Dargeçit
| Dargeçit | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Mardin |
| Coğrafi bölge | Güneydoğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Muhammed Enes İpek[1] |
| • Belediye başkanı | ASYA GEZER (DEM PARTİ[2]) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 542 km² |
| Rakım | 940 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 28.555 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 47750 |
| İl alan kodu | 0482 |
| İl plaka kodu | 47 |
Resmî site [1] | |
Dargeçit, Mardin'in ilçesidir.
Tarihçe
Dargeçit geçmişte Kher-Boran, Kfar-Boran, Kerburan, Kerboran gibi isimlerle anılmaktadır. MS 4. yüzyılda Samanilerin iktidarı döneminde Dargeçit ve yöresi Hristiyanlıkla tanışır. Dargeçit'e ilk yerleşenlerin Mardokeliler diye bilinen bir aile olduğu rivayet edilmektedir. Kesin olarak hangi tarihte olduğu bilinmemekle beraber Süryani bir ailenin şehri kurduğu söylenmektedir. Aynı zamanda ticaret yolları üzerinde bulunduğu da söylenmektedir. Zamanla aldığı göçlerle büyüyen Dargeçit 1900'lerin basında beş yüz ailenin yasadığı bir şehir olmuştur.[]
30 Aralık 1985'te belediye statüsü alarak beldeye dönüştü.[5] Dargeçit, 1987 yılında Midyat ilçesinden ayrılarak ilçe oldu.
Coğrafya
Dargeçit, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin güneyindeki Mardin iline bağlı şirin bir ilçe merkezidir. Yüzölçümü yaklaşık olarak 550 km²'dir. Ortalama rakım 900 m civarındadır. Doğusunda Şırnak ilinin Güçlükonak ilçesi, batısında Midyat, Kuzeyinde Batman iline bağlı Gerçüş, güneyinde ise Şırnak iline bağlı İdil ilçesi bulunmaktadır.
Dargeçit ilçesi, 37-38 Kuzey paralelleri ile 41-42 Doğu meridyenleri arasında yer almaktadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinin en dağlık yörelerinden birisi de Mardin ilidir. Bu ilin toprakları içinde yer alan bir ilçe de Dargeçit ilçesidir. Güneydoğu Anadolu bölgesinin en dik ve engebeli yerlerindendir. Dargeçit ilçesinin çok yüksek dağları yoktur. Dargeçit ilçesi sırtını iki tepeye dayamıştır. En yüksek sayılan dağı ilçenin kuzeydoğusunda yer alan Site dağıdır. İlçe topraklarının büyük bir kısmı palamut ve meşe ağaçlarından oluşan ormanlık araziden oluşmuştur.
İlçenin 10–12 km uzaklığında Ilısu Köyü yakınlarından Dicle Nehri geçmektedir. Ayrıca ilçenin güneyinde yer alan Akyol Köyü ile Belen Köyü arasından geçen bir akarsu bulunmaktadır. Bu akarsu düzenli değildir. Kışları kar ve yağmur sularından taşma gösterirken yazın suları yok denecek kadar azalır. Bu akarsudan yararlanılarak sulu tarım yapılmaktadır. İlçeye bağlı Kuyubaşı yakınında yer altından çıkan suyla sulu tarım yapılmaktadır.
İlçe sınırları içinde doğal sayılabilecek göl bulunmamaktadır. Yer altı sularının yetersizliği nedeniyle hâlen ilçenin bazı köylerinde içme sularını, yağmur sularının doldurduğu kuyulardan temin eden köyler vardır.
İlçenin su şebekesi yapılmadan önce subaşında bulunan kaynaktan su kanallarıyla İlçe merkezinin su ihtiyacı karşılanmaktaydı. Bu nedenle su kanallarının önünde 5 tane su değirmeni Süryaniler tarafından yapılmıştı. Kanallardan suyun yetersiz gelmesiyle değirmenler kapatılmıştır. Hâlen bu su değirmenlerin kalıntıları ve binaları yer almaktadır.
- Dargeçit ilçesi arazi dağılımı
Yüzölçümü 1000 km² Tarla arazisi 15.865 hektar. Sebze arazisi 562 Hektar. Meyvelik 3.411 hektar Çayır-Mera 145.205 hektar Koruluk-Orman 140.756 hektar Tarıma elverişsiz arazi 140.756 hektar Kullanılmayan arazi 39.601 hektar.
İklim
İlçede karasal iklim hakimdir. Yazları sıcak ve kurak,kışları soğuk ve yağışlıdır. Rüzgârlar genellikle doğu ve güneydoğudan eser. Kış ve ilkbahar mevsimleri genellikle yağışlıdır.
