İçeriğe atla

Dağıtılmış sosyal ağ

Dağıtılmış sosyal ağ veya birleşik sosyal ağ, merkezi olmayan ve farklı hizmet sağlayıcıları arasında dağıtılmış bir İnternet sosyal ağ hizmetidir (e-posta gibi, ancak sosyal ağlar için), örneğin Fediverse veya IndieWeb. Birden fazla sosyal web sitesinden oluşur ve her bir site kullanıcıları, ilgili sitelerin herhangi bir kullanıcısıyla iletişim kurabilir. Toplumsal bir perspektiften bakıldığında, bu kavramı sosyal medyanın bir kamu hizmeti olarak kıyaslayabiliriz.

Dağıtılmış bir sosyal ağa katılan bir sosyal web sitesi, diğer ilgili sitelerle uyumlu çalışabilir ve onlarla federasyon halindedir. Sosyal web siteleri arasındaki iletişim teknik olarak sosyal ağ protokolleri üzerinden gerçekleştirilir. Dağıtılmış sosyal ağlar için kullanılan yazılımlar genellikle taşınabilir olduğundan, çeşitli web sitesi platformlarında kolayca uyarlanabilir. Dağıtılmış sosyal ağlar, birden çok ayrı sosyal ağda hesapları ve etkinlikleri yönetmek için kullanılan sosyal ağ toplama hizmetlerinden farklıdır.

Bazı sosyal ağ hizmet sağlayıcıları, terimi daha geniş bir şekilde kullanarak, genellikle eklenen widget'lar veya eklentiler aracılığıyla farklı web siteleri üzerinde dağıtılabilen, sağlayıcıya özgü hizmetleri tanımlamak için kullanmışlardır. Eklemeler aracılığıyla, sosyal ağ işlevselliği kullanıcıların kendi web sitelerinde uygulanmaktadır.

Dağıtılmış ve birleştirilmiş ağlar arasındaki farklar

Her iki ağ türü de merkeziyetçi değildir. Ancak, dağıtım birleştirilmiş ağlardan daha ileri gider. Birleştirilmiş bir ağın birden çok merkezi vardır, oysa dağıtılmış bir ağın hiç merkezi yoktur.[1]

Yazılım ve protokollerin karşılaştırılması

Dağıtılmış sosyal ağ projeleri genellikle yazılım, protokoller veya her ikisini birden geliştirir. Yazılım genellikle ücretsiz ve açık kaynaklıdır ve protokoller ise genellikle açık ve özgürdür.

OAuth yetkilendirme, OpenID kimlik doğrulaması, OStatus federasyonu, ActivityPub federasyon protokolü, Nostr, XRD meta verisi keşfi, Portable Contacts protokolü, Portable Contacts protokolü, Wave Federation Protocol, Extensible Messaging and Presence Protocol (XMPP) (aka Jabber), OpenSocial widget API'leri, XFN ve hCard gibi mikroformatlar ve Atom web yayınları gibi açık standartlar - birlikte genellikle Açık Yığın olarak adlandırılan teknolojiler, dağıtık sosyal ağların mümkün olmasını sağlayan teknolojiler olarak sıkça gösterilir.[2]

Tarihçe

Amerika Birleşik Devletleri'nde bir hukuki savunma kuruluşu ve İnternet üzerindeki sivil özgürlükleri savunan bir savunuculuk grubu olan Elektronik Özgürlük Derneği (EFF), dağıtık sosyal ağ modelini "İnternet kullanıcısının kontrol ve seçimini geri kazandırabilecek bir model" olarak desteklemekte ve kısıtlayıcı rejimler altında yaşayan kişilere "sosyal ağ sitelerinde aktivizm yapmalarını sağlarken, güvenlik ve anonimliklerini daha iyi koruyabilecek hizmet ve sağlayıcı seçeneklerine sahip olmalarına olanak tanır" şeklinde değerlendirmektedir.[3]

