İçeriğe atla

Dactyl (uydu)

Dactyl
Galileo Dactyl.
Keşif
Keşif tarihiŞubat 17, 1994
Adlandırmalar
MPC belirtmesiDactyl (Ida I)
Adın kaynağı
Daktiller

(243) Ida I Dactyl (/ˈdæktɪl/DAK-til), asteroit 243 Ida'nın yörüngesinde bulunan küçük bir asteroit uydudur (1,6 km çapında).[1] 28 Ağustos 1993'te Galileo uzay aracı tarafından görüntülenmiştir; Dactyl, 17 Şubat 1994'te Galileo'dan gelen gecikmeli görüntü indirmeleri incelenirken keşfedilmiştir. Geçici olarak S/1993 (243) 1 olarak adlandırılmıştır.[2] Uydu adını Yunan mitolojisine göre İda Dağı'nda yaşayan ve daktil adı verilen efsanevi yaratıklardan almıştır.[3]

Dactyl, İda'nın ekvatoruna 9°'lik bir eğimle, ortalama 108 km mesafede, 1,54 günlük bir periyotla İda'nın yörüngesinde dolanır.[4]

Daktil'in kökeni belirsizdir, ancak iki ana hipotez mevcuttur. Bunlardan ilki Daktil ve İda'nın aynı anda oluştuğu, ikincisi ise Daktil'in daha sonraki bir çarpma ile yerinden oynadığıdır.[5][6]

Dactyl keşfedilen ilk küçük gezegen uydusudur. Keşfi, asteroit uyduların varlığı konusundaki uzun tartışmaları sona erdirmiştir.

Ayrıca bakınız

  • 243 Ida ve Dactyl'deki jeolojik özelliklerin listesi

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Asteroid 243 Ida and its newly discovered moon, Dactyl". www.esa.int (İngilizce). 30 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  2. ^ Clarke, Aubrey (28 Ağustos 2021). "NASA Galileo Spacecraft Continues to Fulfill Many Tasks After Passing by Asteroid Ida 28 Years Ago". The Space Times. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023. 
  3. ^ "In Depth | 243 Ida". NASA Solar System Exploration. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  4. ^ Chapman, C. R.; Veverka, J.; Thomas, P. C.; Klaasen, K.; Belton, M. J. S.; Harch, A.; McEwen, A.; Johnson, T. V.; Helfenstein, P.; Davies, M. E.; Merline, W. J. (1995). "Discovery and physical properties of Dactyl, a satellite of asteroid 243 Ida". Nature (İngilizce). 374 (6525): 783-785. Bibcode:1995Natur.374..783C. doi:10.1038/374783a0. ISSN 0028-0836. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023. 
  5. ^ Granahan, James (2002). "A compositional study of asteroid 243 Ida and Dactyl from Galileo NIMS and SSI observations". Journal of Geophysical Research (İngilizce). 107 (E10): 5090. Bibcode:2002JGRE..107.5090G. doi:10.1029/2001JE001759. ISSN 0148-0227. 
  6. ^ Davis, Donald R.; Chapman, Clark R.; Durda, Daniel D.; Farinella, Paolo; Marzari, Francesco (1996). "The Formation and Collisional/Dynamical Evolution of the Ida/Dactyl System as Part of the Koronis Family". Icarus (İngilizce). 120 (1): 220-230. Bibcode:1996Icar..120..220D. doi:10.1006/icar.1996.0047. 7 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İo (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

İo veya Io, Jüpiter'in Galilei uydularından yörüngesi en içte bulunanı ve üçüncü en büyük olanıdır. Güneş Sisteminin en büyük dördüncü uydusudur. 1610 yılında Galileo Galilei tarafından keşfedilmiştir. Adını Yunan mitolojisinde Zeus'un sevgililerinden biri olan "Io" karakterinden alır. Güneş Sistemi'nde üzerinde sürekli olarak gazlar ve lav püskürten yanardağlar bulunan tek uydudur.

<span class="mw-page-title-main">Europa (uydu)</span> Jüpiterin Uydusu

Europa, Jüpiter'in yörüngesinde bulunan dört Galilei uydusunun en küçüğüdür. Galileo Galilei tarafından keşfedilen dört büyük uydudan gezegene yakınlık açısından ikinci sırada bulunur, bu nedenle Jüpiter'in "II" numaralı uydusu olarak adlandırılmıştır. Jüpiter'in bilinen 80 uydusu arasında gezegene en yakın altıncı uydudur ve ayrıca Ay'dan biraz küçük olan 3.100 kilometrelik çapı ile Güneş Sistemi'ndeki altıncı en büyük uydudur. 1610 yılında Galileo Galilei tarafından keşfedildi ve adını Girit Kralı Minos'un Fenikeli annesi ve Zeus'un sevgilisi olan Europa'dan aldı.

