İçeriğe atla

Deda Ena

İakob Gogebaşvili'nin 1876 yılında yayımlanmış olan Deda Ena adlı kitabı.

Deda Ena (Gürcüce: „დედა ენა"), Gürcü dilinde ilköğretimde başlangıç sınıflarında okutulan ders kitabıdır. Gürcü eğitimci ve yazar İakob Gogebaşvili tarafından ilk kez 1876 yılında hazırlanmıştır.[1] "Deda ena", Gürcü dilinde "anadili" anlamına gelir.

Deda Ena, Gürcü ilköğretim okullarında ilk iki yıl okutulmaktadır. Gürcüce okuma yazma ve dilin telaffuzu bu kitapla öğretilir. Deda Ena, 1906 yılında iki kitap olarak yayımlandı. İlk kitapta Gürcüce okuma-yazma öğreten metinler yer alıyordu. İkinci kitapta da çocuk edebiyatı, halk edebiyatı, coğrafya, tarih ve etnografya örneklerine yer verilmişti. Deda Ena yazarın sağlığında, 1912 yılında 33. baskısını gerçekleştirmişti.[2]

Deda Ena'nın bir baskısı 1914 yılında, açılacak olan Gürcü okulu için Patara Kartuli Anbani (“Küçük Gürcü Alfabesi”) adıyla İstanbul'da yapıldı. Kitabın kapağında Gürcüce “Osmanlı Gürcüleri için hazırlanmış ve basılmıştır” ibaresi yer alıyordu. Ancak I. Dünya Savaşı'nın çıkması üzerine Gürcü okulu açılamadı. Deda Ena ayrıca Fahrettin Çiloğlu tarafından Tükçeye uyarlandı ve Deda Ena / დედა ენა adıyla 2008 yılında Gürcüce-Türkçe yayımlandı.[3]

Kaynakça

  1. ^ "„დედა ენა" (Deda Ena), Tiflis, 1876". 1 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2021. 
  2. ^ "„დედა ენა" (Deda Ena), Tiflis, 1912". 1 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2021. 
  3. ^ "Parna-Beka Çilaşvili - "Türkiye'de Deda Ena'nın kısa tarihçesi"". 1 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcüce</span>

Gürcüce, bir Kafkas halkı olan Gürcülerin konuştuğu dil. Gürcistan'ın resmî ve öğretim dilidir. Modern Gürcüce, Kartli diyalekti temelinde gelişmiş ve 5. yüzyıldan itibaren Gürcü edebiyatının tek dili olmuştur.

Kartlis Deda, Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te, kentin sembolü olan Kartli'i konu alan anıt.

<span class="mw-page-title-main">Çveneburi</span> Türkiye’de yaşayan muhacir Gürcülerin kendilerini tanımladığı sözcük

Çveneburi, ataları 93 Harbi sonrasında Artvin ve Batum yöresinden Osmanlı İmparatorluğu'nun iç kısımlarına göç etmiş, Türkiye Gürcüleri içindeki Müslüman muhacir topluluğun kendi aralarında kullandıkları bir öz tanımlamadır. Bu tanım, Türkiye Gürcüleri içerisindeki tarihi Tao-Klarceti bölgesinin yerlisi olan Gürcüleri ve Gürcü Katoliklerini kapsamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muslubey, Salıpazarı</span> Samsun ili Salıpazarı ilçesine bağlı mahalle

Muslubey, Samsun ilinin Salıpazarı ilçesine bağlı bir mahalledir. 2014'ten önce idari açıdan köy statüsüne sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi</span>

Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi ve Manastırı ya da tam adıyla Notre Dame de Lourdes Gürcü Katolik Kilisesi eski yazılı kaynaklarda adı yaygın olarak Feriköy Gürcü Katolik Kilisesi olarak geçer, İstanbul'un Şişli ilçesinde yer alan bir Gürcü Katolik kilisesidir. Bomonti semtinde bulunan kilise, dünyada az sayıdaki Gürcü Katolik kilisesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Fahrettin Çiloğlu</span> Türk yazar

Fahrettin Çiloğlu, Türkiye'ye göç etmiş Gürcü bir aileden gelen yazardır. İki dilde yazan yazar, Gürcüce yazar adı olarak önce ფარნა ჭილაძე, sonra ფარნა-ბექა ჩილაშვილი ve bazı Türkçe çevirilerde Parna-Beka Çiladze ile Parna-Beka Çilaşvili adlarını kullanmıştır. Tanrı'nın Sıcak Eli adı öykü kitabında Parna-Beka Çiladze adını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nodar Dumbadze</span>