Dünya Çapında Ağ Konsorsiyumu (W3C), World Wide Web için ana uluslararası standartlar organizasyonu olarak, sosyal web uygulama uyumluluğu için standartlar geliştirmek amacıyla Temmuz 2014'te yeni bir Sosyal Faaliyet başlattı.[4]

2013 yılında, Open Mobile Alliance (OMA), 2016 yılında onaylanan bir Sosyal Ağ Web etkinleştiricisi (SNeW) aday sürümünü yayınladı. Özellikleri büyük ölçüde OStatus ve OpenSocial özelliklerine dayanmakta ve GDPR önerilerini karşılamak için tasarlanmıştır. Bu, telekom endüstrisinin işletme odaklı bir sosyal ağ hizmetler federasyonu oluşturma girişimidir.[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Unlike Us | Beyond distributed and decentralized: what is a federated network?". networkcultures.org. 16 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  2. ^ ""Blowing Up" Social Networks by Going Open". 9 Ekim 2008. s. 27. 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2009.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ Richard Esguerra (21 Mart 2012). "An Introduction to the Federated Social Network". Electronic Frontier Foundation Deeplinks Blog. 24 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "W3C Launches Push for Social Web Application Interoperability". World Wide Web Consortium. 21 Temmuz 2014. 23 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "OMA Social Network Web (SNeW) v1.0". Open Mobile Alliance. 13 Ağustos 2013. 15 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Daha fazla okuma

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sanal özel ağ</span> Uzaktan erişim yoluyla farklı ağlara bağlanmayı sağlayan internet teknolojisi

Sanal özel ağ ya da VPN, uzaktan erişim yoluyla farklı ağlara bağlanmayı sağlayan internet teknolojisidir. VPN sanal bir ağ uzantısı oluşturduğu için, VPN kullanarak ağa bağlanan bir cihaz, fiziksel olarak bağlıymış gibi o ağ üzerinden veri alışverişinde bulunabilir. Kısacası Virtual Private Network (VPN), internet ya da başka bir açık ağ üzerinden özel bir ağa bağlanmayı sağlayan bir bağlantı çeşididir. VPN üzerinden bir ağa bağlanan kişi, o ağın fonksiyonel, güvenlik ve yönetim özelliklerini kullanmaya da devam eder. VPN'in en önemli iki uygulaması OpenVPN ve IPsec'dir.

<span class="mw-page-title-main">Web 2.0</span>

Web 2.0, O'Reilly Media tarafından 2004'te kullanılmaya başlayan bir sözcüktür ve ikinci nesil internet hizmetlerini - toplumsal iletişim sitelerini, vikileri, iletişim araçlarını, folksonomileri- yani internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar. Kelimenin tam anlamı tartışmaya açıktır, Tim Berners-Lee gibi teknoloji uzmanları da kelimenin manasını sorgulamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnternetin tarihi</span>

İnternetin tarihi, bilgisayar teknolojisinin gelişimi ve küresel ağların birbirine bağlanması süreçleri ile yakından ilişkilidir. 1950'lerde bilgisayar bilimlerinin gelişimiyle başlayan bu süreç, 1960'larda ARPANET projesiyle devam etti.

Kaynak Tanımlama Çerçevesi, metadata model olarak tasarlanmış bir World Wide Web Consortium (W3C) spesifikasyonu olmasına rağmen, çeşitli sözdizim biçemlerinde bilgi modellemek için kullanılan genel bir metoda dönüşmüştür.

