Darfur Soykırımı
| Darfur Soykırımı | |
|---|---|
| Darfur Savaşı,2023 Sudan çatışmaları | |
 Darfur Haritası | |
| Bölge | Darfur, Sudan |
| Tarih | 23 Şubat 2003 – günümüz |
| Hedef | Darfuri Fulani, Masalit ve Zaghawa etnik gruplarından erkekler, kadınlar ve çocuklar |
Saldırı türü | Soykırım, Toplu katliam, insanlığa karşı suçlar |
| Ölü | 80.000 ile 400.000 arası |
| Yaralı | Bilinmiyor ancak 9,300 kadın ve erkeğin tecavüze uğradığı [1] Yaklaşık 3 milyon Darfuri'nin çeşitli şekillerde bundan etkilendiği iddia edilmektedir. |
| İşleyenler |
|
| Makale serilerinden |
Darfur soykırımı, Sudan'ın batısında devam eden çatışmalar sırasında etnik Darfuri halkının sistematik olarak öldürülmesidir.[2][3] Aksi yönde iddialar ve Sudan eski devlet başkanı Ömer el-Beşir'ce böyle bir soykırımın olmadığı buradaki katliam olduğu iddia olunan olaylara Sudan ordusunun katılmasının söz konusu olmadığı ve rakamların şişirildiği belirtilsede [4] Fulani, Masalit ve Zaghawa etnik gruplarına karşı yürütülen soykırım iddiaları, önce Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1769 sayılı kararı almasına sonrasına Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) insanlığa karşı suçlar, tecavüz, zorla nakil ve işkence suçlarından şu anki Sudan eski devlet başkanı başta olmak üzere birçok kişiyi itham etmesine yol açmıştır. 2003 ve 2005 yılları arasında tahminen 200,000 kişi öldürülmüştür.[5]
2023 yılında, Sudan'daki bir başka savaşın yan etkisi olarak Masalit halkına yönelik etnik şiddet yeniden alevlendi ve etkilenenlerin çoğunun Çad'a kaçmasıyla sonuçlandı[6] ve bir başka soykırımın (Masalit Soykırımı (2023)) tırmanışını başlattı.
Kökeni
Sudan'ın batı Darfur bölgesindeki kriz ve devam eden çatışma birkaç ayrı olaydan gelişmiştir. Bunlardan ilki Hartum ulusal hükûmetleri ile Darfur'daki iki isyancı grup arasında meydana gelen bir iç savaştı: Adalet ve Eşitlik Hareketi ve Sudan Kurtuluş Hareketi/Ordu. İsyancı gruplar ilk olarak Şubat 2003'te Darfur'un "Hartum tarafından siyasi ve ekonomik olarak marjinalleştirilmesi" nedeniyle kuruldu. Nisan 2003'te isyancı gruplar askeri havaalanına saldırıp bir hava kuvvetleri generalini kaçırınca hükûmet karşı saldırı başlattı. Bunun yanında Hartum hükûmeti isyanı bastırmak için milis güçlerini silahlandırdı. Bu paramiliter güce Cancavid adı verildi ilerleyen zamanlarda bu güç Hızlı Destek Güçleri adı altında organize edilecektir. Öte yandan bu durum Darfur'daki vatandaşlara karşı kitlesel şiddete yol açtı.[7]
İkinci bir faktör ise Sudan'ın 1956 yılında Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmasından bu yana Hristiyanlar, animist Siyah Güneyliler ve Arap ağırlıklı hükûmet arasında meydana gelen iç savaştır. Yaklaşık 11 yıl boyunca devam eden şiddet, bir milyondan fazla insanın çatışmalar nedeniyle yerlerinden olmasına neden oldu: Sudan çevresindeki başka yerlere ya da sınırı geçerek Çad'a kaçtılar.
Darfur'daki etnik çatışmanın köklerinde de iddialara göre ırkçılık yatmaktadır.[8] Darfur altı milyon insana ve birkaç düzine kabileye ev sahipliği yapmaktadır. Darfur "Siyah 'Afrika' kökenli olduğunu iddia eden, öncelikle yerleşik tarımla uğraşanlar ve 'Arap' kökenli olduğunu iddia eden çoğunlukla yarı göçebe hayvan çobanları".[7] arasında ikiye bölünmüştür.
2013 yılında Birleşmiş Milletler (BM) soykırım sırasında 300.000 kadar insanın öldürüldüğünü tahmin etti; buna karşılık Sudan hükûmeti ölü sayısının "büyük ölçüde şişirilmiş" olduğunu iddia etti.[9] 2015 yılına gelindiğinde ölü sayısının 100.000 ila 400.000 arasında olduğu tahmin ediliyordu.[10]
Şiddet, hükûmetin Darfur'daki yerel halka karşı kimyasal silah kullandığı iddia edilen 2016 yılında da devam etti. Bu durum, düşmanca ortam nedeniyle milyonlarca kişinin yerinden edilmesine yol açtı. Çatışmalardan 3 milyondan fazla kişi ağır şekilde etkilenmiştir.[11]
Savaş suçları
.
