İçeriğe atla

Damot Krallığı

Yeha Tapınağı

Damot Krallığı (Antik Güney Yemence: D’mt; ya da Di’amat, Da'amat, Diamat, D'mt) milattan önce ilk bin yıl içerisinde Kuzey Etiyopya (Tigray) ve bugünün Eritre topraklarında varlık gösteren antik bir devletti. Bölgede yapılan çok az sayıdaki bilimsel araştırma çalışması ve arkeolojik kazılar nedeniyle, Damot Krallığı'nın Aksum Krallığı'ndan önce çöküp çökmediği ya da yerini doğrudan Aksum Krallığı'na bırakıp bırakmadığı bilinmemektedir.

Literatür

  • Stuart Munro-Hay: Aksum. An African Civilisation of Late Antiquity. (Memento vom 28. September 2007 im Internet Archive) Edinburgh University Press, Edinburgh 1991, ISBN 0-7486-0106-6.
  • Stuart Munro-Hay: State developement and urbanism in northern Ethiopia. In: Thurstan Shaw, Paul Sinclair, Bassey W. Andah, Alex Okpoko (Hrsg.): The Archaeology of Africa. Foods, Metals and Towns (= One World Archaeology. Bd. 20). Routledge, London u. a. 1993, ISBN 0-415-11585-X, S. 609–614.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Elam</span> Antik bir medeniyet

Elam, İran'ın güneybatısında MÖ 3000'li yıllarda var olmuş antik bir medeniyet ve tarihsel bölge.

<span class="mw-page-title-main">Sparta</span> Yunan anakarasında yer alan antik kent

Sparta Antik Yunanistan'ın Lakonya bölgesindeki öne çıkan bir şehir devletiydi. Söz konusu şehir devleti, antik dönemde Lakedemon olarak bilinirken, Sparta ismi Peloponez'in güneydoğusunda bulunan Lakonya bölgesindeki Evrotas Nehri'nin kıyısındaki ana yerleşim bölgesi için kullanılan bir isimdi. Sparta, MÖ 650'lerde Antik Yunanistan'daki baskın askeri kara kuvveti hâline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Çağ</span> en eski kayıtlardan klasik dönemlerin sonuna kadar insanlık tarihi

Antik Çağ, antik tarih ya da İlk Çağ, insanlık tarihinin başlangıcından erken dönem Orta Çağ'a kadar uzanan zaman dilimindeki belirgin kültürel ve siyasi olayları konu alır. Her ne kadar bitiş tarihi olan erken Orta Çağ büyük oranda göreceli olsa da, çoğu Batılı akademisyenler Batı Roma İmparatorluğu'nun 476'daki çöküşünü antik Avrupa tarihinin sonu olarak tanımlarlar. Antik tarih için kullanılan bir başka terim de antikitedir (antiquity). Yine de bu terim (antikite) daha çok Antik Yunan ve Antik Roma uygarlıklarını özel olarak tanımlamakta kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Halaciler</span> Hindistandaki Delhi Sultanlığını yöneten hanedan

Halaciler, Hindistan'daki Delhi Sultanlığı'nı yöneten hanedanı.

<span class="mw-page-title-main">Kolossai</span> Frigyada antik bir kent

Kolossai Küçük Asya'daki antik Frigya kentidir ve Güney Anadolu'nun en ünlü şehirlerinden biriydi. Yazarı Havari Pavlus olan ve erken dönem bir Hristiyan metni olarak tanımlanan Epistula ad Colossenses, Kolossai'deki kiliseye hitap eder. MÖ 5. yüzyıldan itibaren önemli bir şehir olan Pavlus zamanında önemi azalmıştı, ancak yerel melek kültünün varlığıyla dikkat çekiyordu. 1192/3'te yıkılmadan önce Roma'nın - ve sonra Bizans'ın - Phrygia Pacatiana eyaletinin bir parçasıydı ve nüfusu yakındaki Chonae'ye taşındı.

