İçeriğe atla

Debrecen

Debrecen
Déri Museum
University of Debrecen
Great Church
Debrecen bayrağı
Bayrak
Debrecen arması
Arma
Ülke Macaristan
İlHajdú-Bihar
Yüzölçümü
 • Toplam461.25 km²
Nüfus
 (2009)
 • Toplam206.225
 • Yoğunluk442.53/km²
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu
4000
Alan kodu52

Debrecen (Macarca telaffuz: [dɛbrɛtsɛn]),[1] Macaristan’da Budapeşte’den sonra ikinci büyük en geniş şehirdir. Debrecen, Kuzey Alföld bölgesi ve Hajdú-Bihar eyaleti başkentinin bölgesel merkezidir.

İsim

İlk defa 1235 tarihinde "Debrezun" adı ile bahsedildi. Teorisyenler ismin Kuman kökünden olduğunu söyler. Diğer dillerde: Slovakça Debrecín, Romanca Debretin, Almanca Debrezin, Sırpça Debr(e)cin dir.

İklim

 Debrecen iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 15,4 19,0 26,4 33,6 33,4 37,0 38,5 39,2 36,4 29,5 25,5 17,4 39,2
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 0,7 3,5 10,0 16,3 22,0 25,1 27,1 26,6 22,3 16,1 8,3 2,9 15,1
Ortalama sıcaklık (°C) −2,4 −0,5 4,6 10,4 15,8 18,9 20,7 19,8 15,5 9,9 4,4 −0,0 9,8
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −5,7 −4 0,0 4,7 9,7 12,9 14,3 13,7 9,9 5,1 1,0 −2,9 4,9
En düşük sıcaklık (°C) −30,2 −26 −17,8 −7,1 −3 −0,4 5,2 2,7 −2,9 −14,9 −19 −28 −30,2
Ortalama yağış (mm) 32,5 31,6 31,6 44,9 59,4 72,9 60,5 58,5 42,0 43,2 48,3 43,1 568,5
Kaynak: Macar Meteoroloji Enstitüsü[2]


Konum ve ulaşım alt yapısı

Debrecen Büyük Macaristan Ovası’nda Budapeşte’nin 220 km (137 mi) doğusunda konumlanır. Yakınında olan Hortobágy Macaristan içinde bir ulusal parkdır.

Şehir Budapeşte’den Macaristan’ın ana ulaşım merkezinden bir dereceye kadar kendi başına kalmasına alışık. Buna rağmen, M3 (M35) otoyolun yeni bölümü halihazırda seyahat zamanını önemli derecede kısalttı. Debrecen Havalimanı (Macaristan’da ikinci en geniş) yakınlarda daha çok uluslararası uçuşları almak için modernizasyon geçirdi. Daha uzun dönemde, Debrecen’in Ukrayna ve Romanya’ya ya yakınlığı onun önemli bir ticaret merkezi ve daha geniş uluslararası bölge için gelişmesine olanak olanak verebilir. Şehirdeki yerel ulaşım için Debrecen’de Halk ulaşımı’na bakınız.

Nüfus

Yıl Nüfus
1850 30 306
1857 36 283
1869 46 111
1880 51 122
1890 56 940
Yıl Nüfus
1910 87 221
1920 97 933
1930 111 778
1940 119 608
1950 110 963
Yıl Nüfus
1960 129 834
1970 162 313
1980 191 494
1989 219 251
1990 212 235
Yıl Nüfus
2000 203 648
2008 205 484
2009 206 225

2011 225 223 Etnik gruplar (2001 sayımı)

  • Macarlar - 94.7%
  • Roma - 0.5%
  • Diğerleri - 0.8%
  • Cevapsız - 4%

Dinler (2001 sayımı)

Eğitim

Debrecen Üniversitesi Ana binası.

Debrecen, geniş bir üniversite olan Debrecen Üniversitesi'ne ev sahipliği yapar. Ana yapı onun mimari işçiliğiyle tanınır. Üniversite pek çok departmanlara sahiptir ve Avrupa'da büyük bir araştırma binasıdır. Debrecen, önemli bir koro ile ilgili yarışma yeridir, Bela Bartok Uluslararası korosal Yarışma ve European Grand Prix for Choral Singing'in bir üye şehridir.

Spor

Şehir, tanınmış bir futbol kulübü olan Debreceni VSC sahiptir. Halihazırda Macaristan'da en iyi takımlardan biridir. Arka arkaya gelen 2004/2005, 2005/2006, 2006/2007 sezonlarında ve 2008/2009 sezonu ulusal şampiyonluğunu kazanmıştır. City Park (Nagyerdő) Oláh Gábor caddesinde olan sahası 10.000 kişiliktir. Takımın forma rengi kendi sahasında kırmızı, deplasmanda ise beyazdır. Şehir geçen yıllarda, Temmuz 2001 de ikinci Altletizm Dünya Şampiyonası ve 2006 Ekim ayında ilk IAAF Dünya Yol Koşu Şampiyonası’na ev sahipliği yapmıştır. Aynı zamanda 2007 Avrupa SC Yüzme Şampiyonası’na ev sahipliği yapmıştır. 2002 yılında Debrecen, Dünya Artistik Cimnastik Şampiyonası’na ev sahipliği yapmıştır.

