Dalaman Ovası - Turkipedia

Dalaman Ovası, Dalaman Çayı'nın uzun yıllar boyunca biriktirdiği alüvyonların oluşturduğu çok geniş bir alana yayılan, Türkiye'nin en yüksek verim alınabilen tarım alanlarındandır.

Dalaman ovası tektonik nedenlerle çökmüş, alüvyonlarla doldurulmuş bir ovadır. Miyosen ve Pliosen devirlerinde oluşan dikey yönlü tektonik hareketlerle çevre yükselmiş, ovanın bulunduğu alan çökerek koy halini almıştır. MÖ 500 yılından sonra Dalaman Çayı koya taşıdığı alüvyonlarla koy dolmuş ve bugünkü ova oluşmuştur. Alüvyonlarla dolan ovada eğim oldukça azdır (%1-%2). Ovada kalın bir alüvyon tabakası bulunur, ortalama 30 m, en sığ 8 m, maksimum derinlik 100 metredir.^[1]

Ovanın sahili plajlı kıyı özelliğindedir. Kıyı kıyı kumullarıları drenajı engellediğinden sahile yakın bataklık oluşumları görülür. Ovanın kuzeyinde, ovadan önceki koy sınırlarında fosil (ölü) falezler görülür. Sahil şeridinde lagün oluşumları görülür. Ovanın kuzeyinin yüksek sıradağlarla çevrili olması kışın soğuk havaların etkisinden korumaktadır. Ocak ayı sıcaklığı 12 °C'den aşağı düşmemektedir. Asıl Akdeniz İklimi görülür. Ovada vejatasyon süresi tüm yılı kaplar, doğal bir sera alanına benzer. Sulama ile yılda iki ürün alınmaktadır.^[1]

Ova koy halinde iken içinde bulunan adalar alüvyon dolması ile adatepe halini almıştır.Bazıları şunlardır; Kızılburun Tepe (135,4 m), Çalıca Tepe (57 m), Ovacık Tepe (171 m), Asar Tepe (299 m). Eğimden dolayı üzerinde tarım yapılamayan adatepelerde zeytincilik, arıcılık, hayvancılık (kıl keçisi) faaliyetleri yapılır.

Ovada Dalaman Çayı'ndan başka Tersakan Çayı ve Sarısu Çayı bulunur. Tersakan Çayı yağmur suları ile beslenir. Taşkınlara neden olduğundan 15 m genişlik, 6 m derinlikte kanal yapılmıştır. Kanal ova içinde kurutma kanlına dönüşmüştür. Ova içinde Kocagöl (2 302 km²), Badırnaz Gölü (0,090 km²), Kükürtlü Göl (0,087 km²), Küçükdalyan Gölü (0,111 km²) bulunur. Ovanın kuzeyinde Dalaman Çayı üzerinde bulunan Akköprü Barajı inşa edilmiştir. Barajdan alınan su, cazibe ile sulamada kullanılmaktadır.^[1]

Dalaman Çukuru olarak da adlandırılan bu ova, 50 cm derinlikte ulaşılabilen ve yıl boyunca kendisini muhafaza edebilen taban suyuna sahiptir. Narenciyeden tahıla, tropikal meyvelere kadar çok geniş bir yelpazede üründen yılda birden fazla hasat yapılabilme imkânına sahiptir. Türkiye'nin en ılıman iklimine sahip olması, don olayının yok denecek kadar az olması, seri ve yoğun yağış alması ile zengin bir tarım yapısına sahiptir.

Ovanın etrafını saran tüm yükseltiler sık çam ormanları ile kaplıdır. Birçok endemik bitkiye sahip olan bölge, özellikle sığla ağacının dünyada kalan son ana yetişme alanlarından biri olması ile dünya literatüründe yer almaktadır.

Dalaman'da yer alan Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nün sahip olduğu geniş arazide, tohum ve fide geliştirme ile büyük baş hayvancılık üzerine yapılan çalışmalar, Türkiye'nin kalan son zirai geliştirme tesislerindendir.

