İçeriğe atla

Dağ papayası

Dağ papayası
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Klad Rosids
Takım: Brassicales
Familya: Caricaceae
Cins: Vasconcellea
Tür: V. pubescens
Vasconcellea pubescens
A.DC.
Sinonimler

Carica pubescens Lenné & K.Koch
Vasconcellea cundinamarcensis Badillo

Dağ papayası (Vasconcellea pubescens), Caricaceae familyasından bitki türüdür.

Şili'de, Kolombiya'da And Dağlarının 1500 ile 3000 metre arasındaki yüksekliklerinde yetişir. Yaklaşık 10 metre kadar boylanabilen her mevsim yeşil ve diğer papaya türleri gibi yaklaşık 8 yıl yaşayabilen bir ağaçtır. Meyvesi 6 ile 5 cm uzunluğunda 3–8 cm genişliğindedir. Meyveler önce yeşil iken olgunlaştıkça sarıya ve portakala döner. Meyveleri carica papaya'ya tat olarak benzer, sebze olarak pişirilebileceği gibi meyve olarak yenebilir aynen carica papaya gibi papain denen sindirici enzim yönünden zengindir.

Olgunlaşan Dağ papayası meyvesi

Bu türün papayadan (Carica papaya) ayrılan özelliği soğuğa dayanıklılığıdır zira carica papaya türlerinin aksine -6,6 dereceye kadar olan soğuklara ve zor şartlara dayanabildiği gözlenmiştir. Bu sebeple papaya ailesi içinde soğuğa en dayanıklı türlerden biri olarak kabul edilir. Diğer özellikleri ve meyvelerinin yararları carica papaya ile neredeyse aynıdır.

Bunun yanında bu tür ile bir başka papaya türünün doğal yoldan çaprazlanması ile Babako papaya (İngilizcesi: Babaco papaya) denen yine meyveleri için üretilen Güney Amerika ve Amerika'nın subtropik bahçelerinde yetişen bir başka hibrit papaya türü elde edilmiştir.

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Koca yemiş</span> bitki türü

Koca yemiş, fundagiller (Ericaceae) familyasından meyveleri yenen bir çalı türü.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Palmiye</span> bitki ailesi

Palmiye, palmiyegiller familyasını oluşturan tropik iklimlerde yetişen türlerin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz defnesi</span> her dem taze çalı veya ağaç türü

Akdeniz defnesi, defnegillerden, her mevsim yeşil kalabilen, güzel kokulu ve yapraklarının kullanım alanı oldukça geniş olan bir çalı veya ağaç türü. Yemeklere lezzet kattığı gibi alternatif tıpta da birçok yararı vardır. Ayrıca Türkiye'nin tarım ihracatında önemli bir paya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Fasulye</span> bitki

Fasulye, baklagiller (Fabaceae) familyasının Phaseolus cinsinden Orta Amerika menşeli, bir yılda yetişen otsu bir bitki türü. Günümüzde fasulyenin; Orta Amerika (Mesoamerica) ve Güney Amerika (Andean) bölgeleri olmak üzere iki gen havuzuna sahip olduğu çeşitli araştırıcılar tarafından rapor edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Turunç</span>

Turunç, sedef otugiller ailesi içinde bir alt grup olan turunçgillerden olan bütün Akdeniz'e kıyı ülkelerde, Güneydoğu Asya kıyılarında yetişen, kışın yaprağını dökmeyen ağaca ve bu ağacın portakala benzeyen, fakat suyu acımtırak olan meyvesine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Papaya</span> Tropikal bir meyve

Papaya, Carica papaya bitkisinin meyvesi ve Carica cinsinin bir üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Surinam kirazı</span> Bitki türü

Surinam kirazı, mersingiller (Myrtaceae) familyasından bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Barbados kirazı</span>

Barbados kirazı, Malpighiaceae familyasından meyvesi için tarımı yapılan bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Babako</span>

Babako, dağ papayası ile Vasconcellea stipulata denen bir başka papaya türünün çaprazlanması ile doğal yoldan ortaya çıkmış hibrit bir türdür. Güney Amerika'da 2.000 metre rakımlı yerlerde bulunmaktadır. Hibrit bir tür olması sebebiyle kısır bir tür olup tohumdan çoğalamaz, buna karşın çelikleri ve köklerinden çoğaltması yapılmaktadır. Aşağı yukarı 8 yıllık bir yaşam döngüsüne sahip olup yılda 30 ila 60 arası bir ağaç meyve verebilir. Meyvesi çekirdeksizdir. Papaya, kivi, ananas karışımı bir tadı olduğu söylenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Turuncu çarkıfelek</span>

Turuncu çarkıfelek, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür. Ana vatanı Avustralya'da tropik iklimin hakim olduğu Queensland eyaletinin kuzey-doğu bölgesidir. Bütün veya 3 loblu koyu yeşil 7 cm uzunluğunda yapraklara, 4 ile 8 cm arası depişien çiçeklere sahiptir. Portakal-pembe renkli çiçekleri bulunmaktadır bu çiçekler açtıktan 3-4 gün sonra kararmaktadır. İki varyetesi vardır: Passiflora aurantia var. aurantia ile Passiflora aurantia var.pubescens. 5 cm çağında,yeşil oval bir meyvesi bulunmakla, bu meyvenin içinde yeşil etli kısmı ve siyah tohumları bulunmaktadır. Meyvesinin yenilebildiği söylense de, lezzetsiz bulunmaktadır. Tropik iklimlerde ve ancak soğuktan korunduğu sürece subtropik iklim bitkisi iklimlerde yetiştirilebilir. Bitki 4,5 derecenin altındaki sıcaklıkta bitki zarar görmekte 0 derece ve altı sıcaklıklarda ise ölmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İki çiçekli çarkıfelek</span>

