İçeriğe atla

Dactylorhiza

Balkaymaksalebi
Dactylorhiza incarnata nothosubsp. versicolor
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Liliopsida
Takım:Asparagales
Familya:Orchidaceae
Alt familya:Orchidoideae
Oymak:Orchideae
Alt oymak:Orchidinae
Cins:Dactylorhiza
Neck. ex Nevski.[1]
Tip tür
Dactylorhiza umbrosa
(Kar. & Kir.) Nevski.[1]

Dactylorhiza orkide ailesinden balkaymaksalebi olarak bilinen bir çiçekli bitki cinsidir. Yumruları düz, el parmakları biçimli bölünmüş ve kısaca lobludur. Bu özelliği nedeniyle Orchis cinsinden ayrılmıştır.[2] Gövde sert ya da neredeyse boş ve yapraksıdır. Yapraklar mor benekli ya da beneksiz olabilir.[3]

Etimoloji

Cins adı Yunanca parmak (δάκτυλος) ve kök (ρίζα) kelimelerinden üretilmiştir. El benzeri iki ila beş arası sayıda loblu yumru yapısına işaret eder.

Dactylorhiza umbrosa

Kaynakça

  1. ^ a b Trudy Bot. Inst. Akad. Nauk S.S.S.R., Ser. 1, Fl. Sist. Vyssh. Rast. 4: 332 (1937)
  2. ^ Foley, M (2005). Orchids of the British Isles. Cheltenham, UK: Griffin press Publishing Ltd. ISBN 0-9541916-1-7. 
  3. ^ "Dactylorhiza". 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Salep</span>

Salep, Orchidaceae (orkideler) ailesinin birçok türünün toprak altı yumrularından elde edilen toz ve bundan üretilen içecek. Ayrıca orkide türlerine Anadolu'da verilen genel ad. Salepgiller familyasından; tel köklü otsu bir bitkidir. Kökünde 2 tane yumru vardır. Bu yumrular nişasta benzeri polisakkarit glucomannan ismi verilen bileşikler içerir. Gövdesi, dik ve silindirimsidir. Çiçekleri salkım veya başak şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Patates</span> patlıcangiller familyasından yumruları yenen otsu bitki türü

Patates, patlıcangiller (Solanaceae) familyasından yumruları yenen otsu bitki türüdür. Patates sözcüğü Amerika yerlilerinin dilinden İspanyolca aracılığıyla çeşitli Avrupa dillerine geçmiş, Türkçeye İtalyanca ve Yunancadan girmiştir. Türkçe eş anlamlısı olarak çisil sözcüğü bulunmaktadır. Kıbrıs ağzında patatese badadez denilmektedir. Boyu 70–80 cm'ye varan, beyazımsı-pembemsi çiçekler açan, yumruları hariç zehirli köklü bir bitkidir. Patatesi diğer sebzelerden ayıran en büyük özelliği tohum ile üreme yerine Vejetatif üreme yapmasıdır. Yani patates ile geri dönüşüm kullanılarak elde edilmesidir. Örneğin: bir patates parçasını toprağın altına koyduğunuzda bu önce kendiliğinden patates bitkisi olur sonra patatesler toprağın altında çoğalırlar.

<span class="mw-page-title-main">El</span> tutmaya yarayan organ; bir kolun veya ön ayağın ucundaki ekstremite

El, şempanze, maki ve insan gibi primatlarda birden fazla parmağı barındıran, kolun bilekten parmak uçlarına kadar olan bölümünü tanımlar. Pek çok primat elleri sayesinde tutunma ve tırmanma gibi özelliklere sahiptir. Başparmağın diğer parmaklarla karşılıklı iş görmesi, ufak nesneleri ele alabilme yeteneğini sağlar. Bu özellik sayesinde el, alet kullanımı gibi hassas ve karışık işleri görebilir. Primatların beyninde eli temsil eden alan, diğer hayvanlarınkinden çok daha geniştir. Bu yüzden beyindeki bazı bozuklukların ilk belirtilerinden biri de el parmak hareketinin zarar görmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Orchidaceae</span> bitki familyası

Orkideler, Asparagales takımına bağlı Orchidaceae familyasına ait bitkilerdir. Orkideler, çiçekleri genellikle renkli ve hoş kokulu olan çeşitli ve yaygın çiçekli bir bitki grubudur. Orkideler, buzullar hariç Dünya'daki hemen hemen her yaşam alanında bulunan kozmopolit bitkilerdir. Dünyanın en zengin orkide cinsleri ve türleri tropiklerdedir.

<span class="mw-page-title-main">Klasik gitar</span>

Klasik gitar, klasik müzikte kullanılan gitar ailesinin bir üyesidir. Bağırsak veya naylondan yapılmış telleri olan bu akustik ahşap telli çalgı, metal telleri kullanan akustik ve elektro gitarın öncüsüdür. Klasik gitar on beşinci ve on altıncı yüzyılda İspanyol vihuela ve gittern'den türetilmiştir, daha sonra on yedinci ve on sekizinci yüzyıl Barok gitarına ve daha sonra on dokuzuncu yüzyılın ortalarında modern klasik gitara dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Tam kazık bağı</span>

Tam kazık bağı uçlar ortadan çıkacak şekilde sırt sırta atılmış iki yarım kazık bağı ya da sarmal (volta) dan oluşur.

