Dalama, Efeler
| Dalama | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
Koordinatlar: 37°47′28″N 28°04′01″E / 37.791°K 28.067°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Aydın |
| İlçe | Efeler |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 60 metre  m |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
Dalama, Aydın ilinin Efeler ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Mahallenin adı, 200 yılı kayıtlarında Euhippê olarak, 1207 yılı kayıtlarında Ta Loumá olarak geçerken, 1876 yılı kayıtlarında Dalama olarak geçerken, 1916 yılı kayıtlarında Dalama Pazarı olarak geçmektedir.[2] Genel olarak belde yerleşiminin tarihsel süreci; Batı Türkeli (Horasan ve çevresi)´den göç eden belli başlı yörükler (Karabaş, Keçeli, Horzum) önceleri 1500 m yükseklikteki Aydın Dağlarında bulunan yaylalara yerleşmeleri ile başlamıştır. Bu devirde keçe ve çuldan yapılmış yörük çadırlarında oturmuşlardır.Yerleşmeler zaman içerisinde Menderes ovasına doğru gelişmiştir. Aydın ve Nazilli arsında kalan Dalama beldesi´nin tarihsel gelişimi ile ilgili bir bilgi bulunmamakla beraber 200 yüzyıl önce Burgeç (Yortoç) denilen yere göçebe hayatı yaşayan insanların gelip yerleştiği bilinmektedir. Yaşayanların bir kısmı da Alaca Atlı Aşiret Reisinin etrafında olanlar batı kısımdaki bölgeye yerleşmişleridir. Bu bölgeye Alacaklı denmiştir. Yortuç ve Alacaklı toplulukları Hacı Salih Ağa çeşmesinin yanında toplanarak pazar kurarak, alış verişlerini yaptıkları bilinmektedir. Bu gün Belediye fırın yapılan yerde toplanarak büyük çınar ağacının gölgesinde eğlenceler düzenledikleri de bilinmektedir. Yortuç denilen yerde bayramlar kutlanır, bayram namazı bugünkü Musalla denilen yerde kılınır, bayram kutlamaları burada yapılırmış. Bu dönemden sonra Yortuç ve Alacaklı toplulukları anlaşarak Hacı Salih Ağa çeşmesi etrafına evlerini yaparak ilk defa Dalama Merkezini oluşturmuşlardır. Alacaklıda oturanların hepsi evlerini taşıyarak bugünkü Yıldıztepe Mahallesini kurmuşlardır. Yortuçluların bir kısmı gelmiş bir kısmı ise yerlerinde kalmışlardır. Zaman zaman Dalama´ya Kırklar, Kasar, Nevşehir ve Aydın´dan gelip yerleşenler olmuştur. Posacılar halkı büyük depremden sonra Dalama´ ya inmeye başlamışlardır. Ilıdağlı Hacı Mehmet Dalama´ da Lonca yaptırmıştır. Hacı Nuri Dalama´da ilk Fabrika kurmuş, Hacı Kulaksız bugünkü Çarşı Camisini yaptırmıştır.
Dalama´ ya ilk yerleşenler Hacı Ali´nin Osman, Hacı Halil´in Koca Mehmet, Halil Ağa Gibi isimlerdir. Kasabanın yerleşip gelişmesinde adı geçen isimler bilinmemekte, ancak ılıdağlı bir kişinin pazar kurulan yerde yağmurdan korunmak için geniş bir lonca yaptırdığı ve imar düzenlemesi sonucu bu barınağın yıkıldığı bilinmektedir.
Eski devirlerde savaş yapıldığı söylenmekte ancak kimlerin kiminle savaştığı bilinmemektedir. Mezarlıklardan böyle bir savaşın olduğu belirlenmektedir. Ara Tepe denilen yerde eski devirlerden kalma bir kale olduğu yıkıntılardan bilinmektedir. Başmakçı denilen yerde buna benzer yıkıntılar bulunmaktadır. Bugün Dalama meydanının olduğu yerde Hacı Nuri tarafından kurulan çırçır, yağ fabrikaları ve değirmen çıkan bir yangın neticesinde yok olmuştur. 1888 yılında Dalama´da kuraklık olduğu bilinmektedir. İlk olarak 1900 yıllarında eski yazı ile öğretim yapan Okul açılmış Cumhuriyet kurulana kadar devam etmiştir. Dalama, Osmanlı idaresi devrini yaşamış,1919 yılına kadar bu idare devam etmiştir. Kurtuluş savaşımızın başlangıcında en önemli yer tutan Kuva-i milliye Hareketi Ege bölgesinde ilk olarak Yörük Ali Efe tarafından Dalama´da başlatılmıştır. Beldede Cumhuriyet tarihimiz açısından bu önemli hareketin başlangıcını veren Yörük Ali Efe adını taşıyan meydan düzenlenmiştir.
