmıştır.

Dedeşli ovasının ve insanlarının İskilip kültüründe ve sözlü kültüründe çok ağırlıklı özel ve önemli yeri vardır. Onaçağzı ferg eder Çaltıcak harman kaldırır atasözünde yer alan Çaltıcak köyü Dedeşli ovasının iç kesiminde yer alır.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.

İlgili Araştırma Makaleleri

Çorum, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz bölümünde yer alan bir ildir.

Yozgat, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ildir. Çekerek, Aydıncık ve Kadışehri ilçeleri ise Karadeniz Bölgesi'nde kalır.

Osmancık, Çorum'un ilçesi olup ilin kuzeyinde yer alır.

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

İskilip, Çorum ilinin bir ilçesidir.

Deliorman ya da Deli Orman, Aşağı Tuna Ovası'nda yer alan; Rusçuk, Razgrad, Silistre, Şumnu, Eski Cuma ve Dobriç şehirlerini de kapsayan geniş bir bölgedir. Bu bölge hâlâ Türklerin yoğun olarak oturdukları yerlerden biridir.

Tehcir, deport veya zorunlu göç, bir topluluğu yaşadığı yerden göç ettirme, göç etmesine sebep olma, sürme.

Serinhisar, Denizli ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dodurga boyu</span> Oğuz boyu

Dodurga boyu, bir Oğuz boyudur.

İmad (Direklibel), İskilip'e bağlı bir eski yerleşim birimidir. Zaman zaman İskilip ismi yerine de kullanılmış kökende antik bir yerleşmedir. İmad, Itlus ismi verilen tarihi yerleşmenin 16. yüzyıl ile 20. yüzyıl başında yaşanan büyük bir deprem ile yıkılıp yokolana kadar kullanılmış isimlerinden birisidir. İskilip, kent merkezinden 3 km kadar güneyde Kızılırmak yolu üzerinde yer alır.

Suriye Türkmenleri ya da Suriye Türkleri, Suriye'de yaşayan Türk azınlıktır.

Çorum, İç Orta Karadeniz Bölgesi'nde Çorum ilinin merkezi olan şehir. 2020 yılı itibarıyla 299.315 kişilik nüfusa sahiptir. Yerli halkı Türkmendir. Toprak sanayi ve makine imalat sanayi çok gelişmiştir. Orta Karadeniz Bölümü'nün iç kısmında yer almaktadır. Doğuda Amasya, güneyde Yozgat, batıda Çankırı, kuzeyde Sinop, kuzeydoğuda Samsun, güneybatıda Kırıkkale ile çevrilidir.

Kaleköy, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir köydür.

Turgutalp, Bursa ilinin İnegöl ilçesine bağlı bir mahalledir.

Karakısık-Taybı Ovası, Çorum ilinin İskilip ilçesinde Kızılırmak havzasında bulunan topraklarının verimiyle bilinen bir ovadır. Rakımı 550-560 metre arasındadır. İskilip'in güneybatısında yer alır. Ova; Sungurlu, Uğurludağ ve Çankırı topraklarına sınırdır.

Kırmızılar, Balıkesir ilinin Karesi ilçesine bağlı bir mahalledir.

Vardak Vilayeti veya Meydan-ı Vardak Vilayeti (Peştuca: میدان وردګ, Farsça: میدان وردک), Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Türkmenleri</span> Anadoluda yaşamını sürdüren çoğunlukla Oğuz kökenli Türk halkları

Türkiye Türkmenleri ya da Anadolu Türkmenleri, Anadolu Oğuzları veya kısa söylenişiyle Türkmenler, Selçuklular döneminde Anadolu ve çevresinde Türkmeneli denen bölgelerde yerleşmeye başlayan, dilleri Türkiye Türkçesine bağlı Anadolu ağızları içinde ele alınan ve Türkiye Türklerini oluşturan Oğuz oymakları Müslüman olup, Hanefi Sünni ve Anadolu Aleviliği olarak görülür. Anadolu’nun Türkleşmesi sürecinde etkili olmuşlardır. Türkmen (تركمنلر) ve Yörük (يوروك) kelimeleri tarihî belgelerde eş anlamlı olarak da kullanılmıştır. Osmanlı arşiv belgelerinde, yerleşim durumuna ve şekline bağlı olarak köylü «Türk» olarak adlandırılırken, göçer veya yarı-göçer topluluklar «Türkmen» ya da «Yörük» tabiriyle anılmışlardır. Aşiretler, yerleşik veya konar-göçer olma durumlarına ve bulundukları bölgelere göre «Türkmen» ya da «Yörük» adını almışlardır. Kimilerine göre Kızılırmak'ın doğusundakilere Türkmen batısındakilere ise Yörük denir. Maraş ve çevresinde yaşayan Dulkadirli Türkmenleri için Osmanlı kaynaklarında hem Türkmen hem de Yörük tabiri birlikte kullanılmıştır. Etnik olarak akraba oldukları Türkmenistan Türkmenleri ile aynı adı taşıdıkları gibi kimi uruğ/oymak adları da ortaktır.

Karacaova, Yunanistan'ın Orta Makedonya Bölgesi'nde bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 980.9 km² olan şehrin nüfusu 2011 yılı itibarı ile 27,556'dır. Belediyenin merkezi Aridaia kasabasıdır.

Balaban , Türkiye'nin Marmara, Ege, İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde bulunan, Afşar'ın (Avşar) Köpekli kolunun bir oymağıdır. Tarih sahnesinde 16. yüzyılın başlarından itibaren bir Alevi-Türkmen aşireti olarak yer alıyor.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.