<span class="mw-page-title-main">Belkıs</span>

Saba Melikesi Belkıs, günümüz Habeşistan (Etiyopya) veya Yemen'in olduğu topraklarda hüküm sürdüğü farz edilen, tarih öncesi Saba Krallığı'nın hükümdarıdır. Modern arkeoloji bu krallığın mevcudiyeti konusunda şüphecidir. Kitabı Mukaddes'te kraliçenin isminden bahsedilmez. Habeş kültüründe "bu şekilde değil, böyle değil" gibi anlamlara gelen Makeda ismiyle anılır. İslam kültüründe Belkıs olarak bilinir. Ayrıca bazı kaynaklarda Lilith, Nikaule veya Nicaula (Nikola) olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">İsrailoğulları</span> Demir Çağında Kenanda yaşamış Semitik halk

İsrailoğulları, İshak'ın oğlu İsrail'in 12 oğlunun yarattığı, kabile ve monarşik olarak bir dönem Kenan'ın bir bölümünde hâkimiyet kurmuş bir İbrani konfederasyonuydu. Arkeolojik delillere göre İsrailoğulları, antik Transürdün ve Filistin'in yerlileri olan Kenanlılardan farklı bir topluluktu. Sümer kökenli İbranilerin, Sümerin dağılışından sonra kabileler halinde Verimli Hilal'e dağıldığı, önce Haran'a sonra ise Güney Kenan'a göç ettiği ve bölgeyi zorla ele geçirmediği arkeolojik açıdan doğrulanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Harry Hay</span>

Harry Hay, Amerikalı LGBT hakları eylemcisi. ABD Komünist Partisi üyesi olmanın yanı sıra başta 1950'lerde ve 1960'larda faaliyet göstermiş Mattachine Society olmak üzere bir sürü eşcinsel siyasi örgütün kurucusu idi.

<span class="mw-page-title-main">İskoçya Krallığı</span> 843ten 1707ye kadar Büyük Britanyanın kuzeyine egemen bir tarihî devlet

İskoçya Krallığı, 843'ten 1707'ye kadar Büyük Britanya'nın kuzeyine egemen bir tarihî devlet. Daha sonra İngiltere Krallığı ile birleşerek Büyük Britanya Krallığı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ebrehe</span> Yemen kralı

Abraha (Abreha olarak da yazılır, aynı zamanda Araplarda Ebrahah el-Aşram olarak da bilinir, bir Aksum generalidir ve sonradan Aksum Krallığı'nın Güney Arabistan genel valisi olarak hüküm sürer; büyük ölçüde Aksumi desteğine dayanması ve krallığını Aksum adetleri ve dini ile yönetmesine rağmen, kendisini Himyar'ın Kralı ilan eder. Abraha, MS 531 den MS 555 'e kadar günümüz Arabistan ve Yemen'inin çoğunu yönetir.

<span class="mw-page-title-main">Müstalî</span> Fâtımî Hanedanlığı halifesi

Musta'li veya Ahmed El-Mustâ‘lî veya tam kunye Ebū el-Kāsım el-mustaʿlī bi-llāh ʾaḥmad bin al-mustenṣir, Arapça: أبو القاسم "المستعلي بالله" أحمد بن المستنصر. Dokuzuncu Fâtımî Hâlifesi ve İsmâilîyye-Mustâlîlik Mezhebi'nin "On Dokuzuncu İmâmı".

<span class="mw-page-title-main">II. Mentuhotep</span> Antik Mısırın 11. Hanedanı döneminde 51 yıl hüküm süren bir firavun

II. Nebhepetre Mentuhotep Antik Mısır'ın 11. Hanedan'ı döneminde 51 yıl hüküm süren bir Firavun'dur. Tahtta bulunduğu 39 yıl boyunca Mısır'ın çeşitli sorunlarla mücadele ettiği Birinci Ara Dönem denilen dönemde ekonomik ve siyasi problemlerle uğraştı ve sonunda Mısır'ı yeniden bir araya getirdi. Dolayısıyla Mısır Orta Krallık Döneminin ilk firavunu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Mısır</span>

Yukarı Mısır Mısır' da, adı ile de bilinen Nil Irmağı vadisinin iki yanı boyunca uzanan, güney ucunda Nübye ve kuzey yönüne doğru akan Nil' in Akdeniz' e ulaşmasından önce başlayan Aşağı Mısır bölgesine kadar uzanan bölgeye verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Aksum Krallığı</span> Günümüzdeki Kuzey Etiyopya ve Eritrenin Tigray Bölgesinde hüküm sürmüş devlet

