Değişken (bilgisayar bilimi)

Değişken (İng. variable), bilgisayar ve matematik biliminde sembolik bir ifade veya bir niceliği (miktarı) ifade etmek için kullanılan semboldür. Matematikte, değişken, sık sık bilinmeyen bir niceliğin (potansiyel değişiminin) tanımlanması için; bilgisayar biliminde ise, niceliğin depolanabileceği bir yer, alan ifade eder. Değişkenler, sıklıkla bilinen ve sabit olan değerlerle mukayase edilir.

Terim, fizik ve mühendislik biliminde de benzer bir anlama sahiptir. Bir sistemin işletilmesi esnasında, bir deneyin gidişatı doğrultusunda, değişebilir olan değerlerin niceliğini ifade eder. Değişkenler genel olarak, parametrelerden farklıdır, bununla beraber bir bağlamdaki değişken, bir diğeri için parametre olabilir.

İstatistik uygulamalarında, değişken, kendi arasındaki veya zamanla değişimi beklenen, ölçülebilir bir faktör, karakteristik veya birey, bir şey veya bir sistemin özelliğini ifade eder.

Genel kullanım

Değişkenler yazıda cümleler içinde kullanılır. Örneğin, formül içinde: $x+1=5$ , $x$ burada "bilinmeyen" sayıyı ifade eden bir değişkendir. Değişkenler sıklıkla Latin alfabesi rakamları ile ifade edilirler, fakat bunun yanında diğer alfabelere ait rakam ve sembollerle de ifade edilir. (Örn: Yunan alfabesi)

Bunun yanı sıra, değişkenler bazı alanlarda (matematik, dilbilimi vb.) "boşluk doldurma" şeklinde de kullanılabilmektedir.

Programlama dillerinde değişken tanımlama örnekleri

ASP

 dim Degisken
 Degisken = 'Değişken'
   response.write(Degisken)
   _{'çıktısı Değişken}

C#

 string degisken = "Değişken";
   Console.WriteLine(degisken);
   _{#çıktısı Değişken}

JavaScript

 var Degisken = 'Değişken';
   alert(Degisken); _{//İçinde Değişken yazan uyarı penceresi açar}

PHP

 $Degisken = 'Değişken';
   echo $Degisken;
   _{#çıktısı Değişken}

Python

>>> degisken = "Değişken"
>>> print degisken
Değişken

Matematikte değişkenlerin formülü

$V:a\cdot t$ ise $f(V)=f(a)\cdot f(t)$ 'dir bunun anlamı $a$ 'nın grafiği verilir ve $b$ 'nin grafiği verilirse $c$ 'nin grafiği rahatça çizilebilir.

eğer $X=V\cdot t$ ise $f(X)=f(V)\cdot f(t)\cdot 1/2$ 'dir.

Kurallar

Eğer fonksyonları ve eğimleri eşit olmayan iki doğrunun fonksyonları biribirine bölünürse veya çarpılırsa ortaya çıkacak yeni fonksyon bir eğrinin olacaktır.
Eğer fonksyonları eşit iki doğru biribirine bölünürse ortaya çıkacak olan fonksyon sabit fonksyon olacaktır.

Örnek

Soru

$V=a\cdot t$ (hızın ivme ve zamandan hesaplanması)

ise ve $V$ zamana bağlı olarak $V=2t+1$ fonksyonuyla değişiyor ise $a$ nasıl olur?

Çözüm

$V$ burada ordinatı (y eksenini), $t$ ise apsisi (x eksenini) belirtir. Buna göre $y=2x+1$ 'dir.

$t$ ise zamana bağlı olarak her zaman $y=x$ fonksyonuyla değişir.

O zaman $f(a)=f(V)/f(t)$ 'dir.

$f(a)=2x+1/x=2+1/x$ olur.