BBC etnik temizlik konusunu ilk olarak Kasım 2003'te ve aynı yılın başlarında Mart ayında haberleştirmiştir. Kongreye ifade veren Birleşik Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı'ndan bir yönetici etnik temizlikten ve Darfur'da meydana gelen "nüfus temizliğinden" bahsetti.[12]
Nisan 2004'te İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ce bölgede geçirilen 25 günün ardından derlenen 77 sayfalık,Darfur Yok Edildi: Batı Sudan'da Hükümet ve Milis Güçleri Tarafından Gerçekleştirilen Etnik Temizlik (Darfur Destroyed: Ethnic Cleansing by Government and Militia Forces in Western Sudan), başlıklı bir rapor kamuoyuna sunuldu. HRW'nin Afrika şubesinin icra direktörü Peter Takirambudde ise rapor ile birlikte şunları söyledi: "Sudan hükümetinin Darfur'da insanlığa karşı işlenen suçlardaki suçluluğu konusunda hiçbir şüphe olamaz".[13]
Darfur soykırımı sırasında tecavüz
Tecavüzün bir soykırım aracı olarak kullanıldığı kaydedilmiştir. Bu suç iddialara göre Sudan hükûmet güçleri ama bunun yanında ("at sırtındaki kötü adamlar") olarak zikredilen Cancavid [14]olarak geçen ordu yanındaki paramiliter gruplar tarafından gerçekleştirilmiştir.[15][16] Cancavid'in eylemleri sadece kadınlara değil çocuklara da soykırım tecavüzü olarak tanımlanmıştır. Ayrıca bebeklerin sopayla öldürüldüğüne ve kurbanların cinsel olarak sakatlanmasının yaygın olduğuna dair raporlar da vardı.[17][18]
Devam eden çatışmalar nedeniyle, görüşmeciler ve aktivistlerin Darfur'da nüfus temelli araştırmalar yapmaları mümkün olmamıştır. Bununla birlikte, rapor edilen tecavüzler çoğunlukla Arap olmayan köylerde Sudan ordusunun yardımıyla Cancavidler tarafından gerçekleştirilmiştir.
Bu saldırıların gerçekleştiği ortamlar:
- Cancavid güçleri köyü kuşattı ve ardından yakacak odun veya su toplamak için köyden ayrılan kızlara ve kadınlara saldırdı.[19]
- Cancavid güçleri ya ev ev dolaşıp erkek çocukları ve erkekleri öldürürken kızlara ve kadınlara tecavüz ediyor ya da herkesi toplayıp merkezi bir yere getiriyor, burada erkek çocukları ve erkekleri öldürdükten sonra kızlara ve kadınlara tecavüz ediyordu.[19]
- Cancavid güçleri kadınlara ve çocuklara tecavüz etmek için yakındaki köylere veya kasabalara, ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin (IDP) kamplarına veya Çad sınırının ötesine gitti.[19]
Tara Gingerich ve Jennifer Leaning'e göre, tecavüz saldırıları genellikle "izlemeye zorlanan ve müdahale etmeleri engellenen kurbanların kocaları, babaları, anneleri ve çocukları da dahil olmak üzere" başkalarının önünde gerçekleştirilmiştir.[19] Bu soykırım tecavüzü, 70 yaş ve üzeri kadınları, 10 yaşın altındaki kız çocuklarını ve gözle görülür hamile kadınları da içeren geniş bir yaş aralığına uygulanmıştır.
