İçeriğe atla

Darbe Kuşağı

Darbe Kuşağı (Fransızca: la ceinture de coups d'État [1] ), darbelerin yaygınlığının yüksek olduğu ülkelerden oluşan Batı Afrika, Orta Afrika ve Sahel bölgesini tanımlamak için 2020'lerde ortaya çıkan modern bir jeopolitik kavram ve neolojizmdir.[2][3][4][5] 2023 Nijer darbesinden sonra bu ülkeler Afrika'nın doğu kıyılarından batı kıyılarına uzanan bir zincir şeklinde meydana gelmiştir.[6]

Genel Bakış

Sömürgecilik sonrası Afrika'daki başarılı darbelerin sayısı (28 Eylül 2023 itibarıyla).[7]
Afrika ülkelerinin İnsani Gelişme Endeksi (İGE), Darbe Kuşağı kırmızıyla çerçevelenmiştir (Gabon bazen 2023 darbesinden sonra dahil edilir). Gabon dışında Darbe Kuşağı'ndaki her ülkenin İGE'si 0,500'ün altında bulunmaktadır, bu az gelişmiş ülke olduklarını göstermektedir.

Menşei

Muhtemelen daha eski olmasına rağmen,[8][9] terim, Mali'de 2020 ve 2021 dahil olmak üzere, 2020'lerin başlarında gerçekleşen bir dizi darbenin ardından popüler bir hale geldi.[10] Çad,[6] Gine,[11] ve Sudan [12] 2021'de, Burkina Faso'da ikisi Ocak ve Eylül 2022'de,[13][14] ve Nijer ileGabon'da 2023'te darbeler gerçekleşti.[15][16] Bölgede ayrıca 2021'de Nijer ve Sudan'da, 2022'de Gine-Bissau ve Gambiya'da ve 2023'te Sudan, Sierra Leone ve Burkina Faso'da darbe girişimleri görülmüştür.

Tarihi

1990 yılından bu yana Sahraaltı Afrika'da gerçekleşen 27 darbenin 21'i eski Fransız sömürgelerinde gerçekleşmiştir. Bu durum bazılarının Afrika'daki Fransız etkisinin istikrarı bozan bir etkisi olup olmadığını sorgulamalarına yol açmıştır.[17]

Burkina Faso, Mali ve Nijer 'deki askeri cuntalar, Fransız birliklerinin kendi topraklarında faaliyet göstermesine izin veren askeri anlaşmaları feshetmiş ve Mali örneğinde olduğu gibi Fransızcayı resmi dil olmaktan çıkarmışlardır.[18][19][20][21]

ECOWAS, bölgeyle ilişkilendirilen bu etiketi değiştirmek için aktif olarak çalışmış, ancak başarılı olamamıştır; 2021'deki darbenin ardından Mali'yi askıya almış [22] ülkede askeri darbe gerçekleştikten kısa bir süre sonra 8 Eylül 2021'de Gine'yi de askıya almıştır.[23][24]

Darbeler büyük ölçüde benzer nitelikteydi; çoğu, kendi hükûmetinin 2003'ten bu yana Sahel bölgesindeki El-kaide ve Işid tarafından yönlendirilen İslamcı isyancılara veya protestolara karşı tutumunu eleştiren memnuniyetsiz ordulardan ileri gelmektedir.[6]

2023 Gabon darbesi biraz farklıydı; Gabon darbeden önce 56 yıl boyunca Bongo ailesi tarafından yönetilmişti, Sahel'e yakın değildi veya Sahel'in bir parçası değildi ve İslamcı veya ayrılıkçı isyanlardan zarar görmemişti. Ancak askeri darbe, 2023 Gabon genel seçimlerinin gidişatına ilişkin yaygın protestolar bağlamında meydana gelerek askeri cunta altında bir başkanlık cumhuriyetinin kurulmasına yol açmıştır.[25]

Darbe Kuşağı'ndaki darbelerin listesi

Başarılı Darbe Ülke Darbe Hükûmet Sonuç
Haziran 1957 Sudan1957 Sudan darbe girişimi Abdullah HalilBaşarısız Darbe
17 Kasım 19591959 Sudan darbe girişimi Ibrahim Abboud Başarısız Darbe
13 Ocak 1963 Togo1963 Togo darbesi Sylvanus OlympioBaşarılı Darbe
28 Ekim 1963 Dahomey1963 Dahomey darbesi Hubert Maga Başarılı Darbe
17 Şubat 1964 Gabon1964 Gabon darbesi Léon M'baBaşarılı Darbe
31 Aralık 1965 - 1 Ocak 1966  Orta Afrika CumhuriyetiSaint-Sylvestre darbesi David DackoBaşarılı Darbe
3 Ocak 1966 Yukarı Volta1966 Yukarı Volta darbesi Maurice YaméogoBaşarılı Darbe
16 Ocak 1966 Nijerya1966 Nijerya darbesi Nnamdi AzikiweBaşarısız Darbe
24 Şubat 1966 Gana1966 Gana darbesi Kwame NkrumahBaşarılı Darbe
28 Temmuz 1966 Nijerya1966 Nijerya karşı darbesi Johnson Aguiyi-Ironsi Başarılı Darbe
13 Ocak 1967 Togo1967 Togo darbesi Nicolas GrunitzkyBaşarılı Darbe
21 Mart 1967 Sierra Leoneİlk 1967 Sierra Leone darbesi Siaka StevensBaşarılı Darbe
23 Mart 1967İkinci 1967 Sierra Leone darbesi David LansanaBaşarılı Darbe
18 Kasım 1968 Mali1968 Mali darbesi Modibo KeïtaBaşarılı Darbe
25 Mayıs 1969 Sudan1969 Sudan darbesi Ismail al-Azhari Başarılı Darbe
19-22 Temmuz 1971  Sudan1971 Sudan darbesi Jaafar Nimeiry Başarılı Darbe
13 Ocak 1972 Gana1972 Gana darbesi Kofi Abrefa BusiaBaşarılı Darbe
26 Ekim 1972 Dahomey1972 Dahomey darbesi Benin Başkanlık Konsülü Başarılı Darbe
15 Nisan 1974 Nijer1974 Nijer darbesi Hamani DioriBaşarılı Darbe
13-15 April 1975  Çad1975 Çad darbesi N’Garta Tombalbaye Başarılı Darbe
29 Temmuz 1975 Nijerya1975 Nijerya darbesi Yakubu Gowon Başarılı Darbe
13 Şubat 19761976 Nijerya darbe girişimi Murtala Muhammed Başarısız Darbe
2-5 Temmuz 1976  Sudan1976 Sudan darbe girişimi Jaafar Nimeiry Başarısız Darbe
17 Ocak 1977Benin Halk Cumhuriyeti 1977 Benin darbe girişimi Mathieu KérékouBaşarısız Darbe
10 Temmuz 1978 Moritanya1978 Moritanya darbesi Muhtâr Veled DâdeBaşarılı Darbe
6 Nisan 19791979 Moritanya darbesi Mustafa Ould Salek Başarılı Darbe
21 Eylül 1979Orta Afrika İmparatorluğu Caban Operasyonu Bokassa I Başarılı Darbe
12 Nisan 1980 Liberya1980 Liberya darbesi William TolbertBaşarılı Darbe
14 Kasım 1980 Gine-Bissau1980 Guinea-Bissau darbesi Luís CabralBaşarılı Darbe
25 Kasım 1980 Yukarı Volta1980 Yukarı Volta darbesi Sangoulé LamizanaBaşarılı Darbe
16 Mart 1981 Moritanya1981 Moritanya darbe girişimi Mohamed Khouna Ould Haidalla Başarısız Darbe
30 Temmuz - 4 August 1981  Gambiya1981 Gambia darbe girişimi Dawda JawaraSenegal Müdahalesi ile Başarısız Darbe
