İçeriğe atla

Danimarka Batı Hindistan Şirketi

Danimarka Batı Hindistan Şirketi
TipÖzel
EndüstriYeminli
AkıbetiDağılma
Kuruluş11 Mart 1671 Danimarka
Feshedilme1 Ocak 1776

Danimarka Batı Hindistan Şirketi (DancaVestindisk kompagni) veya Danimarka Batı Hindistan–Gine Şirketi (DancaDet Vestindisk-Guineisk kompagni) bir Dano-Norveççe koloniler dışında faaliyet gösteren Danimarka Batı Hint Adaları'nda yeminli bir şirket idi. Şirketin gemilerinde 120.000 köleleştirilmiş Afrikalının taşındığı tahmin ediliyor.[1] 1659'da Danimarka Afrika Şirketi (DancaDansk afrikanske kompagni) olarak kurulan şirket, 1671 yılında Danimarka Batı Hindistan Şirketi'ne dahil edildi.

Tarih

Danimarka Batı Hint Adaları Şirketi'nin Christianshavn, Kopenhag'daki genel merkezini ve rıhtımını gösteren harita detayı

Mart 1659 tarihinde Danimarkalı Afrika Şirketi, aslen Fin Hendrik Carloff tarafından Glückstadt'ta kuruldu; iki Hollandalı, Isaac Coymans ve Nicolaes Pancras; ve iki Alman tüccar, Vincent Klingenberg ve Jacob del Boe. Görevleri, günümüz Gana'sındaki Danimarka Altın Sahili'yle ticareti içeriyordu. 1671 yılında Afrika Şirketi, Danimarka Batı Hindistan Şirketi'ne dahil edildi. Batı Hindistan Şirketi 20 Kasım 1670 tarihinde örgütlendi ve 11 Mart 1671 tarihinde Kral V. Christian tarafından resmen kiralandı.[2]

Danimarkalılar 1668 yılında St. Thomas'a yerleşti.[3] Sankt Thomas'ın ilk başarılı kolonizasyonu, Dano-Norveç Kraliyet Donanması, yat Den forgyldte Krone ve frikateyn Færøe (adalara atıfta bulunur, ancak çoğu zaman yanlışlıkla Pharaoh olarak çevrilir), ancak şirket eskort için kraliyet donanmasına ve ve korumaya güvenirken hızla kendi gemilerini kullanmaya başladı. 30 Ağustos 1680'den itibaren Batı Hindistan–Gine Şirketi olarak tanındı []. Şirket ilk başta karlı olmakta güçlük çekti, ancak sonunda vergileri artırarak ve tüm sömürge ihracatını doğrudan Kopenhag'a getirerek geliri artırmaya başladı.[4] St. John 1718'de, St. Croix ise 1733'te Fransızlardan satın alındı.

17 ve 18. yüzyıllarda şirket, Kuzey Atlantik üçgen ticaret yollarından gelişti. Afrika'nın Altın Kıyısındaki köleler, Batı Hint Adaları'nda pekmez ve rom karşılığında takas edildi.

Kapanış ve canlanma

Şirket,1754 yılına kadar Danimarka hükûmetinin "Gelirler Odası"nın kontrolü ele geçirdiği kolonileri yönetti. 1760'dan 1848'e kadar yönetim organı DancaVestindisk-guineiske rente- og generaltoldkammer olarak biliniyordu.

Frederik Bargum, Danimarka Altın Kıyısı kolonileriyle ticareti sürdürmek için şirketi 18 Mart 1765 tarihli Kraliyet kararıyla DancaDet Guineiske kompagni olarak yeniden canlandırdı. Kasım ayında 20 yıl boyunca Christiansborg ve Fredensborg kalelerini aldılar. Ancak şirket, Hollanda Batı Hindistan Şirketi gibi bir ticaret tekelinden hiçbir zaman yararlanamadı. Ticaret rekabeti tüm Danimarka, Norveç, Schleswig ve Holstein şirketleri arasında kaldı.

Mali açıdan sorunu olan şirket 22 Kasım 1776 tarihinde tasfiye edildi. Bunun beklentisiyle Dano-Norveç hükûmeti, Ağustos–Eylül 1775 arasında verilen kalelerin kontrolünü ele geçirdi. Bargum, 1774 yılında alacaklılarından kaçmak için ülkeden kaçmıştı.[5]

Şirket gemileri

  • Charlotte Amalie (1680'ler)
  • Den Unge Tobias (Genç Tobias, 1687)
  • Røde Hane (Kırmızı Horoz, 1687)
  • Maria (1687)
  • Pelicanen (Pelikan)
  • Unity (1700'ler)
  • Caroline (1750).[6]
  • William (1750).[6]

Bibliyografi

  • Jensen, Niklas Thode; Simonsen, Gunvor (2016). "Introduction: The historiography of slavery in the Danish-Norwegian West Indies, c. 1950-2016". Scandinavian Journal of History. 41 (4–5): 475-494. doi:10.1080/03468755.2016.1210880. 