Kayıp kadın ve kız çocukları muhtemelen serbest bırakılmış ancak şimdiye kadar aileleriyle bir araya gelememiş olabilirler. Eski genel sekreter Kofi Annan BM'ye yaptığı bir açıklamada "Darfur'da, tecavüz kasıtlı bir strateji olarak kullanılırken, tüm nüfusun yerinden edildiğini ve evlerinin yıkıldığını görüyoruz" demiştir.[19]
Uluslararası müdahale
Darfur'daki Birleşmiş Milletler - Afrika Birliği Hibrit Operasyonu (UNAMID)
Birleşmiş Milletler, Darfur'da barışı korumak için karma bir Birleşmiş Milletler-Afrika Birliği misyonu (UNAMID) oluşturdu. Güvenlik Konseyi'nin 1769 sayılı kararının kabul edilmesiyle 31 Temmuz 2007 tarihinde kurulmuştur. Ancak resmi olarak 31 Aralık 2007 tarihinde göreve başlamıştır.[20] Misyonun merkezi El Faşir, Kuzey Darfur'dadır. Ayrıca El Geneina (Batı Darfur), Nyala (Güney Darfur), Zalingei (Orta Darfur) ve El Daein (Doğu Darfur)'da sektör merkezleri bulunmaktadır. Misyonun beş Darfur eyaletinde 35 konuşlanma yeri bulunmaktadır.[20]
Afrika Birliği (AU) ve Birleşmiş Milletler (BM) yoğun diplomatik ve siyasi barışı koruma çabaları için bir çerçeve belge hazırladı. Sudan'ın Darfur'daki Afrika Birliği Hibrid Operasyonunu kabul etmesi, Genel Sekreter Ban Ki-moon ve uluslararası toplumdaki çeşitli aktörlerin yoğun müzakereleri sonucunda gerçekleşti. Birleşmiş Milletler-Afrika Birliği Darfur Misyonu (UNAMID) web sitesine göre, "görev süresi her yıl yenilenmektedir ve 2296 sayılı Güvenlik Konseyi Kararının kabul edilmesiyle 30 Haziran 2017 tarihine kadar uzatılmıştır."[20]
Barışı koruma misyonu güvenlikten lojistik kısıtlamalara kadar çeşitli zorluklarla karşı karşıyadır. Konuşlandırılan birlikler affetmeyen, karmaşık ve çoğu zaman düşmanca siyasi ortamlarda faaliyet göstermektedir. Ayrıca, misyonlar ekipman, altyapı, ulaşım ve havacılık varlıklarında birçok eksiklikle karşı karşıyadır. UNAMID'in bütçesi 2016-2017 mali yılı için 1.039.573,2 dolardır.[20]
Yine de, sınırlı kaynaklar ve düşmanca ortamla birlikte, birlikler Darfur'daki yerel halka koruma sağlamayı ve insani yardım operasyonunun ilerlemesine yardımcı olmayı başarıyor. UNAMID barışı teşvik etmeye, çatışmanın kritik köklerini ele almaya ve "misyonun günde 100'den fazla devriye gerçekleştirdiği" düşünüldüğünde şiddetin sona ermesine yardımcı olmaya katkıda bulunmaktadır.[20]
Birleşmiş Milletler Barış Gücü işbirliğini kolaylaştırır ve şu yollarla barışı korur:
- Sudan Hükümeti'nin sorumluluğuna halel getirmeksizin sivilleri korumak.[20]
- İnsani yardımın BM kuruluşları ve diğer yardım aktörleri tarafından ulaştırılması ve insani yardım personelinin emniyeti ve güvenliği.[20]
- Sudan Hükûmeti ile imzacı olmayan hareketler arasına müdahale etmek.
- Temel nedenlerini ele alan önlemler yoluyla toplum çatışmasını çözmek.
Misyonun 31 Temmuz 2007 tarihi itibarıyla 25,987 üniformalı barış gücü askeri bulunmaktadır. Operasyonda 19,555 asker, 360 askeri gözlemci ve irtibat görevlisi, 3,772 polis danışmanı ve 2,660 oluşturulmuş polis birimi (FPU) yer almıştır.[20]
2011 yılının ortalarında UNAMID, tam yetkili gücünün yüzde 90'ına ulaşarak BM'nin en büyük barışı koruma operasyonlarından biri haline geldi.[20]
2018
Darfur'da şiddet olayları hala devam etmekle birlikte, düşük bir seviyededir ve bölge giderek daha istikrarlı hale gelmektedir. UNAMID güçleri, Sudan'ın Darfur kentinde sahada konuşlandırılan asker sayısında bir azalma olduğu için bölgeden ayrılmaya başladı.[21]
Birleşmiş Milletler, Genel Sekreter Yardımcısı Amina Mohammed şunları belirtmektedir:
"Halkın acılarını hafifletmek için insani yardım fonlarına ve ikili yardımlara ek olarak son on yılda sadece barışı korumaya 16 milyar dolar yatırım yaptık. Bölge savaştan çıkarken, şimdi kazanımları pekiştirme zamanıdır" dedi ve "adım atma ve Darfur'un barış ve refaha doğru ilerlediğinden emin olma" zamanının geldiğini sözlerine ekledi.[21]
Tepkiler
2007 yılında[22] Google'ın eski bir çalışanı olan Andria Ruben McCool, Darfur'da yaşananları haritalandırmak için Google Earth'ün yüksek çözünürlüklü görüntülerini kullanma fikrini ortaya attı. Projenin adı Darfur'da Kriz idi ve Google Earth ile ortaklaşa United States Holocaust Memorial Museum tarafından yürütülüyordu. Yazılım, kullanıcıların bölgeyi yakınlaştırmasına olanak tanıyor ve kullanıcılar 1600'den fazla yıkılmış ve hasar görmüş köyü görüntüleyebiliyordu. Guardian'da yazan Mark Tarn, bölgenin kırmızı ve sarı simgelerle işaretlenmiş olması nedeniyle görüntüleri "dramatik" olarak tanımlıyor ve "bölge halkına yaşatılan kargaşayı grafiksel olarak aktarıyor" ifadesini kullanmıştır.[23]
2004 yılında, Colin Powell dışişleri komitesine Darfur'da soykırım yapıldığını, Sudan hükûmetinin ve Cancavidlerin sorumlu olduğunu ve soykırımın hala devam ediyor olabileceğini söyledi.[24] Powell, Dışişleri Bakanlığı tarafından derlenen kanıtları inceledikten ve bunları uluslararası toplumda serbestçe erişilebilen bilgilerle karşılaştırdıktan sonra Darfur'da soykırım yapıldığı sonucuna vardığını belirtmiştir.[25]
21 Eylül 2004 tarihinde Senato Dış İlişkiler toplantısında Powell şunları söyledi:
"Temmuz ayında, mülteciler ve yerinden edilmiş kişilerle konuşmak üzere Çad'daki mülteci kamplarını ziyaret etmek üzere bir ekip göndererek sınırlı bir soruşturma başlattık. Ekip ... BM'nin bu korkunç durumdan etkilendiğini tahmin ettiği 2.2 milyon kişiden 1136'sıyla görüşebildi."[26]
"Bu görüşmeler şunu gösterdi: ... tutarlı ve yaygın bir zulüm modeli: Arap olmayan köylülere karşı jingaweit ve hükümet güçleri tarafından işlenen cinayetler, tecavüzler, köylerin yakılması; görüşülenlerin dörtte üçü Sudan askeri güçlerinin saldırılara karıştığını bildirdi; ... [Köyler] genellikle yakılarak, bombalanarak ya da bombalanarak yok edilmeden önce uzun bir süre boyunca birden fazla saldırıya maruz kalmış ve köylülerin köylerine dönmeleri imkansız hale gelmiştir. Bu, rastgele bir şiddet değil, koordineli bir çabaydı."[26]
"Ekibimiz tarafından derlenen kanıtları gözden geçirdiğimizde ve daha sonra Devlet Bakanlığı'nın elinde bulunan ve uluslararası toplumda yaygın olarak bilinen, medya ve diğerleri tarafından yaygın olarak bildirilen diğer bilgilerin yanına koyduğumuzda, Darfur'da soykırım yapıldığı ve Sudan Hükümeti ile Cancavidlerin sorumluluğu olduğu ve soykırımın hala devam ediyor olabileceği sonucuna vardık. "[26]
Powell sözlerini, bir sonraki UN Security Council Resolution'nda uluslararası insancıl hukuk ve insan hakları ihlallerinin hesap verebilirliği sağlamak amacıyla Darfur, Sudan'da soruşturulacağını duyurarak tamamladı.[26]
ABD Başkanı George W. Bush 29 Mayıs 2007 tarihinde yaptığı bir konuşmada Darfur'daki durumun bir soykırım olduğunu doğruladı. Sudan Başkan Ömer el-Beşir'in işbirliği yapmamasını gerekçe göstererek Sudan'a yönelik ekonomik yaptırımların sıkılaştırılacağını ve Sudan hükûmetinin Darfur üzerinde askeri uçuşlar yapmasının yasaklanması da dahil olmak üzere ek yaptırımlar uygulanması için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararını takip edeceğini duyurdu. Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve uluslararası toplumun diğer üyelerini Darfur'da barışın yeniden tesis edilmesi için atılan adımları engellememeye çağırdı ve Başkan Beşir'i barış güçleriyle işbirliği yapmaya ve Darfur'da masum insanların öldürülmesini durdurmaya davet etti.[27]
Rebecca Joyce Frey'e göre, uluslararası toplum Darfur konusunda Ruanda soykırımı'nda olduğu gibi "dışarıdan bir gözlemci" ya da "seyirci" konumunda kalmıştır. Joyce Frey ayrıca Beşir'in ve diğer liderlerin Ruanda'da uluslararası toplumun müdahalesinin eksikliğinin farkına vardıklarını ileri sürmektedir.Joyce Frey ayrıca Beşir'in ve diğer liderlerin Ruanda'ya uluslararası toplum tarafından müdahale edilmemesinin, uluslararası müdahale konusunda ciddi bir endişe duymadan soykırımı sürdürme konusunda kendilerine serbestlik sağladığını fark ettiklerini ileri sürmektedir.[28]