<span class="mw-page-title-main">Amalthea (uydu)</span>

Amalthea, Jüpiter'in doğal uydularından biridir. Düzenli iç yörünge grubunun üyesidir. Galilei uydularından sonra ilk bulunan Jüpiter uydusudur. Bu nedenle 'Jüpiter V' adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asteroit kuşağı</span>

Asteroit kuşağı, Güneş Sistemi'nde Güneş merkezli ve kabaca Jüpiter ile Mars gezegenlerinin yörüngeleri arasındaki uzayı kaplayan torus şeklinde bir bölgedir. Bu bölgede asteroit veya küçük gezegen olarak adlandırılan çok sayıda katı ve düzensiz şekillerde gök cisimleri bulunur. Tanımlanan nesneler çok farklı boyutlarda olabilir, fakat gezegenlerden çok daha küçüklerdir ve birbirlerinden ortalama olarak bir milyon kilometre uzaklıklarda bulunurlar. Bu asteroit kuşağı, Güneş Sistemi'ndeki diğer asteroit popülasyonlarından ayırt edilebilmesi için ana asteroit kuşağı veya ana kuşak olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">951 Gaspra</span> Asteroit

951 Gaspra 30 Temmuz 1916'da G. Neujmin tarafından Rechen Enstitüsü, Simeis'te keşfedilen, asteroid kuşağı asteroidi. Galileo uzay aracı tarafından ziyaret edilmiştir. Güneş'ten ortalama olarak 330 milyon km uzaklıktadır. Boyutları 19x11x10 km'dir yani bu asteroid bir sosise benziyor da denebilir. Diğer asteroidlerden farklı ve ilginç bir şekilde bu asteroidin kuvvetli bir manyetik alanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Geri ve ileri yönlü hareket</span> Bir astronomik cismin yörünge veya kendi ekseni etrafında, ana cismine göre ters yönde dönüşü

Geri yönlü hareket, genel olarak, astronomik bir nesnenin kütle çekimi altında bulunduğu birincil cismin dönüş yönüne göre tam tersi yönündeki yörünge veya dönme hareketi olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bir nesnenin dönme ekseninin salınımı veya üğrümü gibi diğer hareketleri de tanımlayabilir.

<span class="mw-page-title-main">243 Ida</span> Asteroit

243 Ida, asteroit kuşağında Koronis ailesinden bir asteroittir, 29 Eylül 1884 tarihinde Avusturyalı astronom Johann Palisa tarafından keşfedildi. Daha sonraki teleskobik araştırmalar sonucunda Ida S-tipi asteroit olarak kategorilendirilmiştir. 28 Ağustos 1993 tarihinde Jüpiter'e gitmekte olan Galileo uzay aracı Ida'nın fotoğraflarını çekmiştir. Bu, bir uzay aracı tarafından ziyaret edilen ikinci asteroittir ve doğal bir uyduya sahip olduğu tespit edilen ilk asteroittir. Adını Yunan mitolojisindeki bir su perisinden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Romulus (uydu)</span>

Romulus, ana kuşak asteroidi 87 Sylvia'nın dış ve daha büyük uydusudur. Asteroit etrafında neredeyse dairesel ve ekvatora yakın bir yörüngeyi takip eder. Bu bağlamda diğer 87 Sylvia uydusu Remus ile benzerdir.

<span class="mw-page-title-main">28 Bellona</span> Asteroit

Bellona, büyük bir ana kuşak asteroitidir. Alman gök bilimci R. Luther tarafından 1 Mart 1854 tarihinde keşfedilmiş ve Roma savaş tanrıçası Bellōna'nın adını almıştır. İsim Kırım Savaşı'nın başlangıcını işaretlemek için seçilmişti. Yaklaşık 100–120 km kesit boyutuna sahip taş yapılı bir S-tipi asteroittir. 28 Bellona, 4,63 yıllık bir sürede Güneş'in yörüngesinde döner.

<span class="mw-page-title-main">2867 Šteins</span> asteroit

2867 Šteins asteroit kuşağının iç bölgelerinden gelen, yaklaşık 5 kilometre çapında düzensiz, elmas şeklinde bir arka plan asteroitidir. 4 Kasım 1969'da Sovyet gök bilimci Nikolay Çernık tarafından Kırım'da bulunan Kırım Astrofizik Gözlemevi'nde keşfedildi. Eylül 2008'de, ESA'nın uzay sondası Rosetta, Šteins'ın yanından geçti ve bu sayede Šteins, bir uzay aracıyla ziyaret edilmiş birkaç küçük gezegenden biri oldu. Parlak E-tipi asteroit, 23 adlandırılmış kratere sahiptir ve 6,05 saatlik bir dönme süresine sahiptir. Adını Litvanyalı gök bilimci Kārlis Šteins'tan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">29 Amphitrite</span> asteroit

Amphitrite 200 kilometre çapı ile en büyük S-tipi asteroitlerden biri ve muhtemelen Eunomia, Juno, Iris ve Herculina'dan sonraki en büyük 5. asteroittir.