Kaynakça

Dış bağlantılar

24 Ekim 2006 tarihli İngilizce Wikipedia Değişken maddesi

İlgili Araştırma Makaleleri

Matematikte türev, bir fonksiyonun tanımlı olduğu herhangi bir noktada değişim yönünü veya hızını veren temel bir kavramdır. Tek değişkenli bir fonksiyonun tanım kümesinin belli bir noktasında türevi, fonksiyonun grafiğine bu noktada karşılık gelen değerde çizilen teğet doğrunun eğimidir. Teğet doğru, tanım kümesinin bu noktasında fonksiyonun en iyi doğrusal yaklaşımıdır. Bu nedenle türev genellikle anlık değişim oranı ya da daha açık bir ifadeyle, bağımlı değişkendeki anlık değişimin bağımsız değişkendeki anlık değişime oranı olarak tanımlanır. Bir fonksiyonun türevini teorik olarak bulmaya türev alma denilir. Eğer bir fonksiyonun tanım kümesindeki her değerinde hesaplanan türev değerlerini veren başka bir fonksiyon varsa, bu fonksiyona eldeki fonksiyonun türevi denir.

Matematikte, bir polinom belirli sayıda bağımsız değişken ve sabit sayıdan oluşan bir ifadedir. Polinom kendi içinde toplama, çıkarma, çarpma ve negatif olmayan sayının üssünü alma işlemlerini kullanır. Örnek olarak tek bilinmeyenli bir polinom olan $x 2 - 4 x + 7$ , ikinci dereceden oluşan bir polinomdur. Diğer bir örnek olarak, $x 2 - 4/ x + 7 x 3/2$ bir polinom değildir, çünkü polinomlarda terimlerin derecelerinin doğal sayı olma zorunluluğu vardır 2. terimde $x$ ′i ele alan bir bölme işlemi $x$ 'in derecesini negatif yapmaktadır ve 3. terim doğal sayı olmayan bir derece içermektedir (3/2).

<span class="mw-page-title-main">Kovaryans</span>

Olasılık teorisi ve istatistikte, kovaryans iki değişkenin birlikte ne kadar değiştiklerinin ölçüsüdür. Kovaryans, iki rastgele değişkenin beraber değişimlerini inceleyen bir istatistiktir. İki değişkenin birbirine benzer (eş) işlevli olması kovaryant; iki değişkenin birbirine zıt işlevli olması kontravaryant olarak ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Navier-Stokes denklemleri</span> Akışkanların hareketini tanımlamaya yarayan denklemler dizisi

Navier-Stokes denklemleri, ismini Claude-Louis Navier ve George Gabriel Stokes'tan almış olan, sıvılar ve gazlar gibi akışkanların hareketini tanımlamaya yarayan bir dizi denklemden oluşmaktadır.

Fizikte, bir kuvvet bir cisim üzerine etki ettiğinde ve kuvvetin uygulama yönünde konum değişikliği olduğunda iş yaptığı söylenir. Örneğin, bir valizi yerden kaldırdığınızda, valiz üzerine yapılan iş kaldırıldığı yükseklik süresince ağırlığını kaldırmak için aldığı kuvvettir.

Doğrusal ya da lineer denklem terimlerinin her biri ya birinci dereceden değişken ya da bir sabit olan denklemlerdir. Böyle denklemlere "doğrusal" denmesinin nedeni içerdikleri terim ve değişkenlerin sayısına bağlı olarak (n) düzlemde ya da uzayda bir doğru belirtmesindendir. Doğrusal denklemlerin en yaygını bir $\text{[math]}$ ve $\text{[math]}$ değişkeni içeren aşağıdaki formdur:

Fizikte, birim zamanda aktarılan veya dönüştürülen enerjiye ya da yapılan işe güç denir, P simgesiyle gösterilir. Uluslararası Birim Sistemi'nde güç birimi, saniyedeki bir joule'e eşit olan watt'tır kısacası J/s. Eski çalışmalarda güç bazen iş olarak adlandırılırmıştır. Güç türetilmiş bir nicelik ve skaler bir büyüklüktür.

Rassal değişken kavramının geliştirilmesi ile, sezgi yoluyla anlaşılan şans kavramı, soyutlaştırarak teorik matematik analiz alanına sokulmuş ve bu geliştirilen matematik kavram ile olasılık kuramı ve matematiksel istatistiğin temeli kurulmuştur.

Olasılık kuramı ve istatistik bilim dallarında birikimli dağılım fonksiyonu bir reel değerli rassal değişken olan Xin olasılık dağılımını tümüyle tanımlayan bir fonksiyondur. Olasılık dağılım fonksiyonu veya sadece dağılım fonksiyonu olarak da anılmaktadır. Her bir reel sayı olan x için X'in birikimli dağılım fonksiyonu şöyle ifade edilir:

\text{[math]}

Olasılık kuramı ve istatistik bilim dallarında bir rassal değişken X için olasılık yoğunluk fonksiyonu bir reel sayılı sürekli fonksiyonu olup f ile ifade edilir ve şu özellikleri olması gereklidir:

$\text{[math]}$ üzerinde pozitif veya sıfır değerleri alır;
$\text{[math]}$ üzerinde integral değeri bulunabilir;
$\text{[math]}$ koşuluna uyar, yani eğri altındaki tüm alan bire eşittir.

