İçeriğe atla

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri, de jure olarak Azerbaycan Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ bölgesinde Ermenistan Cumhuriyeti'nin bölgeye müdahalesinden sonra 10 Aralık 1991'de halkoylamasıyla bağımsızlığı kabul edilen ve 6 Ocak 1992'de bağımsızlığı ilan edilen fakat Ermenistan dahil, hiçbir ülke veya uluslararası kuruluş tarafından bağımsızlığı tanınmayan[1] de facto cumhuriyet olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni dışişlerinde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı temsil etmekte ve girişimlerde bulunmaktaydı.[2]

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, eski Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi topraklarının çoğunu kontrol ediyordu (2020 Dağlık Karabağ savaşından önce aynı zamanda çevredeki bölgenin bir kısmını da kontrol ediyordu).[3] Yalnızca BM üyesi olmayan diğer üç devlet, Abhazya,[4] Güney Osetya[4] ve Transdinyester[4] tarafından tanındı.[5] Uluslararası toplumun geri kalanı Dağlık Karabağ'ı Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıdı. Kasım 2012'de Uruguay'ın dış ilişkiler komitesinin bir üyesi, ülkesinin Dağlık Karabağ'ın bağımsızlığını tanıyabileceğini ifade etti.[6] 2012 yılında Ermenistan ve Tuvalu arasında diplomatik ilişkiler kuruldu ve bu da Dağlık Karabağ'ın Tuvalu tarafından tanınabileceği yönünde spekülasyonlara yol açtı.[7] Ekim 2012'de Avustralya'nın Yeni Güney Galler eyaleti Dağlık Karabağ'ı tanıdı.[8] Eylül 2014'te İspanya'daki Bask Parlamentosu, Dağlık Karabağ'ın kendi kaderini tayin hakkını destekleyen bir önergeyi kabul etti ve Kasım 2014'te yine İspanya'daki Navarre Parlamentosu, Dağlık Karabağ'ın çözüm müzakerelerine katılmasını destekleyen bir bildiri yayınladı.[9]

Uluslararası tanınmaması nedeniyle Dağlık Karabağ'ta başka ülkelerin diplomatik misyonları hiçbir zaman mevcut olmadı. Öte yandan cumhuriyet, yedi ülkede temsilciliklerle dünya çapında küçük bir temsilcilikler ağı kurdu.

19 Eylül 2023'teki Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, 1 Ocak 2024'e kadar kendisini feshetmeyi kabul etti. Anlaşma uyarınca, 1 Ocak 2024'te bunu yaparak kendi ilan ettiği bağımsızlığını sona erdirdi.[10]

Dışişleri bakanlığı

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı başkent olan Hankendi'de bulunmaktaydı.[2]

Aşağıda, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni temsil eden dışişleri bakanları'nın bir listesi bulunmaktadır:

  • 1993–1997: Arkadi Ghukasyan
  • 1997–2002: Naira Melkumyan
  • 2002–2004: Ashot Gulyan
  • 2004–2005: Arman Melikyan
  • 2005–2011: Georgy Petrosyan
  • 2011–2012: Vasily Atajanyan (vekaleten)
  • 2012–2017: Karen Mirzoyan
  • 2017–2021: Masis Mayilyan
  • 2021–2023: David Babayan[11]
  • 2023–2024: Sergey Ghazaryan

İkili ilişkiler

Abhazya

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ile kısmen tanınan Abhazya Cumhuriyeti birbirini tanıdı. Her iki devlet de vatandaşları için vize zorunluluğunu kaldırdı ve Demokrasi ve Milletler Hakları Topluluğu'na katıldı.

Avustralya

2012 yılında Yeni Güney Galler Parlamentosu Avustralya hükûmetine Dağlık Karabağ'ı tanıma çağrısında bulundu. Dağlık Karabağ'ın Avustralya'nın Sidney kentinde bir Temsilcilik Ofisi bulunuyordu.

