İçeriğe atla

David Julius

David Julius
David Julius, 2022
Doğum4 Kasım 1955 (68 yaşında)
New York, New York Eyaleti, ABD
MilliyetAmerikalı
EğitimMassachusetts Teknoloji Enstitüsü (BS)
Berkeley Kaliforniya Üniversitesi (MS, PhD)
Columbia Üniversitesi
ÖdüllerNobel Tıp Ödülü (2021)
Kariyeri
DallarıFizyoloji  • Biyokimya  • Nörobilim
Çalıştığı kurumlarKaliforniya Üniversitesi, San Francisco
TezMayada Protein İşleme ve Salgı: Alfa Faktör Çiftleşme Feromonunun Biyosentezi (1984)
Doktora
danışmanları
Randy Schekman
Jeremy Thorner
Diğer akademik danışmanlarRichard Axel
Alexander Rich

David Julius (d. 4 Kasım 1955, New York), Amerikalı fizyolog ve bilim insanı. Kapsaisin, mentol ve sıcaklığı saptayan TRPV1 ve TRPM8 reseptörlerinin karakterizasyonu dahil, ağrı hissi ve ısının moleküler mekanizmaları üzerindeki çalışmalarıyla tanınmaktadır. San Francisco'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör olarak ders veren Julius, Artem Pataputyan ile birlikte "ısı ve temas reseptörlerinin keşfi" nedeniyle 2021 Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

İlk yılları ve eğitimi

David Julius, Rusya kökenli Aşkanazi Yahudisi bir ailenin çocuğu olarak 4 Kasım 1955'te New York'un Brooklyn bölgesinin Brighton Beach mahallesinde doğdu.[1] Abraham Lincoln Lisesini tamamlayan Julius,[2] lisans derecesini 1977 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden aldı. Doktora derecesini 1984'te Jeremy Thorner ve 2013 Nobel Tıp Ödülü sahibi Randy Schekman'ın ortak gözetimi altında Berkeley California Üniversitesi'den aldı ve burada Kex2'yi furin benzeri proprotein dönüştürücüsü olarak tanımladı.[3] 1989 yılında, serotonin 1c reseptörünü klonlayıp karakterize ettiği Columbia Üniversitesi'nde Richard Axel ile doktora sonrası araştırmasını tamamladı.[4]

Julius, Berkeley ve Columbia Üniversitesinde psilosibin mantarlarının ve liserjik asit dietilamidin nasıl çalıştığıyla ilgilenmeye başladı ve bu da onu doğadaki şeylerin insan reseptörleri ile nasıl etkileşime girdiğini daha geniş incelemeye yöneltti.[2]

Kariyeri

Kariyerine 1989 yılında San Francisco California Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak başladı. 1997'de Julius'un laboratuvarı, acı biberlerdeki kapsaisin kimyasalını algılayan reseptör olan TRPV1'i klonladı ve karakterize etti. Ayrıca TRPV1'in zararlı ısıyı (termosepsiyon)'u da algıladığını tespit ettiler. Julius'un laboratuvarı ayrıca TRP süper ailesinin her iki üyesini oluşturan TRPM8 (CMR1) ve TRPA1'i klonlamış ve karakterize etti ve TRPM8'in mentol ve daha düşük sıcaklıkları ve de TRPA1'in hardal yağını (allil izotiyosiyanat) tespit ettiğini kanıtladılar. Bu gözlemler, TRP kanallarının bir dizi sıcaklık ve kimyasalı tespit ettiğini saptadı. David Julius'un laboratuvarı, bu kanalları modüle eden toksinleri keşfederek, çeşitli türlerde kanalların benzersiz adaptasyonlarını tanımlayarak ve çok sayıda kanalın kriyojenik elektron mikroskopisi (kriyo-EM) yapılarını çözerek nosisepsiyon çalışmasına da katkıda bulunmuştur. Julius, 2007-2020 yılları arasında hakemli dergi Annual Review of Physiology'nin editörlüğünü yaptı.

Ödülleri

2000 yılında, Julius, kapsaisin reseptörünün klonlanması konusundaki çalışmaları nedeniyle Perl-UNC Sinirbilimi Ödülü'ne layık görüldü. 2010 yılında, nosisepsiyonun çeşitli yönleriyle ilgili iyon kanallarını tanımlayan çalışması nedeniyle Shaw Ödülü'nü kazandı. 2014 yılında, ağrı ve termosensasyonun moleküler temelini keşfetmesinden ötürü Johnson & Johnson tarafından Dr. Paul Janssen Biyomedikal Araştırma Ödülü ile onurlandırıldı. 2017 yılında Kanada Gairdner Uluslararası Ödülü ve HFSP Nakasone Ödülüne layık görüldü. Ayrıca 2010 Teknik ve Bilimsel Araştırmalar kategorisinde Asturias Prensliği Ödülü tevcih edildi. 2020 Yaşam Bilimlerinde Atılım Ödülü, Nörobilim alanında Artem Pataputyan ile birlikte 2020 Kavli Ödülü ve 2020 BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Ödüllerinin sahibi oldu.