İki çiçekli çarkıfelek, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Psidium guajava</span> Mersingiller familyasından bir bitki türü

Elma guava ya da bayağı guava her daim yeşil Karaipler, Güney Amerika, Brezilya'dan dünyaya yayılma 2 ile 7 metre arası değişen boyu olan bir guava türüdür. Çiçekleri 2,5 cm çapında beyaz renkli ve büyüktür. Meyvesi 15 cm çapında ve pek çok tohum içerir. Kolaylıkla böcekler tarafından tozlaşması sağlanabilir, arılar özellikle de bal arısı bu bitkinin tozlaşmasına yardım eder. Genel olarak bitki hermafroittir. Yani dişi ve eril organlar aynı ağaç üzerindedir.

<span class="mw-page-title-main">Çerimoya</span>

Çerimoya, Annona cherimola bitkisinin meyvesidir. Temelde Annonia ve roolinia diye iki ayrı çeşidi bulunmaktadır. Annona çeşidi en tanınan bilinen çeşidirdir.Asimina, Duguetia, Fusaea ve Porcelia ise bu meyvenin en çok bilinen türlerindendir.Meyvenin Annona türünün yaprakları 2–5 cm uzunluğundadır, buna karşın 7–15 cm uzunluğunda 6–10 cm genişliğinde yapraklara sahip türleride vardır. Genellikle küçük bodur ağaçlarda yetiştirilmektedir. Yaprakları ovaldir.Ağaç aşağı yukarı 7 metre boya sahip olup ufak gruplar halinde 6 yapraklı 2,3cmlik sarı,kahvrengi tabanı mor benekli çiçekleri bulunmaktadır.

<i>Actinidia</i>

Actinidia, çeşitli asmamsı bitki türlerini içinde barındıran bir bitki cinsidir. 6 metreye uzanan küçük ağaççık şeklindeki bodur bitkiler yanında 30 metreyi bulan asma ve sarmaşık türlerini bünyesinde bulundurur. Asya'da Sibirya, Japonya, Çin gibi uzak doğu ülkelerinde özellikle bu cinsin anavatanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora cincinnata</span> bitki türü

Passiflora cincinnata, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin türüdür. 4,5 metre boya olgunlaştığında erişebilmektedir. 7–12 cm çapında mor-koyu mavi renkli çiçekleri ve gelişmiş halde 5 loba kadar çıkabilen yaprakları ile ünlüdür. Olgunlaşmamış hali ile yeşil olgunlaştığında ise portakala dönen 5 cm çapında yenilebilir meyvelere sahiptir. Meyveleri lezzetli olduğundan dolayı çiğ olarak yenebildiği gibi taze olarak da tüketilir. Anavatanı Brezilya, Bolivya ve Paraguay dır. Buradan çeşitli ülkelere yayılmıştır.-5 dereceye kadar olan soğuklara dayanabildiği görülmüştür. Bu türle Passiflora incarnata türünü melezleyerek soğuğa dayanıklı, yenilebilen 3–6 cm çapında meyveli Passiflora xincense hibrit türü oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kara sapot</span>

Kara Sapot, abanozgiller familyasından ve anavatanı Doğu Meksika ve Orta Amerika ile Kolombiya'nın güneyi olan bir ağaç türü ve bunun meyvesine verilen ad. Çikolata Meyvesi ve Kara Trabzon Hurması gibi gayriresmî adlarla da Türkiye'de tanınmaya başlamıştır. Trabzon hurması ile aynı cinsten gelmesi sebebiyle akrabadır.

<span class="mw-page-title-main">Caricaceae</span>

Caricaceae Brassicales takımına bağlı bir bitki familyasıdır. Orta Amerika ve Güney Amerika ile Afrika'da bulunan çeşitli Tropikal bitkiler bu familya içinde olup, familya her daim yeşil ancak kısa ömürlü ortalama 5-10 metre uzunluktaki çalı, ağaçcık ve pachycaulleri bünyesinde bulundurur. Familyanın pek çok üyesi yenilebilir meyvelere sahiptir. Özellikle familya içindeki carica cinsi ve türüne bağlı papaya alt türleri anavatanı Güney Amerika'dan; Afrika, Güney Asya, Kuzey Avustralya ve Hindistan'a kadar insanlarca yayılarak pek çok tropik ve Astropika bölgede tarımı yapılır hale gelmiştir.

<i>Carica</i> bitki cinsi

Carica, çiçekli bitkilerden Caricaceae familyasının tek türünü içine alan bir cinstir. Bu cinsi içindeki papaya, bugün anavatanı Güney Amerika'dan çok daha uzak bölgelere insan eliyle yayılmış ve yetiştirilmektedir.

<i>Capsicum chacoense</i>

Capsicum chacoense, Capsicum cinsinin Güney Amerika'ya özgü bir türüdür. İnsanlar tarafından nadiren yetiştirilirken, evcilleştirilmiş Capsicum türleri gibi yenilebilir meyveler üretir.