Kiliseler
- Süryani Kadim Kiliseleri:
- Arbaye Mor Sabo Kilisesi (Şu an yıkık durumda)
- Arbaye Mor Gevargis Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
- Kerboran, Merkez Meryem Ana Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
- Kerboran, Merkez Mor Kuruyakos Kilisesi (Şu an açık durumda)
- Kerboran, Merkez Bethil Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
- Kerboran, Merkez Süryani Katolik Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
- Kerboran, Merkez Süryani Protestan Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
- Ermeni Kiliseleri:
- 1914'te Kerboran Ermeni Köse Ailesi (Mala Köse) tarafından temeli atılan Ermeni Kilisesi, 1915'te başlayan Ermeni Kırımı nedeniyle inşaatı durdurulmuş ve daha sonra da inşaatına devam edilememiştir.
Mezarlıklar
- Mıcır safa mezarlığı
- Süryani Ortodoks Mezarlığı
- Süryani Protestan Mezarlığı
- Süryani Katolik Mezarlığı
- Ermeni Mezarlığı
Nüfus
İlçenin nüfusu 2022 genel nüfus sayımına göre 27.147'tür. Bunun 14.689'u ilçe merkezinde, 12.884'ü belde ve köylerde yaşamaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990[6] | 31.436 | 10.079 | 21.357 |
| 2000[7] | 27.611 | 16.541 | 11.070 |
| 2007[8] | 26.988 | 14.118 | 12.870 |
| 2008[9] | 30.906 | 15.666 | 15.240 |
| 2009[10] | 27.342 | 14.208 | 13.134 |
| 2010[11] | 27.828 | 14.700 | 13.128 |
| 2011[12] | 27.573 | 14.689 | 12.884 |
| 2012[13] | 30.253 | 17.329 | 12.924 |
| 2013[14] | 28.891 | 28.891 | veri yok |
| 2014[15] | 28.601 | 28.601 | veri yok |
| 2015[16] | 27.722 | 27.722 | veri yok |
| 2016[16] | 27.441 | 27.441 | veri yok |
| 2017[16] | 27.308 | 27.308 | veri yok |
| 2018[16] | 28.555 | 28.555 | veri yok |
| 2019[16] | 27.711 | 27.711 | veri yok |
| 2020[16] | 27.743 | 27.743 | veri yok |
| 2021[16] | 27.307 | 27.743 | veri yok |
| 2022[16] | 27.147 | 27.743 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Yerel yönetim
Belediye başkanlığı
| Seçildiği yıl | Belediye başkanları |
|---|---|
| 2019 | Mehmet Cüneyt Aksoy (AKP) |
| 2014 | Zeynep Sipcik (BDP) |
| 2009 | Süleyman Asan (DTP) |
| 2004 | Süleyman Anık (SHP) |
| 1999 | Mahmut Kılıç (ANAP) |
| 1994 | Mehmet Tevfik Vural (DYP) |
| 1989 | Süleyman Anık (ANAP) |
| 1986 | Ahmet Kılıç (SHP)[17] |
- Eylül 2016'da "PKK-KCK örgüt üyesi olduğu gerekçesiyle 31 Mart 2016'da tutuklanan belediye başkanı Zeynep Sipçik'in yerine 1 Eylül 2016 tarihinde yürürlüğe giren 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kaymakam Mehmet Yaşar Yeşiltaş kayyum olarak atandı.[18] 2019 yerel seçimleri'nde Adalet ve Kalkınma Partisi (Ak Parti) adayı Mehmet Cüneyt Aksoy %50,59 oy oranı ile belediye başkanlığına seçildi.[2]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Muhammed Enes İpek". 1 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024.
- ^ a b "20 yıldır HDP'nin yönettiği yerde, AK Parti'nin zaferi kutlanıyor". Güneş. 2 Nisan 2019. 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ "Belediye Kurulmasına Dair Kararlar" (PDF). Resmî Gazete. 31 Aralık 1985. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Dargeçit Nüfusu - Mardin". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Mardin Dargeçit Nüfusu". nufusune.com.
- ^ Milliyet Gazetesi, 02.06.1986, sf. 8
- ^ "28 belediyeye kayyum atandı" 12 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birgün. 11 Eylül 2016. En son 11 Eylül 2016 tarihinde erişildi.
Dış bağlantılar
- YerelNET
- Mardin İl Kültür Turizm Müdürlüğü 8 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dargeçit Kaymakamlığı Resmî Sitesi 27 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
