İçeriğe atla

Debian Sosyal Sözleşmesi

Debian Sosyal Sözleşmesi, Debian projesinin ahlaki çerçevesini belirleyen bir belgedir. Sözleşmenin bir parçası olan Debian Özgür Yazılım Yönergeleri (DFSG), uyulacağı kabul edilen taahhütler olarak hazırlanmış, ardından Açık Kaynak Tanımı'nın temelleri olarak özgür yazılım topluluğuna bırakılmıştır.

"Özgür yazılım topluluğu ile sosyal sözleşme" kavramı Ean Schuessler tarafından önerilmiştir. Bu belgenin taslağı Bruce Perens tarafından yazılmış ve diğer Debian geliştiricileri tarafından Temmuz 1997'de bir ay süren bir e-posta konferansı boyunca düzenlenerek Debian Projesinin resmî hareket tarzı olarak kabul edilmiştir.[1]

Bruce Perens, daha sonraları Debian Özgür Yazılım Yönergelerinden Debian'a özel bölümleri çıkararak "Açık Yazılım Tanımı"ını yazmıştır.[1]

Özgür Yazılım Topluluğu ile Sosyal Sözleşme[1]

1. Debian %100 özgür kalacaktır

Bir eserin özgür olup olmadığını belirlemede kullanacağımız yönergeleri "Debian Özgür Yazılım Yönergeleri" başlıklı belgeyle bildiriyoruz. Debian sistemi ve bütün bileşenlerinin bu yönergeler uyarınca özgür olacağına söz veriyoruz. Özgür olmayan yazılımları geliştiren ve kullanan kullanıcılarımıza destek vereceğiz. Sistemi özgür olmayan yazılımlara ait bir unsura asla bağımlı kılmayacağız.

2. Ürettiklerimizi yine özgür yazılım topluluğuyla paylaşacağız

Debian sistemine yeni bileşenler yazdığımızda, bunları Debian Özgür Yazılım Yönergeleri'yle uyumlu bir şekilde lisanslayacağız. Özgür eserlerin yaygın şekilde dağıtılması ve kullanılması için elimizden gelen en iyi sistemi yapmaya çalışacağız. Sisteme dahil ettiğimiz eserlere ilişkin hata düzeltmeleri, iyileştirmeler ve kullanıcı isteklerini eserlerin sahipleri olan "üst geliştiricilere" ileteceğiz.

3. Sorunları gizlemeyeceğiz

Hata-bildirimi veritabanının tamamını her zaman, herkese açık tutacağız. Çevrimiçinde olan kullanıcılardan gelen hata bildirimleri aynı anda diğer kullanıcılar tarafından da görülecektir.

4. Önceliklerimiz, kullanıcılarımız ve özgür yazılımdır

Bizi, kullanıcılarımızın ve özgür yazılım topluluğunun ihtiyaçları yönlendirecektir. Önceliklerimizde onların istekleri ön sırada yer alacaktır. Kullanıcılarımızın, çok sayıda farklı bilgisayar ortamındaki çalışmalarında ortaya çıkacak ihtiyaçlarına destek sunacağız. Debian sistemlerinde çalıştırılması düşünülen özgür olmayan eserlere karşı çıkmayacak veya, bu tip eserleri hazırlayan veya kullanan insanlardan ücret talep etme girişiminde bulunmayacağız. Başkalarının, Debian sistemi ve diğer eserleri içeren dağıtımlar oluşturmasına herhangi bir ücret talep etmeksizin izin vereceğiz. Bu hedefleri desteklemek gayesiyle bu tip kullanımlara engel hiçbir yasal kısıtlama taşımayan yüksek kalitede unsurlardan oluşturulmuş tümleşik bir sistem sağlayacağız.

