İçeriğe atla

Decemviri

Antik Roma
Bu kategoride yer alan maddeler
Antik Roma hükûmeti ve siyasetinin
bir parçasıdır.
Dönemler
  • Zaman çizelgesi
Roma Anayasası
  • Krallık anayasası
  • Cumhuriyet anayasası
  • İmparatorluk anayasası
  • Geç imparatorluk anayasası
  • Senato
  • Yasama organları
  • Yürütme memurları
Teamül ve hukuk
  • Senatus consultum ultimum
Meclisler
Olağan makamlar
Olağanüstü makamlar
Unvanlar

Decemviri (tekil decemvir), Roma Cumhuriyeti'nde bir görevi yerine getirmeleri için atanmış ve Latince "On Adam" anlamına gelen terim. Bu on kişilik görev takımları, Konsüler imperium ile kanunların yazılması (legibus scribundis consulari imperio), açılan davaların değerlendirilmesi (stlitibus iudicandis), kurbanların kesilmesi (sacris faciundis) ve kamu arazilerinin bölüştürülmesi (agris dandis adsignandis) gibi değişik konularda görev yapmak üzere atanmışlardır.

Decemviri Legibus Scribundis Consulari Imperio

MÖ 452 yılında Romalı Plebler ve patriciler, Roma yönetim ilkelerinin tanımlanarak yasa olarak yazılması için on kişinin görevlendirilmesi konusunda anlaştılar; decemviri göreve başladıklarında, tüm diğer magistraların görevleri askıya alınacak ve kararları temyize götürülemeyecekti. Tamamı patricilerden oluşan ilk decemviri takımı, başlarında o yılın Konsülleri Appius Claudius Crassus ve Titus Genucius Augurinus olduğu halde MÖ 451 yılında görevi üstlendi. Her gün başka bir decemvir dönüşümlü olarak hükûmeti yönetti ve hangi decemvir o gün görevliyse fasces taşıyan lictorlar tarafından kendisine eşlik edildi. Adalet yönetimleri örnek niteliğindeydi ve Comitia Centuriata'ya on başlık halinde teklif ettikleri kanun taslağı kabul edildi.

Bu sistemin başarısı, MÖ 450 yılında yeni bir Decemviri takımının kurulmasına vesile oldu. Bu ikinci takım, kendilerinden öncekilerin on maddesine iki yeni madde daha ekleyerek gelecek birkaç yüzyıl boyunca Roma Anayasasının esasını oluşturacak olan On İki Levha Kanunları'nı (Lex Duodecim Tabularum) şekillendirdiler. Bununla birlikte, bu Decemviri takımının yönetimi zaman içerisinde şiddet dolu ve tiranca bir hâl aldı; her decemvir'e fasces ve balta taşıyan on iki lictor tarafından eşlik ediliyordu (Konsüller ve Diktatörlere de on iki lictor tarafından eşlik edilir ancak Roma şehir surları içerisinde sadece diktatör fasces ve balta ile dolaşabilirdi.).

Decemvirilerin görev süreleri sona erdiğinde, görevi teslim etmeyi reddettiler ya da takipçilerinin bu görevi üstlenmesi için izin istediler. Söylenelere göre Appius Claudius adaletsiz bir karar vererek Verginia adında genç bir kadını fahişelik yapmak zorunda bırakmış, babasını onu öldürmeye teşvik etmiş ve bu rezillik Decemvirlere karşı bir isyana neden olmuştur; decemviri görevlerini MÖ 449 yılında iade etmişler ve normal magistralık (magistratus ordinarii) yeniden tesis edilmiştir.

Decemviri Legibus Scribundis Consulari Imperio (MÖ 451):

  • Appius Claudius Crassus Inregillensis Sabinus, Konsül;
  • Titus Genucius Augurinus, Konsül;
  • Titus Veturius Crassus Cicurinus;
  • Gaius Iulius Iullus;
  • Aulus Manlius Vulso;
  • Servius Sulpicius Camerinus Cornutus;
  • Publius Sestius Capito Vaticanus;
  • Publius Curiatius Fistus Trigeminus;
  • Titus Romilius Rocus Vaticanus; ve
  • Spurius Postumius Albus Regillensis

Decemviri Legibus Scribundis Consulari Imperio (MÖ 450 – 449):

  • Appius Claudius Crassus Inregillensis Sabinus;
  • Marcus Cornelius Maluginensis;
  • Marcus Sergius Esquilinus;
  • Lucius Minucius Esquilinus Augurinus;
  • Quintus Fabius Vibulanus;
  • Quintus Poetelius Libo Visolus;
  • Titus Antonius Merenda;
  • Caeso Duillius Longus;
  • Spurius Oppius Cornicen; ve
  • Manius Rabuleius

Decemviri Stlitibus Iudicandis

Decemviri takımının bu şekli (decemviri litibus iudicandis olarak da adlandırılır) kökenleri geleneksel olarak Kral Servius Tullius'a dayandırılan antik dönem kaynaklı bir çeşit sivil mahkemedir ve asıl olarak bireylerin statüleriyle alâkalı sorunlarla ilgilenir. Başlangıçta bir praetor'un başkanlığı altında karar alan bir jüri iken zaman içerisinde Cumhuriyetin yıllık küçük magistralarından birisi haline gelmiş ve Comitia Populi Tributa tarafından seçilerek Vigintisexviri ("Yirmialtılar") birliğinin bir parçası olmuşlardır.