<span class="mw-page-title-main">30 Urania</span> asteroit

Urania, 22 Temmuz 1854 tarihinde İngiliz gök bilimci John Russell Hind tarafından keşfedilen bir ana kuşak asteroitidir. Bu keşif, Hind'in son asteroit keşfiydi. Adını Yunan mitolojisindeki bir tanrıça olan Urania'dan almıştır. 30 Urania'nın ilk yörünge ögeleri, Wroclaw Gözlemevi'nde asistan olan Wilhelm Günther tarafından yayınlandı. Güneş'in etrafında 3,64 yıllık bir periyotla dolanmakta ve kendi ekseni etrafında her 13,7 saatte bir dönmektedir.

<span class="mw-page-title-main">121 Hermione</span> Asteroit

Hermione, 1872 yılında keşfedilen çok büyük bir ikili asteroittir. Uzak dış asteroit kuşağındaki Kibele grubunda yörüngededir. Karanlık C spektral tipinde bir asteroit olarak, muhtemelen karbonlu malzemelerden oluşmaktadır. 2002 yılında Hermione'nin yörüngesinde küçük bir uydu bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">45 Eugenia</span> Asteroit

Eugenia, asteroit kuşağında bulunan büyük bir asteroittir. Etrafında bir ayın döndüğü keşfedilen ilk asteroitlerden biri olarak ünlenmiştir. Aynı zamanda 87 Sylvia'dan sonra keşfedilen ikinci üçlü asteroittir.

Hecuba, oldukça büyük ve parlak bir ana kuşak asteroitidir. 2 Nisan 1869'da Karl Theodor Robert Luther tarafından keşfedildi ve Yunan Mitolojisindeki Truva Savaşı efsanelerinde Kral Priamos'un karısı Hecuba'nın adını almıştır. Bu nesne Güneş'in yörüngesinde 5,83 yıl periyodu ve 0,06 eksantriklik ile döner. Jüpiter gezegeniyle 2:1 ortalama hareket rezonansının yakınında yörüngede döndüğü keşfedilen ilk asteroit olup Hecuba asteroit grubunun adaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">87 Sylvia</span> Asteroit

Sylvia, en büyük asteroitlerden biridir. Sylvia ailesinin ana gövdesi ve ana asteroit kuşağının ötesinde bulunan Kibele grubunun üyesidir. Sylvia, birden fazla uyduya sahip olduğu bilinen ilk asteroittir.

<span class="mw-page-title-main">Koronis ailesi</span> asteroit ailesi

Koronis ailesi, Lacrimosa ailesi olarak da bilinir., asteroit kuşağının dış bölgesinde yer alan taşlı asteroitlerden oluşan çok büyük bir asteroit ailesidir. En az iki milyar yıl önce iki büyük cisim arasındaki katastrofik bir çarpışmada oluştukları düşünülmektedir. Aile, adını 158 Koronis'ten almıştır ve bilinen en büyük üye yaklaşık 41 kilometre (25 mi) çapındadır. Koronis ailesi, aynı yörünge boyunca bir küme halinde seyahat eder. 5949 üyeye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">İkili asteroit</span>

İkili asteroit, ortak merkez etrafında dönen iki asteroitden oluşan bir sistemdir. İlk olarak, 243 Ida'nın ikili yapısı 1993 yılında Galileo uzay aracının asteroidin yakınından geçmesiyle keşfedilmiştir. O zamandan beri çok sayıda ikili ve birkaç üçlü asteroit sistemi tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük gezegen uydusu</span>

Küçük gezegen uydusu, bir küçük gezegenin doğal uydusu olarak onun yörüngesinde bulunan bir astronomik cisimdir. Ocak 2022 itibarıyla, bir uydusu olduğu bilinen veya olduğu düşünülen 457 küçük gezegen bulunmaktadır. Küçük gezegen uydularının keşfi, ana cismin kütlesi ve yoğunluğunun genellikle başka türlü erişilemeyen fiziksel özelliklerine ilişkin içgörülerinin çok daha kesin olarak belirlenebilmesi için önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">15094 Polymele</span> Asteroit

15094 Polymele Jüpiter truvalarının Yunan kampına mensup olan, yaklaşık 21 kilometre çapında ilkel bir truva asteroididir. Eylül 2027'de yakın geçiş uçuşu yapılması planlanan Lucy misyonunun hedeflerinden birisidir. 17 Kasım 1999'da Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Arizona Mount Lemmon Gözlemevinde Catalina Gökyüzü Araştırması kapsamında gözlemler yapan gök bilimciler tarafından keşfedilmiştir. P-tipi asteroitin dönüş süresi 5,9 saattir ve oldukça düz bir şekle sahiptir. Adını Yunan mitolojisindeki Menoetius'un karısı ve Patroclus'un annesi Polymele'den almıştır. 2022 yılında yaklaşık 5 kilometre çapında doğal bir uyduya sahip olduğu belirlenmiştir.