İçeriğe atla

Dairesel yıldız

Etrafında dönüyor gibi görünen kuzey dairesel kutup yıldızları. Merkeze yakın parlak yıldız olan Polaris'in gökyüzünde neredeyse sabit kaldığını unutulmamalıdır. Kuzey Kutbu yıldızı, Kuzey Yarımküre'den bakıldığında yıl boyunca sürekli olarak ufkun üzerindedir.
Birkaç saatlik uzun pozlamalı bir fotoğrafta dairesel yıldız izleri.

Bir dairesel kutup yıldızı, Dünya üzerindeki belirli bir enlemden bakıldığında, göksel kutuplardan birine belirgin yakınlığı nedeniyle asla ufkun altına düşmeyen bir yıldızdır. Bu nedenle, dairesel yıldızlar, yılın her gecesi tüm gece boyunca söz konusu konumdan en yakın direğe doğru görülebilir (Güneş'in parıltısı tarafından boğulmasalardı, gün boyunca da sürekli olarak görülebilirlerdi).

Tüm dairesel kutuplu yıldızlar, yarıçapı gözlemcinin enlemine eşit olan göreceli bir kutupsal çember içinde bulunur. Gözlemci, Kuzey veya Güney Kutbu'na ne kadar yakınsa, çevresel çember de o kadar büyük olmaktadır.

Kuzey Kutbu tanımı, Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde, Gece yarısı güneşini deneyimleyen bölge olarak resmîleştirilmeden önce, daha geniş anlamda, 'ayı' takımyıldızlarının (Büyük Ayı, Büyük Ayı ve Küçükayı, Küçük Ayı) olduğu yerler anlamına gelmekteydi.

Açıklama

Dünya kendi ekseni etrafında her gün dönerken, yıldızlar göksel kutuplardan birinin (Kuzey Yarımküredeki gözlemciler için kuzey gök kutbu veya Güney Yarımküredeki gözlemciler için güney gök kutbu) etrafında dairesel yollar çiziyor gibi görünmektedir. Bir gök kutbundan uzaktaki yıldızlar büyük daireler çizerek dönüyormuş gibi görünür. bir gök kutbuna çok yakın konumlanmış yıldızlar, küçük daireler çizerek dönerler ve bu nedenle, herhangi bir günlük hareketi neredeyse hiç yapmamış gibi görünürler. Gözlemcinin Dünya üzerindeki enlemine bağlı olarak, bazı yıldızlar - dairesel kutuplu olanlar - göksel kutba, sürekli olarak ufkun üzerinde kalacak kadar yakındır, diğer yıldızlar ise günlük dairesel yollarının bir kısmı için ufkun altına kalırlar.

Çevredeki yıldızlar, gök kutbunda ortalanmış ve ufka teğet olan bir daire içinde uzanıyor gibi görünmektedir. Dünya'nın Kuzey Kutbu'nda, kuzey göksel kutbu doğrudan tepemizdedir ve görünür olan tüm yıldızlar (yani, Kuzey Gök Yarımküredeki tüm yıldızlar) daireseldir. Güneye gidildikçe kuzey gök kutbu kuzey ufkuna doğru hareket eder. Ondan uzakta olan daha fazla yıldız, günlük "yörüngelerinin" bir kısmı için ufkun altında kaybolmaya başlar ve geri kalan dairesel kutup yıldızlarını içeren daire giderek küçülür. Ekvator'da, bu daire ufukta uzanan tek bir noktada - gök kutbunun kendisine - kaybolur. Bu nedenle, dairesel olma yeteneğine sahip tüm yıldızlar, her 24 saatlik periyodun yarısı için ufkun altındadır. Orada, kutup yıldızının kendisi ancak yeterli yükseklikte bir yerden oluşacaktır.

Ekvator'un güneyine gidildikçe tam tersi olmaktadır. Güney gök kutbu gökyüzünde giderek daha yüksek görünür ve bu kutup üzerinde merkezlenen giderek daha büyük bir daire içinde yatan tüm yıldızlar onun etrafında dairesel hale gelmektedir. Bu, bir kez daha tüm görünür yıldızların dairesel olduğu Dünya'nın Güney Kutbu'na ulaşana kadar devam etmektedir.