Turizmin gelişmesine müsait ve henüz bakir sayılan bu verimli araziler, her geçen gün betonarme binalar ile dolmakta ve tarımsal üretimden kopmaktadır.

Kaynak

^ ^a ^b ^c ÇEKER, Dr. Ali. "DALAMAN OVASINDA JEOMORFOLOJİK ÖZELLİKLER VE TARIMSAL FAALİYETLERE ETKİLERİ" (PDF). Doğal Ortamın (Jeomorfoloji-Hidrografya) Tarımsal Faaliyetlere Etkileri Bağlamında Bir Alan İncelemesi: Dalaman Ovası Örneği. yenifikirdergisi.com. 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölge doğu ve kuzeyden Doğu Anadolu Bölgesi, batıdan Akdeniz Bölgesi, güneyden Suriye ve kısa bir sınırla da Irak ile çevrilidir.

Akdeniz Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu'nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır. Genişliği 120–180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan Suriye ile komşudur. Türkiye'nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi'nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz.

Küçük Menderes, Ege yöresinde Bozdağlar'dan doğan bir nehirdir.

Coğrafyada, ova genellikle alçak bölgelerde bulunan ama yanlış bilinenin aksine bazen yükseklerde de bulunabilen, akarsu alüvyonlarının oluşturduğu birikimli, düz bir arazi alanıdır. Ovalar vadiler boyunca veya dağların eteklerinde, kıyı ovaları ve yaylalar veya yayla ovaları olarak ortaya çıkar.

Birikinti ovası, genel olarak alüvyon materyalin birikmesiyle oluşur. Temel oluşturucu süreç akarsu aşındırması erozyon ve akarsu biriktirme süreçleridir. Ancak dalgalar ve buzulların aşındırma, biriktirme süreçleriylede oluşabilir. Örneğin: Kuzey Almanya ovası buzulların yığdırdığı lösler ile kaplı polderler ve geest adı verilen alçak platoda hafifçe engebelendirilmiş tekdüze büyük bir ovadır. Ülkenin hemen hemen en verimli toprakları bu bölgededir.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Ovası</span>

Adapazarı Ovası, Sakarya ilinin en büyük ovasıdır. Sakarya Irmağı'nın tektonik çöküntüyü alüvyonlarla doldurması ile oluşmuş tektonik bir ovadır. Adapazarı, Akyazı ve Hendek ilçelerinin bir kısmını kapsamaktadır. Bir diğer adı da Akova'dır. Aşağı Sakarya havzasında Sapanca Gölü ile Adapazarı'nın doğusunda yer alır. Doğuda Keremali Dağı'nın eteklerine dek uzanan Akova, Marmara Bölgesinin kuzeydoğusunda, Karadeniz Bölgesi sınırı içerisinde yer almaktadır. Coğrafi konumuyla Karadeniz Bölgesinin ve İç Anadolu Bölgesinin Marmara Bölgesine açılan kapısı durumunda bulunan ova, gelişmiş karayolu bağlantıları ve demiryolu ile önemli bir ulaşım ağı üzerindedir.

Erzincan Ovası, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Bölümü'nde Karasu (Fırat) Vadisi boyunca yer alan ova.

Ankara coğrafyası, Ankara ili İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısında, 39° 55' kuzey enlemi ve 32° 50' doğu boylamı koordinatında bulunur. Ankara'nın doğusunda Kırşehir ve Kırıkkale, batısında Eskişehir, kuzeyinde Çankırı bulunur. Ankara Türkiye'nin başkentidir. Ankara'nın nüfusu 5,663 milyondur.

Çavuşçu Gölü veya Ilgın Gölü, Konya ili, Ilgın ilçesi sınırlarında bulunan tatlı sulu, tektonik bir göldür. Doğanhisar Çayı, Çiğil Deresi ve Bulcuk Çayı ile beslenir.