Ayrıca bakınız

  • Danimarka Asya Şirketi
  • Danimarka Doğu Hindistan Şirketi
  • Fort Christiansborg
  • Danimarka Batı Hint Adaları valilerinin listesi
  • Ticaret şirketlerinin listesi

Kaynakça

  1. ^ "Slavery and Slave Trade". National Museum of Denmark (İngilizce). 27 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2021. 
  2. ^ Westergaard, Waldemar. The Danish West Indies under Company Rule 2 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  3. ^ Dookhan, Isaac. A History of the Virgin Islands of the United States. Canoe Press, 1974. 9768125055.
  4. ^ Thomas, Hugh. The Slave Trade, pp. 172 & 188. Phoenix (London), 2006.
  5. ^ "Frederik Bargum" (Danca). Dansk Biogradisk Leksikon. 20 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2018. 
  6. ^ a b "No. 9007". The London Gazette. 17 Kasım 1750. s. 1. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kopenhag</span> Danimarkanın başkenti

Kopenhag, Danimarka'nın başkenti ve en yüksek nüfuslu şehridir. 1 Ocak 2022 itibarıyla şehrin nüfusu 805.420'dir. Kopenhag, Zelanda adasının doğu kıyısında yer almaktadır; şehrin diğer kısmı Amager'de yer alır ve Øresund boğazı ile İsveç'in Malmö kentinden ayrılır. Öresund Köprüsü, iki şehri demiryolu ve karayolu ile birbirine bağlamaktadır.

<i>Hindi</i> Sülüngiller familyasından evcilleştirilebilir bir kuş türü

Meleagris veya Hindi, Phasianidae familyasına bağlı bir kuş cinsidir. Amerika'ya ilk göç edenler tarafından keşfedilmiş ve 17. yüzyıl'ın başlarında Avrupa'ya getirilmiştir. Eti için yetiştirilen bir kümes hayvanı olarak tanınırlar. Evcil hindinin Kuzey Amerika'ya ulaşması ise İngiltere üzerinden olmuştur. ABD'nin kurucularından Benjamin Franklin hindinin yeni kurulan devletin simgesi olmasını önerdiyse de bu kabul edilmemiş ve kel kartal seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya İmparatorluğu</span> Birleşik Krallık tarafından yönetilmiş devletler ve dominyonlardan oluşan imparatorluk

Britanya İmparatorluğu, Birleşik Krallık veya öncül devletleri tarafından yönetilen dominyonlar, sömürgeler, himayeler ve mandalar ile diğer bağımlı bölgelerden oluşmuş olan imparatorluktur. 16. ve 17. yüzyıllarda İngiltere Krallığı tarafından kurulan denizaşırı sömürgeler ve ticaret karakolları olarak başlamıştı. En güçlü döneminde tarihteki en geniş topraklara sahip devlet olmasının yanı sıra bir yüzyıldan fazla bir süre boyunca dünyanın en önde gelen küresel gücüydü. 1922'de 458 milyon kişi, yani dünya nüfusunun neredeyse dörtte biri, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı ve toprakları 33.000.000 km2'lik alanı kapsıyordu. Bu derece geniş bir coğrafyaya hükmettiği için siyasi, dilsel ve kültürel kalıtı hâlen yaygın olarak devam etmektedir. Gücünün doruklarındayken, dünya geneline yayılmış toprakları nedeniyle her zaman en az bir bölgesinde gün ışığı olmasından ötürü "üzerinde güneş batmayan imparatorluk" olarak da tanımlanmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Sömürgecilik</span> Bir devletin başka toplumları siyasal ve ekonomik olarak egemelik altına alma politikası

Sömürgecilik; kolonicilik, kolonyalizm ya da müstemlekecilik, genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hindistanı</span> Büyük Britanyanın Hindistan kolonisi (1858-1947)

Sömürge Hindistanı, Britanya Hindistanı, Britanya Rajı ya da Hindistan İmparatorluğu 1858'den 1947'ye kadar Birleşik Krallık'ın Hindistan kolonisinin adıdır. Bu dönem ayrıca dominyon periyodu olarak da adlandırılmıştır. İngiltere kontrolündeki bölge güncel kullanımda Hindistan (India) adıyla bugünkü Hindistan, Pakistan Bangladeş ve Myanmar ülkelerini kapsıyordu. Yöneticisi İngiliz Kraliyet ailesi idi. Başkenti Kalküta (1858-1912) ve Yeni Delhi (1912-1947) olmuştu. Hindistan olarak,1945’te San Fransisco’da II. Dünya Savaşı’nın ardından oluşturulan Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi olmuştur.