Kuzey gök kutbu, kutup yıldızına (Polaris veya Kuzey Yıldızı) çok yakındır, bu nedenle Kuzey Yarımküre'den tüm dairesel kutuplu yıldızlar Polaris'in etrafında hareket ediyor gibi görünür. Polaris'in kendisi neredeyse sabit kalır, her zaman kuzeyde ve her zaman aynı yükseklikte (ufka göre açı), gözlemcinin enlemine eşittir. Bunlar daha sonra kadranlara sınıflandırılır.

Dairesel yıldızların tanımı

Bir yıldızın dairesel olup olmadığı gözlemcinin enlemine bağlıdır.[1] Kuzey veya güney gök kutbunun yüksekliği (hangisi görünürse) gözlemcinin enleminin mutlak değerine eşit olduğundan, görünür gök kutbundan açısal uzaklığı mutlak enlemden daha az olan herhangi bir yıldız dairesel olacaktır.[1] Örneğin, gözlemcinin enlemi 50° K ise, kuzey gök kutbu da 50°'den daha azsa herhangi bir yıldız dairesel kutuplu olacaktır. Gözlemcinin enlemi 35° G ise, güney gök kutbunun 35° içindeki tüm yıldızlar dairesel kutupludur. Ekvatordaki yıldızlar, Dünya'nın her iki yarım küresindeki herhangi bir enlemden gözlemlendiğinde dairesel değildir. "Kutup mesafesi gözlemcinin enlemine yaklaşık olarak eşit veya ondan daha az olan bir yıldız".[2]

Belirli bir yıldızın gözlemcinin enleminde (θ) dairesel olup olmadığı, yıldızın eğimi (δ) cinsinden hesaplanabilir. δ − θ + 90°'den büyükse (Kuzey Yarımküre'deki gözlemci) veya δ − θ - 90°'den küçükse (Güney Yarımküre'deki gözlemci) yıldız dairesel kutupludur. Bu nedenle, Canopus, Fresno, Tulsa ve Virginia Beach'ten marjinal olarak görülebiliyorsa, San Francisco ve Louisville, Kentucky'den görünmez.

Uzak kuzey takımyıldızındaki bazı yıldızlar (Cassiopeia, Cepheus, Büyükayı ve Küçükayı gibi), kabaca Yengeç Dönencesi'nin (23° 26′ K) kuzeyinde, hiçbir zaman yükselmeyen veya batmayan dairesel kutuplu yıldızlar olacaktır.[1]

Örneğin Britanya Adaları gözlemcileri için ilk kadir yıldızları Capella (sapma +45° 59') ve Deneb (+45° 16') ülkenin herhangi bir yerinden batmaz. Vega (+38° 47′) teknik olarak 51° 13′ K enleminin kuzeyinde (Londra'nın hemen güneyinde); atmosferik kırılma hesaba katıldığında, muhtemelen sadece Cornwall ve Kanal Adaları'ndan deniz seviyesinde battığı görülecektir.

Oğlak Dönencesi'nin (23° 26′ G) kabaca güneyindeki uzak güney takımyıldızlarındaki (Crux, Musca ve Hydrus gibi) yıldızlar, bu tropik alanın ötesindeki tipik gözlem noktalarına yakın kutuplardır.[1]

Bir yarımkürede dairesel olan yıldızlar ve takımyıldızlar her zaman karşı yarımkürede aynı enlemde veya daha yüksekte görünmezdir ve bunlar asla ufkun üzerine çıkmaz. Örneğin, güney yıldızı Acrux, bitişik Amerika Birleşik Devletleri'nin çoğundan görünmez, benzer şekilde, kuzey Büyük Ayı asterizminin yedi yıldızı, Güney Amerika'nın Patagonya bölgesinin çoğundan görünmez.