Uluslararası Telekomünikasyon Birliği-2000 (IMT-2000) ya da daha bilinen adıyla 3G, 3N ya da 3. Nesil, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği tarafından tanımlanan; GSM EDGE, UMTS, CDMA2000, DECT ve WiMAX teknolojilerini kapsayan bir standartlar ailesidir. Daha sonra 3.5G (HSPA), 3.75G (HSPA+), 3.9G/3.95G (LTE) türleri geliştirildi. Verilen hizmetler arasında mobil kullanıcılar için geniş-alanda kablosuz telefon görüşmeleri, görüntülü aramalar ve kablosuz veri aktarımı vardır. 2G ve 2.5G hizmetleriyle karşılaştırıldığında, 3G eşzamanlı konuşma ve veri hizmetleriyle daha yüksek veri hızlarını desteklemektedir. Bu sayede 3G ağları, ağ operatörlerinin daha geniş ve gelişmiş hizmetleri, geliştirilmiş spektral verimlilik sayesinde ulaşılan daha büyük ağ kapasitesiyle sunmalarını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">IPTV</span>

IPTV, İnternet protokolü üzerinden görüntü ve ses aktarımı.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal medya</span> İnsanların kendi aralarında bilgi veya düşünce paylaştığı sanal topluluk ve ağlar

Sosyal medya, kullanıcıların internette aradığı, kullandığı ve içerik ürettiği interaktif iletişim platformdur. Geleneksel medya’dan Web 2.0’ın kullanılmaya başlamasıyla, tek yönlü içerik paylaşımından, çift taraflı içerik alışverişine erişim sağlanılan medya iletişimidir. Sosyal ağlar, insanların birbiriyle içerik ve bilgi paylaşmasını sağlayan İnternet siteleri ve uygulamalar sayesinde, herkes aradığı, ilgilendiği içeriklere ulaşabilmektedir. Küçük gruplar arasında gerçekleşen diyaloglar ve paylaşımlar giderek, kullanıcı bazlı içerik üretimini giderek arttırmakta, amatör içerikleri dijital dünyada birer değere dönüştürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">SOAP</span>

SOAP , Service-oriented Architecture felsefesini pratiğe uyarlayan iki interface'den biridir. Üzerinde bulunan Universal Description Discovery and Integration (UDDI) ile birlikte hizmet yönelimli mimarinin pratikte kullanılmasını mümkün kılar.

<span class="mw-page-title-main">Bulut bilişim</span> internet tabanlı bilişim hizmeti

Bulut bilişim, bilgisayarlar ve diğer cihazlar için, istendiği zaman kullanılabilen ve kullanıcılar arasında paylaşılan bilgisayar kaynakları sağlayan, internet tabanlı bilişim hizmetlerinin genel adıdır. Bulut bilişim bu yönüyle bir ürün değil, hizmettir; temel kaynaktaki yazılım ve bilgilerin paylaşımı sağlanarak, mevcut bilişim hizmetinin; bilgisayarlar ve diğer aygıtlardan elektrik dağıtıcılarına benzer bir biçimde bilişim ağı üzerinden kullanılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Google ürünleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Google ürünleri listesi Google tarafından satın alınan tüm ana masaüstü, mobil ve çevrimiçi ürünleri içerir. Bu ürünler son ürün ya da beta sürümler olabilir. Liste ayrıca kullanımdan kaldırılmış, birleştirilmiş ya da tekrar isimlendirilmiş ürünleri de içerir. Ürünlerin içinde olan özellikler ayrıca listelenmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bulut depolama</span>

Bulut depolama, sunucular tarafından ağ üzerinde sanal olarak oluşturulan havuzlarda veri depolamasıdır. Büyük çaplı veri merkezlerini işleten ve depolama için alan sunan çeşitli şirketler bulunmaktadır. Bulut depolama dosyalarınızi kaydeder ve bilgisayar bozulsa bile dosyalarınız zarar görmez.

