Dauphiné - Turkipedia

Dauphiné ([dofine]), Fransa'nın güneydoğusunda, Isère, Hautes-Alpes ve Drôme illerini (departman) içine alan tarihsel ve kültürel bölge. Eskiden Dauphiné ilinin bulunduğu toprakları kapsar.

İlin çekirdeği başlangıçta Arles Krallığı'nın parçası ve Kutsal-Roma Germen İmparatorluğu'nun fief'i olan Vienne çevresinde kurulmuş Viennois Kontluğuydu. 1029-1030'da Viennois Kontluğu'nun güney bölümü fief olarak Albon kontu I. Guigues'ye verildi. Guigues, kendi topraklarını Arles Krallığı'nın öbür bölümlerini de içine alacak biçimde genişletti 1133-1142 arasında kont olan torununun oğlu IV. Guiges, Dauphin adını kullanan ilk kişiydi; ardılları da bu adı benimsedi. Bölge 1162'de Albon hanedanından Burgonya hanedanına; 1282'de de La Tour du Pin ailesine geçti. Viennois Kontluğu yöneticilerinin geleneksel adı durumuna gelen Dauphin, 13. yüzyıl sonunda artık bir unvana dönüşmüştü.Yöneticilere bağlı bütün fieflerin bulunduğu ile de Dauphiné adı verildi.

Le Tour du Pin ailesinden gelen Dauphin'ler ile yeni topraklar katmanın yanı sıra yönetsel ve hukuksal kurumları da geliştirdiler. Parasal kaynaklarını tüketen II. Humbert (ö. 1355), 1349'da Dauphiné'yi gelecekteki Fransa kralı V. Charles'a sattı.

V. Charles, Fransa krallarının Dauphiné'yi veliaht prense vermesi geleneğini başlattı. Dauphiné bölgesi meclisini de 1357'de ilk kez o topladı. Daha sonra XI. Louis adıyla tahta çıkacak olan dauphin II. Louis ise, 1453'te Dauphiné Parlement'ını (Dauphine Meclisini) kurdu. Louis gençlik yıllarında, babası Fransa kralı VII. Charles'a karşı topraklarını yarı bağımsız özelliğini güçlendirmeye çalıştıysa da, babası 1457'de Dauphiné'yi Fransa Krallığı'na bağladı.

Dauphiné topraklarının özerkliği Fransız hükûmetince 1628'de askıya alındı; önemli bir krallık görevlisi olan bir müfettişin yöreye atanmasıyla da yerel denetim iyice zayıfladı. Haziran 1788'de Grenoble'da yapılan toplantıyı, Dauphiné meclisinin 21 Temmuz'da Vizille'de yaptığı izinsiz toplantı izledi. Vizille toplantısı 1789 Fransız Devrimi'ne yol açan États Généraux'nun (Millet Meclisi) toplanmasının en dolaysız etkenlerinden biri oldu. II. Dünya Savaşı sırasında Fransa'daki Alman işgaline karşı yürütülen direniş hareketinin önemli merkezlerinden biriydi.

Fiziksel coğrafya açaısından bölge, Alpler'in batı ucundaki eteklerinin içine alır; Fransız Alpleri'nin, Grenoble'un doğusundaki en yüksek kesimleri Dauphiné'nin doğu sınırını oluşturur. Bölgenin batı sınırını Rhone Irmağı vadisi çizer; güneyde ise Provence ile sınırı vardır.

Dauphiné'de yaşayanların çoğunluğu Katoliktir. Bununla birlikte bölgede yer yer Protestan gruplara da rastlanır. Bölgenin mutfağı, büyük ölçüde peynir, tatlı su balıkları, kerevit, mantar, patates ve meyveye dayanır. Isère'deki Saint-Marcellin'de üretilen geleneksel yöresel peynir, keçi ve inek sütünden yapılır. Graten yemekler patates, yumurta ve peynirle hazırlanır. Formülü 16. yüzyıla uzanan Chartreuse likörü 130 ayrı bitkiden damıtılır. Dauphiné yerel ağzı kaybolma yolundadır; Grenoble ve çevre şehirlerin hızla modernleşmesiyle geleneksel Dauphine şivesi ve o bölgeye has olan Arpitanca diyalekti kaybolmaya yüz tutmuştur.

Fransa'nın tarihî bölgeleri
Alsas Artois Auvergne Aunis Béarn Berry Bourbonnais Bourgogne Bretagne Champagne Charente Dauphiné Flandre Franche-Comté Gascogne Guyenne Île-de-France Korsika Languedoc-Roussillon Limousin Lorraine Lyonnais Maine Maine-et-Loire Marche Nice Nivernais Normandie Orléanais Perche Picardie Poitou Provence Rouergue Roussillon Saintonge Savoie Touraine

İlgili Araştırma Makaleleri

Burgonya, Côte-d'Or, Nièvre, Saône-et-Loire ve Yonne departmanlarından oluşan Fransız bölgesidir. Dijon, Nevers, Mâcon ve Auxerre, Burgonya'nın büyük şehirleri arasında yer alırlar. Fransa'nın eski bölgelerinden olup Kuzeyde Champagne, Doğuda Franche-Comté, Batıda Allier ve Nivernais, güneyde ise Lyonnais ile çevrilidir.

Dofen, 1350-1791 ile 1824-1830 dönemlerinde Fransa Krallığı'nda veliaht olan kişiye verilen ünvan. Bu ünvan Valois Hanedanı ve Bourbon Hanedanı'dan olan Fransa kralının veliahtına verilmiştir. Ünvan genellikle en büyük erkek çocuğuna verilmiştir. "Dofen" ünvanını taşıyan bayana veya dofenin eşine dofin denir.

Napoli Krallığı, İtalyan yarımadasının güneyinde, Napoli'de kurulmuş bir devletin modern ismidir. Zamanında, biraz yanıltıcı olarak Sicilya Krallığı adı ile anılmaktaydı; çünkü Napoli Krallığı Sicilya adasında 1282'de çıkan Sicilya Vesperleri adlı bir isyan sonucunda Napoli Krallığı'nin Sicilya Krallığı'ndan ayrılması ile ortaya çıkmıştı. Napoli Krallığı'nın ortada bulunduğu dönemde bu Krallık ya İspanyol veya Fransız asıllı bir kral tarafından idare edilmiştir.

I. François, 1515 ile 1547 yılları arasında hüküm süren Fransa Kralı. Valois Hanedanının Angoulême kolundan gelen beş hükümdardan ilkidir.

XVIII. Louis, 1795'ten sonra Fransa kralı unvanını taşıyan ve Napolyon'un yeniden imparatorluğunu ilan ettiği Yüz Gün (1815) dışında, 1814-1824 arasında tahtta kalan hükümdar.

Temmuz Devrimi, Fransa'da 27 Temmuz 1830'da başlayan ve Bourbon Hanedanının kesin olarak yıkılarak liberal bir monarşinin kurulmasına ve Restorasyon döneminin kapanmasına yol açan devrimdir.

Taştan aletler, bundan yaklaşık 1.8 milyon yıl önce Fransa'da ilkel insanın bulunduğunu kanıtlamaktadır. Bölgede ilk modern insan 40.000 yıl önce ortaya çıkmıştır. Fransa tarihi için ilk yazılı kayıtlar Demir Çağı'ndan itibaren bulunmaktadır. Günümüzdeki Fransa, Galya olarak bilinen bir Roma İmparatorluğu eyaletinin üstüne kuruludur. Romalı tarihçiler, bölgede, dil farkıyla ayrılan üç büyük etnik grubun varlığını ortaya koymuşlardır: Galyalılar, Akuitanlar ve Belgalar. En büyük ve bölgeye en hakim grup olan Galyalılar, Galyaca konuşan Keltlerdi.

Flandre, Kuzey Denizi kıyısında eski Flandra Kontluğu ve etrafındaki topraklardan oluşan tarihi bölgedir.