Ayrıca bakınız

  • Gök direği
  • Gök küresi
  • Dairesel takımyıldızı
  • Macellan'ın çevresi
  • Kutup Yıldızı
  • Christopher Columbus'un Yolculukları

Kaynakça

  1. ^ a b c d Norton, A. P. "Norton's 2000.0 Star Atlas and Reference Handbook", Longman Scientific and Technical, (1986) p.39-40
  2. ^ http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/circumpolar 31 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. star

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tutulum</span>

Tutulum, ekliptik veya tutulum düzlemi ya da ekliptik düzlem, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörünge düzlemidir. Dünya'da bulunan bir gözlemcinin bakış açısından, Güneş'in bir yıl boyunca gök küre etrafındaki hareketi, yıldızların arka planına karşı ekliptik boyunca bir yol izler. Ekliptik önemli bir referans düzlemidir ve ekliptik koordinat sisteminin temelidir.

<span class="mw-page-title-main">Yengeç Dönencesi</span> Yengeç Dönencesi ,Kuzey Yarım Kürede ışık ışınlarının en son dik geldiği noktadır

Yengeç Dönencesi, yeryüzünün kuzey yarım küresinde Ekvator'un 23° 27' kuzeyinden geçtiği varsayılan enlemdir. 23° 27' kuzey enlemine Yengeç Dönencesi adı verilir. Yerküre 23° 27' eksen eğikliğine sahip olduğu için oluşur. Yerküre yörüngesinde 21 Haziran konumunda iken, kuzey yarımküre güneşe doğru 23° 27' eğiktir. Bu durumda güneş ışınları Ekvator'dan 23° 27' kuzeye, yani Yengeç Dönencesine dik düşer.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Orion (takımyıldız)</span>

Avcı takımyıldızı, kuzey göksel yarımkürede kış aylarında görülebilen belirgin bir takımyıldızdır. Modern 88 takımyıldızdan biridir ve MS 2. yüzyılda astronom Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldız arasındadır. Adını Yunan mitolojisindeki avcıdan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ophiuchus (takımyıldız)</span> 13 zodyak takımyıldızından birisi

Yılancı takımyıldızı, gök ekvatoru boyunca uzanan büyük bir takımyıldızdır. Adı, "yılan taşıyan" anlamına gelen Antik Yunanca ὀφιοῦχος (ophioûkhos) kelimesinden gelir ve genellikle elinde yılan tutan bir adam olarak tasvir edilir. Yılan, Serpens takımyıldızı ile temsil edilir. Yılancı, 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan biriydi ve günümüzdeki 88 modern takımyıldızdan biri olarak kalmıştır. Takımyıldızın eski bir alternatif adı ise Serpentarius'tur. 13 zodyak takımyıldızından biri olmasına rağmen, zodyak takımyıldızları aralarında bir simgeye sahip olmayan tek takım yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Andromeda (takımyıldız)</span> bir takımyıldız

Andromeda, 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan ve 88 modern takımyıldızdan biridir. Kuzey Göksel Yarımküre'de yer alan takımyıldız, Yunan mitolojisinde kayalara zincirlenip deniz canavarı Cetus tarafından yenilmek üzere bırakılan Cassiopeia'nın kızı Andromeda'nın adını taşır. Andromeda, Perseus efsanesindeki karakterler için adlandırılmış diğer birkaç takımyıldızla birlikte, Kuzey Yarımküre'de en çok sonbahar akşamları belirgin şekilde görülür. Kuzeydeki dik açıklığı (deklinasyon) nedeniyle yalnızca 40° güney enleminin kuzeyindeki gözlemciler tarafından görülebilir, daha güneydeki gözlemciler için ise ufkun altında kalır. Kapladığı 722 derece karelik alanla en büyük takımyıldızlardan biridir. Bu büyüklük, Dolunayın boyutunun 1.400 katından, en büyük takımyıldız olan Suyılanı'nın boyutunun %55'inden ve en küçük takımyıldız olan Güneyhaçı'nın boyutunun 10 katından fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Kutup Yıldızı</span> Gök küresinin kutbuna en yakın olan Küçükayı denilen takımyıldızın en ucunda bulunan, kuzeyi belirleyen durağan yıldız

Kutup Yıldızı ya da bilimsel adıyla Polaris, Küçükayı takımyıldızının en parlak yıldızı.

