İçeriğe atla

Darevski engereği

Darevski engereği
Erkek örnek, Ermenistan
Korunma durumu
Kritik tehlikede (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Squamata
Familya:Viperidae
Alt familya:Viperinae
Cins:Vipera
Tür: V. darevskii
İkili adlandırma
Vipera darevskii
Vedmederja, Orlov & Tuniyev, 1986
Dağılımı

Darevski engereği veya bilimsel adıyla Vipera darevskii, küçük bir zehirli engerek türüdür. Türkiye'nin Artvin ve Ardahan illeri ve Kuzeybatı Ermenistan'da görüldüğü rapor edilmiştir. Ayrıca muhtemelen Güney Gürcistan'da da yaşamaktadır.[1]

Etimoloji

Türün adı olan darevskii, Rus herpetolog İlya Sergeyeviç Darevski'nin onuruna verilmiştir.[2]

Zehiri

Darevski engereği, nispeten küçük zehirli bir yılandır. Isırması ağrı yapar ve ısırılan bölgede şişmeye neden olur. Buna karşın yetişkinlerde hayati tehlike oluşturmaz.

Özellikleri

Bu türde boyut, renk ve desen görünümünde eşeysel dimorfizm vardır. Dişiler için rapor edilen maksimum toplam uzunluk (vücut + kuyruk) 42.1 santimetredir. En büyük erkeğin toplam uzunluğu ise 25.8 santimetredir.[1] V. darevskii'nin sırt rengi açık kahverengi veya grinin tonlarında olabilir. Yılanın üzerinde koyu kahverengi veya siyah zikzak desenleri vardır. Ayrıca derinin her iki tarafında tek sıra halinde küçük koyu lekeler bulunur. Göbek çok sayıda gri veya siyah noktadan oluşan bir desene sahiptir. Dişilerde göbek daha griyken, erkeklerde karın pulları neredeyse siyahtır ve beyaz lekeler vardır. Genel olarak, yetişkin erkekler dişilere kıyasla belirgin şekilde daha parlaktır. Dişiler daha kahverengi bir deri rengine ve daha az belirgin kahverengi desene sahiptir; yetişkin erkeklerin koyu, genellikle siyah bir deseni ve nispeten açık bir deri rengi vardır.

Türün ontogenetik gelişimi ve yaşam süresi hakkında çok az şey bilinmektedir.

Beslenmesi

Diğer tüm yılanlar gibi Darevski engereği de yırtıcıdır. Kertenkeleler, küçük kemirgenler ve düz kanatlılar ile beslenir. Güçlü zehri nedeniyle, sindirim süreci çok hızlıdır. Çok tüylü sıçanları bile 4 ila 7 °C derece vücut sıcaklığıyla 3 günde sindirmektedir. Bu yılanların çok fazla yiyeceğe ihtiyacı olduğuna dair bir spekülasyon vardır.

Üreme

Tür, ilkbaharda derisini değiştirdikten sonra Mayıs ayında çiftleşir. Dişiler sıcak mevsim boyunca yoğun bir şekilde beslenir ve Eylül'den Ekim'e kadar 4 ila 8 yumurta bırakır. Yavrular doğduklarında sadece 15–18 cm uzunluğunda (kuyruk dahil) ve yaklaşık 5 gram ağırlığındadır.

İlk zamanları

Yavrular yumurtadan çıktıkları iki hafta boyunca yumurta sarısında kalan besinleri tüketirler. Yemek yemeden büyürler ve 10-14 gün içinde gerçekleşen ilk hibernasyonlarına hazırlanırlar. Bebek engereklerin ilk kış uykularından önce yem olup olmadıkları bilinmemektedir. Genellikle yavru Darevski engerekleri yeni doğan Valentin kertenkeleleri ve küçük kın kanatlılar ile beslenir.

Habitat ve ekoloji

Darevski engereklerinin yaşadıkları dağ sırtları benzersiz iklim koşullarına sahiptir. Ermeni Yaylası'nın en soğuk ve en nemli bölgesini oluştururlar. Burada ortalama yıllık yağış yaklaşık 1.000 milimetredir. Temmuz ve Ağustos aylarının en sıcak ve en kurak aylarında bile, sıcak günler nemin yoğun şekilde buharlaşmasına ve bulut oluşumuna neden olur. Hemen hemen her akşam, sağanak yağışlar görülür ve çevre yeniden nemlenir. Gece sıcaklıklar düzenli olarak 4 ila 6 °C dereceye düşer. Sabah güneş ışınları doğuya bakan yamaçlara ulaşmadan ve engereklerin yaşaması için gerekli ısıyı sağlamadan önce yoğun sisi keser. Kuzeye bakan bazı kesimlerde, dağ sırtlarının su havzalarına ve zirvelerine yakın yerlerde kalan kar ve buzların bir kısmı asla erimez. Bu tür yamalar yılanlar için uygun değildir. Engereğin yaşaması için uygun kayalık birikintiler, 2300 ila 3000 metre rakımlı derin dağ vadilerinin güneye veya güneydoğuya bakan dik ve en sıcak yamaçlarıdır.