Nicholas Kristof, the "New York Times"'da yazdığı yazıda, Çin'in Darfur'da "21. yüzyılın ilk soykırımını finanse ettiğini, diplomatik olarak koruduğunu ve silah tedarik ettiğini" iddia etti.[29][30][3]
Çin, Devlet Başkanı Beşir'in BM'nin konuşlandırılmasına ve uluslararası ilgiye karşı direnişinin destekçisi olarak görülüyordu. Çin, Sudan'a BM'nin Darfur'a konuşlandırılmasını kabul etmesi için baskı yaptı; ancak Çin aynı zamanda Hartum'a silah tedarik etti ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarını tek başına veto etme gücüne sahipti.[31] Çin'in öncelikli hedefi soyut olarak daha iyi insan hakları uygulamalarına ulaşmak değil, Darfur'un gıda, barınma ve güvenlik gibi temel ihtiyaçlarını karşılamaktır.[32]
Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Darfur Uluslararası Soruşturma Komisyonu tarafından hazırlanan 176 sayfalık raporda Komisyon, Sudan Hükûmetinin kasıtlı olarak soykırıma yol açacak politikalar izlemediğini tespit etmiştir. Komisyon, "hükümet güçleri ve milislerin Darfur genelinde sivillerin öldürülmesi, işkence, zorla kaybetme, köylerin yıkılması, tecavüz ve diğer cinsel şiddet türleri, yağma ve zorla yerinden etme dahil olmak üzere ayrım gözetmeyen saldırılar gerçekleştirdiğini tespit etmiştir." Ancak Komisyon, "en azından merkezi hükümet yetkilileri söz konusu olduğunda, soykırım niyeti gibi çok önemli bir unsurun eksik olduğu" sonucuna varmıştır. Komisyon, Darfur'da meydana gelen savaş suçları ve insanlığa karşı suçların, durumun bir soykırım olarak tespit edilmesi kadar önemli olduğunu söylemeye devam etmektedir.[33]
David Lanz'ın "Darfur'u Kurtarın" başlıklı makalesinde ele aldığı üzere Darfur'u Kurtarın Koalisyonu (Save Darfur Coalition) en büyük uluslararası toplumsal hareketlerden biriydi ve dünyanın Darfur'a verdiği tepki üzerinde önemli etkileri oldu: A Movement and Its Discontents" başlıklı makalesinde ele aldığı üzere, en büyük uluslararası toplumsal hareketlerden biriydi ve dünyanın Darfur'a verdiği tepki üzerinde önemli etkileri oldu. Lanz'ın Amerika Birleşik Devletleri'nde son derece popüler hale gelen Darfur'u Kurtarın Koalisyonu'na atfettiği başarılardan bazıları hükûmetin söylemindeki değişiklikti. Lanz, Colin Powell'ın Darfur Krizi'ni bir soykırım olarak görmesini hareketin en büyük başarılarından biri olarak nitelendiriyor. Save Darfur'un sorumluluğunu üstlendiği bir diğer başarı ise Darfur'un ICC'ye sevk edilmesi için BM Güvenlik Konseyi nezdinde lobi faaliyetlerinde bulunmalarıdır.[34]
Amerika Birleşik Devletleri'nde, Darfur'u Kurtarın hareketi Angelina Jolie, Brad Pitt, George Clooney, Mia Farrow ve Richard Branson gibi birçok ünlünün dikkatini çekmiştir. . Farrow ünlü bir şekilde Darfur'a gitmiş ve oynayan çocukları filme almıştır. Farrow ve Branson ayrıca[35] YouTube'da, kendilerinin ve diğerlerinin Darfur'daki insanlarla dayanışma amacıyla açlık grevi yaptıkları videolar yayınladılar. George Clooney, Darfur Krizini dünya sahnesine taşıyan en etkili ünlülerden biri olarak anılmaktadır. Angelina Jolie ve Brad Pitt, Sudan'da çalışan üç hayır kurumuna 1 milyon dolar bağışta bulunmuştu.[36]
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM/ICC) Süreci
UCM başlangıçta Beşir hakkındaki iddianameye soykırım suçlamasını eklemeyi reddetti; ancak temyiz başvurusunun ardından bu karar bozuldu. Dava dairesi Beşir'in "üç soykırım suçundan sorumlu olduğuna inanmak için makul gerekçeler" olduğuna karar verdi.[37]
