İçeriğe atla

Dakarbazin

Dakarbazin
Klinik verisi
Telaffuz/dəˈkɑːrbəˌziːn/
Ticari adlarDTIC-Dome, others
Diğer adlarDTIC[1]
AHFS/Drugs.comMonografi
MedlinePlusa682750
Uygulama
yolu		Intravenous
ATC kodu
Hukuki durum
Hukuki durum
Farmakokinetik veri
Biyoyararlanım100%
MetabolizmaExtensive
Eliminasyon yarı ömrü5 hours
BoşaltımKidney (40% as unchanged dacarbazine)
Tanımlayıcılar
  • 5-(3,3-Dimethyl-1-triazenyl)imidazole-4-carboxamide
CAS Numarası
PubChem CID
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Bilgi Paneli (EPA)
ECHA Bilgi Kartı100.022.179 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Kimyasal ve fiziksel veriler
FormülC6H10N6O
Mol kütlesi182,187 g·mol−1
3D model (JSmol)
  • CN(C)N=Nc1[nH]cnc1C(N)=O
  • InChI=1S/C6H10N6O/c1-12(2)11-10-6-4(5(7)13)8-3-9-6/h3H,1-2H3,(H2,7,13)(H,8,9)/b11-10+ 
  • Key:FDKXTQMXEQVLRF-ZHACJKMWSA-N 

Dakarbazin, imidazol karboksamid olarak da bilinir ve DTIC-Dome markası altında satılır. Melanom ve Hodgkin lenfomasının tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Hodgkin lenfoma tedavisi için sıklıkla vinblastin, bleomisin ve doksorubisin ile birlikte kullanılır. İlacın uygulaması damara enjeksiyon yoluyla yapılır.[2]

Dakarbazin'in yaygın yan etkileri arasında iştah kaybı, kusma, düşük beyaz kan hücresi sayısı ve düşük trombosit sayısı bulunur. Diğer ciddi yan etkiler arasında karaciğer sorunları ve alerjik reaksiyonlar yer alır. Hamilelikte kullanımının bebeğe güvenli olup olmadığı net olarak bilinmemektedir. Dakarbazin, alkile edici ajanlar ve purin analogları ilaç sınıflarına aittir.

Dakarbazin, 1975 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır ve Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[3]

Tarihçe

1959 yılında dakarbazin, Alabama'daki Southern Research'te ilk kez sentezlenmiştir. Araştırma, bir ABD federal hibesi tarafından finanse edilmiştir. Dakarbazin, Mayıs 1975'te DTIC-Dome olarak FDA onayı almıştır. İlacın ilk pazarlama satış hakkı Bayer AG ilaç firmasına verilmiştir.

Tıbbi kullanım

2006'nın ortalarından itibaren, dakarbazin genellikle metastatik melanomanın tedavisinde[4][5] tek başına kullanılır ve Hodgkin lenfomasını tedavi etmek için ABVD kemoterapi şemasının bir parçası olarak uygulanır. Ayrıca MAID şemasında sarkom tedavisinde de yer alır.[6][7] Dakarbazin, Almanya'da çocuklarda Hodgkin lenfoması üzerine yapılan bir denemede, benzer kimyasal yapıya sahip başka bir ilaç olan prokarbazin ile aynı derecede etkili olduğunu kanıtlamıştır, ancak teratojenik etkileri bulunmamaktadır. Bu nedenle, COPDAC, çocuklarda TG2 ve TG3 tedavisi için eski COPP şemasının yerini almıştır.[8]

Yan etki

Birçok kemoterapi ilacı gibi, dakarbazin de normal hücre büyümesini ve kanser hücre büyümesini etkilediği için çeşitli ciddi yan etkilere neden olabilir. En ciddi olası yan etkiler, tedavi sırasında veya tedavi sırasında oluşan doğumsal kusurlar, kalıcı olabilecek kısırlık veya bağışıklık baskılanması (enfeksiyon veya hastalıkla mücadele yeteneğinin azalması) olabilir.

Dakarbazin, yüksek derecede kusmaya neden olabilen bir ilaç olarak kabul edilir ve çoğu hasta önceden dekzametazon ve 5-HT3 antagonistleri (örneğin, ondansetron) ve/veya NK1 reseptör antagonistleri (örneğin, aprepitant) gibi antiemetik[9] ilaçlarla tedavi edilir. Diğer önemli yan etkiler arasında baş ağrısı, yorgunluk ve zaman zaman ishal yer alır.