<span class="mw-page-title-main">Auriga (takımyıldız)</span>

Auriga veya Arabacı takımyıldızı, 88 modern takımyıldız'dan birisidir; 2. yüzyıl astronomu Ptolemy tarafından listelenen 48 takımyıldızı arasındaydı. Göksel ekvator'un kuzeyindedir. Adı Latince "savaş arabacısı" anlamına gelir ve onu Erihthonios ve Myrtilus dahil olmak üzere çeşitli mitolojik varlıklarla ilişkilendirir. Auriga, Kış Altıgeni asterizmindeki yıldızlara sahip diğer beş takımyıldız gibi kuzey yarımküredeki kış akşamlarında en belirgindir. Kuzeydeki açısal uzaklığı nedeniyle, yalnızca 34° güneye kadar bütünüyle görülebilir; daha güneydeki gözlemciler için ufkun kısmen veya tamamen altında yer alır. En geniş takımyıldız olan Suyılanı takımyıldızının yarısı boyutunda, 657 derecelik bir alana sahip büyük bir takımyıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Crux (takımyıldız)</span> Güney Yarım küreden görülebilen takımyıldız

Crux ya da Güneyhaçı takımyıldızı, 88 modern takımyıldızın en küçüğü fakat aynı zamanda en ünlü ve göze çarpanlarından biridir. Üç tarafı Erboğa ile çevrilidir, güneyinde ise küçük takımyıldız Sinek yer alır. Samanyolu'nun görünür bandının güney ucunda yer alır. Latince adı olan Crux, Türkçede "haç" anlamına gelir. Dört ana yıldızının her biri +2,8'den daha parlak bir görünür görsel büyüklüğe sahip olduğundan en kolay ayırt edilen takımyıldızlar arasındadır. Güney Yarımküre'nin birçok halkları arasında yüksek bir kültürel öneme sahiptir. Parlaklığı ve belirgin şekli nedeniyle, Avustralya, Brezilya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerin bayraklarında sıkça tasvir edilir. Bu ülkeler, takımyıldızı coğrafi güney konumlarının bir sembolü olarak kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Fornax (takımyıldız)</span>

Ocak takımyıldızı, Güney göksel yarımküre'de yer alan ve kısmen göksel nehir Eridanus tarafından çevrelenmiş bir takımyıldızdır. Latincede "fırın" anlamına gelen adını, 1756 yılında Fransız gökbilimci Nicolas Louis de Lacaille vermiştir. Ocak takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Musca (takımyıldız)</span>

Musca veya Sinek Takımyıldızı, Güney Gökyüzü'nde bulunan bir modern 88 takımyıldızdan biridir. İlk olarak Hollandalı gezgin ve haritacı Petrus Plancius tarafından 1592 yılında tanımlanmıştır.

Kutuplar, Dünya'nın en kuzey ve en güney noktalarıdır. Bu noktalar coğrafya, haritacılık, manyetizma ve kutup yıldızı açısından farklı tanımlanır. Ancak aradaki farklar küçüktür.

<span class="mw-page-title-main">Günlük hareket</span> Gezegenin dönüşü nedeniyle gök cisimlerinin Dünya etrafındaki görünür hareketi

Günlük hareket, bir gün boyunca gök cisimlerinin Dünya etrafındaki veya daha doğrusu iki gök kutbu etrafındaki görünür hareketini ifade eden astronomi terimidir. Tüm yıldızlar, günde bir kez göksel kuzey kutbu etrafında saat yönünün tersinde eş merkezli daireler çizerken, güney yarımküredeki yıldızlar da göksel güney kutbu etrafında saat yönünde benzer bir hareket gösterir. Bu hareket Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesinden kaynaklanır, bu nedenle neredeyse her yıldız, genellikle yıldız izi fotoğrafçılığında tasvir edilen ve günlük çember olarak adlandırılan bir dairesel yay yolu boyunca hareket eder gibi görünür.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey yarımküre</span> Dünyanın ekvatorun kuzeyinde kalan yarısı