Matematik bilimi içinde moment kavramı fizik bilimi için ortaya çıkartılmış olan moment kavramından geliştirilmiştir. Bir bir reel değişkenin reel-değerli fonksiyon olan f(x)in c değeri etrafında ninci momenti şöyle ifade edilir:

\text{[math]}

Olasılık kuramı bilim dalında matematiksel beklenti veya beklenen değer veya ortalama birçok defa tekrarlanan ve her tekrarda mümkün tüm olasılıklarını değiştirmeyen rastgele deneyler sonuçlarından beklenen ortalama değeri temsil eder. Bir ayrık rassal değişkennin alabileceği bütün sonuç değerlerin olasılıklarıyla çarpılması ve bu işlemin bütün değerler üzerinden toplanmasıyla elde edilen değerdir. Bir sürekli rassal değişken için rassal değişken ile olasılık yoğunluk fonksiyonunun çarpımının aralığı belirsiz integralidir. Fakat dikkat edilmelidir ki bu değerin genel pratik anlamla rasyonel olarak beklenmesi pek uygun olmayabilir, çünkü matematiksel beklentiin olasılığı çok düşük belki sıfıra çok yakın olabilir ve hatta pratikte matematiksel beklenti bulunmaz. Ağırlıklı ortalama olarak da düşünülebilir ki değerler ağırlık katsayıları verilen olasılık kütle fonksiyonu veya olasılık yoğunluk fonksiyonudur.

Doğrusal olmayan regresyon, istatistik bilimde gözlemi yapılan verilerin bir veya birden fazla bağımsız değişkenin model parametrelerinin doğrusal olmayan bileşiği olan ve bir veya daha çok sayıda bağımsız değişken ihtiva eden bir fonksiyonla modelleştirilmesini içeren bir regresyon (bağlanım) analizi türüdür. Veriler arka-arkaya yapılan yaklaşımlarla kurulan modele uydurularak çözümleme yapılır.

Doğrusal denklem dizgesi, birkaç tane aynı tip değişkenleri içeren birkaç tane doğrusal denklemlerin oluşturduğu topluluktur. Örneğin:

Açısal hız, bir objenin birim zamandaki açısal olarak yer değiştirme miktarına verilen isimdir. Açısal hız vektörel olup bir cismin bir eksen üzerindeki dönüş yönünü ve hızını verir. Açısal hızın SI birimi radyan/saniyedir, ancak başka birimlerde de ölçülebilir. Açısal hız genellikle omega sembolü ile gösterilir. Açısal hızın yönü genellikle dönüş düzlemine diktir ve sağ el kuralı ile bulunabilir.

Hız, bir nesnenin hareket yönü ile birlikte olan süratini ifade eder. Hız, cisimlerin hareketini tanımlayan bir klasik mekanik dalı olan kinematikte temel bir kavramdır.

Değişken değiştirme, İntegral, çarpanlara ayırma, denklemler, üslü denklemler, trigonometri ve diferansiyel denklemler başta olmak üzere matematiğin her alanında işlemi basitleştirmek için kullanılan matematiksel bir yöntemdir.

Matematikte Öklid uzayı, Öklid geometrisinin üç boyutlu uzayıdır ve bu kavramlar, çok boyutlu olarak genelleştirilir. “Öklid” terimi bu uzayları, Öklid geometrisi olmayan eğimli uzaydan ve Einstein'nın genel görelilik kuramından ayırt eder. Bu adı Yunan matematikçi Öklid'den dolayı almıştır.

Matematikte Gauss fonksiyonu, bir fonksiyon biçimidir ve şöyle ifade edilir:

\text{[math]}

Parametre belirli bir sistemi tanımlamak veya sınıflandırmak için yardımcı olabilecek herhangi bir özellik. Parametre, sistemi tanımlarken veya performansını, durumunu değerlendirirken yararlı veya kritik olan bir sistem unsurudur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.