Etki mekanizması

Dakarbazin, karaciğer mikrozomal enzimleri tarafından monometil triazeno imidazol karboksamid (MTIC) adlı alkile edici bir bileşiğe dönüştürülür. DNA'nın metilasyonuna, modifikasyonuna ve çapraz bağlanmasına neden olarak DNA, RNA ve protein sentezini inhibe eder.[10]

Sentez

5-aminoimidazol-4-karboksamide'ye nitroz asit eklenerek 5-diazoimidazol-4-karboksamide elde edilir. Bu bileşen, dakarbazini vermek üzere dimetilamin ile reaksiyona girer.[11]

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

  1. ^ Elks J, Ganellin CR, (Ed.) (1990). The Dictionary of Drugs: Chemical Data: Chemical Data, Structures and Bibliographies. Springer. ss. 344-. doi:10.1007/978-1-4757-2085-3. ISBN 978-1-4757-2087-7. 
  2. ^ "Dacarbazine". The American Society of Health-System Pharmacists. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016. 
  3. ^ World Health Organization (2023). The selection and use of essential medicines 2023: web annex A: World Health Organization model list of essential medicines: 23rd list (2023). Cenevre: World Health Organization. hdl:10665/371090 Özgürce erişilebilir. WHO/MHP/HPS/EML/2023.02. 
  4. ^ Serrone L, Zeuli M, Sega FM, Cognetti F (March 2000). "Dacarbazine-based chemotherapy for metastatic melanoma: thirty-year experience overview". Journal of Experimental & Clinical Cancer Research. 19 (1). ss. 21-34. PMID 10840932. 
  5. ^ Bhatia S, Tykodi SS, Thompson JA (May 2009). "Treatment of metastatic melanoma: an overview". Oncology. 23 (6). ss. 488-496. PMC 2737459 $2. PMID 19544689. 
  6. ^ Elias A, Ryan L, Aisner J, Antman KH (April 1990). "Mesna, doxorubicin, ifosfamide, dacarbazine (MAID) regimen for adults with advanced sarcoma". Seminars in Oncology. 17 (2 Suppl 4). ss. 41-49. PMID 2110385. 
  7. ^ Pearl ML, Inagami M, McCauley DL, Valea FA, Chalas E, Fischer M (2001). "Mesna, doxorubicin, ifosfamide, and dacarbazine (MAID) chemotherapy for gynecological sarcomas". International Journal of Gynecological Cancer. 12 (6). ss. 745-748. doi:10.1046/j.1525-1438.2002.01139.x. PMID 12445253. 
  8. ^ Mauz-Körholz C, Hasenclever D, Dörffel W, Ruschke K, Pelz T, Voigt A, Stiefel M, Winkler M, Vilser C, Dieckmann K, Karlén J, Bergsträsser E, Fosså A, Mann G, Hummel M, Klapper W, Stein H, Vordermark D, Kluge R, Körholz D (August 2010). "Procarbazine-free OEPA-COPDAC chemotherapy in boys and standard OPPA-COPP in girls have comparable effectiveness in pediatric Hodgkin's lymphoma: the GPOH-HD-2002 study". Journal of Clinical Oncology. 28 (23). ss. 3680-3686. doi:10.1200/jco.2009.26.9381 Özgürce erişilebilir. PMID 20625128. 
  9. ^ Aoki S, Iihara H, Nishigaki M, Imanishi Y, Yamauchi K, Ishihara M, Kitaichi K, Itoh Y (January 2013). "Difference in the emetic control among highly emetogenic chemotherapy regimens: Implementation for appropriate use of aprepitant". Molecular and Clinical Oncology. 1 (1). ss. 41-46. doi:10.3892/mco.2012.15. PMC 3956247 $2. PMID 24649120. 
  10. ^ "Dacarbazine". LiverTox: Clinical and Research Information on Drug-Induced Liver Injury [Internet]. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 2012. PMID 31644220. 
  11. ^ Vardanyan RS, Hruby VJ (2006). "30 - Antineoplastics". Synthesis of Essential Drugs. ss. 389-418. doi:10.1016/B978-044452166-8/50030-3. ISBN 9780444521668. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lenfoma</span> Lenfositleri etkileyen hematolojik kanser

Lenfomalar bağışıklık sisteminin urlarıdır. Lenf düğümlerinde çıkan ve lenfositlerden oluşan urların tümüne lenfoma denir. Son geçen yüzyılda ve günümüzde bağışıklık sistemi üzerine süren çalışmalar bu kötücül urların daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır. Lenfomaların yalnızca altında yatan nedenleri ve oluşma süreçleri değil, aynı zamanda sağaltımları konusunda da önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Günümüzde Hodgkin dışı lenfoma olan her hasta için uygun bir sağaltım yöntemi bulunmaktadır.