Fransa hükümdarları Fransa Krallığı'nın Orta Çağ'daki kuruluşundan 1870'e kadar ilk başta kral olarak, daha sonra imparator olarak yönettiler. Fransa'nın ortaya çıkışı üzerine bazı anlaşmazlıklar vardır. En eski veriler, Roma İmparatorluğu'nun Galya'daki son temsilcisi Syagrius'un, 486 yılında I. Clovis tarafından yenilmesiyle kurulan Merovenj krallığına kadar gitmektedir. 8. yüzyılda bu krallık yıkıldı. 843 yılında Verdun Antlaşması ile Batı Frank Krallığı kuruldu ki bu krallık zaman içerisinde modern Fransa'yı oluşturacaktır.

Hugues Capet, Karolenj kralı V. Louis'in ardından seçilen ve 987 yılında ölünceye kadar iktidarını sürdüren Capet Hanedanı mensubu ilk Fransa Kralıdır.

Bu Sicilya krallarının bir listesidir:

VIII. Louis, Capet Hanedanı üyesidir. 1223 ile 8 Kasım 1226 arasında Fransa Kralı olmuştur.

Charles, Fransızca Charles le Téméraire, Burgonya'nın Valois Hanedanından son dükü (1467-1477). Burgonya'nın Fransa'dan bağımsız bir krallık olması için uğraşmış ve Fransa Kralı XI. Louis ile siyasi ve askeri mücadele içine girmiştir. Bu mücadele kendisinin Lorraine Dükü'nün hizmetinde olan İsviçre paralı askerleri tarafından Nancy savaşında öldürülmesi ve topraklarının parçalanıp bir kısmının Fransa otoritesine geri kalanının da Habsburg İmparatorluğuna bırakılmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">XII. Louis</span> Fransız hükümdar (1462-1515)

XII. Louis, 1498 - 1515 arasında hüküm sürmüş olan Fransa kralı. 13 yaşındayken, babası 1498 yılında arkasında varis bırakmadan ölen VIII. Charles'dan sonra tahta geçmiştir. Charles tarafından başlatılan İtalya Savaşlarının ikinci büyük seferini düzenlemiştir. 1501 - 1504 yılları arasında Napoli kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">X. Louis</span> Fransa ve (1289-1316; hd. 1314-1316) Navarra kralı (hd. 1305-1316)

X. Louis, (İnatçı veya Kavgacı, 29 Kasım 1314 – 5 Haziran 1316: Fransa kralı. 4 Nisan 1305 – 5 Haziran 1316 Navarra Kralı

I. Jean Capet Hanedanı'ndan Fransa kralı X. Louis ve eşi Clementia Macaristanlı'nın kral X. Louis'in ölümünden sonra doğmuş olan oğlu. Bu nedenle tarihçiler tarafından Ölümden sonra lakabı ile anılır. Kral X. Louis 5 Haziran 1316 öldükten sonra bir çocuğa gebe olan eşi Clémentia Macaristanlı 14 Kasım 1316'da Jean ismi verilen bir erkek çocuğa doğum yapmıştı Bu bebek doğar doğmaz Fransa Kralı ve Navarra Kralı I. Jean olarak ilan edilmişti. I. Jean 5 gün gibi gayet kısa bir süre yaşadı ve 19 Kasım 1316'de öldü. Böylece Fransa Kralı ve Navarre Kralı ilan edilen bebek I. Jean 5 gün hüküm sürmüştür ve tarihçiler tarafından "hayatının tümünde kral olan tek Fransa Kralı" olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Philippe</span>

III. Philippe, lakabı Cesur Philippe, 1270-1285 yılları arasında Fransa kralı. Dış politikada ve askeri alanda büyük ölçüde başarısızlığa uğramasına karşın krallık yönetiminin otoritesini pekiştirmiş ve ülke topraklarını genişletmiştir.

François de Bonne de Lesdiguières,, Fransız general ve altı Fransız mareşalden birisidir. 1543-1626 Fransız Din Savaşları'nda ve Fransa Polis Teşkilatında asker olarak görev yaptı.

Capet hanedanından Charles Martel, Napoli Kralı II. Charles ile Macaristan Kralı V. Stephen'ın kızı Macaristanlı Mary'nin en büyük oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">Charles (Provence)</span>

Provence Charles veya II. Charles 855'ten 863'te ölümüne kadar Provence Kralıydı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.