14 Temmuz 2009 tarihinde UCM, Sudan Devlet Başkanı Ömer Beşir hakkında insanlığa karşı suç işlemek ve Darfur'daki soykırımı kolaylaştırmak ve emretmek suçlarından bir iddianame yayınladı.[38] 12 Temmuz 2010 tarihinde UCM, El Beşir'in soykırım suçundan tutuklanması için ikinci bir iddianame yayınladı, bu UCM'nin soykırım suçu için tutuklama emri çıkardığı ilk örnekti.[39] Beşir'in yanı sıra Ahmed Harun, Ali Kuşayb, Bahar Ebu Garda, Abdallah Banda, Saleh Jerbo, Abdel Rahim Mohammed Hussein olmak üzere altı şüpheli daha mahkeme tarafından suçlanmıştır. Kuşayb, 9 Haziran 2020 tarihinde Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından gözaltına alındı.[40] Yargılanmasına 5 Nisan 2022 tarihinde başlandı.[41]
UCM savcısı Luis Moreno-Ocampo, insanlığa karşı suçlar için suç duyurusunda bulunmuş olup, başvurusunda soykırım amaçlı tecavüz suçlamasını da takip etmektedir, çünkü bu tür eylemler UCM önünde tek başına suç olarak yargılanabilir.[42]
11 Şubat 2020 tarihinde Sudan hükûmeti, eski başkan Ömer El Beşir'in UCM önünde savaş suçu suçlamalarıyla karşı karşıya kalacağını kabul etti. Bu taahhüt isyancı gruplarla yapılan barış görüşmeleri sırasında verildi.[43]
Darfur mülteci kampları
Sudan'daki soykırımdan kaçan ve bugün de kaçmaya devam eden Darfur vatandaşları, Doğu Çad'daki 13 mülteci kampı'ndan birine yerleşiyor. Yaklaşık 360,000 Darfurlu bu kamplarda acı çekiyor: "Kamplarda yaşadıkları 10 yılı aşkın süre kısıtlı kaynaklar, kamp içinden ve dışından gelen tehditler ve daha fazlasıyla geçti, ancak mülteciler için hayat daha da zorlaşıyor."[44]
UNHCR, UN Secretary-General'ne "diğer kurumlarla ortaklaşa olarak Batı Darfur'da yerinden edilmiş kişilerin korunması ve gönüllü olarak geldikleri köylere geri dönmeleri için sorumluluk almayı..." teklif etti. BM, kamplarda, ev sahibi topluluklarda ve yerleşim yerlerinde yerlerinden edilmiş insanların Darfur'a dönmeleri için koruyucu bir ortam yaratılması ve yönetilmesi önerisini onaylamıştır.[45]
Mültecilerin ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin artışını etkileyen finansman eksiklikleri olmuştur. Çevre ve istisnai yaşam koşullarının eksikliği mülteci topluluğunu barındıracak durumda değildir.[45]
2018 itibarıyla, 2003-2004'ten bu yana Çad'da bulunan bir grup mülteci Kuzey Darfur'a geri dönüyor. Bu mülteciler, önümüzdeki aylarda gönüllü olarak Darfur'a dönmesi beklenen binlerce mülteciden ilkidir.[46] Mültecilere ulaşım ve Dünya Gıda Programı (WFP) tarafından sağlanan üç aylık gıda istihkakını içeren paketler sağlanmaktadır. Darfur'da barış ve güvenlik durumu sağlandıkça, daha fazla mülteci Sudan'a dönmek isteyecektir.
Medya ve popüler kültür
Filmler
The Devil Came on Horseback (2007) belgeseli, Darfur'da yaşanan soykırımın şiddet ve trajedisine odaklanıyor. Hikâye, sistematik olarak yok edilen hayatların görüntülerini ve hikâyelerini kullanarak hikâyeyi halka duyurmak için evine dönen bir Amerikalının gözünden görülüyor.
2009 yılında yönetmen ve yapımcı Uwe Boll, Attack on Darfur adlı bir film yayınladı. Hikâye, devam eden çatışma hakkında yerel halkla röportaj yapmak üzere Sudan'ı ziyaret eden Amerikalı gazetecilere odaklanıyor. Cancavidlerin neden olduğu vahşetle karşı karşıya kalan gazeteciler, cinayetleri durdurmak ve soykırımla karşı karşıya kalan köylülere yardım etmek için ellerinden geleni yapıyorlar.
Film yapımcısı Ted Braun, Sudan'ın Darfur kentindeki soykırımı inceliyor. Hotel Rwanda filminin yıldızı Don Cheadle'ın da rol aldığı Darfur Now (2007) filmi, tüm dünyadaki insanlara Darfur'da devam eden krize yardım etmeleri için bir eylem çağrısıdır.
"Sand And Sorrow: A New Documentary about Darfur" (2007) devam eden Darfur çatışması hakkında bir belgesel filmdir. İnsan hakları aktivisti John Prendergast, Harvard profesörü Samantha Power ve New York Times köşe yazarı Nicholas Kristof'un röportajları ve görüntüleri, Darfur bölgesindeki Arap ve Arap olmayan kabileler arasındaki çatışmanın kökenlerini ve sonrasını tasvir etmek için gösterilmektedir.