2021'de sıcaklık ve dokunma reseptörlerini keşfettiklerinden dolayı Lübnan asıllı Amerikalı bilim insanı Artem Pataputyan ile birlikte Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.[5][6]

Kaynakça

  1. ^ Shira Hanau (4 Ekim 2021). "Scientist David Julius, whose grandparents fled antisemitism in Czarist Russia, wins Nobel Prize in medicine" (İngilizce). Jewish Telegraphic Agency. 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
  2. ^ a b Mueller, Benjamin; Santora, Marc; Engelbrecht, Cora (4 Ekim 2021). "Nobel Prize Awarded for Research About Temperature and Touch". The New York Times. 7 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021. 
  3. ^ David Jay Julius (1984). "Protein processing and secretion in yeast : biosynthesis of alpha- factor mating pheromone" (İngilizce). Berkeley Kaliforniya Üniversitesi. OCLC 21756165. ProQuest 303332941. 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
  4. ^ Julius, D.; MacDermott, A. B.; Axel, R.; Jessell, T. M. (29 Temmuz 1988). "Molecular Characterization of a Functional cDNA Encoding the Serotonin 1c Receptor". Science (İngilizce). 241 (4865). ss. 558-564. Bibcode:1988Sci...241..558J. doi:10.1126/science.3399891. ISSN 0036-8075. OCLC 1644869. PMID 3399891. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
  5. ^ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2021". Nobel Komitesi. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021. 
  6. ^ Johan Ahlander; Ludwig Burger (4 Ekim 2021). "Two Americans win Medicine Nobel for work on heat and touch" (İngilizce). Stockholm: Reuters. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahipleri listesi</span>

Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından her yıl fizyoloji ya da tıp alanında çeşitli konularda alanlarındaki olağanüstü katkıları için bilim insanları ve doktorlara verilen ödül. Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine; 1901 yılından itibaren bilim insanlarına alanlarında seçkin katkıları için verilmeye başlanan, kimya, fizik, edebiyat ve barış alanları ile birlikte beş Nobel Ödülü'nden birisidir. Nobel'in vasiyeti gereği ödül Nobel Vakfı tarafından yönetilir ve İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından seçilen bir yönetici sekreter ve beş üyeden oluşan bir komite tarafından verilir. Çoğu zaman Nobel Tıp Ödülü olarak anılmasına rağmen Nobel vasiyetinde özellikle "fizyoloji veya tıp" olarak belirtmiştir. Bu sayede ödül daha geniş bir alanda verilebilmektedir. İlk Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü 1901 yılında Alman bilim insanı Emil Adolf von Behring'e verildi. Her ödül sahibine, bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen para ödülleri verilir. 1901 yılında Emil Adolf von Behring 150.782 İsveç kronu ki bu 2008 yılı Aralık ayında 7.731.004 İsveç kronuna eşittir, para ödülü aldı. 2008 yılında ise Harald zur Hausen, Françoise Barré-Sinoussi ve Luc Montagnier 10.000.000 kron para ödülünü paylaştılar. Ödül, Stockholm'de Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta bir ödül töreniyle verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Svante Pääbo</span> İsveçli genetikçi ve bilim insanı

Svante Pääbo, İsveçli biyolog, genetikçi ve bilim insanı. Evrimsel antropoloji alanında uzmanlaşan Pääbo, paleogenetiğin kurucularından birisidir ve Neandertal genomu üzerinde yoğun bir şekilde çalışmıştır. 2022'de "soyu tükenmiş homininlerin genomları ve insan evrimi ile ilgili keşifleri" nedeniyle Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Kapsaisin</span>

Kapsaisin (8-metil-N-vanilil-6-nonenamid), Biber cinsine ait bitkiler olan acı biberlerin aktif bileşenidir. İnsanlar da dahil olmak üzere memeliler için tahriş edici ve nörotoksin kimyasaldır ve temas ettiği herhangi bir dokuda yanma hissi üretir. Kapsaisin ve birkaç ilgili alkaloid'e kapsaisinoidler denir ve muhtemelen belirli memelilere ve mantarlara karşı caydırıcı olarak acı biber tarafından ikincil metabolitler olarak üretilir. Saf kapsaisin hidrofobik, renksiz, çok acı, seffaftan mumsu katıya değişen bir bileşiktir.

