Deccal
Deccal (Arapça: المسيح الدجّال), İslam eskatolojisine göre ahir zamanda, İsa'nın ikinci kez yeryüzüne gelmesinden önce insanları dini inancından saptırarak kötülüğe ve sapkınlığa yöneltecek bir akımı, ideolojiyi ve onu kuran kişi veya kişileri belirtmek için kullanılan kavramdır. Hristiyan eskatolojisindeki Mesih Karşıtı'na ve Yahudi eskatolojisindeki Armilus'a benzer.
Etimoloji
Bir şeyi örtmek, yaldızlamak veya boyamak manasına gelen Arapça 'decl' kökünden türemiş bir sıfat olup, çok yalancı, aldatıcı, hilekâr demektir.
Ortaya çıkışı
Mehdi, Mesih, deccal, süfyan gibi karakterler erken İslam tarihinde, iktidar olma savaşı veren Kufe merkezli Alioğulları (Ehl-i beyt), Horasan coğrafyasından siyah sancaklı Abbasiler ve Ebu Süfyan soyundan gelen Şam merkezli Ümeyye oğulları (Emeviler) gibi gruplar arasında, çıkış yerleri olarak o günün güç merkezlerini işaret eden, toplumda kendilerine yer edinme adına, iyi karakterlerin kendi içlerinde, kötü karakterlerin ise rakiplerinde aranması yönünde, haklarında çok sayıda hadis uydurulan,[1][2][3] dönemin dinsel-politik figürleri olarak ortaya çıktılar.[4] Daha sonraki dönemlerde ise birtakım dini gruplar, bu figürlerin gerçek anlamda var olduğuna inandılar ve onları inanç esaslarına dahil ettiler. Bu veya benzer deyim ve tiplemeler İslam dünyasında günümüze kadar devam etmiş, dini gruplar kendi liderlerini mehdi, mesih gibi kurtarıcı, rakiplerini ise deccal, süfyan gibi aşağılayıcı sıfatlarla anmaya devam etmişlerdir.[5][6] O kadar ki, Abbasoğulları veya Alioğullarının Mehdi figürüne rakip olarak, Emeviler, iyi bir karakter olan kurtarıcı Süfyan figürünü ortaya sürdüler. Ancak Abbasi veya Ehli beyt taraftarları kısa sürede yeni hadislerle bu figürü kötü bir karaktere çevirmeyi ve Emevileri alt etmeyi başardılar.[7]
Emeviler ve hadis ehli ise Emevi otoritesine tehdit oluşturan İslam yorumcusu Ebu Hanife'yi deccal ilan etmişlerdir.[8]
İlgili hadisler
Deccal karakteri ile ilgili yorumlar ile zenginleştirilen birçok hadis bulunmaktadır.[9]
Alnının ortasında sadece Müslümanların görebileceği kefere (kâfir) yazısı vardır.
Kendisini önce Peygamber daha sonra Tanrı olarak tanıtacak ve dünyaya fitne yayacak olan kişidir. Onun ölümü yalnız İsa tarafından olacaktır ve kıyametin 6. alametidir. Şia'ya göre O Mehdi tarafından öldürülecektir.[10][11]
Deccal ile ilgili hadislerden biri: "Ben, Deccal ile beraber olanı ondan daha iyi bilirim. Onun yanında akar iki nehir vardır. Onlardan biri dış görünüş itibarıyla beyaz bir sudur, diğeri alevlenmiş bir ateştir. Sizden biri ona yetişirse ateş olarak gördüğü nehre gelsin. Sonra başını daldırıp ondan içsin, çünkü o, soğuk bir sudur. Deccal’in sol gözü yoktur, üzerinde kalın bir perde vardır. İki gözü arasında kâfir yazılıdır. Okuması olan olmayan her Müslüman o yazıyı okur."[12]
Doğudan çıktığına inanılıyor. Bazı hadislerle birleştirildiğinde, genellikle bugünkü Suudi Arabistan veya Irak olduğuna inanılan "Necid"dir.[13] Cenneti ve cehennemi sunacak ama onun cenneti cehennem, cehennemi de cennettir.[14]
Halkbilim'e göre, tek gözü ruhsal körlüğü sembolize eder, yani Allah'ın içkin yönünü algılayamaz, bu nedenle Allah'ı yalnızca aşkın isimleri ve gazabıyla görür.[15]
Kur'an'da Deccal kavramı
Kur'an'da Deccal kelimesi geçmemektir fakat Deccal'in Bakara Suresi'nin 256. ayetindeki[16] Tağut olabileceği yönünde fikir ortaya atanlar olduğu gibi Deccal'in televizyon olabileceği yönünde fikir ortaya atanlar da var. Yukarıda bahsedildiği gibi her grup karşı grubun liderini Deccal olarak görmektedir. Kısacası Deccal kavramı Kur'an'da olmasa da genel inanış itibari ile bu tanımlama, Kur'an'da tarif edilen Şeytan tanımına çok benzemektedir. Deccal kavramı toplumların ortak inandığı ancak ortak fikirde aynı noktaya varamadıkları bir inanıştır. Çok fazla görüş ayrılığı olan bir tanımlamadır.
Sanat ve kültürde
Altın Elma / Karanlığın Dönüşü adlı kurgusal kitapta mantığa uygun hayali bir Deccal ve Dabbe tasvirî yapılmıştır. Bir gezegenden dünyaya gönderilen yapay insan ve ona musallat olan bir hayalet vardır, amaçları sahte peygamberlik yapmak ve insanların inançlarını yok edip onları kontrol altına almaktır.
İlahiyatçı yazar Nazif Ay "Deccal Dindarmış-Sirran tenevveret" isminde bir kitap yazarak Türkiye coğrafyasında ortaya çıkan gizli/gizemli dini örgütlenmeleri hedef aldı.
Dış okumalar
- Hadislerde Deccal 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2013.
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, Mehdî, yazar: Yusuf Şevki Yavuz
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2012.
- ^ Essence of Life, A translation of Ain al-Hayat by Allama Mohammad Baqir Majlisi | year=2005 | yayıncı=Ansarian Publications | location=Qum |chapter=6 | page=105}}
- ^ The Life of Imam al-Mahdi Peace Be Upon Him | year=2006 | yayıncı=Ansarian Publications | location=Qum | page=343}}
- ^ Müslim 2934/105
- ^ Cook, David (2021) [2002]. Studies calyptic. Berlin and London: Gerlach Press.
- ^ Lange, Christian. Paradise and hell in Islamic traditions. Cambridge University Press, 2016.
- ^ Lewisohn, L., Shackle, C. (2006). Attar and the Persian Sufi Tradition: The Art of Spiritual Flight. Vereinigtes Königreich: Bloomsbury Publishing.
- ^ Bakara Suresi 256. ayet 21 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
