İçeriğe atla

Dansöz

Dansöz Chryssanthi Sahar Scharf, Heidelberg

Dansöz veya çengi, oryantal dansçı kadındır. Fransızca danseuse (kadın dansçı) sözcüğünden geçmiştir.[] Oryantal dans yapan erkeklere dansör, köçek veya zenne denir.

Oryantal dansın ana yurdu olan Arap Dünyasında bu dansa "Raks Şarkî" (رقص شرقي; doğunun dansı) veya "Raks Baladî" (رقص بلدي; Halk dansı) denilmektedir. Böylece Türkçede oryantal dans ve oryantal dansçı demek doğru olur.

Oryantal dansçılar, oryantal toplumların namus anlayışlarının bakış açısı ile giysileri ve tipik dans hareketleri yüzünden striptiz dansçısı gibi erotik dansçılar olarak algılanmıştır. Bundan dolayı profesyonel oryantal dans kariyeri yapmak isteyen kadınlara oryantal ülkelerde batılı ülkelerden çok daha nadir rastlanılır.

Tarihçe

Arap Fars kültürüne ait rakkaseler Selçuklu ve Osmanlı zamanında önce saray çevrelerini, daha geç dönemlerde de konak sahiplerini eğlendirmiştir. Osmanlılar'da çengi ve köçeklerin belediyeden izinli teşkilatları olmuştur. Kol denilen dansçı grublarına kolbaşı denilen bir kişi yardımcısı ile birlikte yöneticilik yapar, 12 dansçıyı yönetirdi. Bunların yanında her kolda sıracı denilen dört kişilik bir saz grubu bulunurdu. Kolbaşı'nın görevi bugünkü menajerlerin görevi ile benzerdi. Kolbaşının evine meşkhane denirdi. Burada grubun dansçıları çalışır ve dansçı olmak isteyenler eğitim görürdü. Düğün, kına gecesi veya diğer bir eğlence düzenlemek isteyen kolbaşı ile pazarlık yapardı.

1857 yılında çıkarılan Köçekliğin ilgasına dair kanun köçekliği yasadışı hale getirmiş ama çengileri kapsamına almamıştır. Buna rağmen Tanzimat döneminde Fransız usulü varyete gibi bazı batı tarzı eğlencenin moda olması ile çengi kolları varlıklarını koruyamayıp dağılmıştır.

Bugün çengi adı çengane/çingane şeklinde varlığını Sulukule'de sürdürmektedir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dans</span>

Dans ya da Raks, tüm vücudun bir müzik ritmi eşliğinde estetikle birlikte çalıştırılabildiği bir gelenek, sanat, bir tedavi şekli veya sadece bir ifade şekli olabilir. Dans, koreografisine, hareket repertuarına, dans tarihi veya menşe yerine göre kategorize edilebilir ve tanımlanabilir. Dans genellikle müzik eşliğinde ve bazen dansçının kendi ile aynı anda bir müzik enstrümanı kullanılarak gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Salsa (dans)</span>

Salsa, Karayipler kökenli olduğu varsayılan, salsa adıyla belirtilen müzik türleri eşliğinde çiftler halinde veya grupça icra edilen, Latin Amerika’nın ve ABD’nin modern bir dansı. Önceleri yalnızca Latin Amerika halkları arasında yaygın olan bu müzik türü, Karayipler’den ABD’ye göçenler sayesinde ABD’de de yaygınlık kazanmış ve salsa dansı özellikle 1980'lerden sonra tüm dünyada tanınır ve uygulanır duruma gelmiştir. Günümüzdeki salsa dansı Afrika, Karayip ve Avrupa stillerinin, dans ve müzik unsurlarının bir karışımı olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Geyşa</span>

Geyşa (芸者), Japonya'da 17. yüzyıldan bu yana eğlence hayatında erkek müşterilere şarkı, dans, sohbet ve oyunlar ile eşlik eden kadınlara verilen ad. Geyşa dünyası Japoncada Hana-maçi veya Ka-ryu-kai olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Bale</span> bir dans türü

Bale, İtalyan Rönesansı döneminde, mim sanatçılarının tiyatro ve gösterilerdeki dansları ile temelleri İtalya’da atıldıktan sonra, Fransa ve Rusya da gelişen, belli figürlere, adım atışlara dayalı bir dans ve müzikli gösteri türüdür. Dünya çapında yayılarak yaygın bir dans türü haline gelmiş ve birçok başka dansı etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Buz dansı</span>

Buz dansı, müzik eşliğinde buz zeminde yapılan figüratif buz pateni türü. 1952 yılında Dünya Artistik Patinaj Şampiyonaları kapsamına alınmış; fakat Kış Olimpiyat Oyunları içinde 1976 yılından beri yer almaktadır. Çiftlerde olduğu gibi bir kadın ve bir erkek sporcu ile yapılır. Kaldırışlarda ve dönüşlerde olan kural farklılıkları ve atlayışların olmaması gibi konularda çiftlerden ayrılır. Bu şampiyonalarda sporcular 3 değişik program sunmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Klasik bale</span>

Klasik bale, kökeni 17. yüzyıl Fransız saray balesine dayanan, kuralları belirgin, estetiğe dayalı bir dans formudur.