Yüksek dağlık morenler ve alpin çayırlarla çevrili ana kaya çıkıntıları, bu yılanın temel habitatıdır. Kaya birikintileri, yılanlara derin kış uykusuna yatmaları için ortam sağlar, ayrıca engereği aşırı ısınma, aşırı soğuma ve yırtıcılara karşı korur. Aynı zamanda kayalık tortularda engereğinin ana besin maddesi olan kaya kertenkeleleri (esas olarak Valentin kertenkelesi) ve küçük kemirgenler (Microtus ssp.) yaşar. Darevski engerekleri günlük yılanlardır ve gün boyunca, yaklaşık 26-28 °C olan optimal vücut sıcaklıkları korumak için genellikle kayalıklarda hareket ederler. Bu engereklerin doğal düşmanları hakkında çok az şey bilinmektedir. Bu yılanın kalıntıları, bir kayın sansarının (Martes foina nehringi) dışkısında bulundu.

Arazi kullanımı ve korunması

Darevski engereklerinin yaşadığı dağ sırtları, yerel sakinler tarafından evcil sığırları otlatmak için düzenli olarak kullanılmaktadır. Günümüzde bu yılanın Ermenistan'daki yaşam alanının büyük bir kısmı Arpi Gölü Ulusal Parkı'na dahil edilmiştir.

Korunma durumu

Bu tür, 2009 yılında yapılan IUCN değerlendirmesine göre kritik tehlike altında (CR) olarak sınıflandırılmıştır. Bu durum, türün yayılım alanının 100 km2'den, yaşayış alanının ise 10 km2'den az olduğunun tahmin edildiğini göstermektedir. Yayılım alanı ciddi şekilde parçalanmıştır ve habitatının boyutunda sürekli bir düşüş olduğunu gözlemlenmiştir.

Kaynakça

  1. ^ a b Mallow D, Ludwig D, Nilson G. 2003.
  2. ^ Beolens B, Watkins M, Grayson M. 2011.

