Dali Atomicus
| Sanatçı | Philippe Halsman |
|---|---|
| Yıl | Çekim: 1948 Baskı: yak. 1969-1970[1] |
| Tür | Jelatin gümüş baskı |
| Boyutlar | 27,31 cm × 34,45 cm (1.075 in × 1.356 in) |
| Konum | Minneapolis Institute of Arts, Minneapolis |
Dali Atomicus, Amerikalı fotoğrafçı Philippe Halsman'ın 1948 tarihli eseri. Fotoğrafta İspanyol ressam Salvador Dalí, kapalı bir odada, çeşitli eşyalar ve üç canlı kediyle birlikte havada asılıymış izlenimi verecek şekilde betimlenmiştir. Gerçeküstü bir içeriğe sahip fotoğraf,[2] photoshop gibi çeşitli resim düzenleme yazılımlarının henüz var olmadığı bir dönemde, asistanların yardımıyla ve canlı çekim yoluyla üretilmiştir.
Resmin yaklaşık 1969-1970 yıllarında yapılmış baskısı, Minneapolis Institute of Arts koleksiyonundadır. Bu baskının arkasında kurşun kalemle yazılmış "DALI ATOMICUS", 1948 / print c.1969-1970 ve Philippe Halsman ifadelerinin yanı sıra ©/COPYRIGHT / BY PHILIPPE HALSMAN mührü bulunur.[1]
İçerik
Fotoğrafta arka planda Salvador Dalí havaya zıplamış olarak görülür. Önünde, üzerinde belirsiz bir resim bulunan bir şövale vardır. Resmi sağ tarafında ise, Dalí'nin henüz tamamlanmamış olan Leda Atomica isimli tablosu yer alır. Fotoğrafa verilen Dali Atomicus ismi, bu tabloya bir göndermedir.[2] Ön planda ise sol tarafta havada asılı duran bir sandalye vardır. Sol taraftan bir kova su, sağ taraftan ise üç canlı kedi havaya fırlatılmıştır. Kedilerden yüksekte olanı suyun içinden geçerken diğer ikisi havada yan yana asılıdır.
Arka plan
Halsman daha önce çoğunlukla, Paris'te Vogue, VU ve Voilà, New York'ta Life gibi dergiler için ünlü kişilerin portre fotoğraflarını çekiyordu. Dalí ise, II. Dünya Savaşı sonrasındaki dönemde yaptığı sürreal tablolarda atom kavramını ve protonlar ile nötronların itme gücü sayesinde her şeyin bir "asılı kalma" durumunda oluşunu işliyordu.[2] İki sanatçı 1940'ların başında tanışmıştı. Halsman 1948'de, Dalí'nin henüz tamamlanmamış Leda Atomica isimli tablosu üzerinde ressamla yaptığı bir tartışmanın sonrasında, fotoğrafla ilgili fikrini Dalí'ye açıkladı.[3] Daha önce de çeşitli fotoğraflarda birlikte çalışmış olan[4] ikili, fotoğrafı kurgulamaya başladı.
Harold Edgerton'ın 1930'larda çektiği Coronet isimli fotoğraf, ikilinin temel esin kaynağı oldu. Yeni düşmüş bir süt damlasının sütün yüzeyinde oluşturduğu taç benzeri yapıyı ve havadaki küçük bir damla sütü gösteren bu fotoğraftaki "asılı kalma" özelliği, Dalí ve Halsman'ı çok etkiledi.[2]
Çekim
Dalí ve Halsman fotoğrafta önceleri tavukları kullanmayı ve havaya süt fırlatmayı düşünmüştü. Ancak hayvanları korumaya dair yasaları çiğnememek için, kedileri zarar görmeyecekleri biçimde kullanmaya karar verdiler.[2] Halsman çekimi New York'taki stüdyosunda, bir sene önce kendi hazıladığı 4 x 5 formatındaki çift lensli fotoğraf makinesini[5] kullanarak yaptı.
