İçeriğe atla

Dasamobi Kilisesi

Koordinatlar: 41°19′34″K 42°14′08″D / 41.32611°K 42.23556°D / 41.32611; 42.23556
Dasamobi Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumDereiçi, Şavşat
Koordinatlar41°19′34″K 42°14′08″D / 41.32611°K 42.23556°D / 41.32611; 42.23556
DurumOrtadan kalkmış
Mimari
Mimari türKilise
Mimari biçimGürcü mimarisi
TamamlanmaOrta Çağ
Özellikler
MalzemelerTaş

Dasamobi Kilisesi (Gürcüce: დასამობის ეკლესია), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Dasamobi olan Dereiçi köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kiliseydi.[1] Bu yapı günümüze ulaşmamıştır.[2]

Tarihçe

Dasamobi Kilisesi ile Dasamobi köyünün bulunduğu Şavşeti, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ikinci yarısının hemen başında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin kurduğu Şavşat sancağının 1554 yılındaki yöneticisi de iosebiti adında bir Gürcü beyi (tavadi) idi.[3] Osmanlı döneminde köy halkının Müslüman olması sonucunda kilise cemaatini ve işlevini yitirmiş, zaman içinde harabeye dönmüştür. Nitekim 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde Çihori köyünün bir mahallesi olan Dasamobi'de 3 hane Müslüman Gürcü yaşıyordu.[4] 1904 yılında, Nikolay Marr'ın araştırma gezisi sırasında kilise büyük ölçüde yıkılmış, yıkıntılar kilisenin içine ve etrafına yığılmıştı. Bununla birlikte, yaşlı bir kadının kilisenin yanında bir bostan yaptıktan sonra felç geçirip öldüğü şeklindeki bir inançtan dolayı kilisenin taşlarına köylülerce yağmalanmamıştı. Bu tarihte kilise Phikuri'de yaşayan Ermeniler ve Dasamobi'de yaşayan Müslüman Gürcüler tarafından ziyaret ediliyordu.[1] Bu yapıdan geriye günümüze bir şey kalmamıştır.[2]

Mimari

Nikolay Marr, 1904 yılında, Şavşeti ve Klarceti bölgelerindeki araştırma gezisi sırasında, Phikuri köyünden yola çıkıp Gigadzistzkali adı dereyi geçtikten sonra Dasamobi Kilisesi'ne ulaştığını yazar. Marr'ın verdiği bilgiye göre, kilise bu tarihte yarı yarıya yıkıktı ve ancak planını çıkarmak mümkündü. Marr'ın “Şavşet-İmerhevi tipi” olarak adlandırdığı dikdörtgen planlı, tek nefli ve yuvarlak apsisli kilisenin içi ve etrafı yıkıntılarla doluydu. Güney duvarının yıkıntılarında ceviz ağacı büyümüştü. Kilisenin içinde ve duvarlarında da ağaçlar büyümeye başlamıştı. Kilisenin iç mekânda uzunluğu yaklaşık yaklaşık 10,5 metre, genişliği yaklaşık 7,5 metre idi. Kilisenin bulunduğu alan taş duvarla çevrilmişti.[1]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dereiçi, Şavşat</span>

Dereiçi, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ança Manastırı</span>

Ança Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Anca olan İncilli köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü Ortodoks manastırıdır. Ança Manastırı, Tao-Klarceti bölgesindeki beş Gürcü piskoposluğundan biri olan Ança Piskoposluğu'nun da merkeziydi.

<span class="mw-page-title-main">Okrobageti Kilisesi</span>

Okrobageti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Okrobageti olan Köprülü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Rabat Kilisesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Samtzkaro Kilisesi (Aşağı)</span>

Aşağı Samtzkaro Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesindeki Gürcü kiliselerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Samtskaro olan Aşağı Irmaklar köyündedir.

Sinkoti Kilisesi veya Singoti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Şavşat ilçesinin Küplüce köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Şavmta Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Şenköy'de eski bir kilisedir. Yıkılmış olan kilisenin taşlarının bir kısmı Çoraklı Köyü Camii'nin inşasında kullanılmıştır.

Tsihisdziri Kilisesi, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Tsihisdziri olan Kayadibi köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Yukarı Samtzkaro Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesindeki Gürcü kiliselerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı (Yukarı) Samtzkaro olan Yukarı Irmaklar köyündedir.

Tavzeti Kilisesi veya Tauzeti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Meşeli köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Bugün Okurlar adını taşıyan Tavzeti adlı yerleşimin ibadet yeriydi.

Tzinobani Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Meşeli köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Ortadan kalkmış bir yerleşim olan Tzinobani köyünün kilisesiydi.

Kokoşauri Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Susuz köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü kilisesidir. Adını Kokoşauri mahallesinden alır.

Dabaketili Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Dabaketili olan Yaşarköy'de Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Meria Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Meria olan Veliköy'ün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Bulunduğu mahalleden dolayı Molohori Kilisesi olarak da bilinir.

Ube Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Ube olan Oba köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş bir Gürcü kilisesidir. Bulunduğu yer itibarıyla Vanisa Kilisesi olarak da bilinir.

Devadzeler Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Daba olan Erikli köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Devadzeler mahallesinin kilisesi olduğu için bu adla anılır. Bu yapı, Devadzeler'in diğer adına istinaden Devieti Kilisesi olarak da bilinir.

Cvarebi Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Cvarebi olan Şalcı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisesidir.

Bazgireti Kilisesi veya Badzgireti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Bazgireti olan Maden köyünde Orta Çağ'da kalma Gürcü kilisedidir. Bulunduğu mevkiden dolayı Sazgireli Kilisesi olarak da bilinir.

Hozabiri Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Çihishevi olan Yanıklı köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Hozabiri Kilisesi, eski Hozabiri köyünün kilisesiydi ve bundan dolayı bu adla anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Svirevani Kilisesi</span> Artvin Şavşat Dutlu Köyü Orta Çağ Gürcü Kilisesi

Svirevani Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Svirevani olan Dutlu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Surevani Kilisesi olarak da bilinir.

Goraşeti Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Goraşeti olan Kutlu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kiliseydi.