Şehir, 2010 Gençler Olimpik Oyunları açlışına ev sahipliği yapmaya resmi adaydı.

Galeri

Ana görülecek yerler

  • Protestan Büyük Kilisesi (Nagytemplom)
  • Şehir Park (Nagyerdő) ve spa
  • Déri Müzesi (Mihály Munkácsy’nin yağlı boya tablo sanat koleksiyonunu içerir; ayrıca, insan eliyle yapılmış bir Antik Mısır koleksiyonuna sahiptir.
  • Flower Carnival of Debrecen her yıl Ağustos ayının yirminci günü yapılır.

Meşhur kişiler

Debrecen doğumlular

  • Ferenc Barnás (doğum 1959), romancı
  • Zsolt Baumgartner (doğum 1981), ilk Macar Formula One sürücüsü
  • Mihály Fazekas (1766-1828),yazar
  • Mihály Flaskay (doğum 1982), kurbağlama yüzücüsü
  • Nóra Görbe, (doğum 1956), aktris, sarkıcı ve pop ikonu
  • Dr. George Karpati (1934-2009), doktor, asabiyeci, cerrah, öğretmen, yazar
  • Rivka Keren (doğum 1946), İsrailli yazar
  • Imre Lakatos (1922-1974), matematik ve bilim filozofu
  • Paul László (1900-1993), mimar
  • Kocsár Miklós (doğum 1933), besteci
  • Magda Szabó (1917-2007), yazar
  • Mihály Csokonai Vitéz (1773-1805) şair
  • Chaim Michael Dov Weissmandl (1903-1957), rabbi ve Holokost aktivisti

Debrecen’de yaşamış olanlar

  • Endre Ady (1877-1919), şair
  • Géza Hofi, (1936-2002) stand-up komedyen
  • Sándor Szalay (physicist) (1909-1987), fizikçi, ATOMKI kurucusu
  • Árpád Tóth (1886-1928), şair

İkiz kasabalar ve kardeş şehirler

Debrecen aşağıdaki yerlerle ikiz dir:

Notlar ve referanslar

  1. ^ Alternative spellings used in English include Debreczen and Debrcczin.
  2. ^ "Debrecen için 1901-2000 iklim verileri". Macar Meteoroloji Enstitüsü. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2010. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Macaristan</span> Orta Avrupada bir ülke

Macaristan, Orta Avrupa'da Karpatlarda kurulu olan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Komşuları; batıda Avusturya ve Slovenya, kuzeyde Slovakya, doğuda Romanya ve Ukrayna, güneyde Sırbistan ve Hırvatistan'dır. Başkenti Budapeşte olan Macaristan, OECD, NATO, AB, Vişegrad Grubu ve Schengen üyesidir. Ülkedeki resmî dil, Fin-Ugor dillerinden olan ve Avrupa Birliği'nin 24 resmî dilinden biri olan Macarcadır. Bu bağlamda Macarca, Avrupa Birliği'nde Fince, Estonca ve Maltaca ile beraber Hint-Avrupa dillerinden olmayan dört dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Nagyerdei Stadyumu</span>

Nagyerdei Stadı, 2013 itibarı ile yapım aşamasında olan Macaristan'ın Debrecen kentinde bulunan çok amaçlı bir stadyumdur. 2014 yılında tamamlandığında çoğunlukla futbol karşılaşmalarına ev sahipliği yapacak olan stadyum Debreceni VSC'nin de evi olacaktır. Oláh Gábor Út Stadı'nın yerini alacak olan stad 20.340 kişi alabilecektir.

1986 Dünya Güreş Şampiyonası, serbest ve grekoromen stil kategorilerinde 24. defa düzenlenen organizasyondur. Müsabakalara ev sahipliğini 19-26 Ekim tarihleri arasında Macaristan'nin Budapeşte kenti yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Futbol Federasyonu</span>

Macaristan Futbol Federasyonu (MLSZ), Macaristan futbolunun yönetim organı. Görevleri, Macaristan'daki futbol liglerini ve Macaristan millî futbol takımını organize etmektir. Merkezi Budapeşte'dedir.