5. Özgür yazılım standartlarımızı karşılamayan eserler

Bazı kullanıcılarımızın Debian Özgür Yazılım Yönergeleri'ne uymayan eserlere de ihtiyaç duyduklarını biliyoruz. Bu tip eserler için paket arşivimizde "contrib" ve "non-free" alanlarını oluşturduk. Bu dizinlerdeki paketler, Debian'la kullanılacak şekilde yapılandırılmış olsalar bile, Debian sisteminin parçası değildir, CD üreticilerinin, bu alanlardaki paketleri CD'lerinde dağıtmaya karar vermeden önce lisanslarını okumalarını öneriyoruz. Sonuç olarak, özgür olmayan eserler Debian sisteminin bir parçası olmamakla birlikte, kullanımlarını destekliyor ve hata-takip sistemi, e-posta listeleri gibi servisleri özgür olmayan paketler için de sağlıyoruz.

Kaynakça

  1. ^ a b c "Debian Sosyal Sözleşmesi". 15 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2013. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Linux</span> Bir işletim sistemi çekirdeği

Linux ; Linux çekirdeğine dayalı, açık kaynak kodlu, Unix benzeri bir işletim sistemi ailesidir. GNU Genel Kamu Lisansı versiyon 2 ile sunulan ve Linux Vakfı çatısı altında geliştirilen bir özgür yazılım projesidir. Linux ismi ilk geliştiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmiştir. Günümüzde süper bilgisayarlarda, akıllı cihazların ve internet altyapısında kullanılan cihazların işletim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en popüler olanı Google tarafından geliştirilen Android işletim sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Özgür yazılım</span> belirli kullanıcı kullanım, kopyalama, değiştirme, yeniden dağıtma özgürlüğünün (değiştirilmiş dahil) mevcut olduğu yazılım

Özgür yazılım, kullanıcısına yazılımı herhangi bir amaç için çalıştırma, inceleme, değiştirme ve dağıtma özgürlükleri tanıyan yazılım türüdür. Tersi, özel mülk yazılımdır.

<span class="mw-page-title-main">Debian</span> Linux çekirdeği kullanan işletim sistemi

Debian, 1993 yılında başlatılmış, Dünya'nın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Hurd, GNU/Linux gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir Linux dağıtımıdır. En yaygın GNU/Linux dağıtımlarından biri konumundaki Debian, aynı zamanda Elive, Knoppix, Linux Mint, Mepis, Pardus, Parsix, Ubuntu, Peppermint OS ve Xandros gibi birçok GNU/Linux dağıtımına da kaynak teşkil etmekte ve Google başta olmak üzere iyi tanınan birçok Web sitesinde de tercih edilmektedir. Debian, farklı işletim sistemi çekirdekleriyle birlikte AMD64, ARM, DEC Alpha, i386, IA-64, PowerPC, SPARC, MIPS, HPPA, S390 gibi çok sayıda donanım platformunda da çalışabilmektedir. Desteklediği donanım ve çekirdek zenginliğinin yanı sıra Debian'ı diğer dağıtımlara nispetle özgün kılan en önemli husus, dağıtım kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması, yazılım özgürlüğünü denetlemek ve sürekli kılmaya yönelik bir Debian Sosyal Sözleşmesi'nin bulunmasıdır.

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Ubuntu (işletim sistemi)</span> Linux tabanlı bir işletim sistemi

Ubuntu, Linux tabanlı özgür ve ücretsiz bir işletim sistemidir. Bilgisayarlar, sunucular ve akıllı telefonlara yönelik olarak geliştirilmektedir. Ubuntu projesi Linux ve özgür yazılımın, bilgisayar kullanıcılarının günlük yaşamının bir parçası haline gelmesi amacıyla başlatılmış olup ilk kararlı masaüstü sürümü Ekim 2004'te yayınlanmıştır. Ubuntu’nun masaüstü sürümü günümüzde 40 milyonu aşkın kullanıcı sayısıyla dünyanın en yaygın kullanılan masaüstü Linux dağıtımı konumundadır.

Pardus, Türkiye'de TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımı olan işletim sistemi. Planlamasına 2003 yılında başlanmış olup, ilk kararlı sürümü 27 Aralık 2005'te yayınlanmıştır. Kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik olarak geliştirilmekte olup bireysel kullanıcılar tarafından da kullanılabilmektedir. Masaüstü, bulut, ARM, sunucu, konteyner ve akıllı tahta sürümleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Açık kaynak</span> ücretsiz dağıtım ve ürüne erişim hakkında felsefe

Açık kaynak, kaynak kodun; kopyalanması, değiştirilebilmesi ve yeniden dağıtım için serbestçe kullanıma sunulmasıdır. Açık kaynak yalnızca kaynak koda erişim anlamına gelmez. Kodların başkaları tarafından herhangi bir telif ücreti ödemeden kullanılabilmesi, değiştirilmesi ve yeniden dağıtımı gibi çeşitli haklar vermesi gerekir. Bunun için ürün, açık kaynak tanımına uyan bir lisans kullanmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Açık kaynak yazılım</span> açık kaynak lisansıyla yayınlanmış programlama kodu

Açık kaynak yazılım ya da açık kaynak kodlu yazılım, telif hakkı sahibinin kullanıcılara yazılımı ve kaynak kodunu herhangi bir amaç için kullanma, inceleme, değiştirme ve dağıtma haklarını verdiği bir lisans kapsamında yayınlanan bilgisayar yazılımıdır. Kullandıkları lisans gereğince isteyen kişi ve grupların yazılımı kendi kişisel ihtiyaçlarına uyarlamalarına ve sonunda değişikliği benzer tercihlere sahip kullanıcılar için bir çatal olarak yayınlamalarına olanak tanır.

gOS Ubuntu temelli işletim sistemi

gOS, Debian dağıtımını temel alan Ubuntu dağıtımının, GNOME masaüstü ortamı yerine Enlightenment masaüstü ortamını kullanan bir sürümüdür. gOS aynı zamanda GNU/Linux dağıtımıdır. Ubuntu projesinin bir parçası sayılabilir ve aynı temeli kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Bruce Perens</span>

Bruce Perens açık kaynak topluluğunun lideridir. Açık Kaynak Tanımı'nın yaratıcısı olan Perens aynı zamanda, açık kaynak ve manifestosunun ilk resmi duyurusunu yapmıştır. Eric S. Raymond ile birlikte Open Source Initiative'in yarı kurucusudur. 2005 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programının daveti ile Birleşmiş Milletler Bilgi Toplumu Dünya Zirvesinde açık kaynağı temsil etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">MIT Lisansı</span>

MIT Lisansı, 1988 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü tarafından hazırlanmış, en yaygın kullanılan özgür yazılım lisanslarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Özgür ve açık kaynak kodlu yazılım</span> hem kullanımı özgür olan hem de açık kaynak kodlu olan yazılım

Özgür ve açık kaynak kodlu yazılım, kullanıcılara yazılımı ve kaynak kodunu herhangi bir amaç için kullanma, inceleme, değiştirme ve dağıtma özgürlükleri veren bir lisans kapsamında yayınlanan bilgisayar yazılımıdır.

<span class="mw-page-title-main">GNU Projesi</span> Özgür yazılım projesi

GNU Tasarısı, toplu işbirliğini temel alan bir özgür yazılım tasarısıdır. Richard Stallman tarafından Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde 27 Eylül 1983 tarihinde kamuoyuna duyurulmuştur. Tasarının hedefi işbirliği yoluyla özgür yazılımlar geliştirip dağıtarak bilgisayar kullanıcılarının bilgisayarlarını ve benzeri araçlarını kendi istekleri doğrultusunda özgürce kullanmalarını sağlamaktır. Bu tasarının temelinde kullanıcıların yazılımı çalıştırma, paylaşma, inceleme ve değiştirme konularında özgür olmaları yatar. GNU yazılımları bu özgürlükleri dağıtıldıkları lisans ile yasal olarak güvence altına alır, dolayısıyla GNU yazılımları özgür yazılımlardır.

Learning Management System (LMS) ya da Öğrenme Yönetim Sistemi ; uzaktan eğitim eğitim içeriklerinin ya da öğrenme ve geliştirme programlarının yönetimi, belgelenmesi, izlenmesi, raporlanması ve verilmesi için geliştirilmiş web tabanlı uygulamalar bütünüdür.

Debian Özgür Yazılım Yönergeleri, Debian Projesinin bir yazılım lisansının özgür yazılım lisansı olup olmadığını belirlemek için kullandığı bir dizi yönergedir. Bir yazılım parçasının Debian'a dahil edilip edilemeyeceğini belirlemek için kullanılır. DFSG, Debian Sosyal Sözleşmesinin bir parçasıdır.

BioLinux aşağıdaki metodların birini veya birden fazlasını kullanarak bir Linux platformunda biyoinformatik yazılımlarına erişimi daha kolay yapmayı hedefleyen çeşitli projeler için kullanılan terimdir:

<span class="mw-page-title-main">Yazılım kategorileri</span>

Yazılım kategorileri, yazılım gruplarıdır. Yazılımın bu kategoriler açısından anlaşılmasını sağlamaktadırlar. Farklı sınıflandırma şemaları, yazılımların farklı yönlerini dikkate alır.

<span class="mw-page-title-main">MX Linux</span>

MX Linux, kararlı Debian'a dayanan ve MX topluluğu tarafından oluşturulan veya paketlenen ek yazılımlarla birlikte temel olarak antiX bileşenlerini kullanan orta ağırlıkta bir GNU/Linux işletim sistemidir. Bu dağıtımların her birinden en iyi araçları ve yetenekleri kullanmak için antiX ve eski MEPIS toplulukları arasında ortak bir girişim olarak ortaya çıkmıştır. Topluluğun belirttiği hedef, "zarif ve verimli masaüstlerini yüksek kararlılık ve sağlam performansla birleştirmek için tasarlanmış bir işletim sistemi ailesi" oluşturmaktır. MX Linux, bağımsız bir KDE Plasma sürümü ve benzersiz bir Fluxbox uygulaması eklediği Xfce masaüstü ortamını ön tanımlı varyant olarak kullanır. Diğer masaüstü ortamları da sisteme eklenebilir veya "spin-off" ISO yansıları kurularak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">SparkyLinux</span> Linux dağıtımı

SparkyLinux, masaüstü odaklı geliştirilmiş, Debian tabanlı bir işletim sistemidir. Önceden yüklenmiş çeşitli masaüstü ortamı seçeneklerinden birini seçmek mümkündür. Tüm uygulamaların en güncel sürümünü temin edebilmek için SparkyLinux her sene 3-4 kez yayımlanır.

Açık kaynak yazılım hareketi, daha geniş açık işbirliği kavramının bir parçası olarak, yazılımların bir kısmı veya tamamı için açık kaynak lisanslarının kullanımını destekleyen bir harekettir. Açık kaynak hareketi, açık kaynak yazılım kavramını/fikrini yaymaya başlamıştır. Açık kaynak hareketi felsefesini destekleyen programcılar, yazılım geliştirme için gönüllü olarak programlama kodu yazarak ve değiş tokuş ederek açık kaynak topluluğuna katkıda bulunurlar. "Açık kaynak" terimi, hiç kimsenin düzenlenmiş kodu paylaşmayan bir gruba karşı ayrımcılık yapmamasını veya başkalarının önceden düzenlenmiş çalışmalarını düzenlemesini engellememesini gerektirir. Yazılım geliştirmeye yönelik bu yaklaşım, herkesin açık kaynak kodunu almasına ve değiştirmesine olanak tanır. Bu değişiklikler, yazılımla çalışan kişilerden oluşan açık kaynak topluluğu içindeki geliştiricilere geri dağıtılır. Bu sayede kod değişikliğine katılan tüm bireylerin kimlikleri ortaya çıkarılmakta ve kodun zaman içinde dönüşümü belgelenmektedir. Bu yöntem, belirli bir kod parçasının sahipliğini oluşturmayı zorlaştırır, ancak açık kaynak hareketi felsefesiyle uyumludur. Bu hedefler, yüksek kaliteli programların üretimini ve açık kaynak teknolojisini geliştirmek için benzer düşünceye sahip diğer insanlarla işbirliği içinde çalışmayı teşvik eder.