1 Eylül 1981 Orta Afrika Cumhuriyeti1981 Orta Afrika Cumhuriyeti darbesi David DackoBaşarılı Darbe
31 Aralık 1981 Gana1981 Gana darbesi Hilla LimannBaşarılı Darbe
3 Mart 1982 Orta Afrika Cumhuriyeti1982 Orta Afrika Cumhuriyeti darbe girişimi André KolingbaBaşarısız Darbe
7 Kasım 1982 Yukarı Volta1982 Yukarı Volta darbesi Say ZerboBaşarılı Darbe
28 Şubat 19831983 Yukarı Volta darbe girişimi Jean-Baptiste OuédraogoBaşarısız Darbe
4 Ağustos 19831983 Yukarı Volta darbesi Başarılı Darbe
31 Aralık 1983 Nijerya1983 Nijerya darbesi Shehu ShagariBaşarılı Darbe
3 Nisan 1984 Gine1984 Gine darbesi Louis Lansana BeavoguiBaşarılı Darbe
Nisan 1984 Kamerun1984 Kamerun darbe girişimi Paul BiyaBaşarısız Darbe
12 Aralık 1984 Moritanya1984 Moritanya darbesi Mohamed Khouna Ould Haidalla Başarılı Darbe
6 Nisan 1985 Sudan1985 Sudan darbesi Jaafar Nimeiry Başarılı Darbe
27 Ağustos 1985 Nijerya1985 Nijerya darbesi Muhammed BuhariBaşarılı Darbe
12 Kasım 1985 Liberya1985 Liberya darbe Samuel Doe Başarısız Darbe
23 Eylül 1986 Togo1986 Togo darbe girişimi Gnassingbé EyadémaBaşarısız Darbe
23 Mart 1987 Sierra Leone1987 Sierra Leon darbe girişimi Joseph Saidu Momoh Başarısız Darbe
15 Ekim 1987Burkina Faso Burkina Faso1987 Burkina Faso darbesi Thomas SankaraBaşarılı Darbe
30 Haziran 1989 Sudan1989 Sudan darbesi Ahmed al-Mirghani Başarılı Darbe
18 Eylül 1989Burkina Faso Burkina Faso1989 Burkina Faso darbe girişimi Blaise CompaoréBaşarısız Darbe
22 Nisan 1990 Nijerya1990 Nijerya darbe girişimi Ibrahim Babangida Başarısız Darbe
3 Aralık 1990 Çad1990 Çad darbesi Hissène HabréBaşarılı Darbe
26 Mart 1991 Mali1991 Mali darbesi Moussa TraoréBaşarılı Darbe
29 Nisan 1992 Sierra Leone1992 Sierra Leon darbesi Joseph Saidu Momoh Başarılı Darbe
17 Kasım 1993 Nijerya1993 Nijerya darbesi Ernest Shonekan Başarılı Darbe
22 Temmuz 1994 Gambiya1994 Gambia darbesi Dawda JawaraBaşarılı Darbe
27 Ocak 1996 Nijer1996 Nijer darbesi Mahamane Ousmane Başarılı Darbe
9 Nisan 19991999 Nijer darbesi Ibrahim Baré Maïnassara Başarılı Darbe
24 Aralık 1999 Fildişi Sahili1999 Fildişi darbesi Henri Konan BédiéBaşarılı Darbe
15 Mart 2003 Orta Afrika Cumhuriyeti2003 Orta Afrika Cumhuriyeti darbesi Ange-Félix PatasséBaşarılı Darbe
8-9 Haziran 2003  Moritanya2003 Moritanya darbe girişimi Maaouya Ould Sid'Ahmed Taya Başarısız Darbe
14 Eylül 2003 Gine-Bissau2003 Guinea-Bissau darbesi Kumba IaláBaşarılı Darbe
7 Ekim 2003 Burkina Faso2003 Burkina Faso darbe girişimi Blaise CompaoréBaşarısız Darbe
16 Mayıs 2004 Çad2004 Çad darbe girişimi Idriss DébyBaşarısız Darbe
5 Şubat 2005 Togo2005 Togo darbesi Fambaré Ouattara Natchaba Başarılı Darbe
3 Ağustos 2005 Moritanya2005 Moritanya darbesi Maaouya Ould Sid'Ahmed Taya Başarılı Darbe
14 Mart 2006 Çad2006 Çad darbe girişimi Idriss DébyBaşarısız Darbe
6 Ağustos 2008 Moritanya2008 Moritanya darbesi Sidi Ould Cheikh Abdallahi Başarılı Darbe
23 Aralık 2008 Gine2008 Gine darbesi Aboubacar Somparé Başarılı Darbe
18 Şubat 2010 Nijer2010 Nijer darbesi Mamadou TandjaBaşarılı Darbe
16 Temmuz 20112011 Nijer darbe girişimi Mahamadou IssoufouBaşarısız Darbe
21 Mart 2012 Mali2012 Mali darbesi Amadou Toumani TouréBaşarılı Darbe
23-24 Mart 2013  Orta Afrika CumhuriyetiBangui Savaşı François BozizéSeleka Zaferi
1 Mayıs 2013 Çad2013 Çad darbe girişimi Idriss DébyBaşarısız Darbe
3 Kasım 2014 Burkina Faso2014 Burkina Faso isyanı Blaise CompaoréBaşarılı İsyan
30 Aralık 2014 Gambiya2014 Gambia darbe girişimi Yahya JammehBaşarısız Darbe
16 Eylül 2015 Burkina Faso2015 Burkina Faso darbe Michel KafandoBaşarısız Darbe
7 Ocak 2019 Gabon2019 Gabonese darbe girişimi Ali Bongo OndimbaBaşarısız Darbe
11 Nisan 2019 Sudan2019 Sudan darbesi Ömer el-BeşirBaşarılı Darbe
18 Ağustos 2020 Mali2020 Mali darbesi Ibrahim Boubacar KeïtaBaşarılı Darbe
31 Mart 2021 Nijer2021 Nijer darbesi girişimi Muhammed BazumBaşarısız Darbe
20 Nisan 2021 ÇadIdriss Déby'nin ölümü Koltuk boştuBaşarılı Darbe
24 Mayıs 2021 Mali2021 Mali darbesi Bah NdawBaşarılı Darbe
5 Eylül 2021 Gine2021 Gine darbesi Alpha CondéBaşarılı Darbe
25 Ekim 2021 Sudan2021 Sudan darbesi Abdalla Hamdok Başarılı Darbe
23 Ocak 2022 Burkina FasoOcak 2022 Burkina Faso darbesi Roch Marc Christian KaboréBaşarılı Darbe
30 Eylül 2022Eylül 2022 Burkina Faso Darbesi Paul-Henri Sandaogo DamibaBaşarılı Darbe
15 Nisan 2023 Sudan2023 Sudan ÇatışmalarıAbdel Fattah al-Burhan İç savaşa sebebiyet verdi.[26][27][28]
26 Temmuz 2023 Nijer2023 Nijer darbesi Muhammed BazumBaşarılı Darbe
31 Temmuz 2023 Sierra Leone2023 Sierra Leone darbe girişimi Julius Maada BioBaşarısız Darbe
30 Ağustos 2023 Gabon2023 Gabon darbesi Ali Bongo OndimbaBaşarılı Darbe
26 Eylül 2023 Burkina Faso2023 Burkina Faso darbe girişimi Ibrahim TraoréBaşarısız Darbe
26 Kasım 2023 Sierra Leone2023 Sierra Leone darbe girişimi Julius Maada BioBaşarısız Darbe
1 Aralık 2023 Gine-Bissau2023 Guinea-Bissau darbe Umaro Sissoco EmbalóBaşarısız Darbe
20 Mayıs 2024  Kongo DC2024 Kongo Demokratik Cumhuriyeti darbe girişimi Félix TshisekediBaşarısız Darbe

Kaynakça

  1. ^ Guibal, Claude (15 Ağustos 2023). "Niger : en Afrique, la ceinture des coups d'État redessine la carte du continent". France Info. 29 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023. 
  2. ^ Mekki Elmograbi (7 Eylül 2021). "Guinea Joins the African Club of the "Coup Belt"". BL News. 7 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2024. 
  3. ^ Suleiman, Muhammad Dan (24 Eylül 2021). "Towards a Better Understanding of the Underlying Conditions of Coups in Africa". e-ir.info.com. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2023. 
  4. ^ "Africa's 'coup belt' facing further upheaval". Arab News. 2 Şubat 2022. 
  5. ^ Onuah, Felix (5 Aralık 2022). "West African leaders plan peacekeeping force to counter 'coup belt' reputation". Reuters. 15 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2023. 
  6. ^ a b c Walsh, Declan (29 Temmuz 2023). "Coast to Coast, a Corridor of Coups Brings Turmoil in Africa". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 30 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2023. 
  7. ^ Duzor, Megan; Williamson, Brian (2 Şubat 2022). "By the Numbers: Coups in Africa". Voice of America. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023. 
  8. ^ "Explainer: Niger a linchpin for stability in Africa's 'coup belt'". The Guardian (İngilizce). 27 Temmuz 2023. ISSN 0261-3077. 23 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2023. 
  9. ^ Dyer, Gwynne (7 Şubat 2022). "Opinion: The return of Africa's military 'Coup Belt'". Bangor Daily News (İngilizce). 7 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2023. 
  10. ^ "After Two Coups, Mali Needs Regional Support to Bolster Democracy". United States Institute of Peace (İngilizce). 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  11. ^ Duncan, Timothyna Afua (16 Aralık 2021). "Why a coup in Guinea was felt around the world". CNBC (İngilizce). 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  12. ^ "Sudan's Coup: One Year Later". Council on Foreign Relations (İngilizce). 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  13. ^ "A timeline of the coup in Burkina Faso since January 2022". The Hindu (İngilizce). 3 Ekim 2022. ISSN 0971-751X. 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  14. ^ "Burkina Faso's coup and political situation: All you need to know". Al Jazeera (İngilizce). 5 Ekim 2022. 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  15. ^ "Niger's Bazoum 'held by guards' in apparent coup attempt". Al Jazeera (İngilizce). 26 Temmuz 2023. 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2023. 
  16. ^ Dixon, Gary (30 Ağustos 2023). "Gabon closes shipping down after post-election coup". TradeWinds (İngilizce). 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023. 
  17. ^ Mbulle-Nziege, Leonard; Cheeseman, Nic (6 Ağustos 2023). "Niger coup: Is France to blame for coups in West Africa?". BBC News (İngilizce). 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  18. ^ Ndiaga, Thiam (20 Şubat 2023). "Burkina Faso marks official end of French military operations on its soil". Reuters (İngilizce). 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  19. ^ "Last French troops leave Mali, ending nine-year deployment". Al Jazeera (İngilizce). 16 Ağustos 2023. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2023. 
  20. ^ Avi-Yonah, Shera (4 Ağustos 2023). "Mali demotes French, language of its former colonizer, in symbolic move". The Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  21. ^ "France to close Niger embassy after row with military junta". BBC (İngilizce). 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023. 
  22. ^ "ECOWAS suspends Mali over second coup in nine months". Al Jazeera. 31 Mayıs 2021. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2021. 
  23. ^ Samb, Saliou; Eboh, Camillus; Inveen, Cooper (9 Eylül 2021). "West African leaders due in Guinea as post-coup calm pervades Conakry". Reuters. 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  24. ^ "West African leaders suspend Guinea from Ecowas following coup," 8 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. September 9, 2021, BBC News, retrieved September 9, 2021
  25. ^ Obangome, Gerauds Wilfried (30 Ağustos 2023). "Gabonese military officers announce on television they have seized power". Reuters. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023. 
  26. ^ Chotiner, Isaac (20 Nisan 2023). "The Failed "Coup-Proofing" Behind the Recent Violence in Sudan". The New Yorker (İngilizce). ISSN 0028-792X. 21 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 
  27. ^ Picheta, Nima Elbagir,Jessie Yeung,Rob (17 Nisan 2023). "Sudan military leader accuses rival of 'attempted coup' as vicious fighting grips capital". CNN (İngilizce). 12 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 
  28. ^ "Sudan's Junta Chief Survived the Coup, but Can He Win the War?". Political Violence at a Glance (İngilizce). 17 Temmuz 2023. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Burkina Faso, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını Mali, Nijer, Benin, Togo, Gana ve Fildişi Sahili oluşturmaktadır. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında Yukarı Volta adı ile bağımsızlığa kavuşmuştur. Bağımsızlık sonrası dönemde siyasi belirsizlikler neticesinde darbeler yaşanmış, 4 Ağustos 1983 tarihinde Thomas Sankara önderliğinde devrim gerçekleştirilmiş, ülkenin ismi de devrim neticesinde Burkina Faso olarak değiştirilmiştir. Ülkenin başkenti Vagadugu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Afrika ülkeleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Afrika, hem yüzölçümü hem de nüfus bakımından Asya'dan sonra dünyanın en büyük ikinci kıtasıdır. Yaklaşık 30.065.000 km²lik alanı ile dünya topraklarının %20,4'ünü kapsamaktadır. 1.340.598.000 kişi yani Dünya nüfusunun %16.72'sini barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Darbe</span> ani, yasa dışı ve genellikle şiddet kullanarak iktidarı ele geçirmek

Darbe, ordu veya diğer hükümet elitleri tarafından görevdeki lideri görevden almak için yapılan yasa dışı ve açık bir girişimdir. Kendi kendine darbe, yasal yollarla iktidara gelen bir liderin yasa dışı yollarla iktidarda kalmaya çalışmasıdır. Askerî darbe, görevden almanın askerîye tarafından gerçekleştirilmesidir.

2010 Afrika Uluslar Kupası, Afrika ülkelerinin ulusal futbol takımları arasında düzenlenen Afrika Uluslar Kupası'nın 27inci organizasyonu.

<span class="mw-page-title-main">Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu</span>

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (CEDEAO/ECOWAS), onbeş Batı Afrika ülkesinin oluşturduğu bölgesel bir gruptur. Lagos Antlaşması'nın imzalanması ile 28 Mayıs 1975 tarihinde kurulan bu kuruluşun misyonu bölgede ekonomik entegrasyonu teşvik etmektir.

<span class="mw-page-title-main">2012 Afrika Uluslar Kupası</span> Futbol turnuvası

2012 Afrika Uluslar Kupası, Afrika ülkelerinin ulusal futbol takımları arasında, Afrika Uluslar Kupası'nın 28. organizasyonu olarak Afrika Futbol Konfederasyonu (CAF) tarafından düzenlenen futbol şampiyonasıdır. Ev sahipliğini Gabon ve Ekvator Ginesi'nin birlikte üstlendiği turnuvayı, finalde Fildişi Sahili'ni penaltılarla geçen Zambiya kazanmıştır. Bu, Zambiya'nın tarihinde kazandığı ilk Afrika Uluslar Kupası'dır.

2013 Afrika Uluslar Kupası, Afrika ülkelerinin ulusal futbol takımları arasında, Afrika Uluslar Kupası'nın 29. organizasyonu olarak Afrika Futbol Konfederasyonu (CAF) tarafından düzenlenen futbol şampiyonasıdır. Başlangıçta Libya'nın ev sahipliğini yapacağı açıklansa da CAF daha sonra turnuvanın Güney Afrika'ya alındığını açıkladı. Angola, Gabon ve Ekvator Ginesi ile birlikte Nijerya'nın da teklifini geçen Libya turnuvayı düzenleme hakkını kazandı. Fakat 2011 Libya İç Savaşı nedeniyle turnuvanın Libya'da düzenlenmesinin uygun olmayacağı düşünülerek ev sahipliği Güney Afrika'ya verildi. Mozambik, Namibya, Zimbabve ve Senegal'in teklifleri finale kalamadan reddedildi. CAF tarihinde ilk kez gelecek üç turnuvanın ev sahipleri tek seferde seçildi. 2010 turnuvasını Angola, 2012'yi Gabon ve Ekvator Ginesi, 2013'ü ise Güney Afrika aldı.

<span class="mw-page-title-main">Roch Marc Christian Kaboré</span> Burkina Faso devlet başkanı (2015-2022)

Roch Marc Christian Kaboré, Burkinalı bankacı ve siyasetçi. Kaboré, Afrika ülkesi Burkina Faso'da 2015'ten askerî darbe ile görevden uzaklaştırıldığı 2022'ye kadar devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Kaboré, 1994-1996 arası başbakanlık görevinde de bulunmuştu.

2018 FIFA Dünya Kupası elemeleri - CAF Üçüncü Tur, 2018 FIFA Dünya Kupası elemeleri kapsamında yapılan Afrika elemelerinin son aşamasıdır. Maçlar 7 Ekim 2016 ila 6 Kasım 2017 tarihleri arasında oynandı.

2017 Afrika Uluslar Kupası, sponsporluk anlaşmalarıyla Total Afrika Uluslar Kupası, Afrika Futbol Konfederasyonu (CAF) tarafından iki yılda bir düzenlenen Afrika Uluslar Kupası'nın 31.'si. İlk olarak Libya'ya verilen şampiyona ev sahipliği, Ağustos 2014'te ülkede devam eden iç savaş sebebiyle CAF tarafından iptal edildi. Ardından turnuvanın Gabon'da yapılması kararlaştırıldı.

2017 Afrika Uluslar Kupası A Grubu maçları 14-22 Ocak 2017'de oynandı. Grupta ev sahibi Gabon'la birlikte, Burkina Faso, Kamerun ve Gine-Bissau yer aldı.

Bu makale COVID-19 pandemisinin Burkina Faso'daki etkilerini belgelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso-Türkiye ilişkileri</span>

Burkina Faso-Türkiye ilişkileri, Burkina Faso ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">2021 Gine askerî darbesi</span> askerî darbe

5 Eylül 2021'de Gine Başkanı Alpha Condé, başkent Konakri'deki silahlı çatışmalardan sonraki darbede ülkenin silahlı kuvvetlerince esir alındı. Özel kuvvetler komutanı Mamady Doumbouya, anayasanın ve hükûmetin dağıtıldığını devlet televizyonundaki bir yayında ilan etti.

<span class="mw-page-title-main">Mamady Doumbouya</span> Gine devlet başkanı

Mamady Doumbouya, 1 Ekim 2021'den beri Gine'nin geçici cumhurbaşkanı olarak görev yapan Gineli bir subaydır. Doumbouya, 5 Eylül 2021'de önceki cumhurbaşkanı Alpha Condé'yi deviren bir darbeye öncülük etti. Gine Özel Kuvvetler Grubu üyesi ve eski bir Fransız lejyoneridir. Darbe günü, Doumbouya devlet televizyonunda kendi hizbinin hükûmeti ve anayasayı feshettiğini ilan eden bir yayın yaptı. 1 Ekim 2021'de Doumbouya geçici devlet başkan olarak yemin etti.

<span class="mw-page-title-main">Paul-Henri Sandaogo Damiba</span> Burkinalı asker ve cunta lideri

Paul-Henri Sandaogo Damiba, 31 Ocak 2022'den bir darbeyle görevden alındığı 30 Eylül 2022'ye kadar Burkina Faso'nun geçici cumhurbaşkanı olarak görev yapan Burkinalı subaydır. Damiba, sadece sekiz ay önce, 24 Ocak 2022'de Cumhurbaşkanı Roch Marc Christian Kabore'yi bir darbeyle görevden aldığında iktidara gelmişti.

30 Eylül 2022'de Burkina Faso'da Cihatçı isyanla başa çıkılmaması nedeniyle Geçici Devlet Başkanı Paul-Henri Sandaogo Damiba'yı görevden alan bir darbe gerçekleşti. Damiba sadece sekiz ay önce bir darbeyle iktidara gelmişti. Kaptan Ibrahim Traore geçici lider olarak devraldı. Teğmen Ibambe L'Monsein, darbeden saatler sonra Traore tarafından kurulan Ulusal Geçiş Konseyi'nin başkan yardımcılığını üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Ibrahim Traore</span> Burkinalı asker ve cunta hükûmet lideri

Ibrahim Traoré, Burkina Fasolu asker. Traoré, Afrika ülkesi Burkina Faso'da darbe ile iktidara gelen geçici devlet başkanı Paul-Henri Sandaogo Damiba'ya karşı düzenlediği 30 Eylül 2022 darbesinden bu yana geçici olarak devlet başkanlığı makamında bulunan askerî subay. 34 yaşındaki Traoré, aktif olarak dünyada görev yapan en genç 2. başkandır.

23 Ocak 2022'de Burkina Faso'da bir darbe başlatıldı. Burkina Faso'nun başkenti Ouagadougou'daki cumhurbaşkanlığı konutu ve şehir çevresindeki birkaç askeri kışlanın önünde silah sesleri yükseldi. Askerlerin başkentteki askeri üssün kontrolünü ele geçirdiği bildirildi. Ancak hükümet, ülkede devam eden bir darbe olduğunu yalanladı. Birkaç saat sonra, Başkan Roch Marc Christian Kaboré'nin başkentteki askeri kampta askerler tarafından gözaltına alındığı bildirildi. 24 Ocak'ta ordu televizyonda Kaboré'nin cumhurbaşkanı olarak görevinden alındığını duyurdu. Açıklamanın ardından ordu, parlamentonun, hükûmetin ve anayasanın feshedildiğini açıkladı. Darbe, askeri subay Paul-Henri Sandaogo Damiba tarafından yönetildi. Paul-Henri Sandaogo Damiba ülkeyi iyi yönetemedi, 8 ay sonra bir darbeyle yönetimden indirildi.

26 Temmuz 2023'te Nijer'de, Nijer'in cumhurbaşkanlığı muhafızlarının cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum'u tutukladığı ve cumhurbaşkanlığı muhafızları komutanı general Abdourahamane Tchiani'nin kendisini yeni bir askeri cuntanın lideri ilan ettiği bir darbe meydana geldi. Cumhurbaşkanlığı koruma güçleri ülke sınırlarını kapattı, devlet kurumlarını askıya aldı ve sokağa çıkma yasağı ilan etti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.