Kuzey yarımküre, Dünya'yı ekvator hizasından bölen hayalî bir düzlemin üstünde (kuzeyde) kalan yarısıdır. 0° paraleli ile 90° kuzey paraleli arasında yer alır. Güneyde kalan kısma ise güney yarımküre denir. Dünya'nın kuzey yarımküresi, birçok ülkeyi ve dünya nüfusunun yaklaşık %90'ını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gökküre</span>

Gökküre, Gökbilim ve seyrüseferde, Dünya'yla eşmerkezli ve eşeksenli, devasa çaplı varsayımsal bir küredir. Gökyüzündeki tüm cisimlerin iç yüzeyinde yer aldığı bir küre şeklinde düşünülebilir. Gök ekvatoru yer ekvatoruyla, gök kutupları da yerin kutup noktalarıyla aynı doğrultuda çakışıktır. Gökküre yansıtması gökcisimlerinin konumlarının belirlenmesi için çok pratik bir yöntemdir.

Gökyüzü koordinat sistemi, gökyüzü konum haritası için kullanılan koordinat sistemidir.

Gök kutupları, gök küre üzerinde yer alan noktalardır. Dönme ekseni üzerinde yer almaları nedeniyle, bu noktaların gökyüzündeki yeri Dünya'nın kendi çevresinde dönmesiyle değişmez. Bu özelliğe sahip biri kuzey yarımküreden, diğeri güney yarımküreden görülen iki nokta vardır. Ekvatorda her iki nokta da ufukta gözükür.

<span class="mw-page-title-main">Antarktik</span>

Antarktik, bir kutup bölgesidir, özellikle dünyanın güney kutbu etrafındaki alanı tanımlamak için kullanılır, kuzey kutbunun çevresini ifade eden Arktika'nın zıttıdır. Antarktik tanımı, Antarktika Kıtası'nı ve Güney Okyanusu'nda yer alan buzulları, suyu ve ada topraklarını 60. güney enleminin güneyini tamamen içerir. Güney Yarımküre topraklarının %20'sini kaplayan alanın %5.5'lik kısmı kıta topraklarının yüz ölçümüne denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Göksel Yarımküre</span>

Kuzey Göksel Yarımküre veya Kuzey Gökyüzü, dünyanın yüzeyini çevreleyen Göksel Küre'nin kuzeyde kalan yarısına verilen isimdir ve kuzey yarımküre gökyüzünde görülmüş olan gök cisimlerini ve gök olaylarını kapsar. Güney Yarımküre'deki karşılığına Güney Göksel Yarımküre adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Göksel Yarımküre</span>

Güney Göksel Yarımküre veya Güney Gökyüzü, dünyanın etrafını çevreleyen Göksel Küre'nin Güney Yarımküre'ye denk gelen kısmına verilen isimdir ve bu yarımküre üzerinde meydana gelen bütün astronomik olayları ve gök cisimleri içinde barındırır. Kuzey Yarımküre'de bulunan Kuzey Gökyüzü'nün zıttı konumundadır. Güney Gökyüzü'nde olan olayların tamamının gözlemlenebilmesi için gözlemcinin Güney Kutbu'na yakın bir bölgede konumlanması gerekmektedir. Gözlemci ekvator bölgesine doğru çıktıkça Gök ekvatoru'nun etkisi altına gireceği için Avcı takımyıldızı ve Başak takımyıldızı gibi her iki yarımküreden de gözlemlenebilen takımyıldızlarını ve kuzey gökyüzünün ekvator sınırındaki yıldızlarını gözlemlemeye başlar. Kuzey Yarımküre'de yılın her vakti görülebilen Büyükayı ve Cassiopeia gibi takımyıldızları Güney Gökyüzü'nün ekvatora yakın bölgelerinde yılın bazı dönemlerinde gözlemlenebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.