Hodgkin hastalığı, Hodgkin lenfoma ya da Hoçkin lenfoma, lenf nodüllerinde tümöral büyüme biçiminde başlayarak gelişen hastalık. 1832'de Thomas Hodgkin tarafından tanımlandığı için onun adıyla anılır. Ayrıca lenfogranülamatoz; lenfadenom, malin granuloma gibi adlarla da tanımlanır. Nedeni bilinmemektedir. En sık genç erişkinlerde ve 55 yaş üzerinde görülür. Hodgkin lenfomada hastanın yaşı, cinsiyeti ve hastalığın evresi, tümör yükü, histopatolojik alt tipine bağlı olarak radyoterapi, kemoterapi ya da hematopoietik kök hücre nakli tedavi için uygulanabilir. Hodgkin lenfoma, bir lenf nodu grubundan diğerine sırayla yayılır ve sistemik belirtilerin gelişmesiyle hastalık ilerler. Hodgkin hücreleri mikroskopla incelendiğinde, histopatolojik bulgu olarak karakteristik çok çekirdekli Reed-Sternberg hücreleri görülür. Geçmişinde, Epstein-Barr virüsünün neden olduğu Enfeksiyöz Mononükleoz hastalığı bulunanların Hodgkin lenfomaya yakalanma riski artmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Doksorubisin</span> kimyasal bileşik

Doksorubisin ya da hidroksidaunorubisin, kanser kemoterapisinde kullanılan bir ilaçtır. Bir antrasiklin türevi antibiyotiktir, doğal bir ürün olan daunomisin ile yakından ilişkilidir ve diğer tüm antrasiklinler gibi DNA içine enterkalasyon yapar. Çeşitli kanserlerin tedavisinde kullanılır, bunların arasında hematolojik kanserler, çeşitli karsinoma tipleri ve yumuşak doku sarkomaları sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Melanom</span> melanositlerden kaynaklanan malign (kötü huylu) bir kanser türüdür.

Melanom,, melanositlerden kaynaklanan malign bir kanser türüdür. Melanositler koyu renkli bir pigment olan melanin üreten hücrelerdir ve cilt renginden sorumludurlar. Genellikle deride bulunurlar ancak bağırsaklar ve göz gibi vücudun diğer bölgelerinde de bulunabilirler. Bu yüzden Malign Melanom, melanosit içeren vücudun herhangi bir bölümünden kaynaklanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Menoraji</span>

Menoraji veya aşırı âdet kanaması, âdet döneminde aşırı vajinal akıntının meydana geldiği ve anormal uterin kanama (AUK) kategorisinde değerlendirilen durum.

<span class="mw-page-title-main">DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi</span> sağlık sistemindeki en önemli ihtiyaçları karşılamak için en etkili ve güvenli olduğu düşünülen ilaçları içeren, Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan belge; (2022) itibariyle 581 ilaç içerir. (liste üzerinde çalışma dev

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan WHO Temel İlaçlar Model Listesi herhangi bir sağlık sistemindeki en önemli ihtiyaçları karşılamak için en etkili ve güvenli olduğu düşünülen ilaçları içerir. Liste, aynı zamanda ülkeler tarafından kendi yerel temel ilaç listelerini geliştirmeye yardımcı olmak için de kullanılır. 155'ten fazla ülke, Dünya Sağlık Örgütü'nün model listesine dayalı olarak temel ilaçlara ait ulusal listelerini oluşturmuştur. Buna hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler dahildir.

Sitofosfamid, diğer isimleri arasında sitofosfan olarak da bilinir, kemoterapi olarak ve bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılan bir ilaçtır. Kemoterapi olarak lenfoma, multipl miyelom, lösemi, yumurtalık kanseri, meme kanseri, küçük hücreli akciğer kanseri, nöroblastom ve sarkom tedavisinde kullanılır. Bir bağışıklık baskılayıcı olarak, diğer koşulların yanı sıra nefrotik sendrom, polianjiitli granülomatoz ve organ naklini takiben kullanılır. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla alınır.

Eskiden ametopterin olarak bilinen metotreksat (MTX), bir kemoterapi ajanı ve bağışıklık sistemi baskılayıcıdır. Kanser, otoimmün hastalıklar ve ektopik gebelik tedavisinde ve tıbbi düşüklerde kullanılır. Kullanıldığı kanser türleri arasında meme kanseri, lösemi, akciğer kanseri, lenfoma, gestasyonel trofoblastik hastalık ve osteosarkom bulunur. Kullanıldığı otoimmün hastalık türleri arasında sedef hastalığı, romatoid artrit ve Crohn hastalığı bulunur. Ağız yoluyla veya enjeksiyon yoluyla verilebilir.