<span class="mw-page-title-main">İçerik dağıtım ağı</span>

Content delivery network (CDN) (Türkçe: İçerik dağıtım ağı), internet üzerindeki birçok veri merkezinde bulunan dağınık ve geniş bir sunucu sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">A-GPS</span>

A-GPS (ve daha az yaygın şekilde aGPS olarak genellikle kısaltılır), genellikle belirgin başlangıç performansı ya da süresinin ilk düzeltmne zamanını GPS uydu tabanlı konumlama sistemini iyileştirmek için güçlü bir sistemdir. Gelişimi acil çağrı memurları cep telefonu konum verilerini kullanılabilir hale getirmek için ABD FCC 911 şartı ile hızlandırılmış olduğu gibi A-GPS yoğun, GPS özellikli cep telefonları ile kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Google Hesabı</span> Google Hesap

Google Hesabı, Google tarafından çevrimiçi hizmetlere erişim amacıyla kimlik doğrulama ve yetkilendirme sağlayan bir kullanıcı hesabıdır. Tüm Google ürünlerine Google Arama, YouTube, Google Kitaplar, Google Finans, Google Haritalar ve diğerleri de dahil olmak üzere, bir hesap gerektirir. Google Hesabı, Gmail, Google+, Google Hangouts, Blogger ve diğerleri kullanımını için gereklidir. En önemlisi,günümüzde Androidle çalışan akıllı telefonlar ve tablet bilgisayarların hizmetlerini kullanmak için Google kimlik hesabı gereklidir.

Sosyal ağ oyunu sosyal ağlar üzerinden oynanan bir çevrimiçi oyun türüdür. Genellikle çok oyunculu oyun mekaniği içerirler. Sosyal ağ oyunları başlangıçta tarayıcı oyunu olarak uygulandı.

<span class="mw-page-title-main">Facebook Zero</span> Facebook mobil sitesi

Facebook Zero, sosyal ağ servis şirketi Facebook tarafından cep telefonu tabanlı internet sağlayıcılarıyla işbirliği içinde gerçekleştirilen bir "ağ tarafsızlığı" girişimdir. Bu versiyon, yalnızca Facebook ile anlaşmaya giren sağlayıcılar aracılığıyla çevrimiçi olarak kullanılabilir. Fotoğraflar varsayılan olarak yüklenmez. Kullanıcılar yine de tıklayarak görüntülemeyi seçebilir ancak fotoğraf kullanımı için düzenli veri ücretleri uygulanır.

Bir sosyal ağ hizmeti, sosyal ilişkiler kurmak için kullanılan çevrimiçi bir platformdur. İnsanların kişisel veya kariyer ilgi alanlarını, aktiviteleri, geçmişlerini veya gerçek hayat bağlantılarını paylaşır.

<span class="mw-page-title-main">Dağıtılmış defter teknolojisi</span>

Dağıtılmış defter teknolojisi, ekonomi, toplum ve endüstride organizasyon ve işbirliğini değiştirme potansiyeline sahip bilgi teknolojileri alanında en umut verici yeniliklerden biridir. Dağıtılmış defter teknolojileri, değer yaratma ve yakalama için yeni imkanlar yaratarak, klasik hale gelen ticari işlem kavramlarını yeniden oluşturmaktadır. DLT; verilerin, bir ağ üzerinde bulunan birden fazla alanda erişilebilir, güncellenebilir, doğrulanabilir olmasına imkan sağlayan, merkeziyetsiz, teknolojik altyapıdır. Bir tür konsensüs mekanizması olarak tanımlanır. Merkeziyetsiz yapılarda herhangi bir otorite söz konusu olmadığı için verilerin fikir birliği içerisinde saklanması, erişilmesi, güncellenmesi ve doğrulanması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Mastodon (yazılım)</span>

Mastodon, kendi kendine barındırılan sosyal ağ hizmetlerini çalıştırmak için ücretsiz ve açık kaynaklı bir yazılımdır. Her biri kendi davranış kuralları, hizmet şartları, gizlilik seçenekleri ve modernasyon politikaları olan, örnek olarak bilinen çok sayıda bağımsız çalışan düğüm tarafından sunulan Twitter hizmetine benzer mikroblog özelliklerine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Bluesky Social</span> Sosyal medya ağı

Bluesky, merkezî olmayan bir sosyal ağ protokolü (atproto) ve buna bağlı bir sosyal ağ hizmeti geliştirmeye yönelik bir girişimdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.