<span class="mw-page-title-main">Ferenc Puskás Stadyumu</span>

Puskás Ferenc Stadyumu Budapeşte'de çok amaçlı bir stadyumdur. Şu anda futbol maçları için ağırlıklı olarak kullanılır. Stadyum 2012 yılında bazı bölgeleri yıkıldı, yapıldığı zaman ismi Yeni Puskás Ferenc Stadyumu olacak. Stadyum, tamamı koltuklu ve 69.120 kapasiteli. 24 Kasım 2009 tarihinde, stad 2009 Macar Futbol Ligi Şampiyonu Debreceni ile Liverpool UEFA Şampiyonlar Ligi E Grubu maçında ev sahipliği yaptı. Maç 4.dakikada David N'Gog'un golüyle Liverpool maçı 1-0 kazandı. Stadyum 2017 yılında yıkılmış yerine yine aynı ismi taşıyan 67.215 kapasiteli Ferenc Puskás Stadyumu yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Macar mitolojisi</span>

Macar mitolojisi, efsaneleri, masalları, olağanüstü öyküleri, insanüstü varlıkları ve tanrıları içeren bir anlatılar ve derlemeler bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Dénes Berinkey</span>

Dénes Berinkey, Macar siyasetçi, hukukçu. Mihály Károlyi döneminde iki ay Macaristan Krallığı başbakanı görevi yapmıştır. Macaristan Sovyet Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte başbakan olduğu hükûmet düşmüştür.

Michu Meszaros, Macar asıllı Amerikalı cüce oyuncu, sirk sanatçısı ve dublördür. Macar asıllıdır. Mezsaros sirklerde gösteri yaparken Hollywood yapımcılarının dikkatini çekmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hortobágy Millî Parkı</span> Macaristanda millî park

Hortobágy, doğu Macaristan'da 800 km2 alan kaplayan bir millî park olup folklor ve kültür tarihi bakımından zengindir. Alföld'in bir parçası olan park, 1973'te milli park olarak kuruldu ve 1999'da Dünya Mirası listesine dahil edildi. Hortobágy, Macaristan'ın en büyük koruma alanı ve Avrupa'daki en büyük yarı doğal çayırdır.

Macaristan'da din, Macaristan 1000 yılında topluca Hristiyan olmuştur günümüzde laik bir devlettir ancak anayasada Hristiyanlık Macar kültürünün önemli bir parçası olduğu yazar.

<span class="mw-page-title-main">Jesza Poszony</span> Imre Pozsonyi, eski bir Macar futbolcu ve teknik direktördür

Imre Pozsonyi, eski bir Macar futbolcu ve teknik direktördür.

<span class="mw-page-title-main">Ferenc Plattkó</span> Macar futbolcu (1898-1982)

Ferenc Plattkó, Ferenc Platko veya Francisco Platko olarak da bilinen, Avusturya asıllı Macar futbolcu ve teknik direktördür.

<span class="mw-page-title-main">Éva Risztov</span>

Éva Risztov, Macar Olimpiyat altın madalyalı kadın yüzücüdür.

<span class="mw-page-title-main">András Debreceni</span>

András Debreceni, Macar defans oyuncusu. Mosonmagyaróvári TE'de forma giymektedir.

Tamás Sándor, en son Báránd KSE ve daha önce Debreceni VSC'de oynayan Macar eski bir futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">2023 Dünya Atletizm Şampiyonası</span>

Dünya Atletizm Şampiyonası'nın on dokuzuncusu olan 2023 Dünya Atletizm Şampiyonası, 19-27 Ağustos 2023 tarihleri arasında Macaristan'ın Budapeşte kentindeki Ulusal Atletizm Merkezi'nde düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Debrecen (ilçe)</span> Macaristanda ilçe

Debrecen ilçesi, Macaristan'ın Hajdú-Bihar ilinde bulunan bir ilçedir. Yüzölçümü 531,12 km² olan ilçenin nüfusu 2011 yılı itibari ile 224.228'dir. İlçenin merkezi Debrecen'dir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'ın ulusal sembolleri</span>

Macaristan'ın ulusal sembolleri, Macaristan veya Macar kültürünü simgeleyen, temsil eden bayraklar, ikonlar veya kültürel ifadelerdir. Çok değer verilen özel Macar ürünlerine ve sembollerine Hungaricum veya Hunnerizm adı verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Püspökladány</span> Macaristanʼda bir kent

Püspökladány, Macaristan'ın doğusunda, Hajdú-Bihar iline bağlı bir kasabadır. Şehir, Debrecen şehrine oldukça yakın bir konumda bulunmaktadır. Püspökladány, tarihi ve kültürel açıdan zengin bir bölgeye sahiptir. Macaristan'ın genel coğrafi konumu içinde, Hajdú-Bihar ilinde yer alır ve ülkenin doğusundaki Büyük Tisza Nehri vadisinde bulunur.

Mihály Korhut, Debreceni EAC takımında sol bek pozisyonunda oynayan Macar futbolcudur.