Konuyla ilgili yayınlar

  • Aghasyan, A.L. 1996. [The Fauna of Snakes of Armenia and Nakhichevan]. Ph.D. thesis. Yerevan. 34 pp. (Rusça).
  • Aghasyan, A.L., and Aghasyan, L.A. 2009. Conservation and further research of distribution of the critically endangered Darevsky's viper (Vipera darevskii) in Armenia. Project final report. Yerevan. 51 p.
  • Ananjeva, N.B.; Borkin, L.Ya.; Darevsky, I.S.; Orlov, N.L. 1998. [Encyclopedia of Russian Nature: Amphibians and Reptiles]. Moscow: ABF Publishing. 351 pp. (Rusça).
  • Ananjeva, N.B.; Orlov, N.L.; Khalikov, R.G.; Darevsky, I.S.; Rjabov, S.A.; Barabanov, A.V. 2004. [Atlas of Reptiles of Northern Eurasia]. Saint Petersburg, Russia: "Ivan Fedorov" Printing. 230 pp. (Rusça).
  • Darevsky, I.S. 1957. [The Fauna of Reptiles of Armenia and its Zoogeographical Analysis]. Ph.D. Thesis. Yerevan. 468 pp.(Rusça).
  • Darevsky, I.S. 1956. [A new species of the venomous snake, Vipera kaznakowi Nikolsky, for the fauna of Armenia]. Bulletin of the Academy of Sciences of Armenia, Yerevan 9 (12): 127–130. (Rusça).
  • Geniez, P., and Tynié, A. 2005. Discovery of a population of the critically engangered Vipera darevskii Vedmederja, Orlov & Tuniyev, 1986 in Turkey, with new elements on its identification (Reptilia: Squamata: Viperidae). Herpetozoa 18 (1/2): 25–33.
  • Orlov, N.L., and B.S. Tuniyev. 1986. [Present ranges, possible ways of their formation and phylogeny of the three species of vipers from the Eurosiberic group (V. kaznakowi complex) in the Caucasus]. Proceedings of the Zoological Institute, USSR Academy of Sciences, Leningrad 157: 104–135. (Rusça).
  • Avci, A.; Ilgas, C.; Baskaya, S.; Baran, I.; Kumlutas, Y. 2010. Contribution to the distribution of Pelias darevskii (Vedmederja, Orlov & Tunyev, 1986) (Reptilia: Squamata: Viperidae) in Northeastern Anatolia. Russian Journal of Herpetology 17 (1): 1–7.
  • Tadevosyan, T.L. 2002. [Poisonous Snakes as an Ecological Risk Factor and the Ways of its Neutralisation. Proceedings of the Third Republican Youth Scientific Conference "21st century: Ecological Science in Armenia"]. Yerevan. pp. 20–36.(Ermenice).
  • Tadevosyan, T.L. 2003. [Modern Anthropogenic Impact on the Population of Darevsky's viper, Pelias (Vipera sensu lato) darevskii Vedmederja, Orlov & Tunyev, 1986, in the Limits of the Southern Part of Javakhety Ridge (Armenia)]. [Materials of the Regional Scientific Conference to Consecrate 60 years of the Institute of Zoology, National Academy of Sciences, Republic of Armenia]. Yerevan. pp. 143–144. (Rusça).
  • Tadevosyan, T.L. 2004. [Mapping of the Presumed Range of Darevsky's viper]. [8th Pushinskaja School Conference of Young scientists]. (Rusça).
  • Vedmederja, V.I. 1984. [Range, variability and peculiarities of ecology of the Caucasus viper]. pp. 8–9. In [Species and their Productivity in the Habitat. Part V. Questions of Herpetology]. Sverdlovsk. (Rusça).
  • Tuniyev, S.B., Iremashvili, G.N., De Las Heras, B., Tuniyev, B.S.2014. About Type Locality and Finds of Darevsky's Viper [Pelias darevskii (Vedmederja, Orlov et Tuniyev, 1986) Reptilia: Viperinae] in Georgia. Russian Journal of herpetology, Vol. 21, No 4., 2014, pp. 281–290.
  • Vedmederja, V.I.; N.L. Orlov; B.S. Tuniyev. 1986. [On the taxonomy of three viper species of the Vipera kaznakowi complex]. Proceedings of the Zoological Institute, Leningrad 157: 55–61. (Rusça).

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Engerek</span>

Engerek, engerekgiller ya da Viperidae, Alethinophidia infratakımına bağlı bir hayvan familyasıdır. Uzun, kıvrık ve içi boş olan ikişer tane zehir dişleriyle bunların gerisinde daha küçük yakalama dişleri mevcuttur. Başları üçgen şeklinde ve kuyrukları küttür. Daha çok geceleri avlanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Koca engerek</span>

Koca engerek, engerekgiller (Viperidae) familyasından zehirli bir engerek türü. Orta Doğu'nun geniş bir alanı da dahil, Kuzey Afrika'dan Keşmir'in doğusuna kadar geniş bir habitatta yayılım gösteren koca engereğin beş alt türü bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Boynuzlu engerek</span>

Boynuzlu engerek, engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesinin rengi genel olarak gri, sarı ve kahverengi renkli engerek türü.

<i>Natrix tessellata</i>

Natrix tessellata, Natrix cinsine bağlı bir sürüngen türüdür.

<i>Bothrops asper</i>

Bothrops asper Orta Amerika'da ve Güney Amerika'nın kuzeyinde bulunan zehirli bir Yeni Dünya engereği türüdür. B. asper iki metreden daha fazla uzunluğa ulaşabilir, oldukça hızlıdır, çok kolay heyecanlanır ve son derece zehirlidir. Bu yılanlar düşük rakımlı bölgelerde çoğunlukla insanların yaşadığı yerlerde geniş ölçüde yayılmışlardır ve yaşadığı bölgelerdeki yılan ısırığı vakalarının temel sorumlusudur. Isırıktan sonra hayatta kalanların büyük çoğunluğu da nekroz sonucu organ kaybına maruz kalır. Türün şu ana kadar herhangi bir alttürü tanımlanmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Engerekler</span>

Engerekler (Viperinae), zehirli yılanlar familyası engerekgillere ait Asya, Avrupa ve Afrika'da bulunan bir altfamilya grubudur. Engereklerin ayırt edici özelliği kardeş grup çıngıraklı yılanlar için karakteristik olan çukur organından yoksun olmalarıdır. Bu altaileye ait tanımlanmış 12 cins ve 66 tür bulunur. Kutup Dairesi'nde bile bulunabilen Vipera berus dışındaki türlerin neredeyse tamamı tropikal veya subtropikaldır.