Ayrıca belde sınırları içerisinde Kültür ve Turizm Bakanlığı Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulunun 12.04.1984 tarih ve 873 sayılı kararıyla tescil edilmiş Namazgah ve Hazinesi ile Su Kemeri bulunmaktadır.
6 Eylül 1966'da belediye statüsü alarak beldeye dönüştü.[3] 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile mahalle oldu.[4]
Dalama adı
Söylentilere göre Kızılyartepesi, Aratepe ve Başmakcı tepeleri arasında (Çağlayan deresi) civarında buraya göç edenlerin çoğalmasıyla kurulan bir köydür. Rivayete göre 1836 yıllarında Alacaklı ve Yortuç köylerinden toplanan insanlarla büyük bir köy haline gelmiştir. Bu arada karahayıt nahiyesinden göç eden posacılar Burgeç (Yortuç) denilen yere yerleşmişlerdir. Böylece Yortuç köylüleri ile posacılar arasında anlaşmazlık başlamış bunun üzerine Yortuç köylüleri posacılara daha dün gelmeden sağa sola "Dalamayın" der. Dalama adının buradan kaldığı rivayettir. İkinci bir rivayete göre ise Madran Çayı üzerinde halkın gelip-geçeceği bir köprünün olmaması sebebi ile insanlar çaya dalıp geçtikleri için zaman zaman insanların bu gelip-geçme esnasında boğulduğu ve çaya dalma ölürsün denmesi nedeniyle "Dalma" kelimesinden kasaba adının "DALAMA" olarak kaldığı söylenmektedir.
Coğrafya
Dalama doğudan Aratepe, Karakaya Güneyden Kızılyar, Tülübelen, Gökbelen Batıdan Başmakçı dağları arasına girmiş bir beldedir. Önemli dağları Başmakçı, Kızılyar, Gökbelen, Tülübelen, Karakaya ve Aratepedir. Kuzeyinde Menderes ovası yer alır. Dalama´ nın denizden yüksekliği 70 metredir. Önemli akarsuları Büyük Menderes, Ayaklı Çay, Çağlayan Çayı, Kurudere Çayı, Evlenbey Çayı, Eymir Deresi ve Çarşı Deresidir. Menderes nehri dışındaki akarsuların belli bir kaynağı yoktur. Ancak kışın ve ilkbaharda yağan yağmurlar neticesinde akarlar.
Nüfus
| Yıllara göre Mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 1.561[5] |
| 2021 | 1.635[5] |
| 2020 | 1.613[5] |
| 2019 | 1.615[5] |
| 2018 | 1.636[5] |
| 2017 | 1.665[5] |
| 2016 | 1.705[5] |
| 2015 | 1.725[5] |
| 2014 | 1.758[5] |
| 2013 | 1.763[5] |
| 2010 | 1.847[6] |
| 2009 | 1.899[6] |
| 2008 | 1.972[6] |
| 2007 | 2.001[6] |
| 2000 | 2.078[6] |
| 1990 | 2.224[5] |
| 1985 | 2.425[6] |
| 1980 | 2.205[6] |
Yönetim
Belediye başkanlığı
| Yıl | Belediye başkanı[7] |
|---|---|
| 2009 | Nihat Aktakka (AKP) |
| 2004 | Nihat Aktakka (AKP) |
| 1999 | Osman Nuri Çilengir (DYP) |
| 1994 | Osman Nuri Çilengir (DYP) |
| 1989 | Selahattin Metin (DYP) |
| 1984 | Ramazan Ulutürk (ANAP) |
| 1977 | Metin Paker (AP) |
| 1973 | Ahmet Remzi Çilengir |
| 1967 | Cevdet Balcı |
İklim
Dalama; Akdeniz iklimi etkisi altında olup, yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlıdır. Kar yağışına ender olarak rastlanmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Nişanyan yer adları, Dalama". Index Anatolicus. 16 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.
- ^ "Kararnameler" (PDF). Resmî Gazete. 14 Eylül 1966. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2014.
- ^ a b c d e f g h i j k "Aydın, Efeler, Dalama mahallesi nüfusu". 25 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.
- ^ a b c d e f g "Dalama Belediyesi". YerelNet. 15 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.
- ^ "Dalama Belediyesi:Önceki başkanlar". Dalama Belediyesi. 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023.