Resimde kullanılan şövale ile tablo iplerle tavana tutturulmuştu. Sol taraftaki sandalyeyi, fotoğrafçının eşi Yvonne tutuyordu.[6] Asistanlar ise suyu ve kedileri havaya fırlatıyordu. Fotoğrafçı saymaya başlıyor, üçe geldiğinde kediler ile su fırlatılıyor, dörtte ise Dalí zıplıyor ve Halsman fotoğrafı çekiyordu.[2] O gün stüdyoda, Halsman'ı tatmin edecek poz yakalanana kadar altı saatlik bir çalışma sonrasında 28 farklı fotoğraf çekildi.[3] Fotoğrafçı, daha sonra yayımlanan bir kitabında o günü şöyle anlattı:[3]
| “ | Ben ve asistanlarım ıslanmış, kirlenmiş ve neredeyse tamamen tükenmiştik - sadece kediler hâlâ yeni gibi görünüyordu. | „ |
Halsman daha sonra, çektiği bu fotoğraf üzerinde çeşitli değişiklikler yaptı. Cisimleri tutan ipleri yok etti ve sol kenarı kırparak sandayeyi tutan Yvonne'un elini ve suyu fırlatan asistanı dışarıda bıraktı. Ancak yaptığı en büyük değişiklik, çekim sırasında boş olan şövale üzerine, Dalí'nin ikinci bir tablosunu[2] yerleştirmekti. Ancak Halsman, boş şövaleyi tablo ile doldurmasına rağmen, cismin yerdeki gölgesini değiştirmedi.
Teknik
Halsman fotoğrafta, daha sonra "Jumpology (zıplama bilimi)" olarak adlandıracağı tekniği kullandı. Halsman'a göre, fotoğrafçıya poz vermek yerine zıplayan kişiler, fotoğrafın çekildiği anda duygusal açıdan dengesiz yakalanıyorlardı ve bu fotoğraflar sayesinde kişiliklerinin çeşitli özellikleri belirlenebilirdi.[2] Halsman, sıra dışı fotoğraflar üretmek için üç kurala uyulması gerektiğini savunuyordu:[3]
- Sıradışı teknik kuralı
- Sıradışı özellik ekleme kuralı
- Bir özelliği dışarıda bırakma kuralı
Dali Atomicus'ta bu kuralları sırasıyla
- cisimlerin havada asılı gibi görünmesiyle,
- kedileri havaya fırlatıp ıslatmakla,
- yer çekimini ortadan kaldırmakla
yerine getirmiş oldu.[2]
Yayımlanma
Fotoğraf, çekildikten hemen sonra Life dergisinde iki sayfaya basıldı. İlgi çeken bu sıra dışı fotoğrafın kısa sürede dünya çapında birçok kopyası yayımlandı, ancak fotoğrafçı bunlar için telif ücreti almadı.[2] Fotoğraf daha sonraları, Edward Steichen'ın hazırladığı Photography in Retrospect isimli seçkiye dahil edildi.
Kaynakça
- Temel kaynak: Luhring, Brandon (30 Ocak 2002). "Philippe Halsman: Dali Atomicus" (İngilizce). 3 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
Kaynak notları
- ^ a b "Dali Atomicus" (İngilizce). artsconnected.org. 1 Mart 2009. 4 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
- ^ a b c d e f g h i j Luhring, 2002
- ^ a b c d Luhring, 2002'de kaynak: Halsman, Philippe. Halsman on the Creation of Photographic Ideas. New York: Ziff-Davis 1961
- ^ Luhring, 2002'de kaynak: Halsman, Yvonne ve diğerleri. Halsman: Portraits. New York: McGraw-Hill 1983
- ^ Luhring, 2002'de kaynak: Bello, Jane ve diğerleri. Philippe Halsman: A Retrospective. Kanada: Bulfinch 1998
- ^ Luhring, 2002'de kaynak: Jeffrey, Ian. The Photography Book. Londra: Phaidon 1997
Dış bağlantılar
- Aynı gün yapılan diğer 27 çekimden örnekler
- Fotoğraf ve fotoğrafçı hakkında Türkçe bilgi