Azize Tereza Kilisesi; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir Katolik kilisesidir. İsmi, Lisieuxlü Azize Tereza'dan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Teropod</span> genel olarak etçil dinozorları içeren bir alt takım veya klad

Teropod veya Theropoda, kertenkele kalçalı dinozorlar (Saurischia) takımına bağlı, boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen bir dinozor kladı. Karga boyutundaki Microraptor cinsi ile devasa Tyrannosaurus rex gibi boyutsal açıdan çeşitliliğe sahiptirler. Modern kuşlar da Theropoda kladına bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Parmak kemiği</span>

Parmak kemikleri veya falanks kemikleri, çoğu omurgalının ellerinde ve ayaklarındaki parmaklarda bulunan kemiklerdir. Primatlarda, el ve ayak başparmaklarında iki falanks, diğer parmaklarda ise üç falanks vardır. Parmak kemikleri uzun kemikler olarak sınıflandırılır.

<i>Anacamptis</i>

Anacamptis orkide ailesinden bir çiçekli bitki cinsidir. Yumru yuvarlak ve bölünmemiştir. Yapraklar doğrusal ve mızraksı olup tabana yakın küme halindedir. Çiçek kurulu başlangıçta yoğun ve piramidal iken zamanla dikdörtgensidir. Çiçekler küçük, taç ve çanak yapraklar eşittir. Labellum düz, yelpaze biçimli ve üç lobludur.

<span class="mw-page-title-main">Károly Rezső Soó von Bere</span> Macar Botanikci

Károly Rezső Soó von Bere Macar botanist olup bitki bilim mahlası Soó'dur.

<i>Orchis mascula</i> bitki türü

Orchis mascula, Salepgiller ailesine bağlı, er salebi ve Türk salebi olarak bilinen, bir orkide türüdür. Avrupa'da yaygın bir tür olup, Portekiz'den Kafkasya'ya kadar olan bölgede; 'da, ayrıca Afrika kıtasında ve Orta Doğu'da ve İran'ın kuzey bölümünde doğal olarak yayılış gösterir.

<i>Dactylorhiza iberica</i> bitki türü

Dactylorhiza iberica, Salepgiller ailesine bağlı, Kırım salebi olarak bilinen, bir orkide türüdür.

<i>Dactylorhiza romana</i> bitki türü

Dactylorhiza romana, Salepgiller ailesine bağlı, elçik olarak bilinen, bir orkide türüdür.

<i>Himantoglossum</i> bitki cinsi

Himantoglossum orkide ailesinden keşkeşçiçeği olarak bilinen bir çiçekli bitki cinsidir. Yumruları iri ve yumurtamsı dikdörtgensidir. Gövdede mızraksı ila dikdörtgensi yapraklar bulunur. Çiçek kurulu geniştir ve çok sayıda çiçek taşır. Taç ve çanak yapraklar birbirine yakın olup kukuleta görünümü sergiler. Labellum mahmuzlu ve üç loblu; merkez lob kayış biçimindedir. Cins adı da (Himantoglossum) bu karakteristik yapıya işaret eder. Ovaryum silindiriktir. Comperia ve Barlia cinsleri yapılan revizyonla Himantoglossum cinsine çağrılmıştır.

<i>Steveniella</i>

Steveniella orkide ailesinden takkelisalep olarak bilinen bir çiçekli bitki cinsidir. Yumrular küçük ve yuvarlak yumrulara sahiptir. Tabanda tek bir yaprak görülür. Çiçek kurulu darca silindirik, gevşek yapıda ve çok çiçeklidir. Dudak üç lobludur. Ovaryum silindiriktir. Cinse bağlı tek türdür. Doğal olarak Türkiye, Kırım, İran ve Kafkasya'da görülür. Ermenistan popülasyonunun yüksek tehdit altında olduğu rapor edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gangliyon kisti</span> Ganglion

Gangliyon kisti; bir eklem veya tendon üzerinde oluşan küçük bir sıvı kesesidir.

Rize balkaymağı veya bilimsel adıyla Dactylorhiza × rizeana, Jany Renz ve Paul Hermann Wilhelm Taubert tarafından tanımlanmış, salepgiller familyasından bir melez bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Balparmak tatlısı</span> Türk tatlısı

Balparmak tatlısı veya parmak tatlısı, Türk mutfağından ve Osmanlı mutfağından bir çeşit şerbetli tatlıdır.

<i>Dactylorhiza urvilleana</i> bu ne

Dactylorhiza urvilleana, Orchidaceae familyasının Dactylorhiza cinsinden çok yıllık bir bitki türüdür. Kafkasya, Türkiye'nin kuzeydoğusu, Sinop ve Kastamonu'ya endemik olan balkaymak, 0 ila 2500 metre yükseklikteki nemli yerler, yaprak döken ve iğne yapraklı ormanlar, Picea-Rhododendron çalılıkları ve dere kenarlarında yetişmektedir. Haziran ve Temmuz aylarında çiçeklenir. 40 santimetre uzunluğa ulaşabilen bitkinin çiçekleri mor, lila veya pembe renklidir. Türkçede Ilgaz salebi adıyla bilinen Dactylorhiza urvilleana subsp. ilgazica alt türü Türkiye'ye endemiktir.