Suetonius ve Dio Cassius, Roma İmparatorluğunun princeps döneminde Augustus'un decemviri takımını Centumviri ("Yüzler") içerisine başkan olarak naklettiğini yazarlar. İmparatorluk yasaları altında, decemviri takımı büyük davalarda yargılama hakkına sahipti.

Decemviri Sacris Faciundis

Decemviri takımının bu şekli (decemviri sacrorum olarak da adlandırılır) dinsel bir işleve sahipti ve pleblerin devlet dininde eşit yönetimsel pay alma iddiaları sonucu ortaya çıkmış, beş pleb ve beş patrici üyeden oluşuyordu. İlk olarak MÖ 367 yılında, iki patrici'den oluşan ve Kehanet kitaplarına danışılması ve Apollo oyunlarının düzenlenmesinden sorumlu duumviri ("İkiler") yerine atanmıştır. Bu dinsel birliğe üyelik yaşam boyuydu ve birlik zaman içerisinde bir quindecemviri haline geldi—on beş üyeden oluşan birlik—ve buna dayanarak (quindecemviri sacris faciundis) Cumhuriyetin son yüzyılında büyük ihtimalle diktatör Lucius Cornelius Sulla tarafından ismi değiştirildi; diktatör Gaius Iulius Caesar tarafından on altıncı decemvir eklenmişse de bu emsal teşkil etmemiştir...

Decemviri Agris Dandis Adsignandis

Decemviri takımının bu şekli, zaman zaman kamu arazilerinin (ager publicus) bölüşümünü kontrol etmek amacıyla atanmıştır. .

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Augustus</span> İlk Roma imparatoru (s. MÖ 27 – MS 14)

Augustus, Roma İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. MÖ 27 - MS 14 yılları arasında hüküm sürmüş olan Augustus, Gaius Octavius Thurinus olarak doğmuş ve MÖ 44 yılında Jül Sezar tarafından evlatlık edinilmesinin ardından Gaius Julius Caesar Octavianus adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Krallığı</span> Antik Romada kralların hüküm sürdüğü dönem

Roma Krallığı, Antik Roma döneminde Roma şehri ve topraklarının monarşi ile yönetildiği dönemdir. Efsaneye göre Roma'yı Romulus ve Remus kardeşler kurmuştur. Eski çağ tarihçileri, Roma Krallığı'nın başlangıcı olarak MÖ 753 tarihini verirler. Roma’nın krallık dönemi politik tarihi hakkında bilinenler oldukça azdır. Arkeolojik bulgulara göre Roma krallık döneminde geniş caddelerin ve görkemli yapıların inşa edilmeye başlandığı büyük bir şehir olma yolundaydı. Roma henüz bu dönemde Latium bölgesinde yaşayan Latin şehirleri birliğinin önderiydi. Etrüskler, üzerinde egemenlik kurdukları Latin köylerini birleştirip Roma kentini kurarken yerli halkı kentin kurulmasında zorla çalıştırmışlar. Bu durum iki toplumun arasını açmıştır. Latin halkının zamanla güçlenen aristokratları, iki buçuk yüzyıl sonra ayaklanarak MÖ 509 yılında Etrüsk kralını kovmuşlar ve Roma Cumhuriyeti'ni kurmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Claudius</span> 4. Roma imparatoru (s. 41–54)

Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus ya da Claudius, Julio-Claudian hanedanının dördüncü Roma imparatorudur. 24 Ocak 41'den 54 yılında ölümüne kadar hüküm sürmüştür. Drusus ve Küçük Antonia'nın oğlu olarak Galya'da Lugdunum'da doğmuştur. İtalya dışında doğmuş ilk Roma imparatorudur.

Domitia Lepida, Küçük Domitia Lepida, Genç Domitia Lepida ya da kısaca Lepida olarak bilinen, Konsül Lucius Domitius Ahenobarbus ve Büyük Antonia'nın kızı. Büyük kardeşeri Domitia ve Gnaeus Domitius Ahenobarbus'dur. İmparator Augustus'un büyük yeğeni ve Küçük Octavia ve Mark Antony'nin büyük torunlarıdır. Lepida güzel ve etkili bir kadındı. Kız kardeşi gibi aynı zamanda oldukça varsıldı. Calabria'da mülkleri vardı ve and praedia Lepidiana nın sahibiydi..