Ermenistan

Ermenistan Dağlık Karabağ'ı hiçbir zaman tanımasa da çok yakın ilişkileri vardı. Fiilen Ermenistan'ın bir parçası olarak işlev görüyordu.[12][13][14][15][16][17] Erivan'da Dağlık Karabağ'ın temsilciliği kuruldu.

Avrupa

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin Avrupa'da Berlin, Paris ve Moskova dahil olmak üzere üç temsilciliği vardı.[18]

Dağlık Karabağ, Rusya'nın Donetsk ve Luhansk'ı tanımasına olumlu yanıt verdi, ancak bu, kendilerinin tanınmasını kapsamadı.[19]

Lübnan

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta bir Temsilciliği bulunuyordu. Mart 2018'de Dağlık Karabağ cumhurbaşkanı Bako Sahakyan Lübnan'ı ziyaret etti ve Ermeni Apostolik Kilisesi Kilikya Büyük Evi Katolikosluğu başkanı Katolikos I. Aram ile görüştü.[20] Mayıs 2018'de, Dağlık Karabağ şehri Martakert ve Lübnan'ın Bourj Hammoud kasabasının temsilcileri, ikinci kasabada bir İşbirliği Anlaşması imzaladı.[21]

Güney Osetya

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ile kısmen tanınan Güney Osetya Cumhuriyeti birbirini tanıdı. Her iki devlet de vatandaşları için vize zorunluluğunu kaldırdı ve Demokrasi ve Milletler Hakları Topluluğu'na katıldı.

Transdinyester

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ve Transdinyester birbirini tanıdı ve vatandaşlarına yönelik vize zorunluluğunu kaldırdı. İki ülke arasında birçok ortak etkinlik gerçekleştirildi. 2001 yılında Stepanakert'te her iki ülke Transdinyester Dışişleri Bakanlığı ile Dağlık Karabağ Dışişleri Bakanlığı arasında İşbirliği ve İstişareler Protokolü'nü imzaladı.[22] Transdinyester aynı zamanda Demokrasi ve Milletler Hakları Topluluğu'na da katılmaktadır.

Ukrayna

Ukrayna, Dağlık Karabağ'ı tanımadı ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan'a silah sağladı.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Dağlık Karabağ, Ukrayna'ya, yani Kiev ve Zaporizhzhia Oblastlarına 14 ton insani yardım gönderdi. Ancak bu yardım "Dağlık Karabağ'daki Rus barışı koruma birlikleri aracılığıyla" gönderiliyordu.[23]

Amerika Birleşik Devletleri

Amerika Birleşik Devletleri, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ile hiçbir zaman diplomatik ilişki kurmadı ve onu Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıdı. Amerika Birleşik Devletleri'nde Dağlık Karabağ'a verilen destek her şeyden önce eyalet yasama organı düzeyinde kendini gösterdi. Birçoğu Dağlık Karabağ'ı destekleme kararlarını kabul etti.

Ayrıca Dağlık Karabağ hükûmet yetkilileri ABD Kongresi üyeleriyle düzenli olarak temas halindeydi. Ekim 2019'da Dağlık Karabağ Dışişleri Bakanı, Cumhuriyet yetkililerinin Dağlık Karabağ ile ABD arasındaki ilişkilere çeşitli düzeylerde büyük önem verdiğini belirtti. Bakan ayrıca, ABD Kongre üyeleriyle yaptığı toplantıda mali yardım ve çatışmanın barışçıl çözümüne verdiği destek için ABD'ye takdirlerini ifade etti ve işbirliğinin daha da geliştirilmesini umdu.[24]