Danimarka tarihi, bugünkü Danimarka Krallığı topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">East India Company</span> Britanya Hindistanının kurulmasından önce Hindistanı Büyük Britanya İmparatorluğu adına yöneten şirket

Doğu Hindistan Şirketi, İngiliz Doğu Hindistan Şirketi veya Britanya Doğu Hindistan Şirketi, Kraliçe'den Hint Okyanusu bölgesinde ticaret yapmak için ayrıcalık alabilen deniz tüccarları tarafından 31 Aralık 1600'de kurulan bir İngiliz ve daha sonra bir İngiliz anonim şirketiydi.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Doğu Hindistan Şirketi</span> Genel Hollanda Devletlerinde etkinlik gösteren, 1602 yılında kurulmuş, Asyada 21 yıl boyunca tekel olmuş imtiyazlı bir şirket

Vereenigde Oost-Indische Compagnie, Genel Hollanda Devletleri'nde sömürge faaliyetleri gerçekleştirmek üzere 1602 yılında kurulmuş, Asya'da 21 yıl boyunca tekel faaliyetleri yürütmüş imtiyazlı bir şirkettir. Dünyanın ilk çok uluslu şirketi olduğu kabul edilir, ayrıca hisse senedi çıkartan ilk şirkettir. Şirket tartışmalı bir şekilde; savaşa girme yeteneğine sahip, para basabilen, anlaşmalar müzakere eden, koloniler kurmaya yetkili, insanlara ceza verip hapsedebilen ya da mahkûmları çalıştırabilecek yarı resmi yetkilere sahip ilk büyük şirket oldu.

Afrika ve Hint Adaları'na ticaret yapan İskoçya şirketi ya da İskoç Darien Şirketi olarak adlandırılan kurum 26 Haziran 1695 tarihinde, Taçlar birliği nin oluşturulmasından yüz yıl sonra İskoçya Kralı William II'nin izniyle İskoçya Parlamentosu yasalarıyla kurulan deniz aşırı ticaret şirketidir. 1696'dan başlayıp 1709 yılı dahilinde şirkete ait tarihi dokümanlar mevcuttur. Bunlar arasında hesap defterleri, ayrıntılı nakit kasa defterleri ve makbuzlar, ticaret defterleri ve senetler, liman depo ve şirketlerinin mal sevk listeleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Üç köşeli ticaret</span> Üç liman veya bölge arasında ticaret

Üç köşeli ticaret veya üç kenarlı ticaret veya üçgen ticaret bir birinci bölgeden ihraç edilebilen mallar için ikinci bir bölgede (limanda) ithal için talep olmadığı, ama aynı zamanda bu ikinci bölgenin ihraç edebileciği mallar için birinci bölgede ithal talebi olduğu hallerde ortaya çıkar. Üç köşeli ticaret sisteminde üçüncü bir bölge bulunur ve bu bölgede gereken nitelik birinci bölgenin ihraç mallarına talep olması ve aynı zamanda ikinci bölgeye ihraç edebileceği mallar olmasıdir. Üç köşeli ticaret sistemi genel bir ticaret şekli olmakla beraber, pratikte bu tip ticarete en bariz örnek 16. yüzyıllar sonlarından 19. yüzyıl başlarına kadar olan dönemde Avrupa, Batı-Afrika, Kuzey Amerika üçgeni üzerinde olan ve Batı Afrika-Kuzey Amerika "orta pasajı"'nda ticari malın "Afrikalı köleler" olduğu ticaret sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">V. Frederik</span>

V. Frederik, 1746'dan ölümüne kadar Danimarka-Norveç ve Schleswig-Holstein düklüğü yapmıştır. Kendisi IV. Christian ve Sophia Magdalene'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">X. Christian</span> Danimarka kralı

X. Christian 1912'den 1947'ye kadar Danimarka kralı ve 1918 ile 1944 yılları arasında İzlanda'nın tek kralı. Glücksburg Hanedanı'ndan ve kendisinden önceki Danimarka kralı VIII. Frederik'in oğludur. Ayrıca Norveç kralı VII. Haakon'un kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Afrika'da kölelik</span>

Kölelik tarihsel olarak Afrika'da yaygındı ve Modern Afrika'da kölelik hala bazı Afrika ülkelerinde devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Louise (Büyük Britanya)</span>

Büyük Britanyalı Louise, 1746'dan ölümüne kadar Kral V. Frederik’'in ilk karısı olarak Danimarka ve Norveç Kraliçesi idi. Büyük Britanya Kralı II. George ve Ansbachlı Caroline'in hayatta kalan en küçük kızıydı.

Brandenburg Altın Sahili, 1683-1717 yılları arasında Batı Afrika'da bir Brandenburg-Prusya kolonisiydi. Günümüzde Gana'daki Prensler Kasabası'nda bulunan Üç Nokta Burnu'ndaki 30 kilometrelik bir sahil şeridi boyunca tahkimatlarla korunan birkaç koldan oluşuyordu.

Sömürge Hindistanı, Keşifler Çağı sırasında Hint alt kıtasının Avrupalı sömürgeci güçler tarafından işgal edilen kısmıdır. Keşifler Çağı boyunca Portekiz, Hollanda Cumhuriyeti, İngiltere, Fransa ve Danimarka-Norveç gibi Avrupalı güçler Hindistan alt kıtasının Sömürge Hindistan'ı olarak bilinen bölümlerini işgal edip sömürgeleştirmiştir. Bu ülkeler, özellikle baharat ticareti yoluyla zenginlik ve refah elde etmeye çalıştılar. Amerika kıtasının kolonileştirilmesi, Hindistan'da zenginlik arayışıyla motive edildi. Vasco da Gama, 15. yüzyılın sonlarında Afrika'yı dolaşarak Hindistan ile doğrudan ticareti yeniden kuran ilk Avrupalı oldu. Seylan'da bir üsse sahip olan Hollandalılar da Hindistan'a doğru genişleme girişiminde bulundular ancak Colachel Savaşı'nda Travancore Krallığı tarafından yenilgiye uğratıldılar. Avrupalı güçler 17. yüzyılın başlarında Hindistan'da ticaret merkezleri kurdular ve Babür ve Maratha İmparatorlukları zayıfladıkça birçok istikrarsız Hint devletini manipüle edip kontrol altına almayı başardılar. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında İngiltere ve Fransa, hem vekil yöneticiler hem de doğrudan askeri müdahale yoluyla Hindistan'da hakimiyet mücadelesi verdi. Nihayetinde İngiltere Hindistan'ın büyük bir bölümünün kontrolünü ele geçirdi ve Hindistan "İngiliz tacının mücevheri" olarak anılmaya başlandı. Hindistan 1947 yılında bağımsızlığını kazanmış ve Hindistan Dominyonu ile Pakistan Dominyonu olarak ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Danimarka Batı Hint Adaları</span> Karayiplerde bir Danimarka kolonisi

Danimarka Batı Hint Adaları veya Danimarka Antilleri veya Danimarka Virjin Adaları, Karayipler'de, 32 milkare (83 km2) ile Saint Thomas; 19 milkare (49 km2) ile Saint John ; ve 84 milkare (220 km2) ile Saint Croix adalarından oluşan bir Danimarka kolonisiydi. Adalar, 1917'de satın alındıklarından beri Amerika Birleşik Devletleri'ne ait. Water Adası, Danimarka devletinin onu özel bir nakliye şirketi olan Doğu Asya Şirketi'ne sattığı 1905 yılına kadar Danimarka Batı Hint Adaları'nın bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Amerika'nın Danimarka tarafından kolonizasyonu</span>

Danimarka ve Danimarka–Norveç'in eski gerçek birliği, 17. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar büyük bir kısmı Amerika'da bulunan bir sömürge imparatorluğuna sahipti. Danimarka ve Norveç şu ya da bu şekilde Grönland'da 13. yüzyıldan itibaren, ilki yirmi birinci yüzyıla kadar olan arazi taleplerini sürdürdüler.

XV.Louis'nin isteği üzerine 1673 yılında kurulan Türkçesi Senegal Şirketi anlamında gelen "Compagnie du Sénégal", birçok Fransız sömürge şirketinden biriydi ve 1685 yılında İngiltere Kralı olan XIV. Louis'nin kuzeni York Dükü II.Jacques tarafından 1672 yılında kurulan Kraliyet Afrika Şirketi'nden bir yıl sonra, köle ticaretini doğrudan hedef alan 17. yüzyılda kurulan ikinci Avrupa şirketiydi. İlk yöneticilerinden biri ünlü amiral Jean-Baptiste du Casse idi.

<span class="mw-page-title-main">Kurlandiya'nin kolonileri</span>

Kurlandiya'nın Kolonileri ya da Kurlandiya'nın kolonizasyon girişimleri, Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı'nın kolonizasyon çabalarını ifade eder. Küçük ama varlıklı olan Dükalık, Avrupa'nın Batı Afrika ve Karayipler'deki kolonileştirme girişimlerinde mütevazı bir rol üstlenmiştir.