Ayrıca bakınız
- Soykırım çalışmalarının ana hatları
- Yerli halklara yapılan soykırımlar
- Tarihteki soykırımlar (21. yüzyıl)#Darfur
- Darfur'un Tarihi
- Sudan Tarihi
- Afrika'da insan hakları
- Orta Doğu'da insan hakları
- Çoğunluğu Müslüman olan ülkelerde insan hakları
- Sudan'da insan hakları
- Etnik temizlik kampanyalarının listesi
- Soykırımların listesi
- Sudan'daki katliamların listesi
- Sudan'ın dahil olduğu savaşların listesi
- 2023 Masalit soykırımı
- Afrika'da Irkçılık#Sudan
- Müslüman topluluklarda ırkçılık
- 2023 Sudan çatışmaları
- Orta Doğu'da yabancı düşmanlığı ve ırkçılık
Kaynakça
Atıflar
- ^ Gingerich, Tara; Leaning, Jennifer (2004). The Use of Rape as a Weapon of War in the Conflict in Darfur, Sudan (PDF). Harvard School of Public Health.p. 16
- ^ Williams 2012, s. 192.
- ^ a b The Bambuti genocide predates the Darfur genocide.
- ^ Noor Al-bazzaz ve ajasnları (20 Ağustos 2008), Sudan's president denies involvement in Darfur atrocities, The Guardian, 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Kasım 2023
- ^ "Darfur". encyclopedia.ushmm.org (İngilizce). 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
- ^ "Ethnically targeted violence worsens in Sudan's Darfur, rights monitors say". Reuters. 11 Temmuz 2023. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ a b Straus 2005
- ^ Makau Mutua, "Racism at root of Sudan's Darfur crisis." 20 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CSMonitor, 14 Temmuz 2004,
- ^ Al Jazeera2013.
- ^ Straus 2015, s. 233.
- ^ "Darfur Genocide " World Without Genocide -" (İngilizce). 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2018.
- ^ Daly 2010, s. 293.
- ^ Human Rights Watch b 2004.
- ^ Straus 2005, s. 126.
- ^ Hirsch 2012.
- ^ Hashim 2009, s. 226.
- ^ Rothe 2009, s. 53.
- ^ Hagan, Rymond-Richmond & Parker 2005, ss. 525-562.
- ^ a b c d e "The Use of Rape as a Weapon of War in the Conflict in Darfur, Sudan" (PDF). reliefweb.int. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Aralık 2018.
- ^ a b c d e f g h i "About UNAMID" (İngilizce). UNAMID. 28 Mayıs 2015. 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2018.
- ^ a b "UN officials urgge support as Darfur attempts to 'turn the page' from conflict to peace" (İngilizce). UN News. 28 Eylül 2018. 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2018.
- ^ Puzzanghera, Jim (11 Nisan 2007). Los Angeles Times (İngilizce). ISSN 0458-3035 title=Google puts Darfur crisis on its map http://articles.latimes. title=Google puts Darfur crisis on its map
|url=değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 6 Mart 2019. Eksik ya da boş|başlık=(yardım)[] - ^ Tran 2007.
- ^ Ocak 2007, ss. 114-115.
- ^ Markusen 2009, s. 99.
- ^ a b c d "President and Secretary of State Characterize Events in Darfur as Genocide". The American Journal of International Law (İngilizce). 99 (1): 266-267. 2005. doi:10.2307/3246127. JSTOR 3246127.
- ^ "President Bush Discusses Genocide in Darfur, Implements Sanctions". georgewbush-whitehouse.archives.gov. 17 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2018.
- ^ Joyce Frey 2009, s. 101.
- ^ Kristof, Nicholas (24 Ocak 2008). "Opinion | China's Genocide Olympics". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2018.
- ^ Kelly & Moreno-Ocampo 2016, s. 112.
- ^ Funk, Kevin, and Steven Fake. "Scramble for Africa: "Darfur - İntervention and the USA". Black Rose Books, 2009.
- ^ Shinn, David H. (2009). "China and the Conflict in Darfur". The Brown Journal of World Affairs (İngilizce). 16 (1): 85-100. JSTOR 24590742.
- ^ "Archived copy" (PDF). 13 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2018.
- ^ Lanz, David (2009). "Save Darfur: A Movement and its Discontents" (PDF). African Affairs (İngilizce). 108 (433): 669-677. doi:10.1093/afraf/adp061. JSTOR 40388427. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ "YouTube". www.youtube.com. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2018.
- ^ Glaister, Dan (18 Mayıs 2007). "Not on our watch - how Hollywood made America care abour [sic] Darfur". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2018.
- ^ BBC 2010.
- ^ Phares 2010, s. 269.
- ^ Human Rights Watch2010.
- ^ "Situation in Darfur (Sudan): Ali Kushayb ICC gözetiminde". www.icc-cpi.int. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ "Abd-Al-Rahman davası Uluslararası Ceza Mahkemesinde açıldı". International Criminal Court official website. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ Scheffer 2008.
- ^ "Omar al-Bashir: Sudan agrees ex president must face ICC". BBC News. 11 Şubat 2020. 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ Durbin, Ann Strimov. "Genocide in Darfur: Bilgi ve Haberler". Jewish World Watch (İngilizce). 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2018.