<span class="mw-page-title-main">Jules A. Hoffmann</span> Fransız biyolog (d. 1941)

Jules A. Hoffmann Lüksemburg doğumlu Fransız biyologdur. StrazburgFransa'daki Ulusal Bilimsel Araştırmalar Merkezi'nin CNRS araştırma direktörü ve yönetim kurulu üyesidir. 2007 yılında, Fransız Bilimler Akademisi'nin başkanı olmuştur. Bruce Beutler ile birlikte yaptıkları "doğuştan gelen bağışıklık sisteminin aktivasyonu" ile ilgili keşifleri sayesinde 2011 yılında Hoffmann Fizyoloji veya Tıpta Nobel ödülünün dörtte birine sahip olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Torsten N. Wiesel</span>

Torsten Nils Wiesel, İsveçli nörofizyolog. 1981 yılında David H. Hubel ile birlikte görme sisteminin bilgi işleme süreçleri ile ilgili çalışmaları nedeniyle Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır. Ödülü ayrıca beyin hemisferleriyle ilgili yaptığı bağımsız araştırmalar nedeniyle kazanan Roger W. Sperry ile de paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Donald A. Glaser</span> Nobel Fizik Ödüllü Rus asıllı Amerikan fizikçi

Donald Arthur Glaser, Rus asıllı Amerikalı fizikçi. 1960 yılında Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">William Lipscomb</span>

William Nunn Lipscomb, Jr., Amerikalı kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Richard Ernst</span> araştırmacı

Richard Robert Ernst, İsviçreli kimyager ve fizikçi.

Yuan Tseh Lee, Tayvanlı-Amerikalı kimyager.

<span class="mw-page-title-main">James Sumner</span> Amerikalı kimyager (1887 – 1955)

James Batcheller Sumner, Amerikalı kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Randy Schekman</span>

Randy Schekman,, Amerikan biyolog, 2013'te Nobel ödülü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yoshinori Ohsumi</span>

Yoshinori Oshumi ; Japon biyolog ve bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">David Thouless</span> İngiliz fizikçi (1934 – 2019)

David J. Thouless tam adı ile David James Thouless, Britanyalı fizikçi ve bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Duncan Haldane</span> İngiliz fizikçi

Duncan Haldane tam adı ile Frederick Duncan Michael Haldane, İngiliz fizikçi ve bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Jennifer Doudna</span> Amerikalı biyokimyager

Jennifer Doudna, CRISPR gen düzenleme alanındaki öncü çalışmaları nedeniyle Emmanuelle Charpentier ile birlikte 2020 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülen Amerikalı biyokimyager. Berkeley'deki California Üniversitesi'nde Kimya ve Moleküler ve Hücre Biyolojisi Bölümü'nde Li Ka Shing Şansölye Başkanı Profesördür. 1997'den beri Howard Hughes Tıp Enstitüsü'nde araştırmacı olarak çalışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">James P. Allison</span>

James Patrick Allison, Teksas Üniversitesi MD Anderson Kanser Merkezi'nde immünoloji profesörü ve başkanı ve immünoterapi platformunun yönetici direktörü olan Amerikalı bir immünolog ve Nobel ödüllü bilim insanıdır.

Michael Warren Young Amerikalı biyolog ve genetikçi. Otuz yılı aşkın süredir Drosophila melanogaster de genetik olarak kontrol edilen uyku ve uyanıklık modellerini araştırmaktadır.

Nobel Ödülü, ilk olarak 1901'de Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanındaki başarılar için verilen yıllık, uluslararası bir ödüldür. Ekonomi alanında ilgili bir ödül 1969'dan beri verilmektedir. 2019 Nobel ödülleri itibarıyla 916 bireye verilmiştir ve bunların 16' sı siyahidir.

<span class="mw-page-title-main">Ardem Patapoutian</span> Amerikalı moleküler biyolog ve araştırmacı

Artem Pataputyan, Lübnan Ermenisi asıllı Amerikalı moleküler biyolog, nörobiyolog ve bilim insanı. Pataputyan, David Julius ile birlikte "ısı ve temas reseptörlerinin keşfi" nedeniyle 2021 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Syukuro Manabe</span>

Syukuro "Suki" Manabe, Japon meteorolog ve klimatologdur. Küresel iklim değişikliğini ve doğal iklim değişikliklerini simüle etmek için bilgisayar kullanımına öncülük eden Klaus Hasselmann ile birlikte, "Dünya'nın iklimini fiziksel olarak modellemelerinden ve değişkenliğin miktarını ölçerek küresel iklim değişikliğini güvenilir bir şekilde tahmin edebilmelerinden dolayı" 2021 Nobel Fizik Ödülü'nün yarısına layık görüldü.