Kalsitriol, normalde böbrekte yapılan D vitamininin aktif formudur. 1,25-dihidroksikolekalsiferol olarak da bilinir. Hücre çekirdeğindeki D vitamini reseptörüne bağlanan ve aktive eden ve daha sonra birçok genin ekspresyonunu artıran bir hormondur. Kalsitriol, esas olarak bağırsaklardan kalsiyum alımını artırarak kan kalsiyumunu artırır.

Aprepitant, kemoterapinin neden olduğu bulantı ve kusmayı önlemek ve ameliyat sonrası bulantı ve kusmayı önlemek için kullanılan bir ilaçtır. Ondansetron ve deksametazon ile birlikte kullanılabilir. Ağızdan alınır veya intravenöz enjeksiyonla uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">Gemsitabin</span> kimyasal bileşik

Gemsitabin, kanser tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Testis, meme, yumurtalık, küçük hücreli olmayan akciğer kanseri, pankreas ve mesane kanseri tedavisinde kullanılır. İntravenöz infüzyon yoluyla uygulanır. Neoplastik büyümeye karşı etkili olmakla beraber interferon sinyal yolağına etki ederek (upregülasyon) Hepatit E'nin etkeni Ortohepevirüs A'nın replikasyonunu engellemektedir.

Opdivo markası altında satılan Nivolumab, çeşitli kanser türlerinin tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Buna melanom, akciğer kanseri, malign plevral mezotelyoma, böbrek hücreli karsinom, Hodgkin lenfoma, baş ve boyun kanseri, ürotelyal karsinom, kolon kanseri, özofagus skuamöz hücreli karsinom, karaciğer kanseri, mide kanseri ve özofagus veya gastroözofageal kavşak (GEJ) kanseri dahildir. Damar içine yavaş enjeksiyonla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Bendamustin</span> kimyasal bileşik

Bendamustin, kronik lenfositik lösemi (KLL), multipl miyelom ve Hodgkin dışı lenfoma tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Damar içine enjeksiyon yoluyla verilir.

Fludarabin bir pürin analoğu ve antineoplastik ajandır. Genellikle fludarabin fosfat olarak bilinen ve Fludara markası altında satılan 5-O-fosforile edilmiş formu olarak kullanılır. Lösemi ve lenfoma tedavisinde kullanılan kemoterapi ilacıdır. Bunlar arasında kronik lenfositik lösemi, Hodgkin olmayan lenfoma, akut miyeloid lösemi ve akut lenfositik lösemi bulunur. Damar içine enjeksiyon yoluyla veya ağız yoluyla verilir.

Prokarbazin, Hodgkin lenfoma ve beyin kanserlerinin tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Hodgkin hastalığı için sıklıkla klormetin, vinkristin ve prednizon ile birlikte kullanılırken, glioblastoma multiforme gibi beyin kanserleri için lomustin ve vinkristin ile birlikte kullanılır. Genellikle ağız yoluyla alınır.

Vinkristin, çeşitli kanser türlerinin tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Buna akut lenfositik lösemi, akut miyeloid lösemi, Hodgkin hastalığı, nöroblastoma ve küçük hücreli akciğer kanseri dahildir. İntravenöz olarak verilir.

<span class="mw-page-title-main">Vinblastin</span> kimyasal bileşik

Vinblastin (VBL), Velban gibi marka isimleriyle satılan, çeşitli kanser türlerini tedavi etmek için genellikle diğer ilaçlarla birlikte kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Bu kanser türleri arasında Hodgkin lenfoması, küçük hücreli dışı akciğer kanseri, mesane kanseri, beyin kanseri, melanom ve testis kanseri bulunur. İlaç, damardan enjeksiyon yoluyla uygulanır.

ABVD, Hodgkin lenfoma tedavisinde birinci basamakta kullanılan ve daha eski MOPP protokolünün yerini alan bir kemoterapi rejimidir. Aşağıdaki kemoterapi ilaçlarının eşzamanlı tedavisini içerir:

<span class="mw-page-title-main">Etoposid</span> kimyasal bileşik

Etoposid, diğerlerinin yanı sıra Vepesid markası altında satılan, testis kanseri, akciğer kanseri, lenfoma, lösemi, nöroblastom ve yumurtalık kanseri gibi çeşitli kanser türlerinin tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Ayrıca hemofagositik lenfohistiositoz tedavisinde de kullanılır. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">Sezary Sendromu</span>

Sezary hastalığı veya Sezary sendromu, ilk olarak Albert Sézary tarafından tanımlanan bir tür kutanöz T-hücreli lenfomadır. Etkilenen T hücreleri, Sezary hücreleri veya Lutzner hücreleri olarak bilinir ve patolojik miktarlarda mukopolisakkaritler içerir. Sezary hastalığı bazen lenfadenopatili mycosis fungoides'in geç evresi olarak kabul edilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.