- ^ a b "Darfur" (PDF). www.unhcr.org. 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Aralık 2018. (PDF)
- ^ "First Darfur refugee returns from Chad" (İngilizce). United Nations High Commissioner for Refugees. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2018.
Bibliografya
- "UN: 460,000 displaced in Darfur this year". Al Jazeera. 14 Kasım 2013. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017.
- Bartrop, Paul R.; Jacobs, Steven L (2014). Modern Genocide: The Definitive Resource and Document Collection. ABC-CLIO. s. 732. ISBN 978-1-61069-363-9.
- "Darfur warrant for Sudan's Bashir: ICC adds genocide". BBC News. 12 Temmuz 2010. Erişim tarihi: 3 Kasım 2017.
- {{Kitap kaynağı|soyadı1=Daly|ad1=M. W.|başlık=Darfur's Sorrow: The Forgotten History of a Humanitarian Disaster|url=https://archive.org/details/darfurssorrowfor0000daly_f4l9%7Ctarih=2010%7Cyayıncı=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83833-7|sayfa=293|basım=2.2
- Elhag, Hussein Adam (2014). "Energy development and transportation". Ali, Hamid Eltgani (Ed.). Darfur's Political Economy: A Quest for Development. Routledge. s. 210. ISBN 978-1-85743-711-9.
- Hagan, John; Rymond-Richmond, Wenona; Parker, Patricia (2005). "The Criminology of Genocide: The Death and Rape of Darfur" (PDF). Criminology. 43 (3): 525-562. doi:10.1111/j.0011-1348.2005.00016.x.
- Hashim, Nadra O. (2009). Language and Collective Mobilization: The Story of Zanzibar. Lexington. ISBN 978-0-7391-2211-2.
- Hirsch, Michele Lent (8 Şubat 2012). "Darfur-Sudan". Women Under Siege. Erişim tarihi: 29 Aralık 2013.
- Human Rights Watch (13 Temmuz 2010). "Sudan: ICC Warrant for Al-Bashir on Genocide". Human Rights Watch. Erişim tarihi: 10 Ekim 2017.
- Human Rights Watch b (7 Mayıs 2004). "Sudan: Government Commits 'Ethnic Cleansing' in Darfur". Human Rights Watch. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017.
- Joyce Frey, Rebecca (2009). Genocide and International Justice. Facts On File. s. 101. ISBN 978-0-8160-7310-8.
- January, Brendan (2007). Genocide: Modern Crimes Against Humanity
. Twenty-First Century Books. ss. 114-115. ISBN 978-0-7613-3421-7. - Kelly, Michael J.; Moreno-Ocampo, Luis (2016). Prosecuting Corporations for Genocide. Oxford University Press. s. 112. ISBN 978-0-19-023889-6.
- Markusen, Eric (2009). "Three Empirical Investigations of Alleged Genocide in Darfur". Grzyb, Amanda (Ed.). The World and Darfur, Response to Crimes Against Humanity in Western Sudan. McGill-Queen's Press. s. 99. ISBN 978-0-7735-3535-0.
- Phares, Walid (2010). The Coming Revolution: Struggle for Freedom in the Middle East. Simon and Schuster. s. 269. ISBN 978-1-4391-7837-9.
- Rothe, Dawn (2009). State Criminality: The Crime of All Crimes. Lexington. ISBN 978-0-7391-2672-1.
- Straus, Scott (2005). "Darfur and the Genocide Debate". Foreign Affairs. 84 (1): 123-133. doi:10.2307/20034212. JSTOR 20034212.
- Scheffer, David (3 Kasım 2008). "Rape as genocide". New York Times. Erişim tarihi: 1 Ocak 2014.
- Straus, Scott (2015). Making and Unmaking Nations: War, Leadership, and Genocide in Modern Africa. Cornell University Press. s. 233. ISBN 978-0-8014-7968-7.
- Totten, Samuel (2006). "Chronology: The Darfur Crisis". Samuel Totten, Eric Markusen (Ed.). Genocide in Darfur: Investigating the Atrocities in the Sudan. Routledge. ISBN 978-0-415-95329-0.
- Totten, Samuel (2012). An Oral and Documentary History of the Genocide in Darfur. Santa Barbara, CA: Praeger Security International.
- Tran, Mark (11 Nisan 2007). "Mapping the Darfur conflict". The Guardian. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017.
- Williams, Dianne (2012). Race, Ethnicity, and Crime. Algora Publishing. s. 192. ISBN 978-0-87586-915-5.
Ek Okumalar
| Darfur Soykırımı ile ilgili |
- Hagan, John; Rymond-Richmond, Wenona (Aralık 2008). "The Collective Dynamics of Racial Dehumanization and Genocidal Victimization in Darfur". American Sociological Review. 73 (6): 875-902. doi:10.1177/000312240807300601.
- Prunier, Gérard (2007). Darfur: The Ambiguous Genocide (revised bas.). Ithaca: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-4602-3.