Dalaman çayı, Gölhisar ilçesinin güneyindeki Yeşilgöl dağlarından doğar, Çameli, Acıpayam, Ortaca ve Dalaman ilçe sınırlarını çizerek, Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Düzce Ovası</span>

Düzce Ovası, Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde oluşmuş, tektonik kökenli ova. Düzce ilinin batı kısmını oluşturan ovanın orta kısmında Düzce şehir merkezi yer alır.

İnegöl Ovası, Marmara Bölgesi, Bursa ilinde, merkezinde İnegöl ilçesinin yerleştiği ova.

Muş Ovası, Doğu Anadolu Bölgesinde Yukarı Murat-Van Bölümü içerisinde yer alan tektonik ova. 80 km uzunluk, 30 km genişliğindeki ova 1650 km²'dir. Ovayı güneyden Haçreş dağları, kuzeyden Şerafettin Dağları ve uzantıları çevirir. ova Türkiye'nin büyük ovalarındandır.

Pasinler Ovası, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Erzurum-Kars bölümünde yer alan tektonik ova. Kuzey ve güney Anadolu dağlarının, Doğu Anadolu'da birbirlerine en çok yaklaştıkları mevkide bulunur. Batıda, Erzurum Ovasından volkanik Deveboynu Eşiği ile ayrılır. Doğuda, Çobandede köprüsü yakınlarında Bingöl ve Hasankale çaylarının birleştiği yere kadar uzanır.

Demre Ovası, Antalya ili, Demre Çayı'nın oluşturduğu ova. Teke Yarımadası'nın güneyinde, Kaş ile Finike ilçeleri arasında bulunur.

Balıkesir Ovası, Güney Marmara Bölümünde, Susurluk Çayı'nın drene ettiği, tektonik oluşumlu ova. Genişliği 140 km² olan ovanın batısındaki sırt üzerinde Balıkesir şehri kuruludur.

Ahır Dağı, Kahramanmaraş il merkezinin kuzeyinde, doğu-batı uzanışlı, Güneydoğu Toroslar üzerinde 2301 m yüksekliğindeki dağ.

Finike Ovası, Teke Yarımadasının güneydoğusunda yer alan ova. Doğu bölümüne Kumluca Ovası, batı bölümüne Turunçova adı da verilmektedir.Doğu-batı uzunluğu 15 km, kuzey-güney genişliği 5–7 km olan ovanın büyüklüğü 120 km²'dir. Kıyıdan itibaren yüksek ve engebeli yapıya sahip Teke Yarımadası için önemli bir düzlük alandır. Güneyi sınırını Akdeniz'in oluşturduğu kıyı ovasını asıl şekillendiren Bey Dağları'ndan doğan Alakır Çayı ve Akçay akarsularının alüvyonlarıdır.

Düziçi Ovası, Osmaniye Düziçi ilçesin içinde yer aldığı, Nur Dağları (Amanoslar) ile Aslantaş Barajı arasında kalan ova. Ova Sabun Çayı'nın havzasının aşağı çığırını oluşturur. Daire şekilli ovanın alanı 90 km² olup, genişlik kuzeyde 16 km, batıda 14 km, doğuda 10 km’dir.

Çivril Ovası, Ege Bölgesinde, Denizli ilinin kuzeydoğu topraklarında yer alan tektonik ova. Denizden 820 m yüksekliğindeki ovanın büyüklüğü 400 km²'dir. Güneydoğudaki Işıklı Ovası ve güneybatıdaki Baklan Ovası ile beraber ters V (bumerang) şekilli büyük bir düzlük oluşturur. Denizli, Burdur, Afyon Isparta arasındaki ova Ege horst-graben yapısının doğu bölümünü oluşturur. Büyük Menderes'in içinden geçtiği ovanın doğu bölümünde Işıklı Gölü yer alır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.