Aksum Krallığı, Günümüzde kuzey Etiyopya ve Eritre'de Tigray Bölgesi'nde yer alan kadim krallıktır. Aksum imparatorlar, güçlü krallıklardı ve kendilerini kralların kralı, Aksum, Himyar, Raydan, Saba, Salhen, Tsiyamo, Beca ve Kuş'un kralı haline getirdiler. Aksumitler tarafından yönetim M.S. 100 ile M.S. 940 yılları arasındaydı. Siyaset, Aksum kentinde yoğunlaşmıştı ve M.Ö. 4. yüzyılda ön-Aksumit Demir Çağı döneminden başlayarak büyüdü, M.S. 1. yüzyılda öne çıktı. Aksum, Roma İmparatorluğu ile Kadim Hindistan arasındaki ticari rotada önemli bir oyuncu oldu. Aksumit hükümdarlarının kendi Aksumit para birimlerini bastırmaları azalan Kuş Krallığı üzerindeki hegemonyalarını belirlemeleri yanında ticareti de kolaylaştırdı. Ayrıca Arap Yarımadası'ndaki krallık siyasetine düzenli olarak müdahil oldular ve nihayetinde bölge üzerindeki yönetimi Himyar Krallığı'nın fethi ile genişlettiler. Maniheizm peygamberi Mani Aksum'u Pers, Roma ve Çin yanında zamanının dört büyük gücünden biri olarak görüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Herkesin katkısına göre</span> Sosyalizm ilkelerinden bir tanesi

Herkesin katkısına göre, sosyalizmin belirleyici özelliklerinden biri sayılan bir dağıtım ilkesidir. Bu terim; bireysel ödemenin o kişinin emek ve üretkenliğine bağlı olduğuna ve emeğinin toplumsal üretime katkısına yansımasına atıfta bulunur. Bu ilke kapitalizmdeki dağılım ve ücret yönteminin aksine, özel mülkiyete sahip kişilerin faiz, kira veya kâr şeklinde gelir elde etmesini yasaklar bunu toplumsal bir üretim olarak tariflendirmez.

<span class="mw-page-title-main">Yeha</span> Etiyopyanın kuzeyindeki Tigray Bölgesi içinde verimli toprakları ile bilinen bir köy

Yeha Etiyopya'nın kuzeyindeki Tigray Bölgesi içinde verimli toprakları ile bilinen bir köy. Yeha'da Etiyopya'nın tarihi açısından çok önemli olan Yeha Tapınağı'nın harabeleri bulunmaktadır. Bu yapının Etiyopya'da ayakta olan en eski yapı olduğu düşünülmektedir. Saba stilinde inşa edilen yapı, Güney Arabistanda bulunan diğer Saba eserleri ile yapılan karşılaştırmalar sonucu milattan önce 700lü yıllara tarihlenmiştir. Nispeten iyi bir durumda günümüze ulaşmayı başaran 18,5 m × 15 m ölçülerine sahip bu yapı, 2017 yılında güvence altına alınmıştır. 1952 yılından bu yana kesintilerle devam eden arkeolojik kazılar sonucunda Yeha Tapınağı'nın hemen yanında bir nekropol ve Grat Beal Gebri adı altında bilinen bir sarayın buluntuları ele geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kaleb</span>

Kaleb ya da Ella Asbeha antik Aksum Krallığı'nın en önemli necaşilerinden biridir. Yaklaşık milattan sonra 517 yılından ölümüne değin Aksum tahtında kalan Kaleb, Güney Arabistan'a yaptığı büyük sefer ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mary (Gloucester ve Edinburgh düşesi)</span> Britanyalı prenses, III. Georgenin kızı; (1776-1857)

Prenses Mary, Gloucester ve Edinburgh Düşesi İngiltere Kralı III. George ve eşi Mecklenburg-Strelitz'li Charlotte'un on birinci çocuğu ve dördüncü kızıydı.

<span class="mw-page-title-main">Adulis</span>

Adulis Kızıldeniz'de Zula Körfezi'nde antik bir şehirdi. Massawa'nın yaklaşık 40 km güneyinde yer alan antik şehrin kalıntıları günümüz Eritresinin Zula şehrinde yer almaktadır. Damot ve Aksum imparatorluklarının bir parçası olarak olarak görülen bu liman şehri, bir ticaret merkeziydi. Lüks malları ve ticaret yolları ile Antik Yunanistan ve Bizans İmparatorluğu'na yakındı.

<span class="mw-page-title-main">Aksum'lu Ezana</span>

Ezana, daha önce şu anda Eritre ve Etiyopya topraklarında bulunan eski bir krallık olan Aksum Krallığı'nın hükümdarıydı. Kendisini "Saba ve Salhen, Himyar ve Dhu-Raydan kralı" olarak tanımlamıştır. Geleneksel olarak Ezana'nın daha çocukken babası Ella Amida'nın (Ousanas) yerine kral olduğu ancak annesi Sofya'nın onun yerine yaşı gelinceye kadar naiplik yaptığı kabul edilir. MS 350 yıllarında Kuş Krallığı'nı fethetmiştir.