Dara Muharebesi
| Dara Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İberya Savaşı | |||||||
 Dara Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Bizans İmparatorluğu Gassaniler Heruliler Hunlar | Sasani İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Belisarius Hermogenes Faras Lidyalı İoannis Sunicas Haris bin Cebele | Perozes Pityaxes Baresmanas (ölü) | ||||||
| Güçler | |||||||
25.000[1]
| 50.000[2] (takviye kuvvetlerinden önce başlangıçta 40.000 adam[1]) | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 5.000'den az | 8,000+ men[3] | ||||||
Dara Savaşı, MS 530 yılında Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında, Dara Kalesi (bugünkü Nusaybin yakınları) gerçekleşen savaştır.
Öncesi
Batı Roma İmparatorluğu'nun MS 476 yılında yıkılışından sonra Bizans İmparatorluğu, Germen kabilelerinin akınlarına direnebilmişti. Ancak 6. yüzyılın ilk çeyreğinde doğuda, Sasani İmparatorluğu orduları karşısında uğradığı yenilgiler, Anadolu topraklarındaki askeri-politik durumunu sarsmıştı. Anadolu'ya yönelik Sasani akınları devam edecekken, Kuzeyden Sasani topraklarına yönelen Hun akınları, Anadolu'da geçici bir barış dönemine neden olmuştu.
Hun akınlarının baskısı sona erdiğinde, 525 yılında doğuda savaş yeniden başlamıştır.
Bizans İmparatorluğu'nun Anadolu topraklarına yönelen akınlar giderek genişlemiş, 530 yılında yaklaşık 40.000 kişilik bir Sasani ordusu, Dara Kalesi yönünde sınırı geçmiştir.
Savunma Hazırlıkları
Tahkimat
Bizans doğu kuvvetleri komutanı Belisarius, Dara Kalesi'nin savunmasında keskin dönüşlü bir tahkimat düzeneği oluşturmuştur. Önce, kale önünde, kaledeki okçuların menzininin gerisinde olmak üzere bir siper kazdırmıştır. Öyle ki, kaledeki okçular, bu siperlere taarruza geçen askerlere ok atışı yapabileceklerdir. Bu siper iki ucundan, dik açıyla ileriye uzatılmıştır. Daha sonra da yine dik açıyla ters yönde siperler sürdürülmüştür. Her iki kanadı oluşturan ileri hattaki siperler, vadinin iki yanına kadar uzatılmıştır ve üzerlerine, süvarinin geçebilmesine uygun biçimde belirli aralıklarla geniş geçişler inşa edilmiştir.
Bu tahkimat, kanatların daha dışarıda olması dolayısıyla, merkezi saldırı almayacak bir konuma getirmektedir. Sasani ordusu eğer merkeze saldıracak olsa, daha ileride yerleşmiş kanatlardaki birliklerin manevrasıyla kısa sürede kuşatılacaktır. Bu nedenle Sasani ordusunun merkeze saldırması beklenemez. Belisarius'un bu tahkimat yapısı, Sasani ordusunu kanatlardan bir harekâta girişmek durumunda bırakmaktadır. Diğer anlatımla, düşmanının saldırı hattını, Belisarius belirlemiş olmaktadır.
Kuvvetlerin Yerleşimi
Belisarius bu tahkimat düzeninde, kaleye en yakındaki siperlere piyade unsurlarını yerleştirmiştir. Bu düz siperlerin dik açıyla ileriye döndüğü köşelere ise Hun hafif piyade unsurlarını almıştır. Tahkimatın en ileri siperlerine ise kendi ağır süvarilerini yerleştirmiştir.
Sasani ordusunun merkezde taarruzu beklenmediği için, hareketliği en düşük, dolayısıyla darbe yeteneği daha zayıf olan unsurların merkeze yerleştirilmesi normaldir. Aynı şekilde darbe yeteneği en yüksek olan ağır piyadenin, düşmanın olası saldırı hattı olan kanatlarda yer alması gerekmiştir. Hafif süvari birlikleri olan Hun atlılarının, tahkimatın en iç köşelerine yerleştirilmesi ise, Belisarius'un hareketli savunma konusundaki yaratıcılığını sergilemektedir. Sasani ordusunun kanatlardan girişeceği bir taarruz, bir ilerleme kaydedecek olursa, bu Hun birlikleri, taarruz kuvvetinin gerisine sarkabilecek konumda bulunmaktadırlar.
Muharebe
Sasani ordusu Dara önlerine geldiğinde derhal savaşa girişmemiştir. İlk gün iki taraf arasında ufak çatışmalar ve bireysel meydan okumalarla geçmiştir. Ertesi sabah Belisarius, Sasani komutana bir mektup göndererek görüşmeler yoluyla bir çözüm aramayı önermiştir. Sasani komutanı ise bu girişimi savaştan kaçınma olarak görüp geri çevirmiş ve saldırıya geçmiştir. Sasani ordusunun sol kanattaki saldırısı, bir tepenin gerisindeki Bizans süvarisinin çevirme harekâtı ve Hun süvarilerinin de ileri harekâtıyla etkisiz olmuştur. Diğer kanatta ise fazlasıyla ilerleyen Sasani süvarisinin, ordunun diğer bölümleriyle arasında bir gedik oluşmuştur. Belisarius süvarilerini bu gediğe yöneltmiştir. Bu ilk darbeyle Sasani süvarisi dağılınca Bizans süvarisi Sasani merkez bölümün açık kanadına ve geri hatlarına yönelmiştir. Kısa sürede Sasani ordusu dağılmıştır.