Kaynakça

  1. ^ King, Charles (2008). The ghost of freedom (İngilizce). Oxford University Press. s. 6. ISBN 0-19-517775-4, ISBN 978-0-19-517775-6. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2009. Those of the unrecognized regimes - Nagorno-Karabakh, Abkhazia, and South Ossetia - were viewed by outsiders as desperate attempts to rationalize the whims of separatists 
  2. ^ a b "The procedure of foreign citizens' entry to the Nagorno Karabakh Republic" (İngilizce). Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 11 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2009. 
  3. ^ "Official website of the President of the Nagorno-Karabakh Republic. General Information about NKR". President.nkr.am. 1 Ocak 2010. 3 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  4. ^ a b c Вице-спикер парламента Абхазии: Выборы в НКР соответствуют всем международным стандартам 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Абхазия, Южная Осетия, НКР и Приднестровье уже давно признали независимость друг друга и очень тесно сотрудничают между собой", - сказал вице-спикер парламента Абхазии. ... "...Абхазия признала независимость Нагорно-Карабахской Республики..." - сказал он."
  5. ^ "In detail: The foreign policy of Pridnestrovie". Pridnestrovie.net. 26 Mayıs 2010. 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2010. 
  6. ^ "Uruguay may be the first to recognize Karabakh- Uruguay Deputy". Arka News Agency. 14 Kasım 2012. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2013. Uruguay may be the first country to recognize Nagorno-Karabakh Republic’s independence... 
  7. ^ "Tuvalu and Armenia". Panorama. 14 Aralık 2012. 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2017. 
  8. ^ "Full Day Hansard Transcript". Parliament of New South Wales. 25 Ekim 2012. 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2012. ...calls on the Commonwealth Government to officially recognise the independence of the Republic of Nagorno-Karabakh and strengthen Australia's relationship with the Nagorno-Karabakh and its citizens. 
  9. ^ "Navarre Parliament Says Artsakh Must Take Part in Talks". 10 Kasım 2014. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  10. ^ "Nagorno-Karabakh Republic will cease to exist from Jan 1 2024 - Nagorno-Karabakh authorities". Reuters. 28 Eylül 2023. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023. 
  11. ^ "David Babayan appointed Foreign Minister of Artsakh – Public Radio of Armenia". 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2024. 
  12. ^ Hughes, James (2002). Ethnicity and Territory in the Former Soviet Union: Regions in Conflict. Londra: Cass. s. 211. ISBN 978-0-7146-8210-5. Indeed, Nagorno-Karabakh is de facto part of Armenia. 
  13. ^ Mulcaire, Jack (9 Nisan 2015). "Face Off: The Coming War between Armenia and Azerbaijan". The National Interest. 3 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2016. The mostly Armenian population of the disputed region now lives under the control of the Nagorno-Karabakh Republic, a micronation that is supported by Armenia and is effectively part of that country. 
  14. ^ "Armenia expects Russian support in Karabakh war". Hürriyet Daily News. 20 Mayıs 2011. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2013. While internationally recognized as Azerbaijani territory, the enclave has declared itself an independent republic but is administered as a de facto part of Armenia. 
  15. ^ Central Asia and The Caucasus, Information and Analytical Center, 2009, Issues 55-60, Page 74, "Nagorno-Karabakh became de facto part of Armenia (its quasi-statehood can dupe no one) as a result of aggression."
  16. ^ Deutsche Gesellschaft für auswärtige Politik, Internationale Politik, Volume 8, 2007 "... and Nagorno-Karabakh, the disputed territory that is now de facto part of Armenia ..."
  17. ^ Cornell, Svante (2011). Azerbaijan Since Independence. New York: M.E. Sharpe. s. 135. ISBN 978-0-7656-3004-9. Following the war, the territories that fell under Armenian control, in particular Mountainous Karabakh itself, were slowly integrated into Armenia. Officially, Karabakh and Armenia remain separate political entities, but for most practical matters the two entities are unified. 
  18. ^ "Permanent Representations | NKR". 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020. 
  19. ^ Kucera, Joshua (22 Şubat 2022). "Putin's Donbas recognition reverberates in Caucasus". eurasianet. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
  20. ^ "Karabakh President in Lebanon, meets with Catholicos of Great House of Cilicia". news.am. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2018. 
  21. ^ "Karabakh's Martakert, Lebanon's Bourj Hammoud sign memorandum of cooperation". news.am. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2018. 
  22. ^ "Protocol on Cooperation and Consultations between the Ministry of Foreign Affairs of the Pridnestrovien Moldavian Republic and the Ministry of Foreign Affairs of the Nagorno-Karabakh Republic". Ministry of Foreign Affairs of Transnistria. 4 Temmuz 2001. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2016. 
  23. ^ "Artsakh sends 14 tons of humanitarian aid to Ukraine". armenpress.am (İngilizce). 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  24. ^ "Foreign Minister of Artsakh receives U.S. Congresswomen". armenpress.am. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ</span> Güney Kafkasyada bölge

Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya'da, Küçük Kafkas Sıradağları'nda Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermeni işgali altında kalmış tarihi bölge. 2020 yılında Dağlık Karabağın bir bölümü 2. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Rus barış güçleri denetiminde Ermeni kontrolünde bırakan 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir. Günümüzde Anti Terör Operasyonu sonrası Ermeni kontrolünde kalan kısımlar da Azerbaycan kontrolüne geçmesiyle bölgenin tamamı Azerbaycan hakimiyeti altındadır. 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası, 90'lı yılların başında bölgeden zorla göç ettirilen Azerbaycanlıların dönüşü peyderpey sağlanırken aynı savaş ve 2023 yılındaki Anti Terör Operasyonu sonrası bölgede yaşayan Ermenilerin neredeyse hepsi Ermenistan'a göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hankendi</span> Azerbaycanda şehir

Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa</span> Azerbaycanda şehir

Şuşa, Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde yer alan bir şehir. Azerbaycan'ın kültür başkenti. Şuşa rayonunun idarî merkezi olan yerleşim, 1992'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edildi ve hiçbir ülke tarafından tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto yönetimi altına girdi. 8 Kasım 2020'de ise şehir Şuşa Muharebesi sonucunda Azerbaycan kuvvetlerince ele geçirildi ve 28 yıllık fiili yönetim son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti</span> 1991-2023 yılları arasında Karabağda varlığını sürdüren de facto bir devlet.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti bayrağı</span>

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti bayrağı, Güney Kafkasya'da yer alan de facto bir devlet olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin 2 Haziran 1992 tarihinde kabul edilen resmî bayrağı. Azerbaycan'ın 19 Eylül 2023'teki operasyonunun ardından Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, 1 Ocak 2024'e kadar kendisini feshetmeyi kabul etti.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin yönetim birimleri, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti üç il (marzer) ve başkent Hankendi olmak üzere toplam üç yönetim birimine ayrılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu</span>

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin silahlı gücüydü. 2023 Dağlık Karabağ çatışmalarının ardından 20 Eylül 2023'te lağvedildi.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arması</span> Arma

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arması, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin resmî armasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Laçın Koridoru</span> Güney Kafkasyada bir geçit

Laçın Koridoru Ermenistan ve Dağlık Karabağ'ı birbirine bağlayan bir dağ yoludur. Bu iki bölge arasındaki tek yol olarak Laçın Koridoru, sıkça Dağlık Karabağ sakinleri için bir "yaşam hattı" olarak tanımlanmıştır. Koridor, de jure olarak Azerbaycan'ın Laçın rayonu sınırlarında yer alsa da, 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması gereği Rus barış gücünün kontrolündedir. Koridorun bölgesine 2022 yılına kadar Zabuh, Sus köyleri ve Laçın şehri dahildi. Ancak, 26 Ağustos 2022'de bu yerleşim birimleri Azerbaycan kontrolüne geçti. Dört gün sonra Zabuh, Sus ve Laçın yerleşimlerini baypas eden yeni bir güney rotası kullanıma açıldı ve bu yol Mets Şen/Böyük Kaladeresi ve Hin Şen/Kiçik Kaladeresi köylerinden geçti.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ermenistan</span> Ermeni Yaylasındaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavram

Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Bako Sahakyan</span>

Bako Sahakyan, tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyetinin eski güvenlik şefi ve dördüncü başkanıdır. Beş yıllık iki dönem için Arkadi Ğukasyan'ın yerini aldı ve 2007 ile 2020 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulundu. 3 Ekim 2023'te kendisi ve Artsakh'ın diğer iki eski cumhurbaşkanı Arkadi Gukasyan ve Arayik Harutyunyan, eski Millet Meclisi başkanı Davit İşkhanyan ile birlikte Azerbaycan Devlet Güvenlik Hizmeti tarafından gözaltına alınarak Bakü'ye getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Arayik Harutyunyan</span> Dağlık Karabağ Cumhuriyetinin devlet başkanı, Ermeni politikacı.

Arayik Vladimiri Harutyunyan, Kafkaslar'da uluslararası bağımsızlığı tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'de 2020'den 2023'e kadar dördüncü cumhurbaşkanı olarak görev yapan Ermeni bir politikacıdır. Harutyunyan, 2007 ile 2017 yılları arasında başbakan olarak da görev yapmıştır. 2017 yılında başbakanlık kaldırılmadan önce ülkenin son başbakanıydı. Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ ablukasının ortasında 1 Eylül 2023'te istifa etti.

Vizeden muaf ülkelerden birinden gelinmediği sürece eski Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ziyaretçileri vize almak zorundaydı.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

'Artsakh Cumhuriyeti Ulusal Meclisi de facto Artsakh Cumhuriyeti'nin yasama organıydı.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Miatsum</span>

Miatsum, Karabağ hareketi sırasında kullanılan ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın sebeplerinden biri olan kavramdır.

Samvel Şahramanyan Ermeni bir siyasetçidir ve 10 Eylül 2023'ten 4 Ekim 2023'e kadar Dağlık Karabağ devlet başkanı olarak görev yapmaktaydı. Aynı zamanda Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin devlet bakanıydı. Ayrıca Askerî Vatanseverlik Yetiştirme bakanı, Gençlik, Spor ve Turizm bakanı, Dağlık Karabağ Güvenlik Konseyi sekreteri ve Dağlık Karabağ Savunma Ordusunda tümgeneral olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">2023 Dağlık Karabağ çatışmaları</span> Azerbaycanın Dağlık Karabağdaki askeri operasyonu

2023 Dağlık Karabağ çatışmaları veya asıl adıyla Anti Terör Operasyonu 19 Eylül 2023'te Azerbaycan, uluslararası alanda Azerbaycan'ın bir parçası olarak kabul edilen, ancak Ermeni nüfusun yaşadığı bölgeyi kontrol eden de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne karşı başlattığı askeri operasyon sonucunda meydana gelen bir günlük çatışmalardır. Azerbaycan harekâtı "Dağlık Karabağ bölgesinde anayasal düzeni tesis etmek amacıyla düzenlenen antiterörist bir operasyon" olarak tanımlamıştır. Operasyon, Azerbaycan'ın "insani yardım üzerinden sözde rejime silah gönderilmesi" gerekçesiyle Laçın Koridoru'nu kapatarak Dağlık Karabağ'ı ablukaya alması, bölgedeki silahlı Ermeni güçlerce döşenen mayınlar nedeniyle Azerbaycan devletine ait bir kamyondaki 2 inşaat işçisinin ölmesi ve akabinde olay yerine giden polis aracının da başka bir mayına çarpmasıyla 4 polisin hayatını kaybetmesi sonrası meydana geldi. Operasyonun başlamasından 23 saat 48 dakika sonra Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ'daki Rus barışı koruma gücü'nün arabuluculuğunda 20 Eylül öğleden sonra Dağlık Karabağ'daki düşmanlıkların tamamen durdurulması konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu.