İçeriğe atla

Darani

Darani (Gürcüce: დარანი; okunuşu: "darani"), tarihsel Gürcü coğrafyasında Orta Çağ'da yaygın olarak görülen yeraltı yapısıdır. Tükçede daran olarak bilinir. Gürcü dilinde sadece yeraltındaki yapıya değil, kayadaki oyuğa da darani denir.[1]

Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan ve günümüzde Türkiye sınırları içinde bulunan Tao-Klarceti bölgesinde de çok sayıda darani bulunuyordu. Bunların bir bölümü bugüne ulaşmıştır.[2]

Daraniler genel olarak iri taşlardan toprağın altında inşa ediliyor ve yaygın biçimde birkaç koladan oluşuyordu. Bu kollardan biri genellikle bir su kaynağına uzanıyordu. Bazı daranlarda bu kol yüzlerce metre uzanıyordu. Daraninin bazı kolları ormana, komşu köye veya bir kaleye bağlanıyordu.[3] Daranların tarihsel işlevleri bilinmediği için ve birkaç tanesinin günümüzdeki kullanım biçimine bakılarak bu yeraltı yapıları "buzhane", "depo", "mahzen" gibi adlarla anılmaktadır.

Bir tehlike karşısında kalınca insanlar daraniye sığınıyordu. Bu şekilde bir yerden başka bir yere ulaşmak mümkün olabiliyordu. Darani aracılığıyla düşman saldırılarını gözetlemek, hatta düşmana ani baskınlar düzenlemek de mümkün oluyordu. Gürcistan'da Samtshe-Cavaheti bölgesinde Orta Çağ'dan kalma daranlar bulunmaktadır. Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde kalan Agara köyü yakınlarında, Yukarı Mtogvi ve Vardzia'daki daranlar örnek olarak verilebilir.

Tao-Klarceti bölgesinde çok sayıda daran örneği günümüze ulaşmıştır. Şavşat ilçesinde Otluca köyünde Sataplia Daranı, Narman ilçesinde Yanıktaş köyünde Ekrek Daranı, Yusufeli ilçesinde Demirkent köyünde Erkinis Daranı, Posof ilçesinde Gürarmut köyünde Kapani Daranı, Artvin'in merkez ilçesinde Pırnallı köyünde Hantsta Daranı, Ardanuç ilçesinde Konaklı köyünde Hertvisi Daranı, İspir ilçesinde Sırakonak köyünde Hodaçur Daranı, Ardanuç ilçesinde Peynirli köyünde Kaptahori Daranı gibi yeraltı yapıları günümüze ulaşmıştır. Tao-Klarceti bölgesinde başka köylerde de daran kalıntıları bulunmaktadır.[4][5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "დარანი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
  2. ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 55 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  3. ^ Sakartvelo - Ansiklopedi, Tiflis, 2012, II. Cilt, s. 317.
  4. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 21, 34, 61, 298 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  5. ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 163-166. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Avcılar, Ardanuç</span> Ardanuçta bir köy

Avcılar, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Bereket, Ardanuç</span>

Bereket, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kapıköy, Ardanuç</span>

Kapıköy, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Karlı, Ardanuç</span> Ardanuçta bir köy

Karlı, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Naldöken, Ardanuç</span>

Naldöken, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Peynirli, Ardanuç</span>

Peynirli, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya, Ardanuç</span>

Sakarya, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Tepedüzü, Ardanuç</span>

Tepedüzü, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

Kokoleti Vadisi, Artvin ilinde Murgul Çayı'nın kollarından biri olan akarsu ile bu akarsu boyunca uzanan vadinin adıdır. Kokoleti vadisi, Artvin ilinde arıcılığın yapıldığı en önemli bölgelerden biridir.

Suagara Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı adını taşıyan Suagara köyünde Orta Çağ'dan kalma kaledir. Eklevana (ეკლევანა) mahallesinde bulunduğu için Eklevana Kalesi olarak da bilinmektedir.

Kvamçireti Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Murgul ilçesine bağlı Küre köyünde, eski adı Kvamçireti olan Geniştaş mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Artanuci Kilisesi</span>

Artanuci Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin iline bağlı Ardanuç ilçesinin idari merkezi oalan Ardanuç kasabasında Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Eski Artanuci kasabasına sonradan Adakale dendiği için bu kilise Adakale Kilisesi olarak da bilinir. Artanuci Kilisesi, Ardanuç Kalesi içinde yer alan iki kiliseden biridir.

Cuğo Kilisesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı Soğanlı köyünün bir mahallesi olan Cuğo'da Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Mamanelisi Kalesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Mamanelisi olan Yavuzköy'de Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Sataplia Daranı, tarihsel Şavşeti bölgesinde, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Sataplia olan Otluca köyünde Orta Çağ'dan kalma bir darandır.

Mukeri Daranı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesinin sınırları içinde Mukeri köyünde bir darandır. Bu daran günümüzde Ekşinar köyünün sınırları içindedir.

Gelaşeni Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Gelaşeni olan Güleş köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Gelaşeni Kilisesi, köyün eski adının farklı yazılışlarından dolayı Goreşen Kilisesi, Goleşen Kilisesi ve Güleşen Kilisesi olarak da bilinir.

Mukeri Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Mukeri olan Tepedüzü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Sihçeki Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Sihçeki olan Güzelsu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

Kvartshana Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Kvartshana olan Bakırköy'de Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.