Dealbanizasyon
Dealbanizasyon (Arnavutça: de-shqiptarizim), 1912'de Kosova'nın ilhakından sonra Sırbistan Krallığı tarafından başlatılan Arnavutların vatandaşlıktan çıkarılması süreci olarak tarih yazımında ve siyasi söylemde kullanılan bir terimdir.[1] Süreç 1918'e kadar devam etti ve 1918 ile 1938 yılları arasında Kosova'daki Arnavut nüfusa karşı Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı tarafından benimsendi.[2] Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı, ''Kaçak'' hareketine direndi ve Arnavutların yaşadığı bölgeleri "arnavutlardan arındırmak" amacıyla Sırp-Karadağlı sömürgecileri kullandı.[3]
Yugoslavya'nın dağılması sırasında terim yeniden siyasi söyleme girdi.[4] 1989'da İbrahim Rugova, Kosova'nın "arnavutlardan arındırılmasına" karşı çıktı.[5] 1992'de Sırp Radikal Partisi Kosova'nın "arnavutlardan arındırılmasını" tavsiye etti.[6] Kosova'daki ayaklanmaların ardından Slobodan Miloseviç, 1918'dekine benzer bir "dealbanizasyon" politikası uyguladı.[7][8] Sırbistan'daki siyasi söylemde, Kosova Savaşı'ndan sonra gerçekçi olmayan bir hedef haline gelen dealbanizacija çağrısı, yerini -Sırp perspektifinden bakıldığında- daha pragmatik olan bir çağrıya federalizacija (Kosovalı Arnavutları geniş bir Sırbistan içinde tutmaya yönelik siyasi girişim) çağrısına bıraktı.[9]
Arnavut tarih yazımında bu terim, Balkan tarih yazımındaki Arnavut tarihi şahsiyetlerinin "dealbanizasyon'' sürecine atıfta bulunmak için de kullanılmaktadır.[10]
Önemli Arnavut azınlıklara sahip post-Yugoslav ülkelerde bu terim, Arnavut topluluklarına yönelik milliyetçi bir slogan olarak Šiptar, dešiptarizacija adlı etnik karalamayı ima eden bir biçimde kullanılır. Kuzey Makedonya'nın en büyük kulüplerinden biri olan FK Vardar'ın holiganları, kulübün futbol maçlarında sık sık dešiptarizacija çağrısı yapan bir pankart açmıştır. 2017'de böyle bir olayı, stadyumun dışında yürüyen Arnavut gençlere yönelik bir saldırı izledi.[11]
Kaynakça
- ^ Une société multiethnique au Kosovo ? Heurts et malheurs du protectorat international face à l'antagonisme des mémoires serbe et albanaise. Ainsi les Serbes sont-ils considérés comme des usurpateurs, voire des occupants, en particulier lorsque les politiques serbes se font autoritaires. Ce fut notamment le cas après la chute de l’Empire Ottoman et la proclamation du Royaume des Serbes, des Croates et des Slovènes, lorsque cet État centraliste mit en oeuvre au Kosovo une politique de "désalbanisation". (So Serbs are seen as usurpers, even occupiers, especially when Serbian policies are authoritarian. This was particularly the case after the fall of the Ottoman Empire and the proclamation of the Kingdom of the Serbs, Croats and Slovenes, when this centralist state implemented in Kosovo a policy of "desalbanization".). 2008. s. 138.
- ^ Le Kosovo, un Etat sans Etat. Chronologie et repères historiques. Encore sous la coupe de l’Empire ottoman en 1912, le Kosovo est « rendu » à la Serbie à la suite des deux guerres balkaniques de 1912 et 1913. L’Albanie obtient quant à elle son indépendance, mais selon des frontières qui laissent 60% des Albanais en dehors de l’Albanie. À la suite de la Première Guerre mondiale, se créée le Royaume des Serbes, Croates et Slovènes (les peuples slaves des Balkans). Chassés de la Serbie et constraints de se réfugier au Kosovo lors de l’indépendance de 1978, les Albanais seront une nouvelle fois invités à quitter les lieux en raison d’une politique de « désalbanisation » du Royaume des Slaves. (Fransızca). 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Janjić (1994). "Sukob ili dijalog: Srpsko-albanski odnosi i integracija Balkana : zbornik radova". Evropski Građanski Centar Za Rešavanje Konflikata: 251.
- ^ Les Albanais en Yougoslavie: Minorité nationale, territoire et développement. Les Editions de la MSH. 1992. ISBN 2735104540.
- ^ Conflict in Kosovo: Failure of Prevention?: An Analytical Documentation, 1992 - 1998 (İngilizce). European Centre for Minority Issues. 1998. s. 8. ISBN 978-3-88242-301-3. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ 2 - Pourquoi les Serbes considèrent-ils le Kosovo comme le berceau de leur nation, alors que les Albanais y sont majoritaires ?. In the meantime, the Serbian Radical Party, in its 1992 program, had recommended the desalbanization of border regions, and the band leader ... 1999. s. 17. 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ LÉCRIVAIN, MEMBRE DE UN'ESSEC (2013). "Kosovo : la violence s'invite aux élections locales". Le Journal International - Archives (Fransızca) (Ironie tragique de l’histoire alors qu’à l’issue de la Première Guerre mondiale, le Royaume des Serbes, des Croates et des Slovènes s’était lancé dans une intense « désalbanisation » de la région. Tragically ironic in history when, after the First World War, the Kingdom of the Serbs, Croats and Slovenes embarked on an intense "desalbanization" of the region). Le Journal International. Le Journal International. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Compte rendu. Conseil de l'Europe : assemblée parlementaire : des débats: Séances 9 á 16 (Fransızca). Council of Europe. 1999. s. 436. ISBN 978-92-871-4038-8. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Dugoročni mir na Balkanu kroz integracije u EU (PDF). Konrad Adenauer Stiftung. 2007. s. 191. ISBN 978-9951-8871-4-4. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Kasım 2022.
- ^ Le père fissuré des Albanais. Cette prétendue « désalbanisation » du père de Skanderbeg fut d'ailleurs le principal thème du débat sur Internet. Schmitt ne conteste pourtant à aucun moment ... (This so-called "desalbanization" of Skanderbeg's father was, moreover, the main theme of the debate on the Internet. Schmitt does not dispute at any time ...) (Fransızca). 2009. 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ "Pasi kërkuan "deshqiptarizim", Komitët tentuan edhe ti rrahin të rinjtë shqiptar". Fol Media Agency. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