<span class="mw-page-title-main">Filistin engereği</span>

Filistin engereği, Filistin, Lübnan, Suriye, Ürdün ve Türkiye'de bulunan çok zehirli bir engerek türü. Yaşadığı bölgedeki yılan ısırıklarının en büyük sorumlusudur. Tanımlanmış herhangi bir alt türü bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Crotalus atrox</span>

Batı elmas sırtlı çıngıraklı yılanı veya baklava sırtlı ABD ve Meksika'da bulunan bir çukur engerek türüdür. Meksika'nın kuzeyinde yılan ısırığı sonucu meydana gelen ölümlerin birinci ve ABD'de doğulu elmas sırtlının ardından ikinci sorumlusudur. Şimdiye kadar tanınmış herhangi bir alt türü bulunmamaktadır.

<i>Daboia russelii</i>

Daboia zehirli bir engerek türü olan daboia russelii için oluşturulmuş monotipik bir cinstir. Hindistan alt kıtası boyunca Asya'da, Güneybatı Asya, Çin ve Tayvan'ın çoğu bölgesinde bulunur. Yaşam alanının büyük kesiminde yılan ısırıklarının ve bundan kaynaklı ölümlerin en büyük sorumlusu olan engerek türüdür. Tür neredeyse Hindistan'daki tüm yılan ısırığı kaynaklı ölümlere sabep olan dört büyük yılan arasında yer alır. Russell engereği adını bu hayvanı ilk tanımlayan Dr. Patrick Russell'dan almıştır. Biri aday olmak üzere, iki alt türü bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hemipenis</span>

Hemipenis, sürüngenlerin kertenkele ve yılanlardan oluşan pullular denilen sürüngen takımında çift yapılı erkek çiftleşme organı. Sürüngenlerin diğer grupları olan kaplumbağa ve timsahlarda hemipenis bulunmaz, tek yapılı olup penis olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki sürüngenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Türkiye'deki sürüngenleri listelemektedir.

<i>Vipera transcaucasiana</i>

Vipera transcaucasiana veya Türkçede yaygın olarak bilinen adıyla Kafkas burunlu engerek, Gürcistan ve Kuzey Anadolu'nun bazı bölgelerine endemik zehirli bir engerek türüdür.)

<span class="mw-page-title-main">Hemşin yılanı</span>

Hemşin yılanı veya bilimsel adıyla Natrix megalocephala, kırbaç yılanıgiller familyasından zehirsiz bir yılan türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan çayır engereği</span>

Tuna çayır engereği olarak da adlandırılan Macaristan çayır engereği,, Vipera ursinii'nin sekiz alt türünden biridir. Çoğunlukla Macaristan'da bulunabilen son derece nadir zehirli bir engerek türüdür. Macar çayır engereği, tüm Pannonian Havzası'nda nesli tükenmekte olan türdür. İlk kez 1893'te Macar zoolog Lajos Méhelÿ tarafından bilimsel olarak kaydedildi. 2004 yılında, tüm Macar nüfusunun 500 bireyden az olduğu tahmin ediliyordu.

<i>Valentin kertenkelesi</i>

Darevskia valentini veya Valentin kertenkelesi, Darevskia cinsine bağlı bir sürüngen türüdür. Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'ya endemiktir. Tanımlanmış üç alttürü vardır. Toplam vücut uzunluğu 23 santimetredir.

Darevskia parvula, Gürcü kertenkelesi veya kırmızı karınlı kertenkele, Darevskia cinsine bağlı bir sürüngen türüdür. Gürcistan ve Türkiye'ye endemiktir.

<span class="mw-page-title-main">Hazer yılanı</span>

Hazer yılanı ya da halk arasında Bozyörük yılanı, Colubridae familyasına dahil zehirsiz türlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Sikkeli yılan</span>

Sikkeli yılan, Colubridae familyasına bağlı zehirsiz bir yılan türüdür. güneydoğu Avrupa, kuzeydoğu Afrika, Batı ve Orta Asya'da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Diadem yılanı</span> Yılan türü

Diadem yılanı, Colubridae familyasının Spalerosophis cinsine dahil, Kuzey Afrika, Batı ve Orta Asya'ya özgü bir yılan türüdür.

<span class="mw-page-title-main">İlya Darevski</span>

İlya Sergeyeviç Darevski, Sovyet Rus zoolog- herpetolog ve Rusya Bilimler Akademisi üyesi. Kariyeri boyunca 34 amfibi ve sürüngen türünü tanımladı. Kafkas kaya kertenkelelerinin bir cinsi olan Darevskia, onun adını almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.