Nodar Dumbadze, dünyaca ünlü Gürcü yazardır. 20. yüzyıl Gürcü edebiyatının en ünlü adlarından biridir. Romanları otobiyografik özellikler taşır. Güneşi Görüyorum (1967) adlı romanı Almancadan ve Güneşli Gece (2015) ile Ben, Ninem, İliko ve İlarion adlı romanları ise Gürcüceden Türkçeye çevrilerek yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İlia Çavçavadze</span>

İlia Çavçavadze, Gürcü edebiyatı ve siyasal yaşamının 19. yüzyılda en önde gelen adıdır. Gürcü ulusal düşüncesinin mimarı olarak, ülkenin 19. yüzyılın ikinci yarısında Rus boyunduruğundan kurtuluş hareketinde önemli rol oynamıştır. Akaki Tsereteli ile birlikte yeni Gürcü edebiyatının ve yeni edebiyat dilinin yaratıcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">İskender Tsitaşi</span> Laz dilbilimci, yazar ve eğitmen

İskender Tsitaşi, Laz dilbilimci, eğitmen, yazar ve aktivist.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Gürcüleri</span>

Türkiye Gürcüleri, etnik Gürcü olan veya soyundan gelen Türkiye vatandaşları ve sakinlerini ifade eder. Bu topluluk iki farklı gruptan oluşur. Artvin ve Ardahan Gürcüleri bölgenin yerlileri iken Türkiye'nin diğer bölgelerinde yaşayan Gürcüler ise, Osmanlı sınırları içindeki Gürcü topraklarının 19. yüzyılda Rusların eline geçmesi üzerine, bu bölgeden gerçekleşen göçlerle ortaya çıkmıştır. Bu ikinci grup içinde Müslüman ve Katolik Gürcüler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Barbare Corcadze</span>

Barbare Corcadze, Gürcü yazar, şair ve kadın hakları savunucusu. Gürcü mutfağı konusunda yazdığı kitap, yüzyılı aşkın bir süre sonra, unutulmuş Gürcü yemeklerinin yeniden hayata döndürülmesini sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İvane Cavahişvili</span> Gürcü tarihçi ve dilbilimci (1876-1940)

İvane Cavahişvili, Gürcü tarihçi ve çalışmaları Gürcistan tarihi ve Gürcistan kültürünün modern bilimini büyük ölçüde etkileyen bir dilbilimciydi. Tiflis Devlet Üniversitesi'nin (1918) kurucularından ve 1919'dan 1926'ya kadar rektörlerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Zakaria Çiçinadze</span>

Zakaria Çiçinadze kendi kendini yetiştirmiş Gürcü edebiyat eleştirmeni, kitapsever, tarihçi ve kitap yayıncısıdır.

Sergi Cikia, Gürcü Oryantalist ve Gürcü Türkolojisinin kurucusu. 200'den fazla yazılı araştırması ve makalesi bulunan Cikia, Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesidir.

İoseb Bartlomes Megrelidze, Gürcü edebiyat eleştirmeni ve filologdur.

<span class="mw-page-title-main">İakob Gogebaşvili</span>

İakob Gogebaşvili, Gürcistan'daki bilimsel pedagojinin kurucusu olarak kabul edilen Gürcü eğitimci, çocuk yazarı ve gazeteci. Çocukların Gürcüce okuma yazma öğrenmesi için 1876 yılında hazırladığı Deda Ena isimli kitabı, değiştirilmiş bir biçimde 1880'den beri Gürcü okullarında ders kitabı olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandre Hahanaşvili</span>

Aleksandr Solomonoviç Hahanov, Gürcü-Rus tarihçi ve arkeologdur. Gürcü edebiyatında geniş ölçüde takdir edilen akademisyenlerden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Yasuhiro Kojima</span>

Yasuhiro Kojima, Japon dilbilimci, Kartvelolog, Kafkasolog ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Patara Kartuli Anbani</span>

Patara Kartuli Anbani, Osmanlı ülkesinde yaşayan Gürcülere kendi dilini öğretmek için İstanbul'da 1914 yılında yayımlanmış bir kitaptır. "Küçük Gürcü alfabesi" anlamına gelen kitap, Gürcü eğitimci İakob Gogebaşvili'nin Deda Ena adlı kitabını örnek almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dutu Megreli</span>

Dutu Megreli, Gürcü yazar, şair ve halk figürü. Anastasia Eristavi-Khostaria ile evliydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.