<span class="mw-page-title-main">Tribunus militum consulari potestate</span> Sınıf çatışmaları sırasında Konsüler güce sahip olarak seçilen tribünler için kullanılan unvan

Konsüler tribün ya da Tribuni militum consulari potestate, Roma Cumhuriyeti'nde, Patriciler ve Plebler arasında MÖ 444 yılında başlayan ve ardından önce MÖ 408'den MÖ 394'e, sonra MÖ 391'de yeniden başlayıp MÖ 367'ye kadar süren sınıf çatışmaları sırasında Konsüler güce sahip olarak seçilen tribünler için kullanılan unvan.

<span class="mw-page-title-main">Tribün</span>

Tribün, Roma Cumhuriyeti ve İmparatorluğunda 2-3 seçilmiş magistyra ve idari veya askerî görevlilerce paylaşılan unvan. Kelime, Antik Roma'da insanların askerlik ya da oy verme amacıyla bölünmüş oldukları kabile anlamındaki Tribe (tribus) sözcüğünden türetilmiştir.

Claudius Ailesi ya da gens Claudia, Antik Roma'nın en eski ve köklü ailelerinden birisi olan ve mensuplarının yüzyıllar boyunca Roma kentini ve İmparatorluğunu yönetmiş olduğu antik Roma ailesi.

Toga, yaklaşık altı metre uzunluğundaki bir kuşağın vücuda belirli bir yöntemle sarılmasıyla (dolanmasıyla) elde edilen ve genellikle bir tunik üzerine giyilen Antik Roma'nın en karakteristik giysisi. Toga istisnasız yünden ve içine giyilen tunik de genellikle ketenden yapılırdı. Roma tarihi boyunca, toga genellikle erkekler tarafından giyilirken kadınlar stola giymeyi tercih etmişlerdir. Roma yurttaşı olmayanların toga giymesi yasaktır.

Quintus Hortensius Hortalus, Romalı hatip ve avukat.

<span class="mw-page-title-main">Tiberius Gracchus</span>

Tiberius Sempronius Gracchus, Romalı komutan, politikacı ve tribün. Gracchus kardeşlerin büyüğü. Agrarian Reformu da denen toprak reformunun mimarı.

Birinci Latin Savaşı, Roma Cumhuriyeti ile Latin Birliği arasında MÖ 498 ilâ MÖ 493 yılları arasında meydana gelmiş bir dizi muharebenin genel adı.

MÖ 451 Jülyen öncesi Roma takviminde bir yıldır. Roma İmparatorluğu'nda 303. Ab urbe condita olarak bilinmekteydi.

Askeri Tribün, Roma ordusunda Legatus'tan düşük, centuriodan ise yüksek rütbede olan bir subaydı. Equites sınıfından genç erkekler, genellikle Senatoya bir basamak taşı olarak askeri tribün olarak hizmet ettiler. Tribunus militum, halk tarafından seçilen ve siyasi görevleri olan tribünü Pleblerin Tribünü veya tribunus militum consulari potestate ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lucius Domitius Ahenobarbus (konsül MÖ 54)</span>

Lucius Domitius Ahenobarbus, Jül Sezar'ın düşmanı ve geç Roma Cumhuriyeti'nde aristokrat partinin (optimates) MÖ 54'te konsül seçilen güçlü bir destekçisiydi.

Lucius Papirius Crassus, Romalı bir politikacıydı. MÖ 340'ta diktatör, MÖ 336 ve MÖ 330'da konsül olarak atandı. Lucius Papirius, Roma'daki Papiria gens'inden (ailesinden) idi.

<span class="mw-page-title-main">Sezar İç Savaşı</span> Roma Cumhuriyetinde iç savaş

Sezar İç Savaşı MÖ 49-45 yılları arasında Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmeden önceki son çatışmalarından biriydi. Jül Sezar ve Magnus Pompey arasında bir dizi siyasi ve askeri çatışma olarak tarihe geçti.

Lucius Caecilius Metellus Denter, MÖ 284'te konsül ve sonraki yıl praetor oldu. Bu görevle Senonlara karşı savaşta öldü ve yerine Manius Curius Dentatus geçti.

<span class="mw-page-title-main">Lictor</span>

Lictor, Latince ligare (bağlamak) sözcüğünden türetilen, asıl görevi Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu döneminde imperium yetkisi taşıyan üst düzey magistraların güvenliğini sağlamak olan Romalı özel bir sivil hizmetli sınıfı. Lictor geleneğinin kökeni Roma'nın bir krallık olduğu döneme, hatta bir olasılığa göre Romalıların komşuları olan Etrüskler'e kadar gider.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.