<span class="mw-page-title-main">Çeng</span>

Çeng, arp ailesinden telli bir çalgıdır. Bu çalgıyı çalan kişiye çengî (ﭼﻨﮕﻰ) denir.

<span class="mw-page-title-main">Breakdance</span>

Breakdance, "sokak dansı" olarak da bilinen bir dans türüdür. Bu dansı yapan erkeklere "b-boy" ya da "break boy", kızlara ise "b-girl" ya da "break girl" denmektedir. Breakdans ayrıca breaking, b-boying ve b-girling olarak da adlandırılmaktadır. B-boylar 1980'li yıllardan itibaren sadece breakdance yapan gençlere değil, DJ'lere ve rapçilere de verilen ad olmuştur. Breakdance kültürü 1980'li yılların başında büyük bir patlama göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Köçekçe</span> Köçeklerin dans müziği.

Köçekçe, köçeklerin dans etmesi için çalınan müzik olarak ortaya çıkmış ve zaman içinde halk türkülerinin bir araya getirilmesinden oluşan bir müzik biçimi hâline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oryantal dans</span>

Oryantal dans veya göbek dansı geleneksel bir Orta Doğu dansı. Batı'da daha çok belly dance olarak bilinirken, Anadolu ve Balkanlar'da çiftetelli olarak bilinir. Kadın dansçılara dansöz, erkeklere ise dansör denir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü halk oyunları</span> Bir dans türü

Gürcü halk oyunları Gürcistan'a özgü geleneksel danslardır. Kökleri, Orta Çağ'da askeri törenlere, spor oyunlarına ve kutlamalarda oynanan danslara dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Orta oyunu</span> Türk halk tiyatro oyunu

Orta oyunu, ana karakterleri Kavuklu ve Pişekar olan, açık alanda halkın ortasında yazılı bir metne bağlı kalınmadan oynanan müzikli ve danslı Türk halk tiyatro oyunu.

<span class="mw-page-title-main">Kore dansı</span>

Kore'de dans üç bin yıl önce şamanistik ilk törenler ile başladı ve şimdi halk dansından yeni yaratılan ve çağdaş dansa uyarlanmış olarak dizilir.

<span class="mw-page-title-main">Kılıç dansı</span>

Kılıç dansları dünya tarihi boyunca kaydedilir. Yunanistan, Orta Doğu, Pakistan, Hindistan, Çin, Kore, İskoçya ve Japonya’dan çeşitli geleneksel solo ve alaycı savaş (Pyrrhic) kılıç dansları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Popping</span>

Popping, 1970'li yıllarda Kaliforniya'da ortaya çıkan Funk dansının bir türüdür. Dansçının kaslarını ani bir şekilde kasıp gevşetmesiyle vücudunda oluşturduğu sarsıntılarla ritme uygun şekilde yapılan bir sokak dansı türüdür. Bu tekniğinin içinde kullanılan bir grup illüzyonist dans şekilleri ve teknikleri için çatı terimi olarak kullanılır. Dansçı normal olmayan vücut hareketleri oluşturarak ilginç dans figürleri sergiler.

<span class="mw-page-title-main">Lindy Hop</span> Amerikan dans türü

1920 ve 1930'lu yıllarda, zamanın caz müziği ile Harlem, New York'ta oluşmuş bir dans türü. Lindy Hop gelişimi sırasında ünlü olan ve öncesindeki birçok dansın karışımıdır fakat temel olarak Caz, Tap, Breakaway ve Charleston danslarından esinlenmiştir. Jive, Boogie-Woogie ve akrobatik Rock and Roll'un öncüsüdür. Çoğunlukla bir caz dansı olarak tanımlanır ve Swing danslarının bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Charleston (dans)</span>

Charleston ya da 20'li yıllar Charleston'u 20. yüzyılda, Amerika'da oluşmuş bir danstır. Afro-Amerikan kökenlidir. Dans adı olarak kayıtlarda ilk kez 1903 yılında rastlanmış ve adını Güney Carolina'daki Charleston şehrinden almıştır. James P. Johnson adlı piyanist ve komponistin The Charleston adlı Caz melodisi ile tanınmışlık kazanmıştır. Avrupa'da 1925 yılından itibaren Josephine Baker sayesinde tanınmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu'nda tiyatro Tanzimat devri sonrasında gelişim gösterdi ve II. Meşrutiyet sonrasında Batılı manada gelişimi hızlandı.

<span class="mw-page-title-main">Badia Masabni</span>

Badia Masabni, bir dansöz, şarkıcı, aktris, gece kulübü sahibi ve iş kadınıydı. Modern oryantal dansın geliştiricisi olarak kabul edilir çünkü yedi yaşından beri Amerika'da birkaç yıl yaşadıktan sonra, Batı ve Hollywood tarzı havasını dansa getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şaman (dans)</span